Чмель чырванаваты (Bombus ruderatus Fabr., 1775)
Атрад Перапончатакрылыя (Hymenoptera), сямейства Пчаліныя (Apidae)

Статус. II катэгорыя. Колькасць скарачаецца. Занесены ў Чырвоную кнігу СССР [1].
Значэнне ў захаванні генафонду. У Беларусі малавывучаны від лесастэпавай фауны, які знаходзіцца на паўночнай мяжы арэала. Апыляльнік раслін.
Кароткае апісанне. Цела даўжынёй да 3,5 мм. На спінцы паміж асновамі крылаў суцэльная папярочная перавязь з цёмных валаскоў. На пярэдняй частцы спінкі і шчыціку светлыя, на брушку самкі чорныя валаскі, тэргіты ў рабочых і самцоў пакрыты белымі валаскамі [1].
Пашырэнне. Сярэдняя і Паўднёвая Эўропа, Малая Азія. Зарэгістраваны ў цэнтральнай частцы Беларусі [2, 3]. Мяркуюць, што ў паўднёвых раёнах краіны дастаткова звычайны, у паўночных вельмі рэдкі [3].
Месцы пражывання. Ва Ўсходняй Эўропе - астэпаваныя лугі і дзюны, парослыя злакамі і разнатраўем. У Беларусі не вывучаны.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. На большай частцы арэала за апошнія 20 гадоў скарацілася ў некалькі разоў. У некаторых рэгіёнах знік зусім [4]. Па Беларусі звестак няма.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Гаспадарчае асваенне астэпаваных лугоў, дзюнаў.
Асаблівасці біялогіі. Жыццёвы цыкл падобны да такога ў чмяля мохавага. Палітроф, але перавагу аддае раслінам сямействаў губакветных, у меншай ступені бабовых і астравых.
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Вывучэнне экалогіі і біялогіі, выяўленне новых месцаў пражывання і колькасці віду. Ахова месцаў пражывання.

Літ.: 1. Красная книга СССР, 1984; 2. Дабратворскі, 1927; 3. Дабратворскі, 1928; 4. Сысолетина, 1979.

Н.Лаўрова

Паведаміць пра недакладнасьць