Парадак Асакакветныя (Cyperales), сямейства Асаковыя (Cyperaceae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаванай тэрыторыі.
Значэнне ў захаванні генафонду. Барэальны цыркумпалярны рэліктавы від, які знаходзіцца ў Беларусі ў асобных лакалітэтах на крайняй паўднёвай мяжы пашырэння [1].
Кароткае апісанне. Шматгадовая бледна-зялёная травяністая расліна з доўгім тонкім паўзучым карэнішчам. Сцёблы вышынёй 5-40 см, прамыя, трохгранныя. Лісце вузкае, жалабатае, карацейшае за сцябло. Суквецце складаецца з верхавінкавага каласка, які нясе на верхавінцы 1-3 тычынкавых, ніжэй 2-5 песцікавых кветак.
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў чэрвені, пладаносіць у ліпені-жніўні. Размнажэнне насеннае і вегетатыўнае.
Пашырэнне. Скандынавія, Сярэдняя, Атлантычная, Паўночная і Ўсходняя Эўропа, поўдзень Сібіры, Далёкі Ўсход і горы Сярэдняй Азіі, Японія, Карэя, Паўночная Амерыка [2]. У Беларусі вядомы месцы росту ў Верхнядзвінскім, Віцебскім, Гарадоцкім, Жыткавіцкім, Лельчыцкім, Лепельскім, Полацкім, Расонскім і Столінскім раёнах.
Месцы росту. Расце на вярховых балотах і ў забалочаных хваёвых хмызнячкова-падвейна-сфагнавых лясах.
Характар росту. Трапляецца невялікімі групамі на абмежаваных плошчах.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Гідрамеліярацыйныя работы і іншыя фактары, якія мяняюць гідралагічны рэжым месцаў росту.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Бярэзінскім і Прыпяцкім запаведніках, а таксама ў азёрным заказніку «Глыбокае», паляўнічым заказніку «Асвейскі», заказніку-журавінніку «Чысцік» і ў некаторых батанічных мікразаказніках мясцовага значэння ў Віцебскім і Верхнядзвінскім раёнах.
Неабходныя меры аховы. Рэвізія вядомых месцаў росту, арганізацыя спецыялізаваных батанічных і гідралагічных (балотных) заказнікаў у вядомых месцах росту, кантроль за станам папуляцый, выяўленне новых месцаў росту і іх ахова.
Літ.: 1. Биологическая флора, 1980; 2. Флора Европейской части СССР, т. 2.
А.Сімановіч
