Атрад Сеўцападобныя (Charadriiformes), сямейства Бакасавыя (Scolopacidae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які гняздуецца лакальна.
Значэнне ў захаванні генафонду. Прадстаўнік монатыпічнага роду.
Кароткае апісанне. Дробны кулік, даўжыня цела каля 20 см, маса 60-90 г, з доўгай загнутай уверх дзюбай. Полавы дымарфізм не выражаны. Верх цела буравата-шэры з цёмнымі стракацінамі, ніз - белы з вузкімі стракацінамі на грудзях і шыі. Ногі жоўтыя.
Пашырэнне. Эўразія, прычым асноўная частка арэала знаходзіцца ў Сібіры і прасціраецца ад зоны тундры да лесастэпаў. Нягледзячы на тое, што гэты кулік адносіцца да паўночных птушак, усе яго знаходкі на гнездаванні ў Беларусі, акрамя адной - у 1964 г. ў Гарадоцкім раёне [1], адносяцца да поймы Прыпяці на ўчастку ад г.п. Тураў да яе вусця. У 1926 г. марадунка выяўлена ў Нараўлянскім раёне, у Жыткавіцкім раёне каля г.п. Тураў у 1960 г. выяўлена птушка, у 1973 г. - 2 гнязды, у 1987 г. - гняздо і вывадак. Каля в. Пагост (Жыткавіцкі раён) у 1971 г. знойдзены 3 гнязды і ў 1987 г. - калонія птушак з 13 гнёздаў [2-5]. У Мазырскім раёне ў 1987 г. каля в. Барбарова на востраве сярод ракі выяўлены 3 пары птушак з вывадкамі [6].
Месцы пражывання. Адкрытыя поймы рэк, палосы плаўніку.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Спецыяльна не вызначалася. На ўчастку поймы Прыпяці ад г.п. Тураў да вусця налічваецца не менш за 30 пар [5].
Асноўныя абмежавальныя фактары. Гаспадарчая дзейнасць, выпас жывёлы ў поймах.
Асаблівасці біялогіі. Гняздуецца ў плаўніку, які застаецца пасля паводкі. Гнёзды - паглыбленні ў глебе, высланыя рэшткамі леташняй расліннасці. У кладцы 4 яйкі памерамі 37,7 x 26 мм бруднавата-зеленаватага колеру з бурымі крапінкамі. Свежыя і наседжаныя яйкі - у траўні, пухавічкі - у сярэдзіне чэрвеня.
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Марадунка занесена ў Чырвоную кнігу Беларусі з 1981 г. [7]. Здабыча птушкі забаронена [8].
Неабходныя меры аховы. Аб'яўленне часовымі заказнікамі на перыяд з красавіка да верасня тэрыторый сумеснага пражывання марадункі з іншымі ахоўнымі рэдкімі відамі птушак - малой чайкай, малой крачкай, куліком-сарокай, стэпавай ціркушкай. Прапаганда аховы віду з безумоўнай характарыстыкай палявых апазнавальных прыкмет птушкі.
Літ.: 1. Дорофеев, 1970; 2. Федюшин, Долбик, 1967; 3. Клакоцкі (асаб. павед.); 4. Долбик, Дорофеев, 1978; 5. Нікіфараў, Ямінскі, Казулін (асаб. павед.); 6. Нікіфараў (асаб. павед.); 7. Чырвоная кніга БССР, 1981; 8. Положение, 1987.
М.Долбік, М.Нікіфараў
