Украінская паўстанчая армія - Поўнач (УПА-Поўнач), тэрытарыяльная група УПА, створаная ОУН-Бандэры. Арганізаваная ў 1943. Складалася з трох вайсковых акруг: «Турів» (Валынская вобласьць і заходняя Берасьцейшчына; камандзір - маёр Руды (Ю.Сьцельмашчук), «Заграва» (Ровенская вобласьць і ўсходняя Берасьцейшчына) і «Волинь» (паўднёвыя раёны Ровенскай вобласьці й паўночныя раёны Цярнопальскай вобласьці). Камандзірамі УПА-Поўнач былі: В.Сідзір, Д.Клячкіўскі («Клім Савур») і М.Мядзьведзь («Карповіч-Крамянецкі»). Апэратыўным аддзелам штабу УПА-Поўнач камандаваў у 1942-1944 палкоўнік М.Амелюсік.

У 1943 УПА-Поўнач налічвала 20 тысяч байцоў. У яе склад былі ўключаны й партызанскія аддзелы ОУН-Мельніка й некаторыя аддзелы атамана Т.Бульбы. Найбольш вядомы аддзел УПА-Поўнач - «Помста Палесься», які ў 1943-1944 актыўна дзеяў супраць акупантаў на тэрыторыі Кобрынскага, Жабінкаўскага й Антопальскага раёнаў. Увосень 1943 нямецкія войскі праводзяць вялікую карную акцыю супраць УПА-Поўнач. З 1944 УПА-Поўнач вядзе барацьбу з савецкай уладай.

У адпаведнасьці з рашэньнем Украінскай Галоўнай Вызвольнай Рады і Галоўнага Вайсковага Штабу летам 1946 пачалася дэмабілізацыя аддзелаў УПА. Летам 1946 былі расфармаваныя й пераведзеныя ў глыбокае збройнае падпольле аддзелы УПА-Поўнач.

Літ.: 1. Грицак Я. Нарис історії України. Формування модерної україньскої нації XIX-XX століття. Київ, 1996. С. 275; 2. Леонюк В. Словник Берестейщини. Львів, 1996. С. 30, 133, 246, 288, 308; 3. Боган О. Націоналізм і націоналістичний рух. Дрогобич, 1994. С. 144, 146-148.

Сяргей Ёрш

Паведаміць пра недакладнасьць