Каралёнак Ян (нарадзіўся (дата невядомая) у в. Лісіцы каля Дунілавічаў (сёньня Пастаўскі р-н Віцебскай вобл.) - 1953), камандзір антысавецкага партызанскага аддзелу на Пастаўшчыне.

Паходзіў зь сям'і беларусаў-каталікоў. Пад час нямецкай акупацыі, паводле адной з вэрсіяў, К. меў дачыненьне да дзейнасьці Арміі Краёвай. Па прыходзе ў 1944 годзе савецкай улады разам з братам ухіляўся ад прызыву на службу ў Чырвоную Армію. Каб хавацца ад органаў вышуку, мусіў са зброяй падацца ў лес. У хуткім часе К. сабраў аддзел зь ліку такіх людзей, як і сам, і разгарнуў собскую партызанку.

На працягу дзевяці гадоў ён несупынна тэрарызаваў мясцовую савецкую ўладу: забойствы міліцыянтаў, чэкістаў, фінагентаў, рабункі і напады на розныя адміністрацыйныя ўстановы.

Доўгі час К. карыстаўся падтрымкай мясцовага насельніцтва. Здараліся выпадкі, калі ён прапаноўваў сялянам дзяліцца нарабаваным. Гвалту да людзей, што ня мелі ніякіх адносінаў да савецкай улады, з боку аддзелаў К. не назіралася.

Па вайне ўсе дэзэрціры, што ўхіліліся ад службы ў Чырвонай Арміі, у гэтай мясцовасьці атрымалі памілаваньне. Але К. не спакусіўся на гэта. Чэкісты рабілі на яго засады, за ягоную галаву абяцалі ўзнагароджаньне, праводзілі вайсковыя апэрацыі, але нішто не давала посьпеху.

Толькі ў 1953 годзе карным савецкім органам усё-такі ўдалося выйсьці на сьлед К. Паводле згадкаў сьведкаў, дапамог чэкістам у гэтым адзін вясковы хлопчык-пастушок. Пад час бою К. быў забіты. Ягонае цела потым тры дні ляжала ў Варапаеве каля райаддзелу міліцыі.

Бібл.: 1. Алесь Касьцен. Барацьбіт за волю ці крывавы бандыт? // Сумежжа (Паставы). 1998, № 3-4 (79), красавік-травень.

Юры Грыбоўскі

Паведаміць пра недакладнасьць