ШЧАСЦЕ. Стан поўнай задаволенасці жыццём; удача, поспех.

1. Пра трываласць, працягласць шчасця; пра нечаканае, неспазнанае шчасце: адзінае, блізкае, бязмежнае, вечнае, вечнаімгненвае, вочаімгненнае (аўт.), далёкае, даўгавечнае, даўгачаснае, даўно нябачнае, доўгае, забытае, зайздроснае, запозненае, зменлівае, імгненнае, мімалётнае, моцнае, надзейнае, надоўга разлічанае, недапетае, неспадзяванае, неспадзявана маладое, нечаканае, нечалавечае, нязбытнае, нязнанае, няўлоўнае, падманлівае, пастаяннае, патаемнае, пераменнае, празрыстае, працяглае, прывіднае, сталае, таемнае, тайнае, трохпакаёвае (аўт.), трывалае, хісткае, хуткацечнае.

Словы песні пачуты нядаўна, але сэнс іх насычаны шчасцем — адзіным і вечным, як сонца, і ветрык, і дотыкі першай расы (Я.Брыль). Сэрца грэе бязмежнага шчасця агонь (К.Буйло). Схоплена вочаімгненнае шчасце (Я.Янішчыц). Грудзі напоўніла крыўдай на жыццё, на людзей, на тое далёкае, няўлоўнае шчасце, якога так цяпер не стае яму, асірацеламу заўчасна, разгубленаму юнаку (М.Ваданосаў). Мяне чакае многа трывог і хвалявання, часовай горычы і вялікага, надоўга разлічанага шчасця (Я.Брыль). У шатлагу, у тым польскім бараку, куды Руневіч быў пераведзены са штрафной, жыло-хавалася некалькі кніжак, адна з якіх нечаканым, даўно нябачным шчасцем трапіла ў Аляксеевы рукі (Я.Брыль). А да гэтага ж, кажуць, жылі душа ў душу, без сварак, без абраз, і ўжо суседкі прарочылі ім доўгае і зайздроснае шчасце (Б.Сачанка). Не, жыццё гэтых двух людзей пасля таго, як запозненае шчасце завітала да іх, не стала бесклапотным (ЛіМ). Тое шчасце лічыў ён надзейным, Што здабыта цяжкім працаднём (А.Куляшоў). І прадзецца ціха Бабінае лета Серабрыстай ніткай, Шчасцем недапетым (М.Танк). Дарога была маёй песняй любімай, Надзеяй на неспадзяванае шчасце (М.Танк). А гэта шчасце, на якое Ты маеш права, як і ўсё, — Неспадзявана маладое, У весняй квецені-красе (Н.Гілевіч). Прыемны боль у касцях і ва ўсіх мускулах пасля ўчарашняй дарогі, лёгкасць у галаве... наводзіць на думкі пра вялікае, нечалавечае шчасце (А.Кудравец). За нязбытнае шчасце — Сні зялёныя сны! (Я.Янішчыц). Нейкае патаемнае шчасце падымалася спадыспаду душы — расце сын (В.Адамчык). Усе мы чакаем друга. Таго, што не здрадзіць, не кіне ў бядзе, зразумее цябе не толькі ў празрыстым шчасці (Я.Брыль). Сустрэчы з людзьмі, Падарожжы Інакшыя ёсць у жыцці. Я першы паверу, што зможаш Ты [цыганка] сталае шчасце знайсці (А.Пысін). Мяняю трохпакаёвае шчасце З вадой гарачай у ванне на юначае, акіянскае хваляванне (П.Макаль). [Васіль] чуў Ганнін голас, бачыў Ганніна аблічча: цешыўся, ладзіў удваіх з ёю нязнанае шчасце (І.Мележ). Міканор прыглядаўся да падрослых куранёўскіх дзяўчат — прыглядаўся з цікавасцю, з тамлівым прадчуваннем нязнанага шчасця (І.Мележ).

2. Пра глыбіню, паўнату шчасця, пра яго характар: агнявое, баявое, безмяцежнае, беласнежнае (аўт.), блакітнае, бязвоблачнае, бяздоннае, бязмежнае, бязмернае, бясхмарнае, бясцэннае, вогненнае, вялікае, вясновае, ганарлівае, гарачае, гордае, гулкае, дзівоснае, добрае, дружнае, загадкавае, залатое, зямное, лёгкае, людское, маладое, мужнае, неабдымнае, неабсяжнае, невыказнае, незямное, непаўторнае, нябачанае, поўнае, прамяністае, простае, радаснае, райскае, сапраўднае, светлае, сінявокае, сонечнае, спакойнае, сціплае, таямнічае, хмельнае, ціхае, цнатлівае, чыстае  балючае, бесталковае, бязлітаснае (аўт.), бяскрыдлае, горкае, грэшнае, дробнае, капрызнае, колкае, куцае, незаслужавае, неспакойнае, нялёгкае, нямое, няроўнае, пагардлівае, пакутлівае, палавіннае, палахлівае, палыновае, прымітыўнае, прысаромленае (аўт.), сарамлівае (аўт.), скупое, сумнае, таннае, трагічнае, цьмянае, чужое, шалапутнае (разм.), шалёнае.

Для тостаў за байцоў-герояў, За шчасце наша баявое Даўно зярно набракла хмелем (М.Танк). [Дзед:] Першая мая жонка маладая памерла. І другая нядоўга пажыла на свеце — такое ўжо маё шчасце агнявое (В.Палтаран). Не заву безмяцежнага шчасця, Свет здаўна да гарэння жадзён, Ды калі разгараюцца страсці, Просіць свет супакойлівых дзён (Р.Баравікова). Аб тым, што дзень ці два гасціць І дыхаць тым паветрам свежым, Сказаць баюся, бы ўпусціць Гладыш са шчасцем беласнежным (Я.Янішчыц). Яе [Лідзіны] рукі даверліва леглі на яго плечы, ён абняў яе і сядзеў моўчкі, напоўнены адчуваннем яе блізкасці і бязмежнага шчасця (І.Мележ). Так мне радасна..., Што падскочыў і сонца б сарваў, Каб не шкода было мне дзетак, І бязмежнага шчасця, і сноў... (У.Караткевіч). Пройдзеш міма... Парвецца дыханне... Непакорліва ўспомню: было! ...Залатое высокае ззянне. І бязмернага шчасця святло (В.Іпатава). І як не маліцца прасторам Блакітнага шчасця і славы (А.Александровіч). Здавалася,... надышоў час бязвоблачнага шчасця (І.Шамякін). Канчаткова Алесь зразумеў бязмернае і бяздоннае шчасце, разлітае для яго, у адзін з вечароў, калі забрыў у заглохлы куток саду... (У.Караткевіч). Зямля Беларусі, абмытая ліўнем нягодаў, З мігценнем вясёлак у ясных і сініх вачах, Здабытае ў бітвах, бясцэннае шчасце народа Нясеш ты нястомна на мужных, трывалых плячах (А.Звонак). Што ж за вогненнае шчасце: Скошан лёс, як сенакос. Да цябе мне не прыпасці — Прыпадаю да нябёс (Я.Янішчыц). Лось адчуў такое вялікае шчасце, якое, здаецца, поўніла не толькі грудзі, але і захмяліла зусім (Г.Далідовіч). Шпак спявае... Ад зямнога, вясновага шчасця зажмураны вочы (Г.Бураўкін). А шчасця, гарачага, хмельнага шчасця ім ніяк нельга было ўдосталь напіцца, хоць прастаялі на снезе амаль да світання (Я.Брыль). Гордае шчасцейка, мая сямейка, Ты па слядах маіх слёз не рассей... (Я.Янішчыц). Дзень добры, шчасце гулкае... (К.Кірэенка). Калі б я вярнуцца пасмела У мінулае, адбалелае, Я б выменяла шчасце дружнае І выбрала сэрца мужнае (В.Вярба). І, быць можа, у тым зямное шчасце, Каб, высока ўзняўшы галаву, На пісьмовы стол яе пакласці... (Г.Бураўкін). Простае шчасце людское, Так як і наша з табою, Пэўна, складаецца з солі, З хлеба, сабранага ў полі, З поту, дарожнага пылу, З роднага небасхілу (М.Танк). Спявае радыё. Поўная маладога шчасця і мілай грацыі польская песня пра тое, як дзяўчына ішла па лясочку ды спаткала паляўнічага (Я.Брыль). — Жэня, — глуха сказаў Валодзя, зноў ап’янеўшы ад мужнага шчасця (Я.Брыль). І Васілю становіцца радасна, да яго зноў вяртаецца шчасце, вялікае, неабсяжнае (І.Мележ). Нейкім незямным шчасцем ззялі вочы маладой дзяўчыны (З.Бядуля). Скажы, сінявокае шчасце, Якою сцяжынкай прыйшло ты, Якою часінай, парою — Не чуў я, не бачыў, не знаў (В.Вітка). Гані мяне, доля, ад перакатных радасцей капрызнай славы да зямнога, ціхага шчасця вялікай, патрэбнай працы (Я.Брыль). Ціхае шчасце сціпласці патрэбна нам для разумнай свабоды паводзін (Я.Брыль). Слаўце зямное, нялёгкае, чыстае Шчасце, Якое не ведае меж! (К.Кірэенка). Як першае прызнанне і ахвяра, Так нечакана жыта загучала. І шчасце горкае, і страх, і кара — Усё злучылася ў адным харале (В.Вітка). Ды й шчасце не любіць, каб пра яго ведалі многія, яно цнатлівае да палахлівасці (Б.Сачанка). Косцю зрабілася шкада сябе, шкада ўсяго, што неадлучна ад святла гэтых акон: трывожнай радасці, балючага шчасця, першага кахання, мар і спадзяванняў (В.Адамчык). Я бласлаўляю і турбую зноў цябе, Маё бязлітаснае шчасце... (М.Федзюковіч). Бярозка, даруй, што не хачу, не знаю спакойнага шчасця, бяскрыдлага шчасця (М.Рудкоўскі). Ідзі па шчасце хмельнае, галінак не ламай (Е.Лось). Грэшнае шчасце на грэшнай зямлі. Жнівень, арэхі і жоўтыя восы (Н.Гілевіч). Трэба мець пільнасць і рупнасць ваяк, Каб красавала капрызнае шчасце (П.Глебка). Шчасце маё шалёнае! Колкае, як ільдзінка... Вочы ад слёз салёныя, А на губах смяшынка (В.Вярба). Кліча цябе неспакойнае шчасце, Толькі хутчэй да яго даплыві (С.Грахоўскі). Лёс... засцеражэ ад горкіх слёз І незаслужанага шчасця (С.Грахоўскі). Нас адна нарадзіла краіна, Ды няроўнае шчасце дала... (П.Глебка). Сэрца Косці ўпілося такім нямым шчасцем, якога ён яшчэ ні разу не адчуваў! (А.Карпюк). Імгненні ёсць пакутлівага шчасця — Ірвуцца ўвысь і думка, і душа (М.Стральцоў). Няўжо ён не можа знайсці сабе — хай не зусім поўнага, хай палавіннага, але сапраўднага чалавечага шчасця (М.Зарэцкі). Ён [Пятроў] паклаў Марыне рукі на плечы. Памірыліся. Зноў пераступіла парог пакоя прысаромленае шчасце (А.Васілевіч). Але патроху прывыкла Жэня да чужое хаты, дзе пачалося яе патаемнае, сарамлівае шчасце... (Я.Брыль). Прыйшло, прыйшло цяпло скупога шчасця, Не таннага, не лёгкага, твайго! (А.Звонак). І старая жняя ўсміхнулася, гледзячы на яго [мэндлік] амаль таксама ўлюбёна ў жыццё, як у тыя гады, калі яна была парабчанкай у панскім двары і не ведала стомы, бегаючы вакол чужога шчасця (Я.Брыль). Ён лёг на халодныя просціны, выцягнуўся і засмяяўся ад прадчування нейкага цьмянага, але вялікага шчасця (У.Караткевіч).

* Рай-шчасце.

Аднымі рай-шчасце завецца багацце... Другімі — парадак і згода ў хаце, А іншым — удалая жонка (Я.Купала).

Паведаміць пра недакладнасьць