ПОЛЕ (палі). Абшар зямлі, прызначаны, прыгодны для ворыва, сяўбы ці пакрыты, засеяны чым-небудзь.

1. Пра велічыню, працягласць, рэльеф (поля): бязмежнае, бясконцае, бяскрайняе, велічэзнае, вялікае, далёкае, камяністае, неагляднае, неабдымнае, няроўнае, пагорыстае, раздольнае, шырокае.

Я над бязмежнымі палямі пачую ўсюды голас твой (М.Танк). Між снягамі і сонцам полем бясконцым насустрач ветру дзяўчына ідзе (А.Вярцінскі). Над бяскрайнім полем голым Пяе разгневаны буран (М.Танк). На гэтым велічэзным полі толькі стары вяз быў відзён здалёку (К.Чорны). Наперадзе гайдаецца далёкае жоўтае поле (І.Пташнікаў). Густа рассею Збожжам зярністым Па гэтым полі Па камяністым (Я.Купала). Беларусь! Край палёў неабдымных... (П.Прыходзька). Млынкоўскае поле няроўнае, пагорыстае; цяпер, у вайну, яно парэзана на дробныя вузенькія загончыкі (Б.Сачанка). Між палёў шырокіх Я адзін стаю, Ахваціла ціша Ўсю душу маю (Я.Колас). Юнака ў палымяную клетку [агонь] У раздольных палях зачыніў (С.Гаўрусёў).

2. Пра колер, вільготнасць, урадлівасць (поля): аксамітнае, жаўтагрудае (аўт.), жоўтае, залатое, залаціста-жоўтае, залацістае, зялёнае, светла-жоўтае, светлае, серабрыстае, сіняе, тлуста-чорнае, цёмнае, чорнае, чорна-чорнае, чыстае, шэрае, яснае; імглістае, роснае, снежнае, сырое, халоднае; непустое, спелае, ураджайнае, урадлівае  аднастайна-пустое, апусцелае, беднае, благое, голае, неўрадлівае, пустое, убогае, чахлае, чэзлае.

Над аксамітным полем стаяла лёгкае дрыготнае морыва (Я.Васілёнак). На палёх жаўтагрудых імгліцца заходу жалоба (У.Дубоўка). Мы ідзём з вінтоўкай у руках, Дзе заўчора хмарай саранча Папаўзла па залатых палях (М.Танк). А за той мяжою лазнякоў... разбегліся палі — шырокія, дымныя, вясной чорна-чорныя, а ўлетку, калі выспявала на іх збажына, залаціста-жоўтыя... (А.Савіцкі). На шырокім прасторы светла-жоўтага жытняга поля чуваць шорханне (З.Бядуля). Імчыць ён [Васіль] па светлым полі імкліва (А.Куляшоў). Плыве хмурынка ў сінім полі, Мінае лес, мінае гай... (Я.Колас). Белым снегам замятае Вецер чорныя палі (Я.Колас). Павяваў ветрык, і поле станавілася то зялёным, то серабрыстым (“Маладосць”). Замільгалі тлуста-чорныя пераараныя на папар палі... (Б.Сачанка). Мы выбраліся на край лесу і разораю між аўса рушылі ў цёмнае анямелае поле (В.Адамчык). Лес часам расступаўся, і шаша вынырала на чыстае поле (М.Лынькоў). У чыстым полі вецер вее, павявае... (М.Багдановіч). Надышла восень. Поле зрабілася шэрае, нуднае (З.Бядуля). А хмарка ў небе, у ясным полі плыве шчасліва (Я.Колас). Гаспадар успорваў да свету, выштурхоўваў за вароты разам са статкам на роснае, яшчэ імглістае поле (І.Дуброўскі). [Маечка] потым доўга расказвала бацьку..., як прыгожа блішчыць за вёскай снежнае поле (У.Краўчанка). Яна [Зося] глядзела ў акно на сырое, халоднае поле (Я.Брыль). Для нас шумелі слелыя палі, Для нас дразды спявалі звонка песні (П.Панчанка). Поле пласталася голае, аднастайна-пустое, але цяпер гэта не кідалася так у вочы, як адразу пасля жніва — надышоў лістапад (І.Мележ). Далячынь віднелася па-асенняму задуменная, маркотная, са сваімі апусцелымі палямі, з пагалелымі там і тут дрэвамі (І.Мележ). Дай бог шчасця вам і долі Усім, хто слёзы праліваў, Хто ў бедным, родным полі Зерне праўды засяваў (Я.Колас). Я не знаю, чым мне дораг від палёў благенькіх, Нудны клік у родных горах, Вербак рад крывенькіх (Я.Колас). Машына пыліць паміж голых асенніх палёў (Я.Брыль). Парэчча — месца неблагое, І поле там не так пустое (Я.Колас). Крыху засмучаным здаваўся далягляд, а ў сэрцы глыбока, як далёкі ўспамін, пачынала варушыцца тая даўняя, з маленства знаёмая туга, якая ахінае чалавека ў пустым восеньскім полі (А.Жук). Поле ўбогае, поле пясчанае! Нудна лягло ты між гор і лясоў (Я.Колас). Чахлыя, выгаралыя палі наводзілі смутак і горкі роздум (“Маладосць”).

3. Пра ўражанне, псіхалагічнае ўспрыняцце (поля): быліннае (аўт.), гарачае, дзівоснае, духмянае, задуменнае, задумлівае, кроўнае, маладое, мілае, пахучае, пералівістае, прыцішанае, радаснае, роднае, саматканае (аўт.), хвалістае, ціхае  абліванае слязамі, анямелае, безгалосае, беспрытульнае, гаротнае, глухое, залітае потам, змярцвелае, каламутнае, маўклівае, мёртвае, непрытульнае, нерухомае, нуднае, няласкавае, няўтульнае, панурае, прытомленае, сіратлівае, стамлёнае, сумнае.

Ты вярніся на поле быліннае, што ўзарана плугамі і ліўнямі (Г.Каржанеўская). Сярод палёў стамлёных і гарачых Цябе ў сырой зямельцы пахавалі (С.Басурматава). І птушак галасы ўзрушліва спалучаліся з красой летніх вечароў, з таямнічасцю... духмянага хлебнага поля (Я.Брыль). Ціхаму кроўнаму полю, Слёзьмі абмытай зямлі, Вызваньце лепшую долю [струны]... (Я.Купала). І што за Ліпава такое? А гэта — поле маладое сярод лясоў, як скінуць вокам (Я.Колас). Тады цвіла ў палях пахучых віка, Тады трубілі гусі за ракой (М.Танк). ...Разбегліся палі... хвалістыя, пералівістыя (А.Савіцкі). І закрыўся пылам белым шлях, Дзе ад марозу трэснутыя зоры Іскрацца на прыцішаных палях (С.Грахоўскі). Сустракай нас, радаснае поле, Гул машын, трымценне правадоў! (А.Куляшоў). Моцна мяне ты клічаш на волю — Цяжка без волі мне тут. Кланяйся, громе, роднаму полю, Родны вітай ты мой кут (Я.Колас). І таму, каму дорагі мір і спакой, Дружба вольных людзей, І блакіт над зямлёй, І вясна, што ў палях саматканых цвіце, ...Мы — майстры, хлебаробы Руку падаём (М.Танк). Поле ўбогае, поле пясчанае! Кепска ты плаціш за працу людзям: Залітае потам, слязьмі абліванае, Дзікае зелле прыносіш ты нам (Я.Колас). Два-тры дразды на цэлы лес — Пераклікаюцца нібыта На анямелым полі бітвы (Н.Гілевіч). Дым-туман у безгалосым полі, А яна [вавёрка] не думае аб тым І арэхі лічыць на прыполе, І здаецца кожны — залатым (С.Гаўрусёў). Стаў відзён скрозь лазінкі млын у беспрытульным полі (Я.Скрыган). На ўскраі гаротнага поля, Дзе толькі гуляе вецер, Высокія дзве таполі стаяць... (М.Танк). Панурая поўнач над полем глухім... Шумяць абшарэлыя сосны бароў (М.Танк). Думкі варушыліся ляніва, часамі іх бязладна перабівалі то малюнкі сну, то малюнкі замеці... Зламаны дуб... Каламутнае поле... Агеньчык мігае (І.Мележ). Снягі, снягі... Маўклівыя палі. Адны снягі і вецер на зямлі (Д.Бічэль-Загнетава). Потым машыны чужыя Селі на мёртвае поле... (М.Калачынскі). Поле, што пяклося маўклівае і нерухомае, стала ажываць (І.Мележ). Шэрае непрытульнае поле захлынулася ў ветраным шолаху быльнягу (В.Быкаў). Хоць і даўно ні лісціка на голлі, А востра пахне яблыкамі сад І збажыной прытомленае поле (А.Звонак). Поле ляжала сумнае, сіратлівае (І.Новікаў).

* Разлогі-палі.

Я шчаслівы, што ў суджаны час Нарадзіўся на гэтай зямлі... Дзе вясной непаўторна штораз Зелянеюць разлогі-палі (Н.Гілевіч).

Паведаміць пра недакладнасьць