Клас Сумчатыя грыбы (Ascomycetes), парадак Гелацыяльныя (Helotiales), сямейства Языкаўцовыя (Geoglossaceae)
Статус. III катэгорыя. Выключна рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Галарктычны лясны від з эўразійска-амерыканскім арэалам. Надзвычай дэкаратыўны, малавядомы ядомы грыб.
Кароткае апісанне. Пладовае цела дыяметрам 1,5-2 см і да 3-5 см у вышыню, вертыкальна выцягнутае, лапаткападобнае. Ножка ўнізе звычайна з клубнепадобным уздуццем, часта сплюшчаная з бакоў, гладкая, жоўтая або жаўтаватая. Верхняя частка (спараносная) расшырана накшталт грабеньчыка або аблямоўкі, складкавата-хвалістая, яечна-жоўтая, аддзелена ад ножкі. Мякаць тонкая, з прыемным грыбным пахам і смакам. Сумкі выцягнутыя, 8-споравыя, размешчаны ў вонкавым слоі мякаці. Споры памерам 35-60 х 2-3 мкм, ніткападобныя, з больш шырокімі верхнімі канцамі, часам крыху выгнутыя, бясколерныя, гладкія, часта аслізлыя, спачатку аднаклетачныя, у спелай стадыі падзелены папярочнымі перагародкамі [2, 5, 6].
Асаблівасці біялогіі. Сапратроф на лясным гумусе са шматгадовай грыбніцай. Пладовыя целы ўтвараюцца ў жніўні-верасні (не кожны год).
Пашырэнне. Заходняя Эўропа, Азія, Паўночная Амерыка [1, 3]. У Беларусі выяўлена ў наваколлі в. Жорнаўка ў Асіповіцкім раёне (Жорнаўская ЛДС). Адзначалася ў Белавежскай пушчы [4].
Месцы росту. Расце ў ялова-шыракалістых і яловых лясах.
Характар росту. Пладовыя целы трапляюцца паасобку або невялікімі групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Змяненне ўмоў росту пад уздзеяннем антрапагенных і заагенных фактараў (ушчыльненне і забруджванне глебы, высечка лясоў, пашкоджанне і збор пладовых цел і г.д.).
Культываванне. Звесткі адсутнічаюць.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Забарона збору пладовых цел, папярэджванне змянення экалагічнага рэжыму месцаў росту, увядзенне ў культуру з мэтай зберажэння генафонду мясцовых папуляцый і наступнага рассялення ў прыроднае асяроддзе, кантроль за станам папуляцыі вядомага месца росту, выяўленне новых месцаў росту і іх ахова.
Літ.: 1. Жизнь растений, т. 2, 1976; 2. Морочковський и др., 1963; 3. Шварцман, Кажиева, 1976; 4. Bloński, 1889; 5. Micael, Hennig, 1960; 6. Moszer, 1963.
Г.Сяржаніна
