-
81
ажывелы -ая, -ае. Які зрабіўся больш ажыўленым, узрушаным.
Апошняй [у вестыбюль] ускочыла ажывелая Франя. (В.Быкаў) -
82
ажыўчы -ая, -ае. Які аднаўляе сілы, ажыўляе.
Рассыпайся [сонца] па сёлах, па нівах Брыльянцістай ажыўчай расой. (Я.Купала) -
83
азапасіцца -пашуся, -пасішся, -пасіцца, зак. Запасціся.
На седале нема залямантаваўсонны певень, загрымеў калодзежны журавель: якаясьці гультайка не азапасілася нанач вадою. (В.Гардзей) -
84
аздоба -ы, аздаба, -ы, ж. ... Выгляд, аблічча; постаць.
Гукае Міхась: «Баравік!» І сам прысядае на дол Ды вочкамі водзіць вакол. Аж зірк - між калюшак Другі капялюшак! І што за асоба! Краса і аздоба! Не чорны - хутчэй сіняваты. Дзябёлы, таўстаматы... (Я.Колас) [Рэчка Валоўка] плыве да бацькі-Нёмана адсюль [ад Пабрэззя] значна пацішэлай, як замужняя, што чакае дзіцятка, маладзіца - не менш прыгожая і вабная ў сваёй папаўнелай аздобе. (Я.Лецка) На Саладуху, во на каго падобны хлопец, што даў яму закурыць, - і голасам, і аздабой... (В.Быкаў) -
85
аздобны -ая, -ае. ... Прыгожы.
Невядомскіх пустадомку прыйшлося... жонка не такая аздобная, каб хто на яе паквапіў. (Л.Калюга) -
86
акруціцца акручуся, акруцішся, акруціцца, зак. Павярнуцца, каб змяніць становішча або напрамак свайго руху; развярнуцца.
Не згледзеў, калі паспелі акруціцца Махорка з Панком - яны пагналі коней назад у расцяроб, і ён, Боганчык, астаўся цяпер ззаду за ўсімі. (І.Пташнікаў) -
87
акрыяны -ая, ае. Які акрыяў, акрыялы.
Але ў пашчу бурлівую зноў рашуча штурхне іх [крыгі] крутое плячо акрыянага берага!.. (Н.Мацяш) -
88
актуалізацыйны -ая, -ае. Які служыць актуалізацыі.
Актуалізацыйная функцыя гэтых сродкаў асабліва відавочная ў тых выпадках, калі вербальны кантэкст недастатковы для рэалізацыі камічнага (іранічнага) значэння. (В.Рагаўцоў) -
89
актыўнік -а, м. Той, хто выяўляе актыўнасць у дзейнасці якой-н. арганізацыі, суполкі; актывіст.
Поруч з актыўнікамі «славянскіх сабораў» і таму падобных актывізуецца, як бачым, геаграфічна-беларускі элемент. (ЛіМ. 21.10.1994) -
90
акуцце -я, н., зб. Тое, чым акаваны які-н. прадмет; акоўка.
- А нешта на задняй восі з правага боку люстэрка не трымаецца: трэба анучу падкручваць, як едзеш дзе. І тут крыху акуцце папраў, - паказаў Антось, на двор да каламажкі вывеўшы каваля. (Л.Калюга) -
91
альтэрнатыўнік -а, м. Прызыўнік, які на залік вайсковай службы выконвае іншыя абавязкі.
У Мінску да нас час ад часу заходзяць нямецкія альтэрнатыўнікі - хлопцы, што, зноў жа саромячыся не так далёкай айчыны, адмовіліся браць у рукі зброю і тэрмін абавязковага вайскоўства палічылі за лепшае адрабіць санітарамі пры самацяжка хворых. (У.Мехаў) -
92
аналізаваны -ая, -ае. Які аналізаваўся, аналізуецца кім-н.
Аднак у аналізаваным вершы выкарыстаны прынцып пераважна рамантычнага адлюстравання рэчаіснасці. (Роднае слова. 2002. № 6) -
93
апавядальнасць -і, ж., апавядальніцтва -а, н. Тое, што і аповед (у 3 знач.).
У Кузьма Чорнага празаік вучыўся многаму - непаўторнай інтанацыі апавядальнасці, філасафічнасці думкі, канкрэтнасці слова. (А.Міхневіч, Я.Саламевіч) Ёю [вобразнасцю народна-гутарковай мовы] расквечана сюжэтнае апавядальніцтва - добрыя дзве трэці антэксту паэмы. (А.Лойка) -
94
апавяданы -ая, -ае. Які апавядаўся, апавядаецца кім-н.
Апавяданае здарэнне на ўсіх наводзіць засмучэнне. (Я.Колас) -
95
апавядаўца -ы, м. Той, хто апавядае, расказвае; апавядальнік.
Ён паламаў сабе ногі, расквасіў нос і патыліцу... - Дзеля гэтага, - дадаваў апавядаўца, - загадалі абгарадзіць калодзезі па вёсках. (Я.Лёсік) -
96
апантаць -ае, зак., каго, што. Захапіць, апанаваць, авалодаць.
Міжволі апантала на момант уява, нібыта я стаю пад гэтым небам, стаю адзін на адзін. (М.Ткачоў) Той боль [звера] не ўспрымае прышэлец азартны - Удача стральца апантала, як хмель. (Т.Мельчанка) -
97
апачварны -ая, -ае. Знявечаны.
Не апачвараны пустой вачніцай твар яе быў ружовашчокі, малады, нібы крамяны летні яблык... (В.Казько) -
98
апіра -ы, апірка -і, ж. Апірышча, апора.
Будзь сам сабе апірай. (Р.Барадулін) Кладка я твая, І апірка. І цяпельца на гострых проймах... (Н.Мацяш) -
99
аповед -у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. апавядаць (расказваць, паведамляць).
Уражвалі свабода яго [Максіма Танка] душэўнага самапачуцця, арганізацыя мыслення, раскутасць аповеду, нешматслоўнасць, чуйнае стаўленне да памяці тых, хто адышоў. (М.Мікуліч)
2. Тое, што апавядаецца; слоўнае паведамленне пра што-н.
Я прыпамінаў начны аповед Франі, нашыя з ёю размовы. (В.Быкаў)
3. Апавяданне пра дзеянні, учынкі, падзеі.
Ва ўсім - у матэрыяле твораў, танальнасці аповеду, ладзе душы героя - пісьменнік не мог прыхаваць сваё «я». (А.Пяткевіч)
4. Невялікі мастацкі апавядальны твор у прозе; апавяданне.
Гэты аповед, ужо амаль завершаны, я даў пачытаць ягонаму герою, Хлябцэвічу. (П.Васючэнка) -
100
апяваны -ая, -ае. Які апяваўся, апяваецца кім-н.
Гэта быў жывы вобраз так даўно апяванай рознымі адраджэнскімі прарокамі і піітамі кансалідацыі. (М.Танк)
На запыт знайшлося 130 артыкулаў
Паведаміць пра недакладнасьць