Аўсяніца (мурожніца) высокая (Festuca altissima All., 1789 [F. sylvatica (Poll.) Vill., 1787])
Парадак Мятлюжкакветныя (Poales), сямейства Мятлюжкавыя (Злакі) (Poaceae)

Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Сярэднеэўрапейскі немаральны рэліктавы від, які знаходзіцца ў Беларусі ў асобных лакалітэтах і астраўных месцах росту на паўночна-ўсходняй мяжы арэала [1]. Кармавая расліна.
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая расліна з вельмі кароткім цвёрдым паўзучым карэнішчам, якое мае ўкарочаныя парасткі, і нешматлікімі тоўстымі прамастойнымі, баразнаватымі сцёбламі вышынёй 50-120 (150) см. Лісце пляскатае, шырынёй 5-15 мм, лінейнае, з сярэдняй выступаючай жылкай. Похвы лісця кароткія, шурпатыя, баразнаватыя. Язычок абсечаны, з накіраванымі ўверх вушкападобнымі вырастамі, на верхавінцы махрысты. Мяцёлка буйная, паніклая, рыхлая, з доўгімі тонкімі шурпатымі галінкамі. Каласкі 3-5-кветкавыя, на ножках. Кветкавыя лускавінкі роўныя. Плод - прадаўгаватая бурая зярняўка [2, 3].
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў чэрвені-ліпені, пладаносіць у жніўні. Размнажэнне насеннае і вегетатыўнае.
Пашырэнне. Шыракалістыя і мяшаныя лясы Эўропы, поўдзень Сібіры, Каўказ і Сярэдняя Азія [3]. У Беларусі адзначана ў Асіповіцкім, Валожынскім, Віцебскім, Горацкім, Добрушскім, Жыткавіцкім, Лепельскім, Лунінецкім, Маладэчанскім, Менскім, Мсціслаўскім, Пінскім, Пружанскім, Рэчыцкім, Свіслацкім і Слуцкім раёнах [4]. Раней адзначалася для Белавежскай пушчы і Пінскага павета [5].
Месцы росту. Маладыя шыракалістыя і ялова-шыракалістыя лясы кіслічнага і сніткавага тыпаў.
Характар росту. Расце невялікімі групамі і адзіночнымі экземплярамі, утварае невялікія рыхлыя дзернавінкі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка лесу, гаспадарчая трансфармацыя зямель, асвятленне і высыханне наглебавага покрыва ляснога полага, выпас жывёлы і празмерныя рэкрэацыйныя нагрузкі (вытоптванне).
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Бярэзінскім і Прыпяцкім запаведніках, Белавежскай пушчы, Прылуцкім біялагічным і Шабрынскім батанічным заказніках, у паляўнічым заказніку «Налібоцкая пушча».
Неабходныя меры аховы. Кантроль за станам папуляцый, арганізацыя спецыялізаваных батанічных заказнікаў, абмежаванне пазначаных відаў антрапагеннага ўздзеяння на месцы росту віду, выяўленне новых месцаў росту, увядзенне ў культуру, рассяленне ў прыродныя ўмовы.

Літ.: 1. Редкие и исчезающие виды..., 1987; 2. Флора Европейской части СССР, т. 1, 1974; 3. Злаки СССР, 1976; 4. Даныя гербарыяў ІЭБ АН Беларусі і БДУ; 5. Пачоский, 1900.

Г.Вынаеў

Паведаміць пра недакладнасьць