ШЭПТ (шаптанне). 1. Пра гучнасць, выразнасць шэпту, пра яго характар: асцярожны, бесперапынны, бязгучны, выразны, гучны, крынічны, ледзь чутны, лёгкі, моцны, мяккі, павольны, парывісты, паспешлівы, перарывісты, сціхлы, тонкі, ціхі  адрывісты, ахрыплы, глухі, гугнявы, даўкі, задушлівы, затоены, здушаны, ліхаманкавы, лянівы, манатонны, напружаны, невыразны, незразумелы, прыглушаны, прыдушаны, рэдкі, слабы, сонны, сутаргавы, хрыпаты, хрыплы, цвёрды, цяжкі.

Стары [Канапелька] пачуў раптам асцярожны, амаль бязгучны шэпт хлопчыка (М.Лынькоў). Я люблю ўсходы нашых палеткаў І спавітыя ў зелень лугі, І шум бору пануры, глухі, І шаптанне крынічнае ўлетку (Я.Купала). Ледзь чутны шэпт прашумеў па грамадзе (Р.Мурашка). Па партах праляцеў лёгкі шэпт здзіўлення (Я.Бяганская). “Здавайся, нас тут многа!..” — моцным шэптам загадаў Палікарп (К.Чорны). Дзе згубіліся Вы, Мой нязбытны Каханы? Мяккі шэпат травы, Пералескі, курганы (Я.Янішчыц). У сціхлым шэпце палыноў — Вясны маёй дыханне (Я.Янішчыц). Затока сустрэла яго [Уладзіслава] ціхім шэптам трыснягу (У.Арлоў). У вушах стаіць... гугнявы... мачышын шэпт (Р.Сабаленка). Даўкім, задушлівым шэптам гаварыў старшына, не могучы суняць тахканне сэрца пасля перажытага хвалявання (“Беларусь”). Шархатала трава затоеным шэптам... (З.Бядуля). Насцярожанае маўчанне раптам парушыў нечы невыразны шэпт (А.Кулакоўскі). Паступова крыкі Рывы слабеюць, глухнуць, пераходзяць у сутаргавы шэпт... (А.Васілевіч). Дзядзька неяк адразу супакоіўся..., загаварыў не хрыпатым шэптам, а трохі не на поўны голас (І.Шамякін). “Дык гаварыць з імі будзем толькі па шэрсці!” — цвёрдым шэптам напомніў Лёня... (Я.Брыль).

2. Пра ўражанне, псіхалагічнае ўспрыняцце (шэпту): вясёлы, гарачы, даверлівы, дзівосны, дзіўна вясёлы, добры, задумлівы, залаты, засцярожлівы, захоплены, крынічны, лагодны, ласкавы, мілы, настойлівы, нясмелы, пяшчотны, салодкі, сардэчны, спакойны, стрыманы, таемны, тайны, таямнічы, трапяткі, шчыры  баязлівы, варожы, вінаваты, дакорлівы, жаласны, жорсткі, журботны, злавесны, зласлівы, злосны, каварны, люты, незадаволены, пагрозлівы, палахлівы, палкі, раўнівы, саладжавы, спакуслівы, сумны, сярдзіты, турботны, устрывожаны, халодны, ярасны, яхідны.

Яна [песня] злівалася з тым, чым мы цяпер жылі, як зліваецца калыханка з гудзеннем малога,... як зліваецца жніўная песня з гарачым шэптам калосся (Я.Брыль). Ганна адчувала, як гарачы шэпт мачыхі гоніць бацькавы нерашучасці, сумненні (І.Мележ). “Не було нічого”, — пачуў ён [Васіль] неспадзеўкі гарачы, дзіўна вясёлы шэпт... (І.Мележ). Слухаючы яго [Яўхімаў] добры, вінаваты шэпт, Хадоська пакорліва схіліла галаву (І.Мележ). Чуўся нейчы задумлівы шэпт — гэта быў голас крынічкі (К.Кірэенка). Вада — празрыстая, імклівая — з гор..., адтуль, дзе маляўнічыя ўзгоркі Наваградскага ўзвышша з прахалодным шумам густога лісця дубоў і клёнаў і залатым, гарачым шэптам спелага калосся (Я.Брыль). І зноў тоны заігралі У зачарованай жалейцы Ціхім шэпатам крынічным (М.Танк). А дождж ішоў. І срэбрам ззяў у травах, У кветках, у пшанічных каласах. Пераліваўся шэпатам ласкавым (К.Кірэенка). Раптам яму здалося, што... чуе ён ціхі, нясмелы шэпт жытнёвых каласоў (А.Дзятлаў). У ціхі лясны шолах урываліся рэзкія парывы ветру. Яны гулка хадзілі па вяршынях хвой і дубоў, прыгіналі долу маладыя бярозкі, напаўнялі трапяткім шэптам палахлівыя асіны (М.Лынькоў). Чорныя цені, Шэпат таемны, Шум падазроны, Глухі (Я.Колас). За перагародкай шапталіся Кашалькі, нешта вырашалі, і гэты тайны шэпт адганяў усе думкі (М.Парахневіч). — Дзякуем вам, — сказала яна [Лена] такім шчырым шэптам, што гэты шэпт, мабыць чуўся далёка (К.Кірэенка). [Васіль] павяртаўся да жонкі твар у твар, жорсткім, лютым шэптам загадваў: “Сціхні!” (І.Мележ). Хрыпучы, шэпт кладаўшчыка быў злавесны і настойлівы (А.Кулакоўскі). Чуліся рэдкія напалоханыя шэпты, ды цяжкі ўздых перакочваўся па радах людзей, якія не ведалі, што і чаго ад іх урэшце патрабуюць (М.Лынькоў). Палкім спакуслівым шэптам шамацяць мяккія карункі... бялізны (М.Зарэцкі). Наспелая постаць шчаслівых пасеваў За вёскай, на сонным лясоў рубяжы, Ссівелы ўжо колас схінула к мяжы У сумным шаптанні... (Я.Купала). “Жыццё доўгае наша?” — пераходзіць на трапяткі і турботны шэпт Эльга (Б.Мікуліч). Па нястройных радах змучаных боем партызан прабег устрывожаны шэпт (А.Асіпенка). Марыля ўчапілася ў сынава плячо... халодным шэптам дыхнула ў твар: “Ідуць!” (А.Савіцкі). Траяна раптам збіўся на ярасны шэпт: “Кладзіся! Мі-на!” (А.Савіцкі).

* Зыкі-шэпты.

Ціха ў Саўках... Але зыкі чуваць... Ціхія зыкі-шэпты (М.Зарэцкі).

Паведаміць пра недакладнасьць