##ShortTitle: Сельская гаспадарка ##LongTitle: Сельская гаспадарка ##FrontpageTitle: Сельская гаспадарка (дыялект.) ##ExpandArticle: true ##Type: slo ##TitleNote: частка ##HTMLDescription_BEGIN Створана на падставе:
Сельская гаспадарка: Тэматычны слоўнік. Менск: Беларуская навука, 2010. ISBN 978-985-08-1230-8

Разьдзелы:
Народная астраномія і метэаралогія
 Назвы астранамічных і метэаралагічных аб'ектаў, з'яў і інш.  

 Прыметы астранамічных і метэаралагічных аб'ектаў, з'яў, працэсаў і інш.  

 Працэсы і станы астранамічных і атмасферных аб'ектаў і з'яў  

...

Слоўнік уключае выбраныя з розных крыніц рэгіянальныя беларускія народныя назвы, якія звязаны з сельскай гаспадаркай, а таксама са спадарожнымі традыцыйнай сялянскай працы заняткамі. Уваходзяць у яго і словы, якія абазначаюць розныя паняцці народнай астраноміі і метэаралагічных з'яў.
##HTMLDescription_END ##Chapter: 91. Назвы астранамічных і метэаралагічных аб'ектаў, з'яў і інш. @адліга, пацяпленне пасля марозу зімой, з павышэннем тэмпературы вышэй за нуль.

адліга ж. — агульн. (пераважна - зах. з.), Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
атліга ж. — усх.-маг. р., Чэрв., Ваўк. (СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч),
адлігва ж. — Калінк. (ЛАБНГ),
адлыга ж. — зах.-пал. г., Чэрык., Хоц., Краснап., Чач., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ЛП, ЖНшС, Нар. скарбы, Растаргуеў),
атлыга ж. — усх.-маг. р. (Мат. Маг., Н. сл-сць, Бялькевіч),
одліга (водліга) ж. — Глыб., Гарадз., Воран., Навагр., Шчуч., Зэльв., Бераст., Петр., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
годліга ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
отліга (вотліга) ж. — Гл., Люб. (ЛАБНГ, СНМ),
вотлыга ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
адлега ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Чашн., Сен., Віл., Лаг., Кругл., Мен., Баран., Гл., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
длега ж. — Драг. (ЛАБНГ),
атлега ж. — усх.-маг. р., Бярэз. р., усх.-пал. р., Верхнядзв., Мёр., Ушацк., Докш., Леп., Чашн., Тал., Кругл., Віл., Карэл., Пух., Гл., (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Янкоўскі),
адлежка ж. памянш., атлежка ж. памянш. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
адлёга ж. — Смал., Старадарож., Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ, Янкова),
атлёга ж. — Слуцк. р., Гом. р., Бабр., Жлоб., Раг., Маз. (ЛАБНГ, ЖНС),
адлога ж. — Чач. (ЖНС, ЖНшС),
атлога ж. — Чач., Ветк., Карм. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
атліг м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
атлыг м. — Смален. р. (Дабравольскі),
водліг м. — Мсцісл. (Мат. Маг.),
отліг (вотліг) м. — усх.-маг. р., Глыб., Бял., Смален. р. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч, Юрчанка),
вотлыг м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
отгліў (вотгліў) м. і ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
адлог м. — Лоеў. (Янкова),
атлог м. — Лоеў., Браг. (З нар. сл., Янкова),
адляж м. — мясц. (Станкевіч),
водліж м. і ж. — Лаг., Мсцісл., Навагр. (СЦБ, Мат. Маг., Мат. мен.-мал., НС),
вотліж м. — Мсцісл. (Н. сл-сць),
пагода адлогліва — Смален. р. (Дабравольскі),
адтуха ж. — Гарад. (ЛАБНГ, НЛ),
адтайка ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
адмяча ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
растока ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
вільгаць ж., вільгота ж. — мясц. (Насовіч),
одвільж (водвільж) м. — Воран. (Сл. Гарадз.),
одвілж (водвілж) м. і ж. — Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аблівака ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
капельніца ж. — Добр. (ЛАБНГ),
отцепель (вотцепель) ж. — Віц., Арш., Круп., Чэрык., Касц., Клім., Гл., Люб. (ЛАБНГ),
оцепель (воцепель) ж. — Віл., Карэл. (ЛАБНГ),
атцяпель ж. — Гарад., Пол. (ЛАБНГ),
злом м. — Смален. р. (Дабравольскі),
мяча ж. 'адліга адразу пасля невялікага снегападу' — Кір. (НС),
сослівая пагода 'надвор'е, калі адлігі змяняюцца марозамі і нарастаюць ледзяшы на стрэхах' — Беш. (ЛАБНГ, НС),
гнілая зіма 'перыяд зімой, калі часта бываюць адлігі і ідуць дажджы' — Лаг. (Варлыга). @ападкі, атмасферная вільгаць, якая выпадае на зямлю ў выглядзе дажджу, снегу і пад.

окідзь (вокідзь) ж. — Кобр. (НЛ). @бездараж, бездарожжа, гразь, час, калі ад працяглых ападкаў (пераважна дажджоў) ці ў выніку пацяплення на дварэ становіцца гразка, непраходна.

гразь ж. — Віц. р., Чэрв. р., Ваўк. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Шатэрнік),
гразішча ж. павеліч. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
гразішча н. павеліч. — Баран. (СПЗБ),
гразота ж. — Лаг., зах.-бран. р. (Варлыга, Растаргуеў),
гразната ж. — Раг. (СПЗБ),
гразюка ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
гразіўка ж. — Пух. (СЦБ),
брудната ж. — Віл. (СЦБ),
муля ж. — Пруж., Бяроз. (Нар. скарбы),
музя ж. — Кам. (ЖНшС),
кал м. — Гарадз., Кам., Кобр., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Цыхун),
калюга ж. — Гарадз., Драг. (Н. сл-сць, Цыхун),
калюжа ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
калапета ж. — Жытк. (ТС),
калатуша ж. — Чэрв. р., Лельч. (СПЗБ, З нар. сл., Шатэрнік),
калатуха ж. — Паст., Чэрв., Дзятл., Вілен. р. (СПЗБ),
бездарожжа н. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
распуцце н. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
растароп м. — Беш., Капыл., Смален. р. (З нар. сл., Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
растроп м. — Смален. р. (Дабравольскі),
растаропа ж. — Беш. (Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
растаропіца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
роствань ж. — Жытк. (ТС),
твань ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
роскваль ж. — Лун. (Шаталава),
росквась ж. — Маст. (СПЗБ),
раствор м. — Віц. р., Жытк. (ТС, Каспяровіч, Насовіч),
росцепель ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
разводзіца ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
патопа ж., затопа ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
затопішча ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
балота н. — Чэрв. р., Паст., Шчуч., Кобр., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ, ЖНшС, Насовіч, Шатэрнік),
балаціна ж. — Паст., Вілен. р. (СПЗБ),
хлюпа ж. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
хляпы мн. — Драг. (ЛП),
халяпска ж. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
хлебацінне н. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
плюхота ж. — Стол., Жытк. (ТС),
ляпота ж. — Жытк. (ТС),
шлапаніна ж. — Воран. (Сл. Гарадз.),
цёпкала н. — Лаг. (Варлыга),
бухтавіца ж. — Кобр. (НЛ),
храпа ж. — Лоеў. (Янкова),
рапа ж. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
стубла н. — Стаўб. (СПЗБ),
пецява ж. — Стол. (Нар. скарбы),
апоўзіны мн. — Слон. (Мат. Гарадз.),
шлям м. — Лід., Шчуч. (СПЗБ). @бурбалка (на лужынах), паветраны шарык у вадзе ў час дажджу.

бурбалка ж., бурбалкі мн. — цэнтр. з., Маг. р., Верхнядзв., Брасл., Ушацк., Глыб., Жытк., Лельч., Вілен. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Варлыга, Растаргуеў, Шатэрнік),
бурбалька ж., бурбалькі мн. — Вілен. р. (СПЗБ),
бурбулка ж., бурбулкі мн. — Брасл., Латгал. р. (СПЗБ),
бурбалтка ж., бурбалткі мн. — Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бурбатка ж., бурбаткі мн. — Гл. (ЛАБНГ),
бурбуль м., бурбулі мн. — Касц. (ЛАБНГ),
шчурбалка ж., шчурбалкі мн. — Слуцк. (ЛАБНГ),
бурдаўка ж., бурдаўкі мн. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бурдылка ж., бурдылкі мн. — Жытк. (Мат. Гом.),
бурдыль м., бурдылле н. зб. — Мсцісл. (Юрчанка),
бурдуль м., бурдулі мн. — усх-маг. р. (ЛАБНГ),
будзюль м., будзюлі мн. — Гор. (ЛАБНГ),
бульбаўка ж., бульбаўкі мн. — Гарадз., Кобр. (ЛАБНГ, Цыхун),
булбалка ж., булбалкі мн. — Пух. (СПЗБ),
бульбатка ж., бульбаткі мн., булбатка ж., булбаткі мн., булбутка ж., булбуткі мн. — гарадз.-бар. г., Светлагор., Рэч., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Цыхун),
булбарка ж., булбаркі мн. — Рэч. (ЛАБНГ),
бульба ж., бульбы мн. — Ваўк., Бяроз., Кобр., Жаб. (ЛАБНГ),
булба ж., булбы мн. — Клецк. (НЛ),
бульбах м., бульбаха ж. — Стол., Жытк. (ТС),
бульбушка ж., бульбушкі мн., булбушка ж., булбушкі мн., бальбушка ж., бальбушкі мн., балбушка ж., балбушкі мн. — усх.-пал. р., Лях., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
балабушка ж., балабушкі мн. — Стол., Жытк., Маз. (ТС, Мат. Гом.),
балабашка ж., балабашкі мн., булабушка ж., булабушкі мн., балабешка ж., балабешкі мн. — Стол., Жытк. (ТС),
булькаўка ж., булькаўкі мн. — Гарадз., Бераст., Івац. (ЛАБНГ, СПЗБ),
булька ж. — Саліг., Ганц., Драг., Іван., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ),
булькі мн. — Саліг., Ганц., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
булькі мн. — Ганц., Драг., Іван., Пін., Стол., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
булка ж., булкі мн. — Стол. (ЛАБНГ),
булачка ж., булачкі мн. — Капыл. (ЛАБНГ),
болбатка ж., болбаткі мн. — Гарадз., Навагр. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
бобалка ж., бобалкі мн. — Пух. (ЛАБНГ),
балбан м., балбаны мн. — Карэл. (ЛАБНГ),
бомбель м., бомблікі мн. — Бяроз. (ЛАЮНГ, ЖС),
бэмбаль м., бамбалі мн. — Шчуч. (СПЗБ),
бунька ж. — зах.-пал. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НЛ),
бунькі мн. — Кам., Бяроз., Лун., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бунькі мн. — Пруж., Кам., Берасц., Драг., Пін., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НЛ),
банька ж. — Люб., Слуцк., Лун., Стол. (ЛАБНГ),
банькі мн. — Люб., Слуцк., Лун. (ЛАБНГ),
банькі мн. — Стол. (ЛАБНГ),
банка ж., банкі мн. — Гарадз., Саліг. (ЛАБНГ, Цыхун),
пузыр м., пузыры мн. — паўн.-усх. д., акрамя ўсх.-маг. р. (Маг. р. - спарадычна), Карм., Добр., Акц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пузур м. — Верхнядзв. (СПЗБ),
пухір м., пухіры мн. — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вудыр м., вудыры мн. — Круп. (ЛАБНГ),
капшучок м., капшучкі мн. — Гл. (ЛАБНГ),
жыдок м., жыдкі мн. — Старадарож. (ЛАБНГ),
жыд м., жыды мн. — Калінк. (ЛАБНГ). @верхаводка, верхавая вада, якая ўтвараецца на паверхні лёду ад дажджу ці талага снегу.

верхаводка ж. — Чэрв. р., Сен., Докш., Лаг., Слуцк., Вілен. р. (СПЗБ, Н. сл-сць, Мат. нар.-дыял. сл., Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
верхаводзь ж. — Чэрв. (НЛ),
павылка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
палой м. — Слон., Пін., Ельск. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік). @вецер, паветраная плынь гарызантальнага напрамку.

вецер м. — агульн. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
вятры мн. — мясц. (Станкевіч),
ветрык м. памянш. — Чэрв. р., Смарг., Драг., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
ветрычак м. памянш. — мясц. (Станкевіч),
верцень м. — Петр. (Мат. Гом.),
мядзведзь м. — Смален. р. (Дабравольскі),
верхавік м. 'вецер у верхніх слаях паветра' — Карэл. (Сл. Гарадз.),
цыбульнік м. 'пераменны вецер' — Карм. (Мат. Гом.),
павеўнік м., павеўнічак м. памянш. 'слабы, лёгкі вецер' — Астр. (Сл. Гарадз.),
гліца ж. 'веснавы вецер' — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч);

восеньскі вецер:
лістабой м. — Астр. (Сл. Гарадз.),
ліставей м. — Маст. (Сл. Гарадз.);
цяпловік м. 'паўднёвы вецер' — Астр. (Сл. Гарадз.),
схадовы вецер 'усходні вецер' — Вілен. р. (СПЗБ);

пранізлівы вецер, скразняк:
сквазняк м. — Шчуч. (СПЗБ),
сквазнік м. — Лоеў., зах.-бран. р. (Растаргуеў, Янкова),
візнік м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
скузнь м. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
падвей м. — Пух. (ЖС),
цёнг м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.);

вельмі халодны пранізлівы вецер:
пройма ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
зыр м. — Малад., Лід., Дзярж., Пух. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
скавыш м. — Стаўб. (З нар. сл.),
буй м. — Слуцк. (ЖНшС),
азярод м. — Карэл. (Мат. дыял. сл.);

халодны паўночны вецер:
сівер м. — Чэрв. р., Паст., Беш., Дубр., Лаг., Навагр., Зэльв., Лоеў. (Мат. Гарадз., Н. сл-сць, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкова),
север (севір) м. — Чашн., Лаг., Воран., Навагр. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч),
северка ж. — Шкл., Хоц. (Мат. Маг.),
сібірка ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
сівярнік м. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
сеўрук м. — Віц. р. (Каспяровіч),
трымунтан м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.);

сухі, пераважна ўсходні вецер:
сухавей м. — Лаг., Навагр., Пух., зах.-бран. р. (Мат. Гарадз., Варлыга, Растаргуеў, Шатэрнік),
сухавея ж. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
сухавік м. — Гарадз. (Слю Гарадз.),
сухмень м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
сухаветрыца ж. — Люб., Старадарож. (НС, СНМ),
венічнік м. перан. 'калючы вецер' — Карэл. (Сл. Гарадз.);

моцны вецер:
вятрышча м. — паўн.-усх. д., Слуцк. р., усх.-пал. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Пух., Гл., Лях., Кам., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вятрыска м. і н. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
ветрыска м. — Бяроз. (ЖНС),
вятрэча ж. — Воран., Гл. (Сл. Гарадз., Янкоўскі),
вятруга ж. — Стаўб., Дзятл. (ЛАБНГ),
ветруга м. і ж. — Смарг., Валож., Карэл., Навагр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ветруган м. — Добр. (ЛАБНГ),
вятружына ж. — Дзятл. (ЖС),
ветраніца ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
ветравіца ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
ветравал м. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
крутавей м. — Маст. (Сл. Гарадз.),
буй м. — Ваўк., Смален. р., зах.-бран. р. (Мат. Гарадз., Дабравольскі, Растаргуеў),
буёчак м. памянш. — Смален. р. (Дабравольскі),
разак м. — Раг. (СПЗБ),
жагель м., жэгель м. — Ваўк. (СПЗБ),
шарга ж. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
шарга ж. — Кобр. (НЛ),
шорга ж. — Стол. (ТС),
шаргалом м. — Лун. (Шаталава),
калатун м. 'моцны халодны вецер' — Стаўб. (СЦБ),
грэга ж. 'моцны ўсходні вецер' — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
сляпы вецер 'моцны вецер з пяском ці снегам' — Астр. (Сл. Гарадз.);

вецер вялікай разбуральнай сілы, звычайна з дажджом ці снегам:
бура ж. — Чэрв. р., Навагр., Лях., Ганц., Кобр., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Станкевіч, Шатэрнік),
буран м. — Карэл., Лід. (СПЗБ),
бур'ян м. — Маз., Браг. (Мат. Гом., ГЧ),
буравей м., бурагон м. — мясц. (Станкевіч),
шуры-буры мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
хвіля ж. — Чэрв. р., Бял., Бых., Карм., Жлоб., Буда-Каш., Светлагор., Петр., Хойн., Ельск., Смален. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Дабравольскі, Насовіч, Шатэрнік),
філя ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
хваля ж. — мясц. (Станкевіч),
хвіруля ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
хуртавіна ж. — Чашн., Барыс. (СПЗБ, Каспяровіч),
пульга ж — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
шарга ж. — Пруж., Кобр. (СПЗБ, СНМ),
чады мн. — Іўеў. (ЛАБНГ),
шугайла н. метаф. — Жытк. (ТС),
патароча ж., навала ж. — мясц. (Станкевіч),
пагодушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
сціхея ж. — Рэч. (НС),
шалёны вецер — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
хвіля ж. 'летняя бура' — Гл., Петр., Драг., Іван., Пін. (ЛАБНГ);

моцная бура:
валеж м. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
штурма ж. — Драг. (З нар. сл.),
вурган м. — Пух. (СЦБ),
гураган м. — мясц. (Станкевіч);

імклівая кругавая плынь ветру:
віхор м. — Віц. р., Лаг., Смарг., Віл., Навагр., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч),
віхар м. — Чэрв. р., Зэльв., Кам., Кобр., Драг., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНС, ЖНшС, Шатэрнік),
віхер м. — Вілен. р. (СПЗБ),
заверць ж. — мясц. (Станкевіч),
падвей м. — Гом. (Мат. Гом.),
віцёр м. — Кобр. (ЖНшС),
курава ж. — Кобр. (ЖС),
чорт м. — Пух. (ЖС),
чортава вяселле — Лях. (СПЗБ). @воблака, вялікая маса згусцелай вадзяной пары ў атмасферы.

воблака н., воблакі мн. — асн. мас. г. (усх.-пал. р. - спарадычна), Пін., Смален. р., зах.-бран. р. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Растаргуеў),
воблака ж., воблачка ж. памянш. — Паст. (ЛАБНГ),
аблачко н. — Слон. (Мат. Гарадз.),
вобалака н. — Шчуч., Лях. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
вобалакі мн. — зах.-пал. г., Шчуч., Слон., Лях. (ЛАБНГ),
воммалакі мн. — Лаг. (ЛАБНГ),
абалако н. — Дзятл. (СПЗБ),
абалакі мн. — Старадарож., Лях., Ганц., Бяроз., Драг., Пін., Стол. (ЛАБНГ),
абалака мн. — Іван. (ЛАБНГ),
вобалка н. і ж., вобалкі мн. — Докш., Мёр., Тал. (ЛАБНГ, СПЗБ),
воблак м. — усх.-маг. р., Віц. р., Верхнядзв., Іўеў., Чэрв., Пух., Івац., Кобр. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС, Бялькевіч, Каспяровіч),
воблака мн. — Лаг., Бял., Гл. (ЛАБНГ),
аблак м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
аблок м. — Брасл., Мядз., Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
аблока ж. — Паст. (СПЗБ),
аблочка н., аблочак м. памянш. — Шарк. (ЛАБНГ),
аблачок м. памянш. — Чэрв. р., Іўеў., Івац., Кобр. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
аблокі мн. — Брасл., Смарг., Астр., Малар., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, Мат. Гарадз.),
аблочка мн. — Шарк. (ЛАБНГ),
аблакі мн. — Брасл., Гарад., Сен., Мядз., Чэрв., Пух., Слаўг., Нясв., Клецк., Старадарож., Саліг., Баран., Кобр., Акц. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч),
аблака мн. — Сен., Арш., Іўеў., Бярэз., Асіп., Клім., Нясв., Капыл., Люб., Кобр., Стол., Петр. (ЛАБНГ),
вобалак м., вобалакі мн. — зах.-пал. г., Чэрв., Асіп., Слон., Старадарож., Саліг., Ганц., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, ЖС, СНМ),
вобалачак м. памянш. — зах.-пал. г., Чэрв., Асіп., Саліг., Ганц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
абалок м. — Бяроз., Іван., Драг. (ЛАБНГ, СНМ),
абалочак м. — Бяроз., Іван. (ЛАБНГ),
абалачок м. — Верхнядзв., Чэрв., Бяроз., Іван., Драг., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом.),
абалачкі мн. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
воблачча н. зб. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
аблачына ж., аблачынка ж. памянш., аблачынкі мн. памянш. — усх.-маг. р., Мёр., Чашн., Маг., Слон., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Н. сл-сць, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў, Юрчанка),
балачына ж., балачыны мн. — усх.-маг. р., Бых., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Н. сл-сць, Бялькевіч, Насовіч, Растаргуеў),
балачынка ж. памянш. — усх.-маг. р., Смален. р., зах.-бран. р. (НС, Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў),
балачыніна ж. — Мсцісл. (Нар. скарбы),
болака н. — Іўеў., Чав., зах.-бран. р. (Сл. Гарадз., Мат. Маг., Н. сл-сць, Растаргуеў),
болакі мн. — усх.-маг. р., зах.-бран. р. (Бялькевіч, Растаргуеў, Станкевіч),
болка ж. — мясц. (Станкевіч),
булак м. — Віц., Гарад. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
булакі мн. — Віц. (ЛАБНГ),
заболачча н. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хмарка ж., хмаркі мн. — спарадычна асн.-мас. г. (ЛАБНГ, Насовіч),
разарвістая хмарка — Воран. (ЛАБНГ),
ясная хмарка — Дзятл. (ЛАБНГ),
светлая хмарка — Бял., Стаўб. (ЛАБНГ),
светлая хмара — Ашм., Бых., Стаўб. (ЛАБНГ),
хмара ж., хмары мн. — спарадычна асн. мас. г., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
хмарынка ж. памянш. — мясц. (Станкевіч),
хмурка ж. — Гарадз., Стаўб. (ЛАБНГ),
светлая хмурка — Стаўб. (ЛАБНГ),
ясная хмура — Гарадз. (ЛАБНГ),
пярэхмарак м., пярэхмаркі мн. — Пруж., Івац., Пін., Карм. (ДАБМ, ЛАБНГ, ЖНС, НС, Нар. скарбы),
парэхмарак м., парэхмаркі мн. — Пруж. (ЛАБНГ),
перахмарак м. — Берасц. (ДСБ),
похмарак м., похмаркі мн. — Кір., Стол., Маз., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ, Мат. Гом., НС),
пахмарак м. — Жлоб., Ветк. (ЛАБНГ),
пахмурак м., пахмуркі мн. — Валож. (ЛАБНГ),
бахмарка ж. — Кобр. (СНМ),
бухмарак м., бухмаркі мн. — Драг. (ЛАБНГ, НЛ),
сухмарак м., сухмаркі мн. — Свісл., Нараўл. (ДАБМ, Сл. Гарадз.),
сухмарычак м. — Лоеў. (Янкова),
тучка ж., тучкі мн. — Шарк., Тал., Касц. (ЛАБНГ),
тучка светлая — Брасл. (ЛАБНГ),
памег м. — Саліг., Лун., Стол., Лельч. (ЛАБНГ, Н. сл-сць),
помег м., помаг м. — Стол. (ДСБ),
памягі мн. — Лун., Стол., Лельч. (ЛАБНГ),
бугор м., бугры мн., буграк м., бугракі мн. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
светлы бугор — Жлоб. (ЛАБНГ),
бурган м., бурганы мн. — Раг. (ЛАБНГ),
круганчык м. — Іўеў. (СПЗБ),
гурачка ж., гурачкі мн. — Калінк. (ЛАБНГ),
градка ж. — Нясв. (ЛАБНГ),
грудан м., груданы мн. — Пух. (ЛАБНГ),
каўган м., каўганы мн. — Іўеў. (ЛАБНГ),
пузыр м., пузыры мн. — Бял., Шчуч., Маз. (ЛАБНГ, НС, ГЧ),
пузырок м., пузыркі мн. — Бял., Шчуч., Карм. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Мат. Гом., НС),
клачок м., клачкі мн. — Тал. (ЛАБНГ),
галавач м., галавачы мн. — Бяроз. (ЛАБНГ),
булава ж., булавы мн. — Стол. (ЛАБНГ),
туляг м., тулягі мн. — Віл. (ЛАБНГ),
навалка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
навараць ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
лунь м. і ж., луні мн., лунёк м. — Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
луна ж. — Гарадз., Бяроз. (СПЗБ),
мана ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
зарубачка ж. памянш. — Вілен. р. (СПЗБ);

кучавыя аблокі:
бугры мн. — Брасл. (СПЗБ),
граны мн. — Шчуч. (СПЗБ),
гранкі мн. — Смарг. (СПЗБ),
груды мн. — Ганц. (СПЗБ),
груданкі мн., градачкі мн. — Пух. (СПЗБ),
гуракі мн., гурачкі мн. памянш. — Калінк. (СПЗБ),
камягі мн., каўган м. — Віл. (СПЗБ);

вялікае, звычайна цёмнае воблака, якое часта прыносіць дождж, град, снег:
хмара ж. — агульн., Вілен. р., Смален. р., зах.-бран. р. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНшС, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
хмара ж. — Лід., Шчуч. (СПЗБ),
хмары мн. — агульн. (паўн. р. - спарадычна) (ЛАБНГ),
хмары мн. — зах.-пал. г., Ганц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хмарка ж. памянш. — Лях. (СПЗБ),
хмарына ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
хмарук м. — Люб. (СНМ),
хмура ж., хмуры мн. — Верхнядзв., Мёр., Лаг., Гарадз., Стаўб., Кам., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., ЖНшС, Насовіч),
хмура цяжка — Гарадз. (ЛАБНГ),
хмура ж. — Валож., Іўеў. (СПЗБ, ЖС),
хмурка ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
туча ж., тучы мн. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., спарадычна паўдн.-зах. д. і зах.-пал. г., Вілен. р., Смален. р. (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Янкова),
туцы мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
тучка ж. памянш. — Мядз. (СПЗБ),
тучына ж., тучынка ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
чата ж. чаты мн. — гарадз.-бар. г. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
чада ж., чады мн. — Іўеў. (ЛАБНГ),
памег м., памежак м. памянш., пама ж. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
дзед м. — Стаўб. (ЛАБНГ),
дзяды мн. — Навагр. (ЛАБНГ),
дзядок м. — Глыб. (ЛАБНГ),
лунь м., лунёк м. — Віл. (ЛАБНГ, ЖС),
пузыр м. — Уздз. (Мат. мен.-мал.),
каўган м., каўганы мн. — Іўеў. (ЛАБНГ),
сінюха ж. — Бярэз. (ЖНшС),
аблока н., воблакі мн. — Шарк., Тал. (ЛАБНГ),
дзвіна ж. 'вялікая хмара, якая насоўваецца' — мясц. (Станкевіч),
градавіна ж. 'градавая хмара' — Мсцісл. (Юрчанка),
абложныя хмары 'хмары, якія поўнасцю закрылі неба' — Стаўб. (З нар. сл.);

навальнічная хмара:
навальніца ж. — Лаг. (Варлыга),
рукаўчык м., рукаўцы мн. — Малар. (НЛ);

невялікая дажджавая хмара:
хмурок м. — Ваўк. (ЛАБНГ),
пузырок м. — Круп., Бял. (ЛАБНГ),
гурак м. — Светлагор. (ЛАБНГ).

Месца за аблокамі:
заболачча н. — мясц. (Станкевіч). @вясёлка, шматкаляровая дугападобная палоса на небе, якая ўзнікае ад пераламлення сонечных праменняў у дажджавых кроплях.

вясёлка ж. — паўн.-усх. д. (за выключэннем усх.-маг. р.), спарадычна сярэд.-бел. г., Навагр., Слуцк., Капатк., Жытк., Петр., Маз., Ельск., Лельч. (ДАБМ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч),
перавясёлка ж. — Чэрв., Бярэз., Кліч., Асіп., Бабр., Акц., Нараўл., Лоеў. (ДАБМ, Янкова),
весялуха ж. — слуцк.-маз. г., Рас., Валож., Гарадз., Мен., Стаўб., Капыл., Дзятл., Ваўк., Свісл., Баран., Пруж., Лях., Івац., Іван., Пін., Стол. (ДАБМ, Мат. Гарадз., ГЧ, Цыхун, Янкова),
мецялуха ж. — Івац. (ДАБМ),
перавесялуха ж. — Кліч. (ДАБМ),
весяліха ж. — Лун. (ДАБМ),
кісяліха ж. — Лун. (ДАБМ),
вяселіца ж. — Маз. (ДАБМ),
вяселік м. — Іван. (ДАБМ),
весялёк м. — Берасц. (ДАБМ),
асялок м. — Брасл., Жытк. (ДАБМ),
асёлка ж. — Чашн. (Каспяровіч),
дуга ж. — Паст., Гарад., Круп. (ДАБМ),
радуга ж. — агульн. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС),
радуха ж. — Маз. (ГЧ),
градуха ж. — Маг. (ДАБМ),
парадуха ж. — Ганц. (ДАБМ),
радаўніца ж. — Брасл., Асіп., Слуцк., Стол., Нараўл. (ДАБМ),
градаўніца ж. — Ганц., Стол. (ДАБМ),
радавіца ж. — Стол. (ДАБМ),
градавіца ж. — Лун. (ДАБМ),
радзюха ж. — Пін. (ДАБМ),
рада ж. — Мёр. (ДАБМ),
пояс м. — Іван., Стол. (ДАБМ),
паяс м. — Брасл., Шарк. (ДАБМ),
божы (харошы) паяс — Брасл. (ДАБМ),
каромыслы мн. — Лоеў. (Янкова),
ключ м. — Саліг. (ДАБМ),
цмок м. — Паст., Глыб., Астр., Ашм., Саліг., Лун., Пін. (ДАБМ, СПЗБ),
смок м. — Паст., Астр., Смарг., Мядз., Свісл. (ДАБМ, СПЗБ),
красуля ж. — Чэрв., Пух., Саліг. (ДАБМ, СЦБ, Шатэрнік),
красавіца ж. — Баран. (ДАБМ),
сяміцветка ж. — Навагр. (З нар. сл.),
дажджанка ж. — Лід., Бых. (ДАБМ, Сл. Гарадз.),
тэнча ж. — паўн.-зах. з., Ганц., Жытк., Петр. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., Цыхун),
тэнч м. — Брасл., Паст., Смарг., Мядз. (ДАБМ),
тэнза ж. — Лях. (ДАБМ),
ценьжа ж. — Саліг. (ДАБМ),
цента ж. — Лун. (ДАБМ). @галалёд, галалёдзіца, ледзяная корка на паверхні зямлі, не пакрытай снегам; стан надвор'я, калі паверхня зямлі, дрэваў і інш. пакрыта ледзяной коркай.

галалёд м. — Мёр., Гарад., Ушацк., Дубр., Мядз., Смарг., Гор., Мсцісл., Чэрык., Касц., Валож., Карэл., Лід., Воран., Гарадз., Маст., Дзятл., Слон., Зэльв., Ваўк., Капыл., Клецк., Люб., Саліг., Баран., Ганц., Пруж., Кам., Берасц., Жаб., Кобр., Драг., Малар., Пін., Стол., Лун., Лельч., Маз., Раг., Ветк., Добр., Лоеў. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
галялёд м. — гарадз.-бар. г., Іўеў., Слуцк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., З нар. сл., НЛ, Н. сл-сць),
алялёд м. — Гарадз. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
галалёдзіца ж. — Верхнядзв., Ушацк., Леп., Дубр., Арш., Гор., Кругл., Маг., Чав., Бых., Чэрык., Краснап., Хоц., Асіп., Гл., Ашм., Лаг., Чэрв., Бярэз., Валож., Іўеў., Стаўб., Уздз., Карэл., Навагр., Лід., Шчуч., Дзятл., Слон., Капыл., Карм., Чач., Ветк., Добр., Рэч., Хойн., Браг., Маз., Лельч., Лях., Івац., Кам., Бяроз., Жаб., Кобр., Малар., Пін., Стол., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
галялёдзіца ж. — Малад., Дзярж., Навагр., Слуцк., Саліг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
галаледзіца ж. — Латгал. р. (СПЗБ),
галяледзіца ж. — Баран. (ЛАБНГ),
агалёдзіца ж. — Воран. (ЛАБНГ),
галалёдзіха ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
галялёдзь ж. — Саліг. (ЛАБНГ),
галаледзь ж. — Ашм., Латгал. р. (СПЗБ),
галалёддзе н. — Мсцісл. (Юрчанка),
галалёдка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
верхалёд м. — Драг., Іван. (ЛАБНГ),
верхалёдзіца ж. — Івац., Драг., Іван., Стол., Лельч. (ЛАБНГ, ЖНС),
аблядзень м. — Шарк. (ЛАБНГ),
ляданка ж. — Паст. (СПЗБ),
галашчок м. — Ашм., Мен., Бярэз., Пух., Асіп., Стаўб., Карэл., Дзятл., Клецк., Слуцк., Люб., Старадарож., Драг., Іван., Пін., Стол., Лун., Чач., Светлагор., Рэч., Лоеў., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, Мат. Гом., НС, СНМ, Мат. дыял. сл.),
галашчока ж. — Стаўб., Навагр., Карэл., Шчуч., Маст., Дзятл., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., НЛ, З нар. сл.),
галашчака ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
галашчыт м. — Пін. (НЛ),
галеча ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
галуза ж. — Шарк. (ЛАБНГ),
галута ж. — Гарад. (НЛ),
абліваха ж. — Чашн., Леп., Тал., Бых., Пух., Асіп., Кір., Бабр., Старадарож., Жлоб., Акц., Светлагор., Добр., Рэч., Івац., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
аблівака ж. — Докш., Астр., Віл., Лаг., Барыс., Круп., Бярэз., Бял., Маг. (ЛАБНГ, Яўсееў),
аблівага ж. — Калінк. (ЛАБНГ),
аблівах м. — Сен. (ЛАБНГ),
аблівень м. — паўн. р., Малад., Мен. (ЛАБНГ, ЖНС),
воблівень м. — Гл., Чач., Ветк., Добр., Хойн., Нараўл., Браг. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
абліў м. — усх.-маг. р., Гарад. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
вобліў м. — усх.-маг. р., Дубр., Карм., Чач., Ветк. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
абліва ж. — Люб., Івац. (ЛАБНГ),
вобліўка ж. — Шкл., Клім., Касц., Слаўг. (ЛАБНГ),
вобліўкі мн., вобліўе н. — Мсцісл. (Юрчанка),
воблівіца ж. — Карм. (ЛАБНГ),
аблой м. — Рас., Верхнядзв., Пол., Шум., Гарад. (ЛАБНГ),
палева ж. — Бял. (Яўсееў),
вылівак м. — Паст. (СПЗБ),
слізгавіца ж. — Віл., Гарадз., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Цыхун),
слізгота ж. — Стаўб., Слон., Люб., Баран., Бяроз., Смален р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі),
слізгата ж., слізгоцце н. — Гл. (Янкоўскі),
слігоцце н. — Віц. (ЛАБНГ),
слізката ж. — мясц. (Насовіч),
слізота ж. — Лаг., Клім., Кобр., Вілен. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС, Варлыга, Насовіч, Растаргуеў),
слізата ж. — Астр., Смарг., Іўеў. (СПЗБ),
склізота ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
склізоцце н. — Бял. (Яўсееў),
склізня ж. — Бял. (Яўсееў),
скальзота ж. — Мсцісл., зах.-бран. р. (Растаргуеў, Юрчанка),
скальзата ж. — Мсцісл., Шчуч. (СПЗБ, Юрчанка),
каўзота ж. — Хоц., Зэльв. (ЛАБНГ, ЖС),
каўзаніна ж. — Баран. (СПЗБ),
каўзеліца ж. — Маз., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
каўзель ж. — Гарадз. (ЖНС),
шарпота ж. — Карм. (Мат. Гом.),
храпаніна ж. — Кобр. (СНМ),
раскалле н. — Лоеў. (Янкова),
галадніца ж. — Малар. (ДСБ),
брызколь м. — Люб. (СПЗБ),
крупы мн. — мясц. (Станкевіч),
сракапад м. — Івац., Драг., Пін. (ЛАБНГ),
сырая інь — Валож. (ЛАБНГ),
голць ж. 'галалёдзіца са снегам' — мясц. (Станкевіч). @галашчок, стан надвор'я з вялікім марозам і ветрам — звычайна ў пачатку зімы да выпадзення снегу.

галашчок м. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., Чэрв. р., спарадычна гарадз.-бар. г. і Мен. р., Смарг., Лаг., Бял. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ, ЖС, ЖНС, НЛ, НС, Н. сл-сць, Станкевіч, Шаталава),
алашчок м. — Воран. (СПЗБ),
галашкок м. — Лід. (СПЗБ),
галашчока ж. — Навагр., Карэл., Дзятл., Слон., Нясв., Капыл., Клецк., Лях., Баран., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
галута ж. — Рас., Верхнядзв., Мёр., Гарад., Пол., Ушацк. (ЛАБНГ, ЖНС, НС, Шаталава),
галутва ж. — Гарад., Пол., Шум., Віц., Беш. (ЛАБНГ),
галуда ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
галец м. — Докш., Леп., Тал., Круп., Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сухалёдзіца ж. — Раг. (ЛАБНГ). @гарачыня, спёка, спякота, высокая тэмпература паветра, нагрэтага сонцам; гарачы летні час.

гарачыня ж. — Чэрв. р., Віл., Іўеў., Драг. (СПЗБ, Станкевіч, Шатэрнік),
гарачэча ж. — Карэл. (Мат. Гарадз.),
горач м. і ж. — Шчуч., Зэльв. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Сцяцко),
гарач ж. — Пруж., Драг., Пін. (СПЗБ),
цеплацень ж., цеплатэча ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
спёка ж. — Маст., Шчуч., Лях. (СПЗБ),
спека ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
спякота ж. — Чэрв. р., Сен., Лаг., Воран., Маст., Дзятл. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік),
спеката ж. — Іўеў., Гарадз. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
пякота ж. — Віц. р., Верхнядзв., Докш., Віл., Лаг., Іўеў., Люб., Бяроз., Петр., Браг., Добр., Вілен. р., Смален. р., зах.-бран. р. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гом., Мат. мен.-мал., Нар. скарбы, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў),
пеканіна ж. — Мёр. (Н. сл-сць),
жара ж. — усх.-маг. р., Пух., Навагр., Шчуч., Ганц., Пруж., Латгал. р. (СПЗБ, СЦБ, Бялькевіч),
жарышча ж. — усх.-маг. р., Мядз., Пух., Стаўб., Лоеў. (СЦБ, Бялькевіч, Янкова),
жарота ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
жароцце н. — Драг. (Н. сл-сць),
жарката ж. — Віц. р., Бярэз. (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч),
жаркасць ж. — Чашн. (Каспяровіч),
сквара ж. — мясц. (Насовіч),
сквар м., смал м. — Лаг. (Н. сл-сць, Варлыга),
пал м. — Віц. р. (Каспяровіч),
упал м. — Стаўб., Пін., Беластоц. р. (СПЗБ, ДСБ, Мат. мен.-мал., Насовіч),
упал м. — Гарадз. (Цыхун),
вад м. — усх.-маг. р., Сен. (Бялькевіч, Каспяровіч),
вар м. — мясц. (Станкевіч),
кіпень ж. — Шум. (СПЗБ),
скіпецень м. — Берасц. (СНМ),
зыр м. — Лаг., Стол., Жытк. (ТС, Варлыга),
зырасць ж., зыркасць ж. — Стол. (ТС),
духата ж. — Віц. р., Чэрв. р., Віл., Воран., Навагр., Шчуч., Калінк. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
духута ж. — Глыб. (СПЗБ),
задуха ж. — Беш., Вілен. р. (СПЗБ, Каспяровіч),
задуха ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
мяжэніна ж. 'самы спякотны час у сярэдзіне лета' — мясц. (Насовіч);

вільготная гарачыня:
духата ж. — агульн. (ЛАБНГ),
духота ж. — Чашн., Клім., Навагр., Кобр., Драг., Пін., Лун., Стол., Калінк. (ЛАБНГ),
духацішча ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
духоцце н. — Глыб., Стол. (ЛАБНГ),
духмень ж. — Дубр., Тал., Бял., Чав., Клім., Хоц., Кір., Добр. (ЛАБНГ),
дух м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
задуха ж. — зах.-пал. г. (за выключэннем крайняй заходняй часткі), Валож., Карэл., Навагр., Дзятл., Слон., Зэльв., Клецк., Слуцк., Клім., Жлоб., Лельч. (ЛАБНГ),
удуха ж. — Дзятл. (ЛАБНГ),
прыдуха ж. — Гом. (ЛАБНГ),
душнота ж. — Раг. (ЛАБНГ),
парнасць ж. — Смарг., Воран., Іўеў., Чэрв., Ганц. (СПЗБ),
парната ж. — Чач. (Мат. Гом.),
парніца ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
паркасць ж. — Гарадз. (Цыхун),
пара ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
прыпар м. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
прыпарка ж. — Віл., Лаг., Навагр., зах.-бран. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Растаргуеў),
васпарэнне н. — Стаўб., Лід., Вілен. р. (СПЗБ, СЦБ),
варнасць ж. — Зэльв. (СРЛГ, ЖС),
вар м. — Карэл. (Мат. Гарадз.). @град, атмасферныя ападкі ў выглядзе крупінак лёду рознай велічыні.

град м. — агульн. (СПЗБ, ЖНшС, Станкевіч, Мат. апыт.),
градавіна ж. — Барыс. (СПЗБ),
градзіна ж. 'адно зерне граду' — агульн., Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч, Мат. апыт.). @гразь, гл. бездараж, бездарожжа @гром, грукат і трэск, якія суправаджаюць маланку ў час навальніцы.

гром м. — пераважна агульн., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖС, ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
грымоты мн. — Воран. (Мат. Гарадз.),
пярун м. — Брасл., Смарг., Ашм., Бых., Кобр., Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ, ЖНшС, Мат. дыял. сл., Станкевіч),
перун м. — Чэрв., Бых., Браг., зах.-бран. р. (НЛ, Мат. дыял. сл., Растаргуеў, Шаталава),
перан м. — Светлагор., Рэч. (Мат. Гом.),
дундар м. — Гарадз. (СПЗБ),
нябесны ўдар — Смален. р. (Дабравольскі),
грымота ж. 'працяглы і моцны гром, які суправаджаецца маланкамі' — Віц. р., Чэрв. р., Лаг., Смален. р. (Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік),
ціхень м. 'слабы гром' — мясц. (Станкевіч);

ускалыханне паветра ад удару грому:
імпэт м. — Чашн. (Каспяровіч),
імпат (імпэт) м. — Шчуч. (СПЗБ). @дождж, атмасферныя ападкі ў выглядзе кропляў вады, якія падаюць з хмар.

дождж м. — паўдн.-усх. з., Шум., Сен., Паст., Валож., Навагр., Стаўб., Бераст., Ваўк., Бяроз., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
дошч м. — агульн. (паўдн.-усх. з. - спарадычна), Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС, Дабравольскі),
дожджык м. памянш. — Гарадз. (СПЗБ),
дажджок м. памянш. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
дож м. — сярэд-бел. г., усх.-пал. р., паўночная частка паўн.-зах. з., Віл., Старадарож., Ганц., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СНМ, Дабравольскі),
дожжык м. памянш., дождзік м. памянш., дождзічак м. памянш., даждзішка м. памянш., даззішка м. памянш. — Смален. р. (Дабравольскі),
дажджавік м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
заліў м. — Смален. р. (Дабравольскі),
маква ж. — Ельск. (Мат. Гом.),
калаштан м. — Стол. (ТС),
дан м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
пумачкі мн. — Гарад. (НЛ),
досветнік м. 'дождж перад раніцай' — Слон. (Сл. Гарадз.),
каласавік м. 'дождж, які ідзе ў час, калі каласіцца жыта' — Воран. (СРЛГ),
туча ж. 'дождж з ветрам' — пал. р. (ЛП),
ворыўнік м. 'цёплы дождж пад ворыва' — Карэл. (Сл. Гарадз.);

цёплы і пераважна густы дождж, які ідзе пры сонцы:
грыбавік м. — Слон., Смален. р. (Сл. Гарадз., Дабравольскі),
грыбнік м. — Маст. (Сл. Гарадз.),
грыбасей м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
дабрасей м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
цыганскі дождж — Буда-Каш., Петр. (Мат. Гом., ГЧ),
цыганьскі дож — Калінк. (СПЗБ),
сляпэй дождзь — Смален. р. (Дабравольскі),
свіннечы дошч — Драг. (СНМ);

зімовы дождж, які ідзе пры тэмпературы замярзання вады і выклікае абледзяненне дрэваў і зямлі:
абліваха ж. — Беш., Бых. (Мат. дыял. сл., Каспяровіч, Станкевіч),
аблівака ж. — Лаг., Бял. (Мат. дыял. сл., Варлыга),
абліва ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
аблівень м. — Паст., Астр. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
брызколь м. — Люб. (СПЗБ);

кароткачасовы дождж:
брызкуль м. — Дзятл. (СРЛГ),
праходны дождж — Астр., Вілен. р. (СПЗБ),
прахадны дошч — Брасл., Смарг. (СПЗБ),
прайсцёвы дошч — Астр., Вілен. р. (СПЗБ),
налётны дошч 'непрацяглы і раптоўны дождж' — Воран. (СПЗБ);

дождж, які ідзе з перапынкамі:
пераходны дождж (дошч) — Верхнядзв., Глыб., Докш., Лаг. (СПЗБ, Варлыга),
перарыўны дошч (дож) — Віл., Чэрв. (СПЗБ),
прэрва ж. — Шчуч. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
перашчук м. — Нараўл. (ЛАБНГ),
чады мн. — Іўеў. (ЛАБНГ),
чаты мн. — Баран. (ЛАБНГ),
стучок м. — Пін. (ЛАБНГ),
брызкуль м. 'дождж халодны, рэдкі і з перапынкамі' — Гл. (Янкоўскі);

дождж, які ідзе працяглы час без перапынку:
абложнік м. — Лід., Раг., Ветк., Лоеў. (Сл. Гарадз., Мат. Гом., Янкова),
аблажняк м. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
абложны дождж (дошч) — Стаўб., Драг. (СПЗБ),
нахрапнік м. перан. — Лоеў. (Янкова),
уліва ж. — мясц. (Насовіч);

працяглы і моцны дождж:
палівень м. — Лаг. (Варлыга),
заліванне н., залевы мн. — мясц. (Станкевіч);

праліўны дождж:
лівень м. — асн. мас. г. (паўн.-зах. з. - спарадычна), Кам., Бяроз. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч),
лівань м. — Пух., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ліван м. — Ганц. (ЛАБНГ),
залівень м. — Віц. р., Мсцісл., Маг., Буда-Каш., Петр. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Каспяровіч, Юрчанка),
залівень м. — Гарад., Шум., Дубр., Леп., Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
залівень м. — Малад., Пін. (ЛАБНГ, НЛ),
злівень м. — Латгал. р. (СПЗБ),
налівень м. — Стол. (ТС),
палівень м. — Лёзн., Віл., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Дабравольскі),
пралівень м. — Мядз. (СПЗБ),
пралівень м. — Шкл. (ЛАБНГ),
пролівень м. — зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
праліўнік м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
праліў м. — Драг. (ЛАБНГ),
праліўны дошч — Брасл., Карэл., Шчуч., Лях. (СПЗБ),
уліў м., уліва ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
улеў м. — мясц. (Насовіч),
улева ж. — Смарг., Стаўб. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
уліўны дошч — Астр., Смарг., Лаг., Гарадз., Шчуч., Вілен. р. (СПЗБ),
улеўны дошч — Смарг., Іўеў., Гарадз., Вілен. р. (СПЗБ),
заліва ж. — Карм., Лоеў., Стол. (ЛАБНГ, Янкова),
залевы мн. — мясц. (Насовіч),
зліва ж. — Лун. (ЛАБНГ),
заліванне н. — мясц. (Насовіч),
лівун м. — мясц. (Станкевіч),
ілляк м. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
лея ж. — усх.-пал. р., Іўеў., Слуцк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гом., Янкова),
улея ж. — Лаг., Смарг. (ЛАБНГ),
люха ж. — Гарадз. (ЖНС),
улюха ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
пралой м. — зах.-пал. г. (ЛАБНГ, ДСБ, З нар. сл.),
прарой м. — Бяроз., Кам., Кобр. (ЛАБНГ, ДСБ),
палой м. — Пруж., Лях., Ганц., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шаталава),
аплава ж. — Лун. (ЛАБНГ),
макун м., ведранец м. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
навальніца ж. — Паст. Воран., Лід., Шчуч., Бераст. (ЛАБНГ),
туча ж. — Стол., Жытк. (ТС),
касахвошч м. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
шпарынне н. — мясц. (Насовіч),
вялікі дошч — Кобр. (ЖНшС);

дробны дождж:
пацяруха ж. — Лаг., Драг. (Нар. скарбы, Варлыга),
сейва н., пасеўны дождж — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
макавей м. — Лаг. (Варлыга),
брызак м. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
кузеўка ж., кравэшка ж. — Малар. (ДСБ),
радзіцель м. 'дробны і працяглы дождж' — Кобр. (ЖНшС),
грыбасей м. 'дробны, працяглы і густы дождж' — Слуцк. (ЖНшС),
сявец м. ц м. 'дробны веснавы дождж' — Карэл. (Сл. Гарадз.).

Кропля дажджу:
кропля ж. — гарадз.-бар. г., паўн. р., Мен. р., Чэрв. р., спарадычна пал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
кроплінка ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
кропіна ж., кропінка ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
крапля ж. — зах.-пал. г., Лёзн., Гарадз., Навагр., Жытк., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
крапка ж. — Бял. (Яўсееў),
капка ж. — паўдн.-усх. з., Лёзн., Ушацк., Карэл., Навагр., Пух., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., СНМ, Яўсееў),
капачка ж. памянш. — Бял. (Яўсееў),
капля ж. — агульн. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Яўсееў),
капелька ж. — Бял. (Яўсееў),
брызка ж., брызкі мн., брызачка ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
дажджына ж. — Мёр. (Н. сл-сць).

Дажджавая вада:
дашчавіца ж. — Кобр. (ЖНшС),
дашчавіца ж., дашчуўка ж. — Драг. (ЛП). @завея, завіруха, гл. мяцеліца @зазімак, першы мароз, першы снег; пачатак зімы.

зазімак м. — паўн.-усх. д., сярэд. бел. г., паўдн.-усх. з., Лід., Шчуч., Маст., Бяроз., Кобр., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., ЖНС, Варлыга, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч),
зазімкі мн. — Латгал. р. (СПЗБ),
зазімак м. — Гом. р., Шарк., Іўеў., Дзярж., Чэрв., Старадарож., Бабр., Калінк., Стол., Пін., Смален. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Дабравольскі),
зазіміны мн. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
азімак м. — Лельч. (ЛАБНГ),
прызімак м. — Астр., Нясв., Івац. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
прыземкі мн. — Капыл. (ЛАБНГ),
падзімак м. — Лід. (Сл. Гарадз.),
подмаразак м. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
першы прымаразак — Воран., Ганц. (ЛАБНГ),
першы снег — Іўеў., Гарадз., Карэл., Мен., Саліг., Ваўк., Лях., Ганц., Пруж., Кам., Берасц., Драг., Жаб., Кобр., Пін., Стол., Лун., Лельч. (ЛАБНГ),
первы снег — Добр. (ЛАБНГ),
свяжак м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
панёва ж. — Драг. (ДСБ),
каляднік м. 'зазімак у снежні' — Бераст. (Сл. Гарадз.). @зара, яркая афарбоўка гарызонта перад усходам і пасля заходу сонца.

зара ж. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Мат. апыт.),
зорка ж. — зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
зорачка ж. памянш., зоранька ж. памянш. — мясц. (Насовіч). @засуха, працяглая адсутнасць дажджоў летам, якая суправаджаецца моцным перасыханнем глебы і гібеллю раслін.

засуха ж. — Ашм., Лях., зах.-бран. р. (СПЗБ, Насовіч, Растаргуеў),
засуха ж. — Мядз., Шчуч., зах.-бран. р. (СПЗБ, СЦБ, Растаргуеў),
засха ж. — мясц. (Насовіч),
засуш ж. — Мёр., Ветк. (Мат. Гом., ЖНС, Насовіч, Станкевіч),
пасуха ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
перасуха ж. — мясц. (Н. сл-сць),
сухата ж. — Смарг., Мядз., Віл., Лаг. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Варлыга),
сухмень ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
сухмель м. — Круп. (СПЗБ),
сухмець ж. — мясц. (Станкевіч),
суш ж. — Чэрв. р., Астр., Воран., Навагр., Шчуч., Лях., Стол., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
суша ж. — Маст., Слон., Зэльв., Гл., Пін., Стол., Жытк., зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖС, Растаргуеў, Янкоўскі),
сушка ж. — Верхнядзв., Лоеў. (СПЗБ, Янкова),
сушына ж. — Стол. (ТС),
бяздожджыца ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.). @зацьменне, астранамічная з'ява, калі адно нябеснае цела або яго цень закрывае другое нябеснае цела.

зацьменне н. — Чэрв. р., Чашн., Навагр. (Мат. Гарадз., Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
зацьма ж. — мясц. (Насовіч). @золь, вільготнае і пранізліва халоднае надвор'е.

золь ж. — Верхнядзв., Брасл., Паст., Віл., Гарадз. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
зала ж. — Пух., Ганц., Лельч., Раг. (СПЗБ, НЛ, Станкевіч),
заліна ж. — Віл. (СПЗБ),
золасць ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
золкасць ж. — Віл. (СПЗБ),
залката ж. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
залчыня ж. — Ашм. (СПЗБ),
сідрава ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
ёдасць ж. — Слаўг., Карм. (Мат. Гом., Н. сл-сць),
ёдкасць ж — Мсцісл. (Юрчанка),
брыдасць ж., брыдота ж. — Лоеў. (Янкова),
брызкат м. — Драг. (З нар. сл.),
зэс м. — Паст., Мядз. (СПЗБ, СЦБ). @зорка, нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе.

зорка ж., зорачка ж. памянш. — Чэрв. р., Брасл., Сен., Лаг., Дзятл. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Каспяровіч, Шатэрнік),
зара ж. — Кобр. (СНМ, ЖНшС),
зоры мн. — Пух. (ЖС),
заранка ж. — Лёзн. (Каспяровіч),
звязда ж, звёзды мн. — Мёр. (ЖНС),
гвязда ж., гвязды мн. — Астр., Смарг., Ашм., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
гвёздачкі мн. памянш. — Паст. (СПЗБ),
верхачка ж. 'самая яркая зорка' — Шчуч. (Сл. Гарадз.);

толькі ранняя або вячэрняя зорка:
зорка ж. — Мёр. (ЖНС),
зараначка ж. — Паст., Віл., Латгал. р. (СПЗБ),
заранічка ж. — Ашм. (СПЗБ),
заранка ж. — Смарг., Вілен. р. (СПЗБ);

ранішняя зорка:
заранка ж., зараначка ж. — Беш. (Каспяровіч, Насовіч),
зараніца ж. — Пух. (Шатэрнік),
заранічка ж. — Іўеў. (Мат. Гарадз.),
зарнічка ж. — Навагр. (Мат. Гарадз.),
зарніца ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
зорка ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
зара ж. — Верхнядзв., Шчуч. (СПЗБ),
ранішня зара — Кобр. (ЖНшС),
утраніца ж. — Гарадз. (Цыхун),
ютшэнка ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
святоўка ж., светавая зара — Кобр. (СНМ),
светавая заранка — Гарад. (Каспяровіч);

вячэрняя зорка:
вячорка ж. — Кобр. (СНМ),
вячорніца ж. — Воран. (Мат Гарадз.),
вячэрніца ж. — Сен., Круп., Добр. (СЦБ, Мат Гом., Каспяровіч),
зорка-вячэрніца ж. — Гарадз. (Цыхун),
вячэрня (вячэрняя) зорка — Смал., Лід., Гарадз., Уздз., Ганц. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
вячэрня (вечаровая) зара — Кобр. (СНМ, ЖНшС),
зара ж. — Паст., Шчуч. (СПЗБ),
маладзіковая зорачка — Паст. (СПЗБ);

зорка, якая падае:
знічка ж. — Карэл. (Мат. Гарадз., Насовіч),
ападка ж. — Ашм. (СРЛГ). @імгла, імжа, ападкі ў выглядзе вельмі дробных кропелек вільгаці.

імжа ж. — усх.-маг. р., Віц. р., Чэрв. р., Мен. р., Гарадз. р., Слуцк. р., Гом. р., Рас., Пол., Глыб., Леп., Тал., Круп., Кругл., Бял., Асіп., Навагр., Воран., Уздз., Лях., Жаб., Кобр., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч),
мжа ж. — Гом. р., Валож., Карэл., Шчуч., Краснап., Асіп., Саліг., Акц., Лельч., Пін., Драг., Малар., Івац., Берасц., Пруж., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СЛ. Гарадз., Растаргуеў, Янкова),
лжа ж. — Нараўл. (ЛАБНГ),
імжака ж. — Чэрв. р., Рас., Ушацк., Леп., Тал., Лаг., Барыс., Круп., Бял., Шкл., Старадарож. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., СНМ, Варлыга, Станкевіч, Шаталава. Шатэрнік),
мжака ж. — Беш., Сен., Тал., Барыс., Смал., Кругл. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. Маг., Каспяровіч, Станкевіч),
імжачка ж. — Леп., Барыс., Круп., Бярэз., Кругл., Касц. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Маг.),
мжачка ж. — Тал., Круп., Бярэз., Маг., Кам., Жаб., Малар., Іван. (ЛАБНГ, ДСБ, ЖС),
мжаўка ж. — Ваўк., Беластоц. р. (СПЗБ, СРЛГ),
імжэнь м. і ж. — Бых., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
мжэнь ж. — Ветк., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
імжэль ж. — Слаўг., Бабр., Ветк., Добр., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Станкевіч),
імшэль м. — Карм. (Мат. Гом.),
мжэль ж. — Бых., Слаўг., Бабр., Добр., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Станкевіч),
імжак м. — Арш., Мен., Шкл., Кір., Бых., Кліч., Асіп., Бабр., Раг., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
імжачок м. памянш. — Арш., Бых., Добр. (ЛАБНГ),
імкжак м. — Асіп. (СПЗБ),
імшак м. — Бабр. (ЛАБНГ),
мжак м. — Бабр., Добр., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Янкова),
імжун м., імжунчык м. памянш. — Чэрык. (ЛАБНГ),
мжун м. — Чач. (Мат. Гом.),
імгла ж. — паўн.-усх. д. (віц.-маг. г. - спарадычна), гарадз.-бар. г., Мен. р., Слуцк. р., Бабр., Гл., Чач., Браг., Бяроз., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч),
мгла ж. — зах.-пал. г., Верхнядзв., Леп., Лаг., Астр., Воран., Іўеў., Валож., Навагр., Карэл., Стаўб., Клецк., Капыл., Слон., Свісл., Баран., Лях., Пруж., Івац., Жытк., Маз., Крыч. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Нар. скарбы),
імла ж. — Докш., Пух., Гарадз., Шчуч., Маст., Дзятл., Зэльв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мла ж. — Шчуч., Берасц., Бяроз., Драг., Пін., Лун. (ЛАБНГ, ДСБ),
млісты дошч — Гарадз. (ЛАБНГ),
мігла ж. — Брасл., Паст., Глыб., Астр., Воран., Клецк., Старадарож., Саліг., Ганц., Стол., Лун., Лельч., Петр., Маз., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ, Шаталава),
мыгла ж. — паўн.-зах. з., Віц., Лёзн., Ганц., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
мугла ж. — Пруж., Лях., Ельск. (ЛАБНГ),
магла ж. — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
імглуха ж., імглушка ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
мгліца ж. — Івац. (ЛАБНГ),
мігліца ж. — Клецк. (НС),
мыглюк м. — Валож. (ЛАБНГ),
міглавы дошч — Воран. (ЛАБНГ),
імга ж. — Дубр., Дзярж., Асіп., Чач., Акц., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
мга ж. — Уздз., Карм. (ЛАБНГ, СЦБ, Станкевіч),
мгочка ж. — Жаб. (ЛАБНГ),
мгоч м. — Кобр. (ЛАБНГ),
міга ж., міготка ж. — Карм. (ЛАБНГ),
мігуч м. — Жлоб. (ЛАБНГ),
мігучык м. — Жлоб., Рэч. (ЛАБНГ),
мрака ж. — Драг., Лельч., Хойн., Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
марака ж., мрак м. — Лоеў. (Янкова),
мрач ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
памарач ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
рось ж. — усх.-маг. р., Шкл., Раг., Смален. р. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Мат. Гом., Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Юрчанка),
ёлкая рось — Чав. (ЛАБНГ),
імрась ж. — Кір. (Мат. Маг.),
морась ж. — усх.-маг. р., Пол., Арш., Дубр., Тал., Віл., Навагр., Ваўк., Светлагор., Лельч. (ЛАБНГ, СЦБ, Сл. Гарадз., НС, Бялькевіч, Юрчанка),
мараса ж. — Жытк. (ТС),
марасечка ж. — Драг. (СНМ),
матраса ж. — Шум. (ЛАБНГ),
мароша ж. — Дзятл. (Сл. Гарадз.),
марасяшчы дошч — Пол. (ЛАБНГ),
парась ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
парошка ж. — мясц. (Насовіч),
курашка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
курэц м. — Лаг. (Варлыга),
мосійка ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
кузеўка ж. — Малар. (ЛАБНГ),
хляпа ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
пульга ж. — Лун. (ЛАБНГ),
зызар м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
зэс м. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
смыза ж. — Ашм. (СПЗБ),
слота ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
слата ж. — Смарг. (СПЗБ),
погеладзь ж. — Воран. (Сл. Гарадз.),
дробны дож — Тал. (ЛАБНГ),
дробны дождж — Буда-Каш., Добр., Лельч. (ЛАБНГ),
дробны дошчык — Браг. (ЛАБНГ),
дробненькі дождж — Дубр., Шчуч. (ЛАБНГ),
мелкі дождж — Арш. (ЛАБНГ),
спорны дождж — Івац., Лоеў. (ЛАБНГ),
малы дожджык — Бераст. (ЛАБНГ),
лёганькі дожджык — Стол. (ЛАБНГ). @іней, шэрань, від атмасферных ападкаў: ледзяныя крышталікі, якія ўтвараюцца ў выніку ахаладжэння ў марозныя ночы вадзяной пары і асядаюць тонкім слоем на глебе, дрэвах і інш.

іней м. — агульн. (за выключэннем паўн.-зах. з.), Навагр., Маст., Свісл., Латгал. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., НЛ, ЖНшС, Шатэрнік),
гіней м. — Крыч., Чэрык., Берасц., Драг., Іван., Пін., Стол. (ЛАБНГ, Мат. Маг., ДСБ, ЖНС, Н. сл-сць),
віней м. — Іўеў., Навагр., Карэл., Нясв., Баран., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
ліней м. — Петр. (ЛАБНГ),
інь м. і ж. — Брасл., Сен., Чашн., Круп., Барыс., Лаг., Ашм., Малад., Валож., Бярэз., Бял., Бых., Чач. (ЛАБНГ, СЦБ, Мат. мен.-мал.),
гінь ж. — Астр., Ашм., Бял. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
вінь м. і ж. — Шчуч. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., СРЛГ),
іня ж. — Бял., Асіп., Гарадз., Шчуч., Івац. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
гіня ж. — Бярэз., Шчуч. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
віня ж. — Навагр., Лід. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
інея (інія, іняя) ж. — паўн.-зах. з., паўн. р., Барыс., Бярэз., Клецк., Лях., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Варлыга),
гінея ж. — Смарг. (ЛАБНГ),
інела ж. — Валож. (ЛАБНГ),
івень ж. — Маз. (ЛАБНГ),
івянь м. і ж., віянь м. і ж., веянь м. і ж. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
шэрань м. і ж. — Віц. р., усх.-маг. р., Ушацк., Лаг., Круп., Бял. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., Бялькевіч, Каспяровіч, Станкевіч),
шарэнь м. — Ганц. (СПЗБ),
шарон м. — Іўеў. (ЛАБНГ),
шрон м. — Ваўк. (СПЗБ),
шарун м. — Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шарэшань м. і ж. — Круп., Бярэз. (ЛАБНГ),
шарэшанне н. — Бярэз. (СПЗБ),
шарэш м. і ж. — Чэрв., Смал., Чач. (ЛАБНГ, Мат. Гом., НЛ),
шэраш м. і ж. — Кругл., Маг. (ЛАБНГ),
шэрашч м. і ж. — Докш. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шэрась ж. — Віц. р., Леп., Тал., Бял. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
шароша ж. — Ветк. (Мат. Гом.),
навісь (навесь) ж. — Клім., Лаг., Смал., Пух., Старадарож., Жлоб., Буда-Каш., Лельч., Жытк., Лун., Стол. (ЛАБНГ, ТС, СЦБ, СРЛГ, НС, Варлыга, Шаталава),
навісла ж. — Жытк. (ЛАБНГ),
навісля ж. — Стол. (ТС),
навісляк м. — Лельч. (ЛАБНГ),
наліп м. — Жытк. (ТС),
намаражня ж. — Стол. (ТС),
намаразь ж., ізмаразь ж. — Добр. (ЛАБНГ),
шаць ж. — Астр., Іўеў., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Шаталава),
вішар м. — Рэч. (ЛАБНГ),
аблой м. — Віц. р., Смален. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Станкевіч),
імжа ж. — Люб. (ЛАБНГ),
хляпа ж. — мясц. (Станкевіч),
бяляк м. — Бераст. (ЛАБНГ),
сіверка ж. — Лоеў. (Янкова),
шална ж. — Воран. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
абжора ж. 'шэрань на лёдзе' — Брасл. (СПЗБ),
ласіцы мн. 'узорыстая намаразь на шыбах' — Драг., Пін., Малар. (НЛ, ЖНшС, З нар. сл.),
імжа ж. 'ападанне інею' — Пол. (ЛАБНГ). @камета, нябеснае цела, якое ўдалечыні ад Сонца мае выгляд абкружанай туманнай абалонкай яркай светлай плямы з вузкай паласой святла ў форме хваста.

кумета ж. — Віл. (СЦБ). @капеж, кроплі дажджу або талага снегу, якія падаюць са стрэх.

капеж м. — Шчуч., Старадарож., Ганц. (СПЗБ),
капаж м. — Лельч. (ЛАБНГ),
капель ж. — Віл. (СПЗБ),
страха ж. — Гарад. (НЛ),
стрэх м., сцёк м. — Лаг. (Варлыга). @лёд, вада (у рацэ, у лужынах і інш.), якая замерзла і перайшла ў цвёрды стан.

лёд м. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Каспяровіч, Насовіч, Мат. апыт.),
ляды мн. — Смарг. (СПЗБ),
лядок м. памянш. — Латгал. р. (СПЗБ),
ледавіны мн., ледакі мн. 'участкі зямлі, пакрытыя лёдам' — Паст. (СПЗБ),
галец м. 'незаснежаны чысты лёд' — Стол. (ТС),
гургаль м., гургалі мн. 'лёд, намерзлы на шыбах' — Гарадз. (СПЗБ, Цыхун),
прыберажні мн. 'намерзлы прыбярэжны лёд' — Гарадз. (Цыхун);

ільдзінка:
лядзінка ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
ледзячок м., ледзячкі мн. — Малад. (СПЗБ);

кавалак ільду:
лядыш м. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
лядзяшка ж. — Рэч. (Мат. Гом.),
лядзянка ж. — Добр. (Мат. Гом.),
ледзень м. — Чач., Раг. (Мат. Гом.),
крыжка ж. — Гом. р. (Мат. Гом.),
глыжка ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.);

тонкая ледзяная скарынка на вадзе:
сутон м. — Пух, Стол., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
сытон м., сутонь м. — Стол., Жытк. (ТС),
сцін м. — Драг. (НЛ),
сцюн м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
шарош м. — Валож., Іўеў. (ЛАБНГ),
шарашок м. — Касц. (ЛАБНГ),
шарыш м. — Берасц. (НЛ),
шаросік м. — Маст. (ЛАБНГ),
шэрах м. — Кобр. (СНМ),
зыба ж. 'тонкі пласт ільду, які прагінаецца пад нагамі, але не правальваецца' — Гарадз. (Цыхун).

Заледзянелая ў час сцёку вада, лядзяш:
лядзяш м., ледзяшы мн. — Чэрв. (СПЗБ),
лядзяшка ж., лядзяшкі мн. — Шум. (ЛАБНГ),
лядзяк м., ледзякі мн. — Мёр. (ЛАБНГ),
лядак м., ледакі мн. — Паст., Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
ляднік м., леднікі мн. — Смарг. (СПЗБ),
лядунка ж. — Кругл. (ЖНС),
крыгі мн. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
мярзляк м., мерзлякі мн. — Смарг., Стаўб., Дзятл. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
цяпляк м., цеплякі мн. — Уздз. (ЛАБНГ),
сасулька ж., сасулькі мн. — паўн.-усх. д., Слуцк. р., Гом. р., Мен., Кір., Бабр., Гарадз., Навагр., Карэл., Слон., Бяроз., Кам., Стол., Латгал. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сасылька ж., сасылькі мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
сасолька ж., сасолькі мн. — Арш. (ЛАБНГ),
пасысулька ж., пасысулькі мн. — Бераст. (ЛАБНГ),
сусулка ж., сусулкі мн. — Касц., Рэч. (ЛАБНГ),
сусолка ж., сусолкі мн. — Маг. р., усх.-маг. р., Гом. р. (ЛАБНГ, З нар. сл., Насовіч),
сусалка ж., сусалкі мн. — Петр. (ЛАБНГ),
сусойка ж., сусойкі мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
сойка ж., сойкі мн. — Беш. (НС),
соска ж., соскі мн. — Беш., Докш. (ЛАБНГ),
сослі мн. — Беш. (НС),
сусла ж., суслы мн. — Бых., Клім., Жытк. (ЛАБНГ, ТС),
суслік м., суслікі мн. — Круп., Дзятл., Люб., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
сусляк м., суслякі мн. — Віл., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сіслюк м., сіслюкі мн. — Чашн. (ЛАБНГ),
сопель (супель) м. — Бяроз. (ЛАБНГ),
сапель (супель) м. — Івац., Кобр., Драг., Стол. (ЛАБНГ, НС, ЛП, СНМ),
соплі мн. — зах. з., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., СНМ),
саплі мн. — зах.-пал. г. (за выключэннем заходняй часткі), Верхнядзв., Мёр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС),
сэпель м. — Навагр. (ЖС),
сэпаль м. — Гарадз. (ЖНС),
сэплі мн. — Смарг., Карэл. (СПЗБ),
сапляк м., саплякі мн. — зах. з., Асіп., Старадарож., Лельч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС, НЛ, СНМ),
шапляк м., шаплякі мн. — Пух. (ЛАБНГ),
салапейка ж., салапейкі мн. — Лун. (ЛАБНГ),
смаркач м., смаркачы мн. — Дзятл., Бяроз. (ЛАБНГ),
сакрак м., сакракі мн. — Люб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сукрак м., сукракі мн. — Люб., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слізак м., слізакі мн. — Мядз. (СПЗБ),
сікяры мн. — Лід. (Сл. Гарадз.),
цурка ж., цуркі мн. — Бярэз., Чэрв., Кір., Нараўл., Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ),
цурак м., цуракі мн. — Раг. (СПЗБ),
цурыкі мн. — Раг. (ЛАБНГ),
цырбуль м., цырбулі мн. — Лаг. (Варлыга),
цырубалка ж., цырубалкі мн. — Віл., Чэрв., Асіп., Ельск. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цурубалка ж., цурубалкі мн. — Нараўл. (ЛАБНГ),
царубалка ж., царубалкі мн. — Глыб. (ЛАБНГ),
брызгуль м., брызгулі мн. — Шчуч. (Сл. Гарадз., З нар. сл.),
бурбалка ж., бурбалкі мн. — Мёр. (ЛАБНГ),
капяжы мн. — Люб., Лун., Петр., Нараўл. (ЛАБНГ),
краплі мн. — Мядз., Дубр. (ЛАБНГ),
зызалка ж., зызалкі мн. — Карм. (Мат. Гом.),
стрэлка ж., стрэлкі мн. — Чэрв. р., Іўеў., Нясв., Слон., Слуцк., Саліг., Лях., Бабр., Гл., Жлоб., Светлагор., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Шатэрнік),
дудка ж., дудкі мн. — Глыб. (ЛАБНГ),
свечка ж., свечкі мн. — Кобр. (ЛАБНГ, ЖНшС),
пікі мн., пігі мн. — Карэл. (ЛАБНГ),
пуцік м., пуцікі мн. — Верхнядзв., Ушацк. (ЛАБНГ, НЛ),
цыцка ж., цыцкі мн. — Воран., Навагр. (ЛАБНГ, З нар. сл.),
цыплік м., цыплікі мн. — Лід., Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цапляк м., цаплякі мн. — Уздз. (СПЗБ),
стрэхі мн. — Рэч., Малар. (ЛАБНГ, НЛ),
страпеннік м., страпеннікі мн. — Акц. (ЛАБНГ).

Ільдзіна на рацэ, на возеры:
крыга ж. — паўдн.-зах. д., сярэд.-бел. г., зах.-пал. г., Маг. р., Беластоц. р., спарадычна паўн. р. і ўсх.-маг. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ЖНшС, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
скрыга ж. — Мёр., Леп., Барыс., Лаг., Віл., Валож., Асіп. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
крага ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
крыжніца ж. — Пол., Беш. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Станкевіч),
ільдзіна ж. — Рас., Беш., Дубр., Круп., Барыс. (ЛАБНГ),
льдзіна ж. — Брасл., Пол., Лёзн., Дубр., Гор., Маг., Лаг., Бярэз., Кам., Пін. (ЛАБНГ),
лядзіна ж. — Паст., Карэл., Пух., Крыч., Старадарож., Акц., Капатк., Лельч., Бяроз., Івац. (ЛАБНГ),
лядзянка ж. — Леп. (ЛАБНГ),
лядак м. — Паст. (ЛАБНГ),
глыза ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
глыба ж. — Барыс. (ЛАБНГ),
плясніца ж. — Віц. (ЛАБНГ),
плясніца ж. — Гом. (Мат. Гом.),
ікра ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
брыла ж. 'ільдзіны на рацэ перад яе замярзаннем' — Гарадз. (Сл. Гарадз.);

вялікая крыга:
пліта ж. — Лёзн. (ЛАБНГ),
бурлашкі мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
забоі мн. — Навагр. (СПЗБ).

Рух лёду па цячэнню ракі вясной (у час раставання) ці ўвосень (перад ледаставам):
ледаход м. — усх.-маг. р. (Бялькевіч).

Дробны крохкі лёд ў выглядзе кашападобнай масы, які ідзе перад ледаставам або ў час вясновага крыгаходу:
шарош м. — Валож., Іўеў., Навагр., Стаўб., Уздз., Капыл., Буда-Каш., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шораш м. — Смален. р. (Дабравольскі),
шараш м. — Чач. (ЛАБНГ),
шарыш м. — Гл. (ЛАБНГ),
шарэш м. — Іўеў., Чэрык., Касц., Асіп., Саліг., Жлоб., Ветк., Лельч., Лун., Стол. (ЛАБНГ, ТС, Сл. Гарадз.),
шэраш м. — Верхнядзв., Шарк., Валож, Клім., Слаўг., Ветк., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС),
шарашэй м. — Бяроз., Іван., Стол. (ЛАБНГ, НЛ),
шарашор м. — Нясв., Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шарос м. — Гарадз., Лід., Маст., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шарус м. — Маст. (СПЗБ),
шэрах м. — Карм., Пін., Кобр. (ЛАБНГ),
зашэрхлы лёд — Драг. (ЛАБНГ),
шорах м. — Беластоц. р. (СПЗБ),
шорань ж. — Паст. (СПЗБ),
шарэнь м. і ж. — Петр. (ЛАБНГ),
шэрань м. і ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
шэрхань м. і ж. — Чав. (ЛАБНГ),
шроні мн. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
шэрасць ж. — Глыб., Віл., Бял. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шэрась ж. — Віл., Тал., Бых. (ЛАБНГ),
шуга ж. — Дубр., Арш., Мсцісл., Навагр., Кір., Лельч. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
шурга ж. — Астр. (ЛАБНГ),
ільдзінкі мн. — Ушацк., Пух., Касц., Хоц., Светлагор. (ЛАБНГ),
ільдзіначкі мн. — Пол. (ЛАБНГ),
ільдзіна ж. — Сен. (ЛАБНГ),
льдзінкі мн. — Гарад., Краснап. (ЛАБНГ),
лядзінкі мн. — Ушацк., Чашн., Лаг., Барыс., Асіп., Лях., Івац., Нараўл. (ЛАБНГ),
лядзінка ж. — Рас., Дзятл. (ЛАБНГ),
лядзянкі мн., лядзяначкі мн. — Слуцк. (ЛАБНГ),
лядзянка ж. — Дзятл. (ЛАБНГ),
лядышкі мн., ледышы мн. — Асіп. (ЛАБНГ),
ледзяшы мн. — Мен., Чэрв. (ЛАБНГ),
лядзяш м. — Чэрв. (ЛАБНГ),
ледзякі мн. — Лаг. (ЛАБНГ),
ледзячкі мн. — Малад. (ЛАБНГ),
леднячкі мн. — Паст. (ЛАБНГ),
лядок м. — Ушацк., Бабр. (ЛАБНГ),
лёд м. — Гарад., Барыс., Круп., Бярэз., Кругл., Шкл., Ашм., Воран., Карэл., Дзярж., Гарадз., Бераст., Зэльв., Слон., Ваўк., Люб., Старадарож., Пруж., Кам., Малар., Лельч., Светлагор., Хойн., Рэч. (ЛАБНГ),
паледзь ж. — Івац. (ЛАБНГ),
верхалёдзіца ж. — Кобр. (ЛАБНГ),
крыгі мн. — Бяроз., Добр., Лоеў. (ЛАБНГ),
крыга ж. — Раг., Рэч. (ЛАБНГ),
крыжкі мн. — Чэрык. (ЛАБНГ),
крыжніцы мн. — Беш. (ЛАБНГ),
скрыжніцы мн., скрыжальніцы мн. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сняжніца ж. — Віц., Паст., Докш., Бял. (ЛАБНГ, СПЗБ),
брыла ж. — Гарадз., Шчуч. (ЛАБНГ),
шатва ж. — Жытк. (ЖС),
сцён м. — Бяроз., Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
сутон м. — Маз. (ЛАБНГ),
сытон м. — Люб. (ЛАБНГ),
сцяклец м. — Слуцк. (ЛАБНГ),
крыстальчыкі мн. — Клім. (ЛАБНГ),
драбкі мн. — Нараўл. (ЛАБНГ),
місурня ж. — Маг. (ЛАБНГ),
шыпа ж. — Акц. (ЛАБНГ),
іскра ж. — Рэч. (ЛАБНГ),
кра ж. — Гарадз. (СПЗБ),
бугаркі мн. — Шум. (ЛАБНГ),
бугры мн. — Ганц. (ЛАБНГ),
бугрысты лёд — Шум. (ЛАБНГ),
ласіцы мн. — Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
палойчык м. — Ельск. (ЛАБНГ). @лужына, запоўненае дажджавой ці талай вадой паглыбленне на паверхні зямлі.

лужына ж. — Віц. р., Брасл., Глыб., Віл., Смарг., Воран., Чэрв., Вілен. р., Латгал. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч),
лужынка ж. памянш. — Воран. (СПЗБ),
лужана ж. — Зэльв. (СПЗБ),
лужа ж. — Паст., Глыб., Лід., Навагр., Драг., Калінк., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
лужка ж. памянш. — Калінк. (СПЗБ),
калужа ж. — Іўеў., Гарадз. (СПЗБ),
калюга ж. — Віц. р., Мядз., Бял., Карэл., Свісл., Карм., Чач., Ветк., Лоеў., Маз., Петр., Жытк., Стол., зах.-бран. р. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом., Н. сл-сць, Нар. скарбы, Каспяровіч, Растаргуеў, Яўсееў),
калюжа ж. — Браг., Петр., Хойн., Лоеў., зах.-бран. р. (Мат. Гом., Растаргуеў),
калюжка ж. памянш. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
калюжына ж. — Віц. р., Смарг., Баран., Рэч. (СПЗБ, Мат. Гом., Каспяровіч),
калужына ж. — Браг. (Мат. Гом.),
луміна ж. — Сен. (Каспяровіч, Станкевіч),
вымавіна ж. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
мачула ж. — Стаўб. (СЦБ),
дула ж. — Сен. (Каспяровіч),
зажор м. — Жлоб., Лоеў. (Мат. Гом.),
баюра ж. — Свісл. (Мат. Гарадз.),
растаўка ж. 'лужына з расталага снегу' — Кобр. (СНМ). @макрата, макрэча, вада, вільгаць, якія пакрываюць, пранізваюць зямлю, паветра і інш.; мокрае, пераважна дажджлівае надвор'е.

макрата ж. — Астр., Смарг., Лаг. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга),
макрота ж. — Жытк. (Мат. Гом.),
макраціна ж. — Гарадз. (ЖНС),
макрэча ж. — Ваўк., Лях., Ганц. (СПЗБ),
макратэча ж. — Кобр. (ЖС),
макрачэча ж. — Дзятл. (СПЗБ),
мокраць ж. — Паст., Ашм. (СПЗБ),
макрадзь ж. — Чач. (Мат. Гом.),
макраяць ж. — Паст. (СПЗБ),
макрыяць ж. — Мядз. (Н. сл-сць),
макрадзіна ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
макраддзё н. — Ветк. (Мат. Гом.),
макрыня ж. — Ашм. (СПЗБ),
макрына ж. — Віл. (СПЗБ),
макрэнь ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
мокрае надвор'е — мясц. (Станкевіч),
моч ж. — Ганц., Жытк. (СПЗБ, ТС),
моча ж. — усх.-маг. р., Зэльв. (СРЛГ, ЖС, Н. сл-сць, Бялькевіч),
мача ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
мачуля ж. — Дзятл. (СРЛГ),
вільгаць ж. — Беш., Воран., Шчуч., Вілен. р. (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч),
вільгоць ж. — Пруж. (СПЗБ),
волкасць ж., валкаватасць ж. — мясц. (Насовіч),
сырасць ж. — Брасл., Паст., Пруж., Жытк. (СПЗБ, ТС),
сырняг м. — Слон. (Сл. Гарадз.),
дажджэвіца ж. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
дажджовіца ж. — Слуцк. (ЖНшС),
хляба ж. — мясц. (Насовіч),
пляга ж. — Карэл. (ЖС),
прыляга ж. — Люб. (Нар. скарбы),
шлепаніна ж. — Мёр. (Н. сл-сць),
кіслая пагода — пал. р. (ЛП),
гнаянка ж. 'працяглы перыяд дажджоў і макрэчы' — Кобр. (ЖНшС),
вялікі дождж 'працяглы летні перыяд дажджоў і макрэчы' — Астр. (Мат. Гарадз.),
перамочка ж. 'дажджлівы, мокры перыяд, які надышоў услед за засухай' — Смален. р. (Дабравольскі),
мокрае лета 'лета, калі многа дажджоў' — Лаг. (Варлыга),
мокры год 'год, калі выпадае многа дажджоў' — Мядз. (Мат. мен.-мал.). @маланка, разрад атмасфернай электрычнасці ў паветры, звычайна ў выглядзе яркай звілістай лініі.

маланка ж. — асн. мас. г., Кам., Драг., Пін., Лун. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖС, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
маланка ж. — Бых., Рэч. (ДАБМ),
маланка ж. — Люб., Саліг., Жытк. (ДАБМ),
малянка ж. — Ганц. (СПЗБ),
малонка ж. — Светлагор. (ДАБМ),
молан ж. — Гарад. (ДАБМ),
молань ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
молна ж. — Дзярж., Дзятл., Пін. (ДАБМ),
малання ж. — спарадычна паўн. р., Бярэз., Карм. (ДАБМ, Мат. Гом., ЖНшС, Станкевіч),
малыння ж. — Хоц. (ДАБМ),
малання ж. — паўн.-усх. д. (пераважна ў межах паўн. р.), Віл., Бярэз., Стаўб., зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, СЦБ, ЖНС, Растаргуеў),
малання ж. — Гарад., Пол., Леп. (ДАБМ),
малоння ж. — Лоеў. (Янкова),
молання ж. — Віц. р., Пол., Глыб., Гом. (ДАБМ, СПЗБ, Насовіч),
маладня ж. — віц.-маг. г. (пераважна ў межах усх.-маг. р.), Барыс., Круп., Смален. р., зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Юрчанка),
малайня ж. — Чач. (Мат. Гом.),
молнія ж. — спарадычна ўсх. з., Брасл., Смарг., Стаўб., Берасц., Кобр., Стол., Смален. р. (ДАБМ, ЖНшС, Дабравольскі, Янкова),
бліскавіца ж. — паўн.-зах. з., паўдн. р., спарадычна гарадз.-бар. г. і Бярэз. р., Віц., Сен., Чашн., Арш., Гор., Мсцісл., Клім., Бых., Чач., Беластоц. р. (ДАБМ, СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
вліскавіца ж. — Брасл. (ДАБМ),
блыскавіца ж. — Брасл., Глыб., Астр., Ашм., Лід., Гарадз., Шчуч., Ваўк. (ДАБМ),
бліскавіца ж. — паўдн. р., Гарадз. р., Смарг., Воран., Чэрв., Пух. (ДАБМ, Мат. Гарадз., ЛП, Шатэрнік),
блыскавіца ж. — Воран., Лід. (ДАБМ, Мат. Гарадз.),
бліскавіца ж. — Стол., Лельч. (ДАБМ),
бліскаўка ж. — Пух., Пруж., Кобр., Ветк., Рэч., Смален. р. (ДАБМ, СПЗБ, Дабравольскі, Станкевіч),
бліскаўка ж. — мясц. (Насовіч),
бліскала ж. — Слуцк. (ДАБМ),
бліскоты мн. — Пін., Лун. (ДАБМ),
блісканне н. — Кам., Кобр. (ДАБМ),
бліскоцце н. — Берасц., Кобр. (ДАБМ),
блішчук м. — Воран. (СПЗБ),
блімянне н. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
скала ж. — Капатк. (ДАБМ),
зіхавіца ж. — Нараўл., Браг., Хойн. (ДАБМ, Мат. Гом.),
сіхатня ж. — Кам. (ДСБ),
мігавіца ж. — Стол. (ДАБМ),
мігаўка ж. — Драг. (ДАБМ),
маргавіца ж. — Лоеў. (ДАБМ, Янкова),
зарніца ж. — Віц. р., Лаг., Пух., Рэч., Смален. р. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гом., Дабравольскі, Каспяровіч),
рдза ж. — Брасл. (ДАБМ),
пярун м. — Брасл., Паст., Беш., Смарг., Ашм., Астр., Чэрв., Пух., Астр., Воран., Навагр., Гарадз., Вілен. р., Беластоц. р., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Шатэрнік),
перун м. — Воран., Чэрв., Пух., Старадарож. (СПЗБ),
гром м. — Пух. (СПЗБ),
пуга ж. — Браг. (Мат. Гом.),
сухавея ж. 'летняя начная маланка без грому' — Хоц. (Мат. Маг.),
сухая малання 'маланка без дажджу' — Верхнядзв. (СПЗБ). @мароз, сцюжа, надзвычай халоднае надвор'е з тэмпературай паветра ніжэй за нуль.

мароз м. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Глыб., Мсцісл., Ашм., Стаўб., Гарадз., Навагр., Зэльв., Ваўк., Смален. р., зах.-бран. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
марозчык м. памянш. — Рэч. (НС),
марозы мн. — Кобр. (ЖНшС),
марозанькі мн. памянш. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
сцюжа ж. — Пол., Паст., Чашн., Лоеў. (ДАБМ, СПЗБ, Каспяровіч, Станкевіч, Янкова),
стужа ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Мядз., Віл., Стол. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Насовіч, Шатэрнік),
сціжа ж. — Паст. (СПЗБ),
сцюдзіна ж. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
сцюдзёнае надвор'е — Пол. (ДАБМ),
стыдзь ж., стыль ж. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
зімнік м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
халадэча ж. — Лаг., Бял. (Варлыга, Яўсееў),
халаднеча ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
халадніца ж. — Лоеў. (Янкова),
пякельніца ж. — Мядз. (ЖС),
кіпень м. — Пін. (ДСБ),
трыскуць ж. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
зюзька м. дзіц., зюзюк м. дзіц. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Станкевіч),
адзімак м. 'мароз, які здараецца пасля цёплых дзён на пачатку вясны' — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
вярбіч м. 'мароз, які здараецца напярэдадні вербнай нядзелі' — мясц. (Насовіч),
ранішнік м. 'майскі мароз' — Лід. (Сл. Гарадз.),
злосная зіма 'надвор'е зімой з няспыннымі маразамі і мяцеліцамі' — Лаг. (Варлыга);

мароз з туманам:
шэран м. — Люб. (ЖНшС),
шэраш м. — Мёр. (ЖНС);

моцны мароз:
маразішча м. — спарадычна асн. мас. г., Жаб., Івац. (ЛАБНГ, СПЗБ),
марозішча м. — Ушацк., Паст., Докш., Арш., Тал., Барыс., Чэрв., Чач., Нараўл., Стол. (ЛАБНГ),
маразіска м. і н. — паўн.-зах. з., зах.-пал. г. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
марозіска м. і н. — Зэльв., Бяроз., Іван. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
маразіна м. — Лаг. (ЛАБНГ),
маразіна м. — Навагр. (ЛАБНГ),
маразюга м. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
маразюган м. — Мсцісл. (ЛАБНГ, Юрчанка),
маразяка м. — Мсцісл., Хоц., Пух. (СЦБ, Мат. Маг., Юрчанка),
маразянка ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
пякун м. — Мсцісл., Клім., Лід., Жлоб., Смален. р. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., ЖС, Дабравольскі, Юрчанка),
крапун м., кіпун м. — Мсцісл. (Юрчанка),
кіпецень м., іскацень м. — Стол. (ТС),
скалюк м. — Мёр. (ЛАБНГ),
склюд м. — Верхнядзв. (Шаталава),
траскун м. — Мёр., Люб. (ЛАБНГ, ЖНС),
зыр м. — Дзярж. (ЛАБНГ),
галашчок м. — Бял., Пух. (Мат. дыял. сл., Шатэрнік),
халадзечына ж. — Лід. (ЛАБНГ);

лёгкія марозы, звычайна ранішнія, увосень і вясной:
замаразкі мн. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
замаразак м. — Стол. (ТС),
замаразка ж. — Брасл. (СПЗБ),
замарозкі мн. — Мёр. (ЖНС),
замараз м. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
прымаразкі мн. — Брасл., Стаўб., Навагр., Ваўк., Жытк., зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, З нар. сл., Н. сл-сць, Растаргуеў),
прымаразак м. — Чэрв. р., зах.-бран. р. (Растаргуеў, Шатэрнік),
пшымаразячак м. — Астр. (Н. сл-сць),
прызімкі мн. — Іўеў. (СПЗБ),
цяплік м., цяпляк м. — мясц. (Насовіч),
белы мароз 'замаразкі, пры якіх паверхня зямлі, раслін, прадметаў пакрываецца інеем' — Драг. (З нар. сл.),
цяпляк (ціпляк) м. 'замаразкі на глебе' — Бых. (Мат. дыял. сл.). @месяц, нябеснае цела, якое з'яўляецца спадарожнікам Зямлі і свеціць адбітым сонечным святлом.

месяц м. — агульн., Вілен. р., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
месячык м. памянш. — Чэрв. р., Віл., Маг., Лід., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
месячак м. памянш. — Бярэз. (ЛАБНГ),
месяц м. — мясц. (Станкевіч),
месік м., месічак м. памянш. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч),
месячка м. і ж. — паўдн.-усх. з., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Нар. сл.-сць, Растаргуеў),
луна ж. — паўн. р., Віл., Барыс., Круп., Бярэз., Гор., Бых., Калінк., Браг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
лунія ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
туляч м. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
вятох м. — Рас. (Шаталава);

маладзік:
маладзік м., маладзічок м. памянш. — агульн., Вілен. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., ЖНшС, Нар. сл., Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
маладзенец м. — Латгал. р. (СПЗБ),
малады месяц — зах.-пал. г., Карэл., Слон., Ваўк., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
малады месячак — Ваўк. (ЛАБНГ),
новы месячык — Гарадз., Бераст. (ЛАБНГ),
новенькі месяц — Маз. (ЛАБНГ),
ветах м. — Бял. (Яўсееў),
вятох м. — Шкл. (Н. сл-сць),
веташок м. памянш. — Мсцісл., Шкл., Бял. (НС, Н. сл-сць, Юрчанка),
сярпок м. — Вілен. р. (СПЗБ),
ражок м. — Раг. (Мат. Гом.);

месяц у пачатку другой чвэрці:
падпоўня ж. — Ашм., Валож., Гарадз., Дзятл., Стаўб., Чэрв., Акц., Рэч., Нараўл., Лоеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
падпоўна ж. — Мядз., Віл., Лаг., Чашн., Валож., Іўеў., Капыл., Карм., Калінк., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
падпоўная ж. — Малад., Барыс., Дзярж., Бых., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
падпоўнае н. — Барыс., Валож., Люб., Гл., Петр., Ельск. (ЛАБНГ, Насовіч),
падпоўняе н. — Дзятл. (СПЗБ),
падпоўныя мн. — Леп., Клім. (ЛАБНГ),
падпоўнік м. — Пух., Асіп., Слуцк. (ЛАБНГ, СЦБ),
падпоўнічак м. — Старадарож. (ЛАБНГ),
перадпоўнік м. — Пух. (СЦБ),
поўнік м., поўня ж. — Пух., Чэрв. (Шатэрнік),
палова ж. — Лаг., Воран., Маст., Клім., Бабр., Рэч., Гом. (ЛАБНГ),
палавіна ж. — Ушацк., Віц., Лаг., Тал., Бярэз., Маг., Мсцісл., Слаўг., Касц., Хоц., Жлоб., Стаўб., Нясв., Слуцк., Баран., Лях., Стол. (ЛАБНГ),
палавінка ж. — Бярэз., Воран. (ЛАБНГ),
палавіна месяца — зах.-пал. г., Маз., Навагр., Зэльв., Слон. (ЛАБНГ, ЖНшС),
палавіна маладзіка — Верхнядзв., Бял., Краснап., Лід., Лун. (ЛАБНГ),
паўмесяца н. — Нясв., Пруж. (ЛАБНГ),
паўмесячыка н. — Гарадз. (ЛАБНГ),
нягодлівы месяц — Драг. (СНМ);

поўня:
поўня ж. і н. — цэнтр. з., зах.-пал. г., Шум., Касц., Лельч., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЛП, Нар. скарбы, ЖНшС, Станкевіч),
упоўня ж. і н. — Стаўб. (ЛАБНГ),
пэльня (пэлня) ж. — Ашм., Іўеў., Воран., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
поўна ж. і н. — Лаг., Круп., Тал., Мсцісл., Маг., Бярэз., Валож., Стаўб., Капыл., Лях., Стол., Калінк., Рэч., Чач. (ЛАБНГ, СПЗБ),
упоўна ж. і н. — Стаўб. (ЛАБНГ),
поўне н. — Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
падпоўне н. — Лоеў. (Янкова),
падпэўне н. — Гарадз. (Мат. Гарадз.),
пэльне н. — Бераст. (ЛАБНГ),
поўняе н. — Лоеў. (Янкова),
поўнае н. — Валож., Барыс., Бых., Раг. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч),
поўная ж. — Смарг., Віл. (СПЗБ),
поўныя мн. — Беш., Докш., Сен., Чашн., Дубр., Леп., Барыс., Бярэз., Бял., Бых., Слаўг., Чэрык., Бабр., Смарг., Люб. (ЛАБНГ),
поўната ж. — паўн. р., Мсцісл., Латгал. р., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНС, Н. сл-сць, Каспяровіч, Станкевіч),
паўната (месяца) ж. — Лоеў., Смален. р. (Дабравольскі, Янкова),
поўнатка ж. — Шум. (СПЗБ),
поўнік м. — Пух., Асіп., Слуцк., Саліг., Добр., Буда-Каш., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., Станкевіч),
поўнічак м. — Старадарож. (ЛАБНГ),
поўны месяц — Докш., Віл., Воран., Іўеў., Карэл., Маст., Гарадз., Стаўб., Мен., Саліг., Ганц., Пруж., Драг., Бяроз., Лун., Лельч., Маз., Лоеў., Клім., Чав., Мсцісл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
цэлы месяц — Слон., Берасц. (ЛАБНГ),
круглы месяц — Гарадз., Зэльв. (ЛАБНГ),
старык м. — Бяроз., Лун., Лоеў. (ДСБ, Шаталава, Янкова),
гнілец м. — Пін. (НЛ),
планэта ж. — Вілен. р. (СПЗБ);

месяц у пачатку апошняй чвэрці:
вятох м. — Верхнедзв., Глыб., Беш., Сен., Віц., Шум., Леп., Дубр., Гор., Віл., Смарг., Ашм., Валож., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
вяток м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
вітах м. — Віл. (СПЗБ),
ветах м. — Віц. р., Лаг., Малад., Іўеў. (СПЗБ, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч),
вётах м. — Віц. р., Іўеў., Лід. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч),
веташок м. — паўн.-усх. д., спарадычна сярэд.-бел. г., Смален. р. (ЛАБНГ, НС, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч),
старык м. — паўдн.-усх. з., Чэрв., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, НЛ),
старычок м. — Чэрв., Добр., Лоеў. (ЛАБНГ),
стары м. — Стол., Лельч., Нараўл. (ЛАБНГ),
стары месяц — Смарг., Гарадз., Дзятл., Капыл., Ганц., Берасц., Бяроз., Стол., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
стары месячык — Гарадз. (ЛАБНГ),
стары маладзік — Івац. (ЛАБНГ),
чарнец м. — Івац. (ЛАБНГ, НС),
гнілец м. — Асіп. (ЛАБНГ),
сярпок м. — Ашм., Воран. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
схадок м. — Шкл., Чав., Бых., Слаўг. (ЛАБНГ),
споўната ж. — Латгал. р. (СПЗБ).

Чвэрць месячнага перыяду:
квадра ж. — Віц. р., Чэрв. р., Смарг., Іўеў., Кобр., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС, СНМ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
кватарга ж. — Гарад. (НЛ),
змена ж. — Віл. (СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
змяны мн. — Іўеў., Гарадз. (СПЗБ, Цыхун);

першая фаза Месяца:
маладыя дні — Пруж. (СПЗБ),
настаццё н. — Зэльв., Баран., зах.-бран. р. (СПЗБ, ЖС, Растаргуеў),
пачатак м. — Шчуч. (ЛАБНГ),
першая квадра — Мядз., Бераст., Пруж. (ЛАБНГ),
первая квадра — Шкл., Добр., Хойн. (ЛАБНГ),
первый квадра — Арш. (ЛАБНГ);

другая фаза Месяца:
перакрой (малады) — Капыл. (ЛАБНГ),
перакрой (маладзіка) — Лоеў. (ЛАБНГ),
сярэдзіна ж. — Шчуч. (ЛАБНГ),
другая змена — Віл. (ЛАБНГ),
другая квадра — Паст., Ашм., Смарг., Мядз., Іўеў., Ваўк., Уздз., Мен., Пух., Чэрв., Бярэз., Мсцісл., Слаўг., Чач., Добр., Светлагор., Хойн., Лун. (ЛАБНГ),
друга квадра — Івац. (ЛАБНГ),
утарая (втарая) квадра — Беш., Сен., Шкл. (ЛАБНГ),
друга чэцверць — Ушацк. (ЛАБНГ);

трэцяя фаза Месяца:
трэцяя нядзеля — Пух. (ЖС),
трэйцяя нядзеля — Стаўб. (З нар. сл.),
луннае цячэнне — Смален. р. (Дабравольскі),
сход м. — Сен. (Каспяровіч);

пачатак трэцяй фазы Месяца:
рушанне н. — Чэрв., Ганц., Лоеў. (СПЗБ, Янкова),
рушэнне н. — Лун. (Шаталава);

апошняя фаза Месяца:
сход м. — Маг. р., усх.-маг. р., Гом. р., зах.-бран. р., спарадычна паўн. р., Ашм., Смарг., Віл., Лаг., Барыс., Круп., Карэл., Ваўк., Івац., Жытк., Гл. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Сл. Гарадз., Варлыга, Растаргуеў, Юрчанка),
ісход м. — Шум., Акц. (ЛАБНГ),
схода ж. — Сен., Карэл., Ганц., Драг., Лельч. (ЛАБНГ, ЖС),
сходы мн. — Кругл., Арш., Дубр., Гор., Рэч. (ЛАБНГ),
сходнія дні — слуцк.-маз. г., Бярэз., Пух., Стаўб., Уздз., Ганц., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, СНМ, Н. сл-сць),
сходныя дні — Тал., Стаўб. (ЛАБНГ),
сходны дні — Кобр. (ЛАБНГ),
старыя дні — Іўеў., Шчуч., Бераст., Пруж., Бяроз., Іван., Драг., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЛП, СНМ),
пасленны (пасленні) дні — Пін. (ЛАБНГ),
пустыя дні — Брасл., Астр., Іўеў. (ЛАБНГ СПЗБ),
адбытачныя (адбытныя) дні — Брасл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
збытныя (збытнія) дні — Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
збыта ж. — Мен. (ЛАБНГ),
споўні мн. — Кобр. (ЖНшС),
змены мн. — Пруж., Берасц. (ЛАБНГ),
змяны мн. — Свісл. (Н. сл-сць),
гнілая нядзеля — Ветк. (ЛАБНГ),
астатня (астатняя) квадра — Паст., Бераст., Івац. (ЛАБНГ),
паследняя квадра — Гарад. (ЛАБНГ),
чацвёртая квадра — Кобр., Рэч. (ЛАБНГ). @Млечны Шлях, скопішча зорак, якое светлавой паласой перакрывае небасхіл.

Дарога ж. — Кобр. (СНМ, ЖНшС),
Малочна Дарога — Гарадз. (Цыхун),
Пояс м. — Раг., Буда-Каш., Жытк. (Мат. Гом.). @мяцеліца, моцны вецер са снегам, снежная бура.

мяцеліца ж. — агульн., Вілен. р., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
мацеліца ж. — Ганц., Лельч., Ельск. (ЛАБНГ),
мяцель ж. — усх.-маг. р., Рас., Гарад., Паст., Лаг., Круп., Бых., Кір., Стаўб., Навагр., Карэл., Зэльв., Ваўк., Жытк., Стол., Маз., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Дабравольскі, Юрчанка),
мяцеля ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
мяцелія ж. — Маз. (ЛАБНГ),
мецялуха ж. — Берасц., Малар. (ЛАБНГ, НЛ),
мятлюга ж. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
мяцельга ж. — Барыс. (ЛАБНГ),
мяцеж ж. — Стол. (ТС),
замець ж. — Бял., Крыч., Бых., Раг., Чач., Ветк., Добр., Гом., Лун., Кам., Слон., Навагр., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., Дабравольскі, Растаргуеў, Станкевіч),
замеціна ж. — Стаўб., Лях. (СЦБ, Мат. дыял. сл.),
замеціца ж. — Карэл. (ЖНС),
замятуха ж. — мясц. (Станкевіч),
замецель ж. — Беш., Лёзн. (ЛАБНГ, НС),
сумець ж., сумяціца ж. — мясц. (Насовіч),
сумеціца ж. — Беш. (Каспяровіч),
перамётка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
завіруха ж. — Рас., Гарад., Мёр., Ушацк., Паст., Лёзн., Дубр., Шкл., Бярэз., Касц., Асіп., Карэл., Лід., Шчуч., Свісл., Бяроз., Кам., Жаб., Кобр., Раг., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч),
заваруха ж. — Стаўб. (СЦБ),
завірух (завярух) м. — Воран. (Мат. Гарадз.),
завея ж. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Пол., Ушацк., Сен., Мядз., Ашм., Лаг., Круп., Воран., Бераст., Слон., Люб., Бяроз., Драг., Іван., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
завея ж. — Мёр., Паст., Беш., Віл. (ЛАБНГ, СЦБ),
завейка ж. — Шчуч., Ваўк., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ),
завяюха (завіюха) ж. — Валож., Іван. (ЛАБНГ),
вея ж. — Ушацк., Сен., Паст., Докш., Мядз. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Каспяровіч, Мат. дыял. сл., Насовіч),
вейка ж. — Навагр. (Сл. Гарадз., З нар. сл.),
віячка ж. — Зэльв. (Сл. Гарадз.),
сувей м. — Чэрв. (НЛ),
крутавея ж. — Маст., Зэльв. (СРЛГ, Сцяцко),
крутовіна ж. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
крутуха ж. — Валож. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
круча ж. — Карэл., Бяроз., Драг., Іван., Малар., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, ЛП, НЛ),
кручаніна ж. — Кам. (ДСБ, ЖНС),
кручальніца ж. — Воран. (Мат. Гарадз.),
кругаверць ж. — мясц. (Станкевіч),
кудаса ж. — гарадз.-бар. г., Мядз., Малад., Іўеў., Ганц., Івац., Пруж., Бяроз., Драг., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ДСБ, Мат. Гарадз., Мат. дыял. сл., Н. сл-сць, ЛП, ЖС, Сцяцко, Цыхун),
кудаса ж. — гарадз.-бар. г., Беш., Вілен. р. (Каспяровіч, Насовіч),
кудаса ж. — Стаўб. (ЛАБНГ, Станкевіч),
кудоса ж. — Ганц., Бяроз., Драг. (ЛАБНГ),
кутаса ж. — Пруж. (ЛАБНГ),
худаса ж. — Воран. (ЛАБНГ),
кудаха ж. — Ганц. (СНМ),
хвіля ж. — Віц., Беш., Гл., Акц., Добр., Рэч., Калінк., Лельч., Лун., Стол., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Мат. дыял. сл., НС, Каспяровіч, Растаргуеў),
філя ж. — Стол. (ТС),
няхвіля ж. — Капыл. (СПЗБ),
хвілія ж. — Віц., Беш. (Каспяровіч),
хвілепіца ж. — Ветк., Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
хура ж. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
хурта ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч),
хуртавіна ж. — Дубр., Кругл., Светлагор. (ЛАБНГ, Мат. дыял. сл., Н. сл-сць),
хляба ж. — Гор., Чав. (ЛАБНГ, НС),
халепа ж. — Люб. (СНМ),
дуя ж. — Беш. (Каспяровіч),
дуйка ж. — Беш., Дубр., Круп., Бял. (ЛАБНГ, СЦБ, Н. сл-сць, Каспяровіч),
дуйма ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
дула ж. — Сен. (Каспяровіч),
курава ж. — Маст. (СРЛГ),
пульга ж. — усх.-маг. р., Лід., Нясв., Іван., Буда-Каш., Смален. р. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., Бялькевіч, Дабравольскі, Станкевіч),
пульга ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
пурга ж. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
шарга ж. — Кобр., Драг., Іван. (ДСБ),
заперха ж. — Чач. (ЛАБНГ, ЖС),
папаўзуха ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў, Станкевіч),
бутарысіца ж. — Беш. (Каспяровіч, Станкевіч),
сіпуга ж. — Ваўк., Івац. (СПЗБ, Мат. Гарадз., НС),
сіпец м. — Смален. р. (Дабравольскі),
старун м. — Лоеў. (Янкова),
сняжыца ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
снягі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
уюга ж. — Верхнядзв., Тал., Маг., Клім., Карэл., Чэрв., Слуцк., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
в'юга ж. — Вілен. р., Беластоц. р. (СПЗБ),
вьюга ж. — Шум. (ЛАБНГ),
вурган м. — Стаўб. (ЛАБНГ),
ліха н. — Смален. р. (Дабравольскі),
дуйка ж. рэдк. 'мяцеліца з пранізлівым ветрам' — Мсцісл. (Юрчанка),
сіпуга ж. 'мяцеліца з жорсткім ветрам' — Клім., Івац. (ЛАБНГ);

мяцеліца з мокрым снегам:
халіпа ж. — Чав., Смален. р. (НС, Дабравольскі, Станкевіч),
шляпа ж. — Беш. (НС);

невялікая мяцеліца, калі вецер гоніць снег па зямлі:
пазёмка ж. — Докш. (Мат. дыял. сл.),
паземка ж. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
падземельніца ж., папаўзуха ж. — Смален. р. (Дабравольскі);

моцная мяцеліца:
пурга ж. — усх.-маг. р., Слуцк. р., Гом. р., Верхнядзв., Брасл., Пол., Гарад., Сен., Леп., Тал., Чэрв., Бял., Шкл., Бых., Гл., Астр., Карэл., Лід., Дзятл., Ваўк. (ЛАБНГ, Юрчанка),
бурга ж. — Івац. (ЛАБНГ),
фурга ж. — Іўеў. (ЛАБНГ),
пульга ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
хвіля ж. — Бял., Кір., Слаўг., Акц., Калінк., Рэч., Добр., Стол. (ЛАБНГ, НС),
філя ж. — Лун. (ЛАБНГ),
хвілепіца ж. — Рэч., Ветк., Лоеў. (ЛАБНГ),
завіруха ж. — Чэрв. р., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
завея ж., вея ж. рэдк. — Мсцісл. (Юрчанка),
дуйка ж. — Бял. (НС),
круцеліца ж — Чэрв. р. (Шатэрнік),
круча ж. — Карэл. (Мат. дыял. сл.),
кудаса ж. рэдк., уюга ж. — Мсцісл. (Юрчанка). @навальніца, атмасферная з'ява — непагода з маланкай, громам, дажджом або градам і моцным ветрам.

навальніца ж. — гарадз.-бар. г., Віц. р., Мен. р., Слуцк. р., Кам., Бяроз., Чач., Браг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Станкевіч),
граза ж. — паўн.-усх. д., паўдн.-усх. з., Лях., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі),
бура ж. — зах.-пал. г., спарадычна ўсх.-пал. р., Пол., Лаг., Віл., Гарадз., Стаўб., Маг., Бабр. (ЛАБНГ),
шарга ж. — Лун. (ЛАБНГ),
пярун м. — Смал. (ЛАБНГ),
гром м. — Брасл., Смарг., Пух., Пруж. (СПЗБ),
грымоты мн. — Паст., Іўеў., Стаўб., Чэрв. (СПЗБ, СЦБ),
страшная грымота — Паст. (ЛАБНГ),
грымота з бураю — Драг. (ЛАБНГ). @надвор'е, стан атмасферы ў пэўны час у адпаведным месцы.

надвор'е н. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р., Гарадз., Воран., Смален. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
надвор'я ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
надвор'іка н. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
надворка ж. — Воран. (СПЗБ),
пагода ж. — усх.-маг. р., Пух., Гарадз., Бераст., Зэльв., Ваўк., Баран., Драг., Вілен. р., Латгал. р., Беластоц. р. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., ЛП, ЖНшС, Бялькевіч),
пагодка ж. — Беш. (Каспяровіч),
пагодзь ж. — Стол. (ТС),
гадзіна ж. — зах.-пал. г. (ЛП, НЛ),
урэмя н. — Стол., Жытк. (ТС),
клімат м. — Паст., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі),
рабая пагода 'надвор'е, калі то свеціць сонца, то ідзе дождж' — Беш. (НС),
перамена ж. 'змена надвор'я' — Брасл. (СПЗБ);

добрае надвор'е:
пагода ж. — агульн., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЛП, Станкевіч, Шатэрнік),
добра (добрая) пагода — агульн., віц.-маг. г. - спарадычна (ЛАБНГ),
хароша (харошая) пагода — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., паўн. р., Астр., Малад., Пух, Уздз., Капыл., Шчуч., Зэльв., Ганц., Івац., Пруж. (ЛАБНГ),
файна пагода — Гарадз. (ЛАБНГ),
хвайна пагода — Пін. (ЛАБНГ),
ладна (ладная) пагода — Воран., Гарадз., Бераст. (ЛАБНГ),
ядрана (ядраная) пагода — Бярэз., Карэл., Іўеў., Маз. (ЛАБНГ),
здарова пагода — Лун. (ЛАБНГ),
вышываная пагода — Ветк. (ЛАБНГ),
трывала пагода — Свісл. (ЛАБНГ),
быстра пагода — Драг. (ЛП),
ясная пагода — Валож., Воран., Іўеў. (ЛАБНГ),
сонічная пагода — Люб. (ЛАБНГ),
соначна пагода — Хойн. (ЛАБНГ),
зоркая пагода — Капатк. (ЛАБНГ),
пагодлівы дзень — Касц., Шчуч. (ЛАБНГ),
пагоджы дзень — Бяроз. (ЛАБНГ),
добры дзень — Браг. (ЛАБНГ),
добрае надвор'е — Брасл., Мёр., Пол., Чашн., Касц. (ЛАБНГ),
харошае надвор'е — Маг., Касц. (ЛАБНГ),
ляпота (ліпота) ж. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
гадзіна ж. — зах.-пал. г. (ЛП),
санцагрэй м. — Навагр. (Сл. Гарадз.);

добрае і цёплае надвор'е:
цеплыня ж. — Віц. р., Драг. (СНМ, Каспяровіч, Насовіч),
цепліня ж. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
цяплынь ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
цеплата ж. — Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
цеплацень ж., цеплатэча ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
сугрэў м. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
вуграі (угрэі) мн. 'цёплыя веснавыя дні, калі сонца пачынае добра грэць' — Смален. р. (Дабравольскі),
ранняя вясна 'заўчасна цёплае надвор'е пасля зімы' — Лаг. (Варлыга),
рушанне н. 'цёплае восеньскае надвор'е' — Смарг. (Сл. Гарадз.);

дрэннае надвор'е, непагадзь:
непагадзь ж. — паўн.-усх. д. (Віц. р. - спарадычна), Гом. р., Смарг., Дзярж., Стаўб., Навагр., Бераст., Бых., Кір., Раг., Лоеў., Жаб., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч),
непагодзь ж. — Браг. (Мат. Гом.),
непагодзіца ж. — Карэл. (ЛАБНГ),
непагода ж. — Чэрв. р., Пол., Ушацк., Глыб., Дубр., Круп., Малад., Лаг., Бял., Стаўб., Шчуч., Слон. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
беспагоддзе н. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
дрэнная пагода — Верхнядзв., Шарк., Докш., Віл., Лаг., Круп., Бярэз., Бял., Асіп., Воран. (ЛАБНГ),
благая пагода — Брасл., Глыб., Ашм., Валож. (ЛАБНГ),
кепска (кепская) пагода — Іўеў., Гарадз., Шчуч., Пруж. (ЛАБНГ),
плахая пагода — Віц. р., Верхнядзв., Арш., Гор., Шкл., Бял., Чэрык. (ЛАБНГ),
нядобра пагода — Гарадз., Лід. (ЛАБНГ),
нехароша (нехарошая) пагода — Астр., Бярэз. (ЛАБНГ),
ліхая пагода — Старадарож., Бяроз. (ЛАБНГ),
пагана (паганая) пагода — Стол., Маз., Калінк., Лоеў. (ЛАБНГ),
гідкая пагода — Кобр. (ЛАБНГ),
нінасная пагода — Верхнядзв., Маг. (ЛАБНГ),
дрэннае надвор'е — Леп., Клім. (ЛАБНГ),
дрэннае надворка — Воран. (ЛАБНГ),
благое надвор'е — Брасл. Віл. (ЛАБНГ),
кепскае надвор'е — Леп., Навагр., Добр. (ЛАБНГ),
плахое надвор'е — Арш., Шчуч. (ЛАБНГ),
нягоднае надвор'е — Тал. (ЛАБНГ),
нягода ж. — паўдн. р., Леп., Пух., Асіп., Бых., Слаўг., Раг., Нясв., Маст., Дзятл., Слон., Зэльв., Ваўк., Баран., Лях., Раг., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ДСБ, Мат. Гарадз., ГЧ, Растаргуеў, Станкевіч, Шаталава),
негадзь ж. — паўдн.-усх. з. (ЛАБНГ, Мат. Гом., НС, Янкоўскі, Яўсееў),
нягодзька ж. — Барыс., Круп., Чэрв., Акц. (ЛАБНГ, СЦБ, Станкевіч, Шатэрнік),
нягоддзе н. — Уздз. (ЛАБНГ),
нягодзіна ж. — Пін. (ДСБ),
негадзіна ж. — Пін. (ЛАБНГ),
нічога гадзіна — Бяроз. (ЛАБНГ),
гадзіна ж. — Драг. (ЛП),
бязгода ж., бязгодзіца ж., бязгоддзе н. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
бязгодушка ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
няўзгодзіца ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
нянасце (нінасце) н. — Віц. р., усх.-маг. р., Пол., Маг., Лоеў. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Янкова),
ліхалецце н. — Мёр., Сен. (ЛАБНГ, Каспяровіч),
ліхалеціна ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
мрака ж. — Браг. (Шаталава),
мразь ж. — Хойн. (Шаталава),
безгалоўе н. — Лаг. (СЦБ),
бяспуціца ж. — мясц. (Насовіч),
лядаяк м. — Шчуч. (СПЗБ),
перадрага ж. — Кам. (ЖНС),
гібель ж., правалёная ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
азыра ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
кіжаль ж. — Гарад. (Каспяровіч),
залота ж. — Гом. (Мат. Гом.),
плюта ж. — Гарадз. (Цыхун),
плеха ж. — Драг. (Н. сл-сць),
хуртавіна ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
памжа ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
хвішча ж. — Лоеў. (Янкова),
ведзьмінае вяселле — Гл. (Янкоўскі),
няхвіля ж. 'дрэннае надвор'е з ветрам' — Слуцк. (ЛАБНГ);

дрэннае надвор'е з ветрам і дажджом:
хвіля ж. — Гл. (Мат. дыял. сл.),
кудаха ж. — Ганц. (СНМ);

ветранае надвор'е:
ветраніца ж. — Зэльв. (Сцяцко);

ветранае надвор'е без дажджу:
сухавей м. — Астр., Смарг., Вілен. р. (СПЗБ),
сухавеіца ж. — Смален. р. (Дабравольскі);

бязветранае надвор'е:
заціш ж., ціхмень м. і ж. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @неба, атмасфера, якая відна з зямлі — прастора ў форме купала, скляпення.

неба н. — агульн. (Мат. Гом., Нар. скарбы, Мат. апыт.),
нябёсы мн. — Жытк., Светлагор., Добр. (Мат. Гом.),
нёба ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
бязмесячнае неба 'неба, на якім не бачна Месяца', бяззорнае неба 'неба, на якім не бачна зорак' — мясц. (Станкевіч);

неба, усеянае зоркамі:
зорнае неба — асн. мас. г. (паўн.-зах. з., усх.-маг. р. і ўсх.-пал. р. - спарадычна), Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зоркае неба — Пін., Стол., Лун., Петр., Калінк. (ЛАБНГ),
зорачнае неба — Валож., Навагр., Дзятл., Бых. (ЛАБНГ),
зорашнае неба — Мсцісл., Рэч. (ЛАБНГ),
зорыстае неба — Стаўб., Лід. (ЛАБНГ),
зарыстае неба — Асіп., Слуцк. (ЛАБНГ),
зораватае неба — Навагр. (СПЗБ),
звёзнае неба — паўн.-усх. д. (пераважна - віц.-маг. г.), Кір., Бабр., Гл., Саліг., Чач., Гом., Лоеў. (ЛАБНГ),
звёздачнае неба, гвяздзістае неба — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
яранае неба — Старадарож. (ЛАБНГ),
яснае неба — Астр., Бял., Пух., Слаўг., Краснап., Карм., Раг., Гом., Добр., Браг., Нараўл. (ЛАБНГ),
ясна неба — Воран. (ЛАБНГ),
чыстае неба — Паст. (ЛАБНГ). @паветра, сумесь газаў, галоўным чынам азоту і кіслароду, якія акружаюць зямлю і складаюць яе атмасферу; свабодная прастора над зямлёй.

паветра н. — Круп. (СПЗБ),
дух м. — Паст., Докш., Астр., Ашм., Воран., Навагр., Шчуч., Пух., Люб. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
воздух м. — Верхнядзв., Астр., Валож., Іўеў., Пух., Зэльв., Ваўк., Лях., Лоеў., Вілен. р. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз., Янкова),
дух м. 'цёплае паветра' — Ельск. (Мат. Гом.). @паводка, часовае падняцце вады ў вадаёмах у выніку раставання снегу або пасля вялікіх дажджоў.

Вясновая паводка, разводдзе:
паводка ж. — цэнтр. з. (за выключэннем Гом. р.), Пол., Лях., Баран., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Шатэрнік),
павадка ж. — Клім. (ЛАБНГ, Станкевіч),
паводак м. — Віл., Пух., Уздз. (ЛАБНГ, СЦБ),
павадак м. — Дубр., Гор., Клім., Краснап., Ветк. (ЛАБНГ),
паводкі мн. — усх.-маг. р., Бярэз., Бабр. (ЛАБНГ, Бялькевіч),
павадкі мн. — усх.-маг. р., Лёзн., Чашн., Сен., Арш., Тал., Маг., Бых. (ЛАБНГ, НС, Бялькевіч, Каспяровіч, Станкевіч),
паводзіца ж. — Ваўк. (ЛАБНГ),
паводзь ж. — Ашм. (СПЗБ),
паводзя ж. — Гарадз. (СПЗБ),
паводдзе н. — Шчуч., Кам., Бяроз., Кобр., Ельск. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз., НЛ, ЖНшС),
палуводдзе н. — Бабр. (ЛАБНГ),
паўнаводдзе н. — Бых. (ЛАБНГ),
повань ж. — Віл., Воран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
разводдзе н. — паўн.-усх. д., паўн.-зах. з., Чэрв. р., Слуцк. р., Латгал. р., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
раздзіводдзе н. — Смален. р. (Дабравольскі),
разводзі мн. — Брасл. (СПЗБ),
разводзіца ж. — Гарадз. (ЛАБНГ),
разводніца ж. — Маст., Зэльв. (ЛАБНГ, СПЗБ, Н. сл-сць),
вадаполь м., падпольная вада — Смален. р. (Дабравольскі),
вялікая вада — Гл. (Янкоўскі),
навадненне н. — Астр., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вадатопа ж. — Лоеў. (Янкова),
затопа ж. — Мсцісл., Буда-Каш., Светлагор. (ЛАБНГ, Станкевіч, Юрчанка),
падтопа ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
ператопка ж. — Віл. (СПЗБ),
патопа ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
патоп м. — Жытк. (ЖНшС),
растоп м. — Ганц. (ЛАБНГ),
растока ж. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
расцёка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
расцёкі мн. — Пруж. (ЛАБНГ),
разліва ж. — Буда-Каш., Маз. (ЛАБНГ),
разліў м. — Брасл., Пол., Барыс., Клім., Хоц., Касц., Кір., Раг., Старадарож., Чач., Жлоб., Гом., Добр., Рэч., Петр., Лельч., Стол., Іван., Кобр., Малар., Берасц., Кам. (ЛАБНГ, СПЗБ),
заліў м. — Лельч. (ЛАБНГ),
залеўка ж. — Ашм. (СПЗБ),
палой м. — Бых., Слон. (ЛАБНГ, СПЗБ),
растароп м. і ж. — Пол., Шарк., Лёзн., Леп., Тал., Круп., Мсцісл., Клім., Чэрык., Карэл., Навагр., Люб., Хойн., Браг., Нараўл. (ЛАБНГ, Мат. Маг., Юрчанка),
растаропа ж. — Верхнядзв., Мсцісл. (Шаталава, Юрчанка),
растаропіца ж. — Беш., Нясв., Калінк. (ЛАБНГ),
растаропска ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
растарапень м. і ж. — Петр. (ЛАБНГ),
растапуцце н. — Мсцісл. (Юрчанка),
распуцце н. — Добр. (ЛАБНГ),
распуціца ж. — Мсцісл., Карм., Добр., Рэч. (ЛАБНГ, Юрчанка),
распусціца ж. — Карм. (ЛАБНГ),
распуста ж. — Мядз. (СПЗБ),
распусця ж. — Раг. (СПЗБ),
непуць ж. — Стол. (ЛАБНГ),
раскалле н. — Івац., Кам., Кобр., Драг., Пін. (ЛАБНГ),
расквалле н. — Жаб. (ЛАБНГ),
раскалы мн. — Івац. (ЛАБНГ),
растварэнне н. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
халепа ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
шлюпота ж. — Лун. (ЛАБНГ),
шлякаць ж. — Стол. (ЛАБНГ),
навалніца ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
ліман м. — Чач. (ЖС),
сплаў м. 'разліў у паводку верхаводкі з гноем' — Лаг. (Варлыга);

паводка пасля вялікага дажджу:
паводка ж. — гарадз.-бар. г. (за выключэннем Гарадз. р.), Мен. р., Чэрв. р., Слуцк. р., Ушацк., Віл., Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
павадка ж. — усх.-маг. р. (ЛАБНГ),
паводак м. — Докш., Віл., Пух. (ЛАБНГ, СПЗБ),
павадак м. — Мядз., Бабр., Ветк., Лоеў. (ЛАБНГ),
паводкі мн. — Бял., Пух. (ЛАБНГ),
павадкі мн. — Маг. р., Лёзн., Чашн., Арш., Тал. (ЛАБНГ),
повадзь ж. — Астр., Валож. (ЛАБНГ),
паводдзе н. — Валож., Ваўк., Кам. (ЛАБНГ),
разводдзе н. — Верхнядзв., Брасл., Гарад., Шарк., Шум., Мсцісл. (ЛАБНГ),
розвадзь ж. — Воран. (ЛАБНГ),
разводка ж. — Беласт. (ЛАБНГ),
наводдзе н. — Саліг. (ЛАБНГ),
навадка ж. — Краснап. (ЛАБНГ),
навадненне н. — Шчуч., Рэч. (ЛАБНГ),
навальна вада — Бераст. (ЛАБНГ),
разліў м. — зах.-пал. г., Бярэз. р., Маг. р., Слуцк. р., Гом. р., Мёр., Пол., Гарад., Ушацк., Сен., Леп., Смарг., Іўеў., Стаўб., Уздз., Навагр., Гарадз., Шчуч., Гл., Ельск., Хойн., Нараўл. (ЛАБНГ),
разліва ж. — Бярэз., Буда-Каш., Рэч., Маз., Лельч. (ЛАБНГ),
разлівень м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
заліў м. — Віц., Леп., Хоц., Гарадз., Навагр., Шчуч., Жаб., Драг., Малар., Стол., Лельч., Добр., Чач. (ЛАБНГ),
заліва ж. — Бабр., Карм., Светлагор., Рэч., Петр., Лун., Пін., Івац., Кобр. (ЛАБНГ),
залеў м., залева ж. — Ашм. (ЛАБНГ),
залівы мн. — Глыб. (ЛАБНГ),
залівень м. і ж. — Рас. (ЛАБНГ),
прыліў м. — Гом. (ЛАБНГ),
лея ж. — Лельч., Хойн., Браг. (ЛАБНГ),
расцёка ж. — Драг. (ЛАБНГ),
палайніча ж. — Воран. (ЛАБНГ),
палой м. — Бых. (ЛАБНГ),
аплава ж. — Ганц. (СПЗБ),
повань ж. — Віл. (ЛАБНГ),
мула ж. — Паст. (ЛАБНГ),
бурчакі мн. — Ганц. (ЛАБНГ),
вална ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ). @палой, вада, якая збіраецца пад снегам.

палой м. — пал. р. (ЛП),
настлыш м. — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч),
нажор м. 'месца, дзе вясной збіраеца пад снегам вада' — Мсцісл. (Юрчанка), @рабінавая ноч, цёмная летняя ці восеньская ноч з громам, маланкай, праліўным дажджом або толькі з бесперапыннымі зарніцамі.

рабінавая ноч — усх.-маг. р., Чэрв. р., Лаг., Смален. р. (Бялькевіч, Варлыга, Дабравольскі, Шатэрнік),
рабінава ноч — мясц. (Станкевіч),
рабінная ноч — Лельч. (Мат. Гом.). @раса, вадзяныя кроплі, якія збіраюцца на паверхні раслін і розных наземных прадметаў вечарам, ноччу і раніцай пры паніжэнні тэмпературы ў цёплую пару года.

раса ж. — агульн., Латгал. р., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Юрчанка, Мат. апыт.);

кропля расы:
расіна ж., расінка ж. памянш. — Віц. р. (Каспяровіч, Насовіч),
расіначка ж. памянш., расіца ж. памянш. — мясц. (Насовіч),
парасінка ж. — мясц. (Насовіч). @слата, слота, вільготнае надвор'е з дажджом і мокрым снегам.

слота ж., слата ж. — зах. з., Чэрв. р., спарадычна паўдн.-усх. з., Тал., Круп., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНС, Варлыга, Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік),
слёта ж. — Мядз., Віл., Малад., Лаг., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слюта ж. — Гом. р., Люб., Стол., Жлоб. (ЛАБНГ, НС, Н. сл-сць),
слюта ж. — Паст., Стол., Жлоб., Раг., Карм. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч),
шлюта ж. — Карм. (Мат. Гом.),
слоць ж. — Астр., Смарг., Валож., Стаўб., Нясв., Клецк., Дзятл., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз.),
шлоць ж. — Лях. (ЛАБНГ),
слёць ж. — Нясв. (ЛАБНГ),
слець ж. — Клецк. (ЛАБНГ),
шляць ж. — Верхнядзв., Пол., Мёр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слюгота ж. — Лаг. (Варлыга),
шлігота ж. — Брасл. (Мат. апыт.),
шлюхота ж. — Стол., Жытк. (ТС),
сліхота ж., шліхота ж. — Пух. (Шатэрнік),
слякота ж. — Карэл., Бяроз. (ЛАБНГ, ЖНС),
слакіта ж. — Івац. (ЛАБНГ, ДСБ, НС),
слякаць ж. — пал. р., Ушацк., Барыс., Чэрв., Клім., Чэрык., Карэл., Стаўб. (ЛАБНГ),
сляхаць ж. — Лельч. (ЛАБНГ),
хлякаць ж. — Берасц., Стол., Гом., Добр. (ЛАБНГ, ТС),
клякаць ж. — Слон. (ЛАБНГ),
шлякаць ж. — Верхнядзв., Рас., Гарад., Шум., Лёзн., Лаг., Івац., Берасц., Стол., Лун., Жытк., Карм. (ЛАБНГ, ТС, Каспяровіч),
шляхаць ж., шлякіць ж. — Стол., Жытк. (ТС),
слякасць ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хлякасць ж. — Акц., Маз. (ЛАБНГ),
хляка ж. — Слуцк., Рэч. (ЛАБНГ),
шляка ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
хляпа ж. — Паст., Глыб., Ушацк., Мёр., Чашн., Леп., Арш., Мядз., Лаг., Смарг., Іўеў., Валож., Стаўб., Дзярж., Навагр., Уздз., Клецк., Бял., Касц., Асіп., Бабр., Жлоб., Добр., Рэч., Лельч., Стол., Лун., Драг., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гом., НС, Варлыга, Станкевіч, Шаталава),
хляба ж. — Маг. р., усх.-маг. р., Гом. р., спарадычна Бярэз. р., Верхнядзв., Арш., Кір., Старадарож. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., НС, Бялькевіч, Шаталава, Юрчанка),
хлёба ж. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
хлёпанка ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
хліпа ж. — Ганц. (ЛАБНГ),
хліпаніна (хлепаніна) ж. — Мёр., Глыб., Віл., Драг., Малар. (СПЗБ, ДСБ, НЛ, ЛП, Н. сл-сць),
хляпаніна ж. — Глыб., Віл., Лаг., Чэрв., Драг., Кобр., Жаб., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хляпіна ж. — Навагр. (ЛАБНГ),
хляпаніца ж. — Віл., Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хляпота ж. — Івац., Раг. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
хлепата ж. — Мёр., Шчуч. (ЛАБНГ),
хлепатня ж. — Іван. (ЛАБНГ),
хліпацень ж. — Брасл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хляпоцце н. — Гор., Раг. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
хляпаць ж. — Докш., Тал., Іван. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хлябаць ж. — Бых. (ЖНС),
хлебацінне н. — Барыс. (Мат. мен.-мал.),
хляпасць ж. — Бярэз., Гл. (ЛАБНГ),
хляпаўка ж. — Смарг. (СПЗБ),
хляпска (хляпская) пагода — Мёр., Малад., Валож., Пін. (ЛАБНГ),
хлебска ж. — Петр. (Мат. Гом.),
хлястка ж. — Верхнядзв. (СПЗБ),
хлюпа ж. — усх.-маг. р., Лаг., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч),
хлюпота ж. — Карэл., Люб., Лельч., Акц. (ЛАБНГ, СНМ, Мат. Гом.),
хлюпаўка ж. — Пін., Малар. (ЛАБНГ, НЛ),
хлюшча ж. — Ветк. (ЛАБНГ),
хлюць ж. — Акц. (Мат. Гом.),
пляха ж. — Драг. (ЛП),
пляга ж. — Гарадз., Пруж., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, З нар. сл.),
хляга ж. — Гом., Лоеў., Нараўл. (ЛАБНГ, Янкова),
фляга ж. — Стол., Вілен. р. (СПЗБ, ТС),
плягота ж. — Пруж. (ЛАБНГ),
пляхота ж., пляханіна ж. — Бяроз. (ЛАБНГ),
плюхота ж. — Лаг., Стол. (ЛАБНГ, Варлыга),
плюхата ж. — Навагр., Шчуч. (НЛ, Н. сл-сць),
плюта ж. — Маст., Дзятл., Слон., Зэльв., Драг., Кобр., Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, НЛ, СНМ),
плюгоцька ж. — Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
плюжыла н. — мясц. (Станкевіч),
шляпа ж. — Беш., Сен., Тал., Кам. (ЛАБНГ),
шляпота ж. — Смарг., Мсцісл., Карм., Лун. (ЛАБНГ, З нар. сл., Шаталава),
шляпаць ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
шляпоцце н. — Віц., Сен., Мёр. (ЛАБНГ),
шляпаніна ж. — Брасл., Пол., Кам., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ),
шляпаўка ж. — Смарг., Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шляпанка ж. — Шарк. (ЛАБНГ),
шлёпанка ж. — Мёр. (ЖНС),
шлюпа ж. — Раг. (ЛАБНГ),
шаліпа ж. — Лёзн. (Каспяровіч),
шаліпа ж. — мясц. (Станкевіч),
халіпа ж. — Латгал. р. (СПЗБ),
халепа ж. — Маз., Светлагор., Акц., Калінк., Ветк. (Мат. Гом.),
халіпа (халепа) ж. — Слуцк. р., спарадычна ўсх. з. (пераважна Маг. р. і Гом. р.), Шарк., Мен., Навагр., Капыл., Ганц., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, НС, Н. сл-сць, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч, Шаталава, Шатэрнік, Юрчанка),
халіпа ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
халеба ж. — Асіп., Ветк. (ЛАБНГ),
халепаць ж. — Добр. (ЛАБНГ),
лепа ж., лёпа ж. — Лід. (ЛАБНГ, СРЛГ),
ляпа ж., ляпушка ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
ляпаўка ж. — Смарг. (СПЗБ),
ляпота ж. — Стол. (ТС),
ляплёнка ж. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
лепаніна ж. — Ганц. (СПЗБ),
слепаць ж., слепяць ж. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
хвілепіца ж. — Акц. (Мат. Гом.),
хвальба ж. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
брызгота ж. — Гарадз., Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС, Цыхун),
брызкота ж. — Капыл. (СПЗБ),
пляскота ж. — Івац. (ЛАБНГ),
растаропа ж. — Паст. (СПЗБ),
растаропіца ж. — Калінк. (СПЗБ),
роскалле н. — Кам., Драг. (ДСБ, ЛП),
абліваха ж. — Чэрв. р., Гом. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
окідзь (вокідзь) ж. — Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
кіжаль м. — Шум. (ЛАБНГ, СПЗБ),
золь ж. — Беш., Лаг., Круп. (ЛАБНГ, Варлыга, Каспяровіч),
зала ж. — Сен. (Каспяровіч),
шарга ж., шаргавіца ж. — Драг. (ЛП),
чарга ж. — Малар. (ЛАБНГ),
мязга ж., мязка ж. — Жытк (ТС),
мяча ж. — Хоц. (ЛАБНГ),
макратэча ж. — Бяроз., Драг. (ЛАБНГ, ЛП),
мокраць ж. — Гарадз. (Цыхун),
мокра пагода — Бераст., Пін. (ЛАБНГ),
сырая пагода — Лоеў. (ЛАБНГ),
гнілая пагода — Шчуч. (ЛАБНГ). @снег, атмасферныя ападкі ў выглядзе белых камячкоў, якія складаюцца з зорачкападобных крышталікаў; суцэльная маса такіх ападкаў, што пакрывае пэўную прастору.

снег м., сняжок м. памянш. — агульн., Смален. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Дабравольскі, Шатэрнік, Мат. апыт.),
снягі мн. — Смален. р. (Дабравольскі),
сняжынка ж. 'адзін снежны крышталік' — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
пароша ж. 'снег, які толькі што выпаў' — Калінк., Раг. (СПЗБ),
навісь (навясь) ж. 'снег, які ляжыць на дрэвах' — Дзятл. (ЖС),
подліп ж. 'снег, які прыліп на дрэвы і інш. у час адлігі' — Смален. р. (Дабравольскі),
набой 'снег на дарозе, утрамбаваны конскімі капытамі' — Гарадз. (Цыхун),
трусца ж. 'густы сняжок' — Бераст. (Сл. Гарадз.),
вокідзь ж. 'густы снег, які падае камякамі' — Гл. (Янкоўскі),
парошка ж. 'вельмі дробны сняжок', нарап м. 'дробны, пухкі снег, які храбусціць пад палазамі саней' — мясц. (Насовіч);

дробны, цвёрды, сухі снег:
крупы мн. — Беш. (Каспяровіч, Станкевіч),
крупа ж. — Кобр. (ЖНшС),
сыпун м. — Чэрв. (СПЗБ, НЛ),
брызголь м. — Гарадз., Старадарож. (СПЗБ, НС),
брызгуль м. — Гарадз. (СПЗБ),
серан м. — Беш. (Каспяровіч),
галадзіца ж. — Кобр. (ЖНшС),
сенечнік м. — Карэл. (Сл. Гарадз.);

вязкі, развадзянелы з вадой снег:
шалёпа ж. — Лід. (Сл. Гарадз.),
растаропа ж. — Лаг. (Варлыга);
веснавік м. 'веснавы снег з марозам' — Бераст. (Сл. Гарадз.);

снег (веснавы або восеньскі), які бывае нядоўга (некалькі дзён), а потым растае:
зазімак м. — Пух., Бял. (ЖС, Мат. дыял. сл.),
окід (вокід) м. — пал. р. (ЛП);

апошні снег:
падскробак м. — Лаг., Круп. (СЦБ),
падмецце н. — Бярэз., Навагр., Раг. (Мат. Гом., СЦБ, СРЛГ),
змётак м. — Чач. (Мат. Гом.),
апошні снег — Воран. (Мат. Гарадз.);
снегавіца 'густое снежнае покрыва' — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
кутрыжка ж. 'ком снегу' — Чэрв. р. (Шатэрнік);

гурба снегу:
гурба ж. — паўн.-зах. з., Чэрв. р., спарадычна зах.-пал. г. (пераважна заходняя частка), Верхнядзв., Чашн., Бял., Бых., Асіп., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
гурбачка ж. памянш. — мясц. (Станкевіч),
гурба ж. — Бял., Бых., Добр., Стол. (ЛАБНГ, Станкевіч),
гурма ж. — Жаб. (ЛАБНГ),
гурбіна ж. — Мёр. (ЛАБНГ),
гурбан м., гурбаны мн. — Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
горба ж. — Гарадз., Маст. (СПЗБ, Цыхун),
гарбяк м. — Бял. (НС),
гура ж. — паўдн.-усх. з., Чэрв. р., зах.-пал. г. (за выключэннем заходняй часткі), Уздз., Навагр., Капыл., Зэльв., Слон., Свісл., Баран., Лях., Ганц., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Сцяцко, Шатэрнік, Янкоўскі),
гуровіца ж. — Стол. (ЛАБНГ),
сумёт м. — Віц. р., Рас., Тал., Гор., Шкл., Мсцісл., Чав., Клім., Чэрык., Краснап., Стаўб., Карм., Добр., Браг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Станкевіч),
замёт м. — Драг., Беластоц. р. (СПЗБ, ЛП),
замецце н. — Драг. (ЛП),
намёт м., намёцік м. памянш. — Мсцісл. (Юрчанка),
намець ж. — Стол. (ТС),
сувей м. — Лаг., Барыс., Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Шаталава),
сумей м. — Лаг. (Варлыга),
снегавей м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
сугроб м. — віц.-маг. г., Гом. р., Мёр., Навагр., Карэл., Івац. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сагроб м. — Касц. (ЛАБНГ),
курган м. — Брасл., Навагр., Карэл., Гарадз., Дзятл., Ваўк., Бераст., Бял., Асіп., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
груд м. — Слаўг. (ЛАБНГ),
угруд м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ),
варахі мн. — Петр. (ЛАБНГ),
курпялі мн. — Навагр. (СРЛГ),
сярон м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
іверань м. — Мсцісл. (Юрчанка),
паддымка ж. 'снежны занос' — Віц. р. (Каспяровіч).

Снегапад:
сняговіца ж. — Стаўб. (Мат. мен.-мал.),
сняжніца ж. — Лаг. (Варлыга),
плюта ж. — Драг. (З нар. сл.),
сляпы снег 'снегапад пры яркім сонцы' — Бераст. (Сл. Гарадз.).

Праталіна:
праталіна ж. — Лаг. (Варлыга, Насовіч),
прыталка ж. — Лаг. (Варлыга),
таліна ж. — Слон., Малар. (Сл. Гарадз., НЛ),
расталле н. — Стол. (НЛ),
смуга ж. 'асадак смецця на месцы талага снегу' — Іўеў. (Сл. Гарадз.). @сонца, нябеснае свяціла ў выглядзе вогненнага шара, вакол якога круціцца Зямля і іншыя планеты нашай Галактыкі; святло, цяпло, якое вылучаецца гэтым свяцілам.

сонца (соўнца) н. — агульн., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., СНМ, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Шатэрнік, Мат апыт.),
сонейка н. памянш. — паўдн.-зах. д. (за выключэннем Гарадз. р.), спарадычна паўн. р., Бял., Кліч., Віл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч),
соннейка н. памянш. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
соўнейка (солнейка) н. памянш. — сярэд.-бел. г., Маг. р., Шарк., Беш., Докш., Дубр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік),
соўійка н. памянш. — Барыс. (ЛАБНГ),
соўненька н. памянш. — Пол., Ушацк., Чашн., Малад., Крыч. (ЛАБНГ, ЖС, Каспяровіч),
соўнека н. памянш. — Слаўг., Маз., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
сонека н. памянш. — Драг., Жытк. (ЛАБНГ),
соненька н памянш. — Свісл., Бяроз. (ЛАБНГ, Насовіч),
сонечка н. памянш. — зах.-пал. г., Акц. (ЛАБНГ),
сончака н. памянш. — Чэрык. (ЛАБНГ),
сонцайка н. памянш. — Бых. (ЛАБНГ),
соннушка н. памянш. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
соўнушка (солнушка) н. памянш., соўнышка (солнышка) н. памянш. — спарадычна ўсх. з., Мёр. (ЛАБНГ),
слонца (слоньца) н. — паўн.-зах. з., Лях., Латгал. р., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, Мат. Гарадз., ЖС, З нар. сл., Н. сл-сць, Цыхун),
слонейка н. памянш. — Паст., Смарг., Ашм., Валож., Шчуч., Стаўб., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слоўнейка н. памянш. — Валож. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слоненька н. памянш. — Брасл. (ЛАБНГ),
слонечка н. памянш. — Воран., Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слоначка н. памянш. — Гарадз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
слонка н. памянш. — Гарадз., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Цыхун),
карона ж. — Віц. р. (Каспяровіч),
быстра сонца 'вельмі яркае сонца' — Драг. (ЛП),
прысонне н. 'кола вакол сонца' — Драг. (ЛП),
прыслонне н. 'чырвоны слуп над сонцам на заходзе' — Кобр. (НЛ).

Сонечны прамень:
промень м. — Воран., Слон. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
прэмень м. — Саліг. (Н. сл.-сць),
каса ж. — Чэрв. р., Лаг. (СПЗБ, Варлыга, Шатэрнік),
мятла ж. — Берасц. (НЛ),
луч м. — Кобр., Беластоц. р. (СПЗБ, СНМ),
пагара ж. 'пукі сонечных праменняў над воблакамі' — Валож. (СЦБ),
мётлы толькі мн. 'сонечныя палосы-праменні паміж хмарамі' — Берасц. (НЛ). @спёка, спякота, гл. гарачыня @сузор'е, участак неба з групай зорак, аб'яднанай агульнай назвай.

Вялікая Мядзведзіца:
Мядзведзіца ж. — цэнтр. з., Пол., Ушацк., Ганц., Івац., Кобр., Маз., Лельч. (ЛАБНГ, ЖНшС, Мат. апыт.),
Вялікая Мядзведзіца — Верхнядзв., Ушацк., Віл., Карэл., Чэрв., Раг., Чэрык., Касц., Слуцк., Люб., Добр., Хойн., Нараўл., Кобр. (ЛАБНГ),
Бальшая Мядзведзіца — Маг. р., усх.-маг. р., Ушацк., Барыс., Баран., Карм., Лельч. (ЛАБНГ),
Вядзьмедзіца ж. — Іўеў., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
(Вялікі) Воз м. — зах. з., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., ЖНшС, Цыхун),
Іллёў Воз — Чашн. (Каспяровіч),
Папулярны Воз — Іўеў. (ЛАБНГ),
Возік м. — Пін., Стол. (ЛАБНГ),
Вазак м. — Лід. (ЛАБНГ),
Аліяшова Павозачка — Смарг. (СПЗБ),
Калёсы мн. — Брасл. (ЛАБНГ),
Бальшыя Калёсы — Карм. (ЛАБНГ),
Калясніца ж. — Глыб., Хоц., Іван., Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Каляска ж. — Беластоц. р. (СПЗБ),
Гражуля Колы — Астр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Конь м. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Конь з Вазом — Мёр. (ЖНС),
Воз з Канём — Гарадз. (ЛАБНГ),
Воз і Конь — Бяроз. (ЛАБНГ),
Конь і Калёсы — Леп. (ЛАБНГ),
Пасажыркі мн. — Чач. (ЛАБНГ, ЖС),
Кош м. — Драг. (ЛАБНГ, НЛ),
Коўш м. — Паст., Мёр., Гарад., Віц., Барыс., Бераст., Зэльв., Чэрв., Слуцк., Бых., Чач., Лельч. (ЛАБНГ),
Коўшык м. — Пух., Уздз., Капыл., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Чаша ж. — Бял. (ЛАБНГ, НС),
Палойнік м. — Гарад. (ЛАБНГ, НЛ),
Сіта н. — Баран. (СПЗБ),
Сітка н. — Смарг., Гарадз., Шчуч., Зэльв., Баран., Мен. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Сітца н. — Рас., Пол., Ушацк., Лаг., Докш., Віл., Паст., Астр., Смарг., Маст., Стаўб., Дзярж., Капыл. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз.),
Сітцо н. — Астр. (Мат. Гарадз.),
Сіточка н. — Воран., Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Рэшата н. — Вілен. р. (СПЗБ),
Рашотка ж. — Кір. (ЛАБНГ),
Рандэлечак м. — Валож. (ЛАБНГ),
Папрыца ж. — Акц. (ЛАБНГ),
Стажар м. — Бых., Лун. (ЛАБНГ),
Стажары мн. — Карэл., Стаўб., Бярэз., Гл. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
Стажар'е н. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
Сажор м. — Бял. (ЛАБНГ),
Вісажор м. — Слаўг., Чэрык., Краснап., Карм. (ЛАБНГ),
Вісажар м. — Маг. р., усх.-маг. р., Гом. р., Арш., Дубр., Круп., Шчуч. (ЛАБНГ),
Валасажар м. — усх.-пал. р. (ЛАБНГ),
Валасазар м. — Стол. (ЛАБНГ),
Валасажор м. — Ветк. (ЛАБНГ),
Валосы мн. — Шум. (ЛАБНГ),
Валосны мн. — Гарад. (ЛАБНГ),
Касцы мн. — Валож., Нясв., Пруж., Кам. (ЛАБНГ),
Касары мн. — Івац., Кобр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СНМ),
Шасцёрка ж. — Круп. (ЛАБНГ),
Семярычкі мн. — Асіп. (ЛАБНГ),
Семізвездзіца ж. — Барыс., Жлоб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
Майсаш м., Піясаш м. — Тал. (ЛАБНГ).

Малая Мядзведзіца:
Каромісла н. — Мёр., Гарадз. (СПЗБ, ЖНС),
Коўшык м. — Буда-Каш., Добр. (Мат. Гом.),
Вышазар м., Стожар'е н. — Смален. р. (Дабравольскі).

Плеяды:
Сіцечка н. — Гарадз., Шчуч. (НЛ, Цыхун),
Сіцяцка н. — Гарадз. (СПЗБ),
Сітца н. — Мёр., Докш., Мядз. (СПЗБ, ЖНС),
Сітцо н. — Чэрв. р., Паст., Уздз., Клецк., Лях., Вілен. р. (СПЗБ, Шатэрнік, Мат. апыт.),
Стажар м. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
Валасажар м. — Раг., зах.-бран. р. (СПЗБ, Растаргуеў),
Вісажар м. — Бял. (НС, Н. сл-сць),
Велісазар м. — Сен. (Каспяровіч),
Купка ж. — Драг. (ЛП),
Курачка ж. — Кам. (ЖНшС),
Курачкі толькі мн. — Беластоц. р. (СПЗБ).

Пояс Арыёна:
Граблі мн. — Віц. р. (Каспяровіч),
Каромісел м., Каромісла н. — Сен. (Каспяровіч),
Касцы мн. — Віц. р., Астр., Іўеў., Воран., Лід., Шчуч., Клецк., Латгал. р., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Каспяровіч, Мат. апыт.),
Касары мн. — Кобр., Лельч. (НЛ, ЖНшС).

Назвы асобных сузор'яў:
Каза ж. — Гарад. (НЛ),
Крыж м. — Жлоб. (Мат. Гом.). @сцюжа, гл. мароз @туман, згушчэнне драбнейшых кропелек вады або ледзяных крышталікаў у прыземных пластах атмасферы, што робіць паветра непразрыстым.

туман м. — усх.-маг. р., Смарг., Чэрв., Кобр., Жытк., Вілен. р. (СПЗБ, ТС, ЖНшС, Бялькевіч),
тумань ж. — Стол. (ДСБ, НЛ),
тма ж. — мясц. (Насовіч),
смуга ж. — Лаг., Смарг., Воран. (СПЗБ, Варлыга),
смуга ж. — Драг. (СНМ),
імгла ж. — усх.-маг. р., Маст. (СПЗБ, Бялькевіч),
мыгла ж. — Мядз., Малад. (ЛАБНГ, СЦБ),
мла ж. — Берасц., Бяроз. (ДСБ, Шаталава),
імга ж. — Смален. р. (Дабравольскі),
навісь ж. — Хойн. (Шаталава),
рось ж. — мясц. (Станкевіч),
шумочак м. памянш. — Воран. (СПЗБ),
курэц м. — Лаг. (Варлыга),
зызар м. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
зэс м. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
смага ж. 'імгла на гарызонце ўлетку ў спякотны час' — мясц. (Станкевіч);

густы туман, туманнасць:
туманішча ж. — Акц. (Мат. Гом.),
цямравасць ж. — Іўеў. (Сл. Гарадз.);

туманнае акружэнне Месяца:
кола н. — Вілен. р. (СПЗБ),
круг м. — Слон. (Мат. Гарадз.). @хмарнасць, стан надвор'я, які характарызуецца згушчэннем хмар, воблачнасцю.

хмарнасць ж. — мясц. (Станкевіч),
хмарната ж. — Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хмара ж. — Пол. (ЛАБНГ),
хмурны дзень — Кобр. (ЖНшС),
пасмурная пагода — Хойн. (ЛАБНГ),
цьмяная пагода — Іўеў. (ЛАБНГ),
цемнач ж. — Дзятл. (СПЗБ),
памжа ж. — мясц. (Станкевіч),
мяшок м. — Кам. (ЖНшС),
кулажанне н. — Мсцісл. (Юрчанка),
ціхінь ж. 'пахмурнае, але ціхае надвор'е' — мясц. (Насовіч),
цень ж. 'пахмурнае і дажджлівае надвор'е' — Мёр. (СПЗБ). @холад, адносна нізкая тэмпература навакольнага асяроддзя (паветра, вады і пад.); халоднае надвор'е.

холад м. — усх.-маг. р., Брасл., Смарг., Мядз., Мен., Пух., Стол., Жытк., Вілен. р., Латгал. р. (СПЗБ, ТС, Бялькевіч, Станкевіч),
зімната ж. — Брасл., Іўеў., Вілен. р. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
зімнасць ж. — мясц. (Насовіч),
зімно н. — Смарг., Ашм., Іўеў., Беластоц. р. (СПЗБ),
стынь ж. — Мсцісл., Чав., Бых. (Мат. Маг., Юрчанка),
стыль ж. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
стыліца ж. — Чав., Бых. (Мат. Маг.),
астуда ж. — Астр. (СРЛГ),
зяб м. — Жытк. (ТС),
дубар м. экспр. — Зэльв., Ваўк., Люб. (СРЛГ, ЖС),
ліха н. — Смален. р. (Дабравольскі),
зюзя ж. дзіц. — Чэрв. р., Мсцісл., Астр., Гарадз., Клецк., Стол., Гл., зах.-бран. р. (ТС, Мат. Гарадз., НЛ, Нар. скарбы, Насовіч, Растаргуеў, Цыхун, Шатэрнік, Юрчанка, Янкоўскі),
зюзька ж., зюзечка ж. памянш. — Чэрв. р. (Насовіч, Шатэрнік),
склём м. — Круп. (Мат. мен.-мал.),
брызклая пагода — Лоеў. (Янкова),
халады мн. 'халодны час, перыяд' — Віц. р. (Каспяровіч, Станкевіч);

моцны холад:
халадэча ж. — Чэрв. р., Лаг., Драг. (СПЗБ, ЛП, Шатэрнік),
халадзеча ж. — Стол. (ТС),
халаднеча ж. — Драг., Жытк., Лоеў., Браг. (ТС, Мат. Гом., СНМ, Янкова),
халадзіна ж. — Мёр., Брасл., Паст., Баран., Акц., Ветк., Ельск., Жытк. (СПЗБ, ТС, Мат. Гом., НС),
халадзіла ж. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
халадзішча н. — Зэльв., Жытк. (ТС, Мат. Гарадз.),
халаднішча н. — Жытк. (ТС),
халода ж. — Добр. (Мат. Гом.),
халодніца ж. — Зэльв. (СРЛГ, Н. сл-сць),
бальшы холад — Пол., Стаўб. (ДАБМ),
зімнасць ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
зімната ж. — Іўеў. (СЦБ),
сцюдзіна ж. — Паст. (ЛАБНГ),
стыліца ж. — Бял. (Яўсееў),
стынішча ж. — Мсцісл. (Юрчанка),
дубарэча ж. — Гарадз. (СРЛГ),
сівер м. — Мёр., Беш., Докш., Леп., Лаг., Мядз., Мен., Пух., Бярэз., Стаўб., Уздз., Карэл., Бабр., Слуцк., Саліг., Жытк. (ДАБМ),
сіверная пагода — Асіп. (ДАБМ),
залкота ж. — Бял. (ЛАБНГ),
кальжэнне н. неадабр. — Мсцісл. (Юрчанка),
брына ж. — Лід. (СРЛГ),
земзя ж. дзіц. — Стол. (ТС),
буй м. 'халадэча з ветрам' — Мсцісл. (Юрчанка),
сядрава ж. 'халаднаватае надвор'е' — мясц. (Насовіч),
халадок м. 'неспякотны час' — мясц. (Станкевіч),
адхлан м., адхлань ж. 'прахалода ў спёку' — мясц. (Насовіч). @шарон, шарпак, абледзянелая скарынка на паверхні снегу.

шарон м. — Ашм., Воран., Іўеў., Валож., Ваўк., Асіп., Люб., Старадарож., Жытк., Петр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гом., НС),
шрон м. — Паст. (ЛАБНГ),
чарон м. — Гом., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
шаранок м. — Мядз., Віл., Ашм., Валож. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шаронь м. і ж. — Лаг. (СПЗБ),
шарын м. — Слуцк. (ЛАБНГ),
шарун м. — Чэрв. р., Бярэз. р., Чашн., Бял., Бых., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., Станкевіч, Шатэрнік),
шарунок м. памянш. — Бял. (Мат. дыял. сл.),
шарэн м. — усх.-пал. р., Слуцк. р., Чэрык. (ЛАБНГ, ТС),
шарэнь м. і ж. — Клецк., Саліг., Хойн., Нараўл., Браг. (ЛАБНГ),
шэран м. — Шарк., Ушацк., Мядз., Петр. (ЛАБНГ),
шэрана ж. — Мядз. (ЛАБНГ),
шэрань м. і ж. — Мядз., Віл., Малад., Лаг., Барыс., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл., Варлыга),
шэрашань м., шарэшань м. — Бял. (ЛАБНГ, НС),
шэраш м. — Добр., Стол. (ЛАБНГ, ТС),
шарэш м. — Касц., Хоц., Пух., Асіп., Гл., Жлоб., Чач., Ветк., Стол. (ЛАБНГ, ТС, Мат. Гом., Мат. мен.-мал.),
шарош м. — Стаўб., Уздз., Карэл., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі),
шараш м. — Гом. (Мат. Гом.),
шарашор м. — Воран., Нясв., Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шарашур м. — Лях. (ЛАБНГ),
шарос м. — Лід., Зэльв. (ЛАБНГ, Сцяцко),
шаросік м. памянш. — Маст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шарус м. — Маст. (ЛАБНГ),
шарасень м. — Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шорасць ж. — Дзярж. (ЛАБНГ),
шорах м. — Глыб., Шкл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шэрах м. — Валож., Кір. (ЛАБНГ),
сярон м. — усх.-маг. р., Дубр., Шкл., Малад., Валож., Ганц., Акц., Светлагор., Маз., Ельск., Рэч., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Мат. Маг., НС, Бялькевіч, Растаргуеў),
серанок м. — усх.-маг. р., Рас., Гарад., Пол., Ушацк., Шум., Чач. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Юрчанка),
серанёк м. — Гор. (ЛАБНГ),
сярун м. — Тал., Кругл., Бял., Кір., Маг., Клім., Шкл., Карм., Рэч. (ЛАБНГ),
серунок м. — усх.-маг. р., Шкл. (ЛАБНГ, Мат. Маг.),
сярунь ж. — Вілен. р. (СПЗБ),
сарун м. — Кліч. (ЖС),
сярэн м. — Калінк., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
сярэнь м. і ж. — Віц., Сен., Рэч. (ЛАБНГ),
сярын м. — мясц. (Станкевіч),
сяран м. — Мсцісл., Ветк., Добр. (ЛАБНГ, Юрчанка),
саран м. — Малар. (ЛАБНГ),
серан м. — Верхнядзв., Рас., Гарад., Ушацк., Беш., Шум., Лёзн., Леп., Арш., Калінк., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Насовіч, Станкевіч),
серанок м. памянш. — Верхнядзв., Шум., Латгал. р. (СПЗБ),
серань м. і ж. — Мёр., Пол., Паст., Круп., Слаўг. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
сірань м. і ж. — Гор., Чав., Слаўг. (ЛАБНГ),
серана ж. — Верхнядзв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
серына ж. — Гарад. (ЛАБНГ),
сераніла ж. — Докш. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шаршак м. — Паст., Мёр. (ЛАБНГ, НС),
шорсткі снег — Дзятл. (ЛАБНГ),
шурпаты снег — Смарг. (ЛАБНГ),
шалупка ж. — Брасл. (ЛАБНГ),
шкаралупа ж. — Кобр. (ЖНшС),
шкурупа ж. — Малар. (ЛАБНГ),
шкаруна ж. — Іван. (ДСБ),
скаруба ж. — Астр., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
скурлюшча ж., заскурузлы снег — Кам. (ЛАБНГ),
скарынка ж. — Валож., Шчуч., Зэльв., Слон. (ЛАБНГ),
корка ж. — Шчуч. (ЛАБНГ),
груда ж. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
верхалёдзіца ж. — Івац. (ЛАБНГ),
зледзянелы снег — Капыл. (ЛАБНГ),
маразянка ж. — Малад. (СЦБ),
намаразь ж. — мясц. (Станкевіч),
набой м., набоі мн. — Бераст. (ЛАБНГ),
наст м. — Пруж., Лоеў. (ЛАБНГ),
лоб м. перан. — Карэл. (Мат. дыял. сл.),
абрэз м. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
драча ж. 'шарпак на дарозе' — Мсцісл. (Юрчанка). @шэрань, гл. іней ##Chapter: 92. Прыметы астранамічных і метэаралагічных аб'ектаў, з'яў, працэсаў і інш. @абложны (пра дождж, хмару), заложны, абкладны, доўгачасовы.

абложны прым. — паўдн.-усх. з., зах.-пал. г., гарадз.-бар. г. (за выключэннем Гарадз. р.), усх.-маг. р., Чэрв. р., Ушацк., Чашн., Докш., Віл., Барыс., Смален. р. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Дабравольскі),
аблажны прым. — паўдн.-усх. з., Шум., Мір., Дубр., Арш., Смарг., Слон., Капыл., Пруж., Бяроз. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Янкова),
блажны прым. — Тал. (ЛАБНГ),
аблажнэй прым. — Хоц. (ЛАБНГ),
блажнэй прым. — Драг. (ЛАБНГ, НЛ),
заложны прым. — Ушацк., Карэл., Лях. (ЛАБНГ),
безадложны прым. — Кобр. (ЛАБНГ),
абкладны прым. — паўн. р., Мсцісл., Клім., Бял., Бых., Чач., Добр., Смален. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Юрчанка),
абкладнэй прым. — Гарад., Лёзн., Мсцісл., Касц. (ЛАБНГ, Юрчанка),
акладны прым. — Верхнядзв., Шарк., Глыб. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зацяжны прым. — Ашм., Іўеў., Шчуч., Асіп., Кір., Берасц., Жаб., Іван., Малар., Пін., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зацяжны прым. — Касц., Нясв. (ЛАБНГ),
працяжны прым. — Стаўб., Івац. (ЛАБНГ),
працягушчы прым. — Навагр., Лід. (ЛАБНГ, СПЗБ),
заходлівы прым. — Гарад. (ЛАБНГ),
доўгі прым. — Валож., Мен., Дзятл. (ЛАБНГ),
бесперастанны прым. — Івац. (ЛАБНГ, Станкевіч),
бесперарыўны прым. — Чэрв., Воран., Петр. (ЛАБНГ),
безнадзёжны прым. — Уздз. (СЦБ),
навальны прым. — Астр., Гарадз., Дзятл., Ваўк., Старадарож. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., НС),
навалны прым. — Маст., Бераст. (ЛАБНГ),
перавалны прым. — Гом. (Мат. Гом.),
спорны прым. — Касц. (ЛАБНГ),
заліўны прым. — Малад., Іўеў., Асіп., Маз., Пін. (ЛАБНГ),
праліўны прым. — Гарадз. (ЛАБНГ),
паліўны прым. — Воран. (ЛАБНГ). @адліжны; адліжна, які з'яўляецца ў выніку адлігі, звязаны з адлігай, для якога характэрны частыя адлігі; пра наяўнасць адпаведнага надвор'я.

адліжны прым., адліжна прысл. — Смарг. (СПЗБ, Мат. апыт.),
адліглівы прым., адлігліва прысл. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
адлоглы прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
зліжны прым., зліжна прысл. — Дзятл. (СПЗБ, Мат. апыт.);

толькі пра зіму — не сцюдзёную, з частымі адлігамі:
лёгкі прым. — Драг., Вілен. р. (СПЗБ),
сіроцкі прым. — мясц. (Станкевіч). @бязвоблачны, бясхмарны (пра неба), ясны, без воблакаў, без хмар.

бясхмарны прым. — Віц. (Каспяровіч, Станкевіч). @вясёлкавы, які мае адносіны да вясёлкі.

тэнчавы прым. — Іўеў. (Сл. Гарадз.). @ветраны; ветрана, з ветрам, які суправаджаецца ветрам.

ветранны прым., ветранна прысл. — Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
ветравы прым., ветрава прысл. — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @вільготны, мокры; вільготна, мокра, насычаны вільгаццю, у якім залішне многа вільгаці (пра надвор'е, паветра і пад.); пра наяўнасць вільгаці (ад ападкаў ці ў час адлігі).

вільготны прым., вільготна прысл. — Чэрв. р., Верхнядзв., Чашн., Воран., Шчуч., Зэльв., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
волкі прым., волка прысл. — Віц. р., Навагр., Свісл., Ганц. (СПЗБ, Каспяровіч, Насовіч, Мат. апыт.),
валкаваты прым., валкавата прысл. — мясц. (Насовіч),
мокры прым., мокра прысл. — Ашм., Пух., Баран. (СПЗБ, СЦБ, Мат. апыт.),
макро прысл. — Шчуч., Кам. (СПЗБ),
макрывы прым. — Верхнядзв., Паст. (СПЗБ),
вадкі прым., вадка прысл. — Чашн. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
вадзяны прым., вадзяна прысл. — Лаг. (Варлыга, Мат. апыт.),
брызготны прым., брызготна прысл., брыскотны прым., брыскотна прысл. — Гарадз. (Цыхун, Мат. апыт.),
брыскотлівы прым., брыскотліва прысл. — Капыл. (СПЗБ, Мат. апыт.),
азыраваты прым., азыравата прысл. — Дзятл. (ЖС, Мат. апыт.),
тляна прысл. 'вільготна, мокра і туманна' — Бяроз. (Шаталава). @воблачны; воблачна, які мае адносіны да воблака, воблакаў або пакрыты воблакамі; пра наяўнасць воблачнасці.

воблачны прым., воблачна прысл. — Гор., Старадарож., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Мат. апыт.),
хмарны прым., хмарна прысл. — мясц. (Станкевіч),
луністы прым., луніста прысл. — Віл. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
грудаты прым. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
грудаваты прым. — Карэл., Навагр., Лід., Дзятл., Ваўк., Свісл., Баран. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. Гарадз.),
грудавы прым. — Іўеў., Лях. (СПЗБ),
буграваты прым. — Рэч. (Мат. Гом.),
баранцовы прым. 'пакрыты перыстымі воблакамі (пра неба)' — Гарадз. (Цыхун),
пагранены прым. 'аб небе, калі воблакі на ім плывуць кучамі' — Драг. (Н. сл-сць). @галашчочны; галашчочна, пра стан надвор'я ўвосень, калі яшчэ няма снегу, але ўжо марозна.

галутлівы прым., галутліва прысл. — Мёр., Паст. (СПЗБ, НС, Мат. апыт.),
храпкі прым., храпка прысл. — Кобр. (СНМ, Мат. апыт.). @гарачы, спякотны; горача, спякотна, які мае высокую тэмпературу паветра, прасякнуты спёкай; вельмі гарачы, здольны паліць, спальваць (пра сонца); пра адпаведны стан надвор'я.

гарачы прым. — Віц. р., Чэрв. р., Гарадз. (Каспяровіч, Станкевіч, Цыхун, Шатэрнік),
горача прысл. — Віц. р., Чэрв. р., Валож., Навагр., Маст., Баран. (СПЗБ, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік),
гарача прысл. — Вілен. р. (СПЗБ),
гарачо прысл. — Навагр., Воран., Шчуч., Зэльв., Свісл., Вілен. р. (СПЗБ),
гарачэ прысл. — Гарадз., Маст., Ваўк., Пруж., Беластоц. р. (СПЗБ, Цыхун),
пякотны прым., пякотна прысл. — Вілен. р. (СПЗБ, Станкевіч, Мат. апыт.),
пякучы прым. — Віц. (Каспяровіч),
палкі прым., палка прысл. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
спёкла прысл. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
смалячы прым. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
скварны прым., скварна прысл. — Калінк. (З нар. сл., Станкевіч, Мат. апыт.),
жаркі прым., жарка прысл. — усх.-маг. р., Паст., Лоеў. (СПЗБ, Бялькевіч, Юрчанка, Янкова, Мат. апыт.),
жаркотны прым., жаркотна прысл. — Віц. р. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
зыркі прым., зырка прысл. — Лаг., Навагр., Дзятл., Слуцк., Старадарож., Ганц., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС, Сл. Гарадз., Варлыга, Мат. апыт.),
зыркаваты прым., зыркавата прысл. — Жытк. (ТС, Мат. апыт.),
вадны прым., вадна прысл. — мясц. (Станкевіч),
жэшкі прым., жэшка прысл. — Маст., Кам. (СПЗБ, ЖНС, Мат. апыт.),
свяцінны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.);

гарачы, спякотны і насычаны вільгаццю:
парны прым., парна прысл. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
паркі прым., парка прысл. — Астр. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
мляўкі прым., мляўка прысл. — Слон. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
душны прым., душна прысл. — Віц. р., Чэрв. р. (Каспяровіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
прыпаркам прысл. 'у час гарачага вільготнага надвор'я' — Верхнядзв. (СПЗБ). @гразкі; гразка (пра надвор'е), пра наяўнасць гразі ў выніку адпаведнага характару надвор'я (ападкаў: мокрага снегу, дажджу і пад.).

гразкі прым., гразка прысл. — Віц. р. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
гразны прым., гразна прысл. — Кам. (СПЗБ, Мат. апыт.),
калны прым., кална прысл. — Маст., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
калны прым., кално прысл. — Кам. (ЖНшС, Мат. апыт.),
балотны прым., балотна прысл. — мясц. (Насовіч),
хлёпаністы прым., хлёпаніста прысл. — Іўеў. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
хлюпаткі прым., хлюпатко прысл. — Слон. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
лесты прым., леста прысл. — Свісл. (СПЗБ, Мат. апыт.). @дажджавы, які паходзіць з дажджу, уласцівы дажджу, утвораны дажджом; які нясе дождж.

дажджлівы прым. — Шчуч. (СПЗБ). @дажджлівы, багаты на дождж, з частымі дажджамі.

дажджлівы прым. — Віл., Ашм., Шчуч. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
дажджывы прым. — мясц. (Станкевіч),
дажджавы прым. — Віц. р. (Каспяровіч),
мачлівы прым. — Кругл. (ЖНС),
машлівы прым. — Гом. р. (Н. сл-сць),
макрывы прым. — Верхнядзв., Паст. (СПЗБ),
мокры прым. — Ашм., Пух. (СПЗБ, СЦБ),
мрачны прым. — Лоеў. (Янкова),
нягудлівы прым. — Малар. (НЛ). @дробны (пра дождж), які складаецца з малых аднародных кропелек, невялікі.

дробны прым. — Смарг. (СПЗБ),
вашывы прым. — Бяроз. (Шаталава),
слямазарны прым. — Кобр. (ДСБ). @заліўны, праліўны (пра дождж), надзвычай моцны, густы, вялікі.

заліўны прым. — паўн.-усх. д., паўдн.-усх. з., Віл., Малад., Валож., Пух., Дзярж., Шчуч., Баран., Петр., Латгал. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шаталава),
праліўны прым. — Брасл., Карэл., Шчуч., Лях. (СПЗБ),
уліўны прым. — Смарг., Астр., Лаг., Малад., Валож., Гарадз., Шчуч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖС),
уліўны прым. — Валож., Стаўб. (ЛАБНГ, Мат. мен.-мал.),
улеўны прым. — Смарг., Ашм., Іўеў., Лаг., Валож. Стаўб., Гарадз., Шчуч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал.),
ліўны прым. — Мёр., Пол., Астр. (ЛАБНГ, ЖНС),
ліўны прым. — Шарк., Асіп., Дзятл., Івац. (ЛАБНГ),
зліўны прым. — Шчуч. (СПЗБ),
ліўневы прым. — Люб., Чач. (ЛАБНГ),
пралойны прым. — Пін., Драг. (ЛАБНГ),
палойны прым. — Акц. (ЛАБНГ),
аплаўны прым. — Ганц. (СПЗБ),
пралётны прым. — Лід. (СПЗБ),
забойны прым. — Мсцісл., Ганц., Лоеў., Вілен. р. (СПЗБ, Юрчанка, Янкова),
нахальны прым. — Баран., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ),
нагальны прым. — Іўеў. (СПЗБ),
нагайны прым. — Берасц. (ЛАБНГ),
гвалтоўны прым. — Дзярж., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
навальнічны прым. — Смарг. (ЛАБНГ),
навальны прым. — Астр., Валож., Іўеў., Воран., Гарадз., Дзятл., Зэльв., Бераст., Старадарож., Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
навалны прым. — спарадычна гарадз.-бар. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
краплісты прым. — Навагр., Драг., Пін., Стол. (СПЗБ, НЛ),
краплясты прым. — Драг. (СПЗБ),
крамясты прым. — Гарадз. (СПЗБ),
спадзісты прым. — Кам. (ЛАБНГ),
буйны прым. — Стол. (ЛАБНГ),
крупны прым., спорны прым. — Калінк. (ЛАБНГ),
жаркі прым. — Лоеў. (Янкова),
лёсы прым. — мясц. (Станкевіч). @засушлівы; засушліва, пра надвор'е, якое суправаджаецца засухай.

сухі прым., суха прысл. — Брасл., Смарг. (СПЗБ, Мат. апыт.),
сухуткі прым., сухутка прысл. — Зэльв. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
сушны прым., сушна прысл. — Лях. (СПЗБ, Мат. апыт.),
засуха прысл. 'у сухое надвор'е' — Люб. (Нар. скарбы). @зацішны; зацішна, пра ціхае, бязветранае надвор'е.

зацішны прым., зацішна прысл. — Хойн. (Мат. Гом., Насовіч, Мат. апыт.),
суцішны прым., суцішна прысл. — мясц. (Станкевіч),
ціхі прым., ціха прысл. — мясц. (Насовіч). @зіхатлівы, зіхоткі, зіхотны, які блішчыць, ззяе яркім пералівістым святлом (пра сонца, зоркі і пад.); напоўнены яркім ззяннем, святлом, блескам.

зіхотны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
зіхаткі прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
жаркі прым. — Лід. (СПЗБ),
ясны прым. — Латгал. р. (СПЗБ),
маразяны прым. — Валож. (СПЗБ). @золкі; золка, вільготны і пранізліва халодны (пра надвор'е, дождж, вецер); пра адпаведны стан надвор'я.

золкі прым., золка прысл. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р., Паст., Ашм., Лаг., Гл. (СПЗБ, Бялькевіч, Варлыга, Каспяровіч, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі, Мат. апыт.),
зылаваты прым., зылавата прысл. — Навагр. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
зыраваты прым., зыравата прысл. — Дзятл. (СРЛГ, Мат. апыт.),
зыркі прым., зырка прысл. — Чашн. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
азырны прым., азырна прысл. — Лід., Дзятл. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
ёдкі прым., ёдка прысл. — Мсцісл., Ветк. (Мат. Гом., Юрчанка, Мат. апыт.),
ядкі прым., ядка прысл. — Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
сядравы прым., сядрава прысл. — Слон. (Мат. Гарадз., Мат. апыт.),
сіверны прым., сіверна прысл. — Дубр. (Н. сл-сць, Мат. апыт.),
брызготны прым., брызготлівы прым. — Свісл. (Сл. Гарадз., СРЛГ),
брыскотлівы прым. — Карэл., Зэльв. (Сл. Гарадз., Сцяцко),
брыдкі прым., брыдка прысл. — Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.). @зорны; зорна, які мае адносіны да зоркі, зорак ці пакрыты, усеяны зоркамі; пра наяўнасць мноства зорак на небе.

зорны прым., зорна прысл. — асн. мас. г. (паўн.-зах. з., усх.-маг. р. і усх.-пал. р. - спарадычна), зах.-пал. г., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., СНМ, Мат. апыт.),
зоркі прым., зорка прысл. — пал. р. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Мат. апыт.),
зорачны прым. — Валож., Навагр., Дзятл., Лях., Бых. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зорашны прым. — Мсцісл., Рэч. (ЛАБНГ),
зорысты прым. — Стаўб., Навагр., Лід. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз.),
зарысты прым. — Асіп., Слуцк. (ЛАБНГ),
зораваты прым. — Навагр. (СПЗБ),
зіраты прым. — Малад. (СЦБ),
звёзны прым. — паўн.-усх. д. (пераважна - віц.-маг. г.), Пух., Кір., Бабр., Гл., Саліг., Чач., Гом., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ),
звёздачны прым., гвяздзісты прым. — Іўеў. (ЛАБНГ, СПЗБ),
вэдраны прым., вэдрана прысл. — Кам. (ДСБ, Мат. апыт.). @імглісты, імжысты, зацягнуты імглой, імжой; з імглой, з імжой.

імжавы прым. — Чашн. (Каспяровіч),
імжлівы прым. — мясц. (Станкевіч),
міглавы прым. — Воран. (СПЗБ),
мараслівы прым. — Слон. (Сл. Гарадз.),
курны прым. — Лаг. (Варлыга). @камякаваты (пра снег), які падае камякамі.

шлапасты прым. — Кобр. (ЖС),
лапасты прым. — Берасц. (НЛ),
хлапаваты прым. — Смален. р. (Дабравольскі). @коўзкі, слізкі; коўзка, слізка, пра стан зямной паверхні ў час галалёду ці дажджу.

коўзкі прым., коўзка прысл. — Бярэз. (СПЗБ, Мат. апыт.),
скоўзкі прым., скоўзка прысл. — Гарадз. (Цыхун, Мат. апыт.),
слізкі прым., слізка прысл. — Чэрв. р. (Шатэрнік, Мат. апыт.),
склізкі прым., склізка прысл. — зах.-бран. р. (Растаргуеў, Мат. апыт.);

крыху коўзкі:
слізкаваты прым., слізкавата прысл. — мясц. (Насовіч),
склізкаваты прым., склізкавата прысл. — зах.-бран. р. (Растаргуеў);

коўзкі ў час галалёду:
галутлівы прым., галутліва прысл. — Гарад., Пол. (ЖНС, НЛ, Мат. апыт.),
галашчэчны прым., галашчэчна прысл. — Кобр. (СНМ, Мат. апыт.). @кучавы (пра воблакі), які мае выгляд густых клубоў, куч.

кудравы прым. — Брасл. (СПЗБ),
пагодні прым. — Гарадз. (СПЗБ). @марозны; марозна, з марозам або звязаны з дзеяннем марозу; пра надвор'е з тэмпературай паветра ніжэй за нуль.

марозны прым., марозна прысл. — Карм. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
моразны прым., моразна прысл. — Беш. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
марозлівы прым. — Карэл., Нясв., Дзятл., Лях., Ганц. (СПЗБ),
маразлівы прым. — Брасл. (СПЗБ),
марозяны прым., марозяна прысл. — зах.-пал. г. (СПЗБ, Мат. апыт),
маразяны прым., маразяна прысл. — Лаг., Мен., Пух., Вілен. р., Смален. р. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Варлыга, Дабравольскі, Станкевіч),
маразянны прым. — Вілен. р. (СПЗБ),
сіверны прым., сіверна прысл. — Чэрв. р., Бярэз. р., Слуцк. р., Докш., Круп., Мен., Стаўб., Уздз., Лід., Навагр., Карэл., Дзятл., Свісл., Крыч., Рэч., Лоеў., Нараўл. (ДАБМ, Мат. апыт.),
ядраны прым., ядрана прысл. — Нясв., зах.-бран. р. (СПЗБ, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Мат. апыт.),
золкі прым., золка прысл. — Мёр., Шкл., Уздз., Пух., Асіп., Клім., Бабр., Рэч., Жытк. (ДАБМ, Мат. апыт.),
ёмкі прым., ёмка прысл. — Верхнядзв. (СПЗБ, Мат. апыт.),
цяжкі прым. 'марозны і зацяжны (пра зіму)' — Вілен. р. (СПЗБ);

пра вялікі мароз:
маразісты прым. — Буда-Каш. (ЛАБНГ),
жасткі прым., жастокі прым. — Смален. р. (Дабравольскі). @месячны; месячна, які мае адносіны да Месяца або асветлены Месяцам; пра наяўнасць Месяца на небе.

месячны прым., месячна прысл. — Чэрв. р., Ваўк., Лях. (СПЗБ, Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
лунны прым., лунна прысл. — Лоеў. (Янкова, Мат. апыт.),
младзянковы прым. 'які мае адносіны да маладзіка' — Ашм. (СПЗБ),
квадравы прым. 'які мае адносіны да адной з фаз месяцовага перыяду' — мясц. (Насовіч, Станкевіч). @мокры; мокра, гл. вільготны; вільготна @моцны (пра вецер, дождж, снег і пад.), значны па ступені свайго праяўлення.

вялікі прым. — зах.-пал. г., Слуцк. р., спарадычна паўн.-зах. з., Бярэз., Бял., Бых., Асіп., Карм., Добр., Рэч., Калінк., Ельск., Маз., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ),
велькі прым. — гарадз.-бар. г., Іўеў., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бальшы прым. — паўн.-усх. д., Смарг., Чач., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
буйны прым. — Добр., Лоеў. (Мат. Гом.);

пра моцны вецер:
бурасты прым. — Браг. (Мат. Гом.),
разрыўны прым. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
сільны прым. — Чэрв. (СПЗБ),
забойны прым. 'пра моцны вецер з дажджом' — Браг. (Мат. Гом.),
прамётны прым. 'пра моцны вецер з мяцеліцай' — мясц. (Насовіч),
люты прым. 'пра моцны і халодны вецер' — мясц. (Насовіч),
страшны прым. 'пра буру' — Астр. (СПЗБ);

пра моцны дождж:
акропны прым. — мясц. (Насовіч);

пра моцны мароз:
моцны прым. — гарадз.-бар. г., зах.-пал. г., Арш., Валож., Мен., Шкл., Касц., Саліг., Светлагор., Гом., Лельч. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сільны прым. — спарадычна усх. з. (пераважна Маг. р. і Гом. р.), Астр., Гарадз., Карэл., Уздз. (ЛАБНГ),
крэпкі прым. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., паўдн.-усх. з., Нясв., Дзятл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дужы прым. — Малар. (ЛАБНГ),
здаровы прым. — Карэл., Лід., Шчуч., Стол., Нараўл. (ЛАБНГ, СПЗБ),
добры прым. — Кам., Нараўл. (ЛАБНГ),
харошы прым. — Бабр. (ЛАБНГ),
люты прым. — Добр. (ЛАБНГ, Насовіч, Станкевіч),
страшны прым. — Верхнядзв., Чав. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пякучы прым. — Асіп. (ЛАБНГ),
пякушчы прым. — Івац., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
закалёны прым. — Жытк. (Мат. Гом.),
закалённы прым. — Слаўг. (Мат. Маг.),
скалецкі прым. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
зыры прым. — Віл. (ЛАБНГ),
зыркі прым. — Валож., Лельч. (ЛАБНГ),
ніцы прым. — Хойн. (ЛАБНГ),
прытужны прым. — Стол. (ЛАБНГ),
падхадзяшчы прым. — Маг. (ЛАБНГ). @навальнічны, які мае адносіны да навальніцы; з частымі навальніцамі

навальнічны прым. — Ганц., Вілен. р. (СПЗБ, Станкевіч),
навальны прым. — Стаўб., Зэльв., Бераст., Гл. (СЦБ, Сл. Гарадз., Мат. мен.-мал., Сцяцко, Янкоўскі). @непагодлівы, непагодны; непагодліва, непагодна, які вызначаецца дрэнным надвор'ем або прыносіць непагоду; пра наяўнасць непагоды.

непагодлівы прым., непагодліва прысл. — Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
нягодны (нігодны) прым., нягодна (нігодна) прысл. — Верхнядзв., Рэч. (НС, Мат. апыт.),
бязгодны прым., бязгодна прысл. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
невыразны прым., невыразна прысл. — Астр. (СПЗБ, Мат. апыт.),
паскудны прым., паскудна прысл. — Берасц. (ДСБ, Мат. апыт.). @няўстойлівы, пераменлівы (пра надвор'е), які часта мяняецца, не пастаянны.

перападзісты прым. — Драг. (НЛ),
пунктовы прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
пярэсты прым., у выразе: на пярэстых конях — Люб. (ЖНшС). @пагодлівы, пагодны; пагодліва, пагодна, які вызначаецца добрым, пераважна ясным, сонечным надвор'ем; пра наяўнасць добрага надвор'я.

пагодлівы прым., пагодліва прысл. — Брасл., Віл., Чэрв., Шчуч., Лях., Бяроз., Кобр., Жытк., Калінк., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЖНшС, Дабравольскі, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
пагодны прым., пагодна прысл. — усх.-маг. р., Валож., Стол., Беластоц. р. (СПЗБ, ТС, СЦБ, Бялькевіч, Насовіч, Станкевіч, Мат. апыт.),
ведраны прым., ведрана прысл. — Саліг. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
ведраны прым., ведрано прысл. — Драг. (СНМ, Мат. апыт.),
ясны прым., ясна прысл. — Віц. р., Калінк. (ЛАБНГ, Каспяровіч, Мат. апыт.),
свяцінны прым. — Астр. (Сл. Гарадз.),
прозарны прым., прозарна прысл. — мясц. (Станкевіч),
сонначны прым., сонначна прысл. — Лях. (СПЗБ, Мат. апыт.),
слонечны прым., слонечна прысл. — Лід. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
слонешны прым., слонешна прысл. — Шчуч. (З нар. сл., Мат. апыт.),
харошы прым. — Брасл., Вілен. р. (СПЗБ),
смарговы прым. 'які вызначаецца ясным, сонечным надвор'ем улетку' — мясц. (Станкевіч). @парывісты (пра вецер, дождж і пад.), нераўнамерны, з раптоўнымі парывамі.

узрывісты прым., б'юшчавы прым. — Кам. (ЖНС). @пахмурны (дзень, неба, надвор'е); пахмурна, хмарны, змрочны; пра наяўнасць пахмурнага надвор'я.

пахмурны прым., пахмурна прысл. — Віц. р., Пол., Астр., Віл., Валож., Мен., Іўеў., Воран., Гарадз., Карэл., Дзятл., Маг., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., НС, Каспяровіч, Мат. апыт.),
пахмурны прым., пахмурна прысл. — Рас., Сен., Глыб., Леп., Мядз., Лаг., Шкл., Чав., Клім., Слаўг., Бых., Кір., Смарг., Навагр., Воран., Лід., Бераст., Слон., Клецк., Слуцк., Саліг., Стол., Лельч., Рэч., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
хмурны прым., хмурна прысл. — агульн. (пераважна зах. з.), Вілен. р., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, ЛП, ЖНшС, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
хмурнаваты прым., хмурнавата прысл. — Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
хмурысты прым., хмурыста прысл. — Навагр. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
хмарны прым., хмарна прысл. — паўдн.-усх. з., паўн. р., усх.-маг. р., Мядз., Лаг., Смарг., Стаўб., Дзятл., Івац., Бяроз., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Мат. апыт.),
пярэхмаркамі прысл. — Карм. (ЛАБНГ),
пасмурны прым., пасмурна прысл. — усх. з., Стаўб. (ЛАБНГ, Янкова, Мат. апыт.),
пасмурны прым., пасмурна прысл. — Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
пасмарны прым., пасмарна прысл. — Гарад., Шум., Лёзн. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
болачны прым., болачна прысл., боласны прым., боласна прысл., балачынны прым., балачынна прысл. — мясц. (Станкевіч),
памежны прым. — Лун. (ЛАБНГ),
луністы прым., луніста прысл. — Віл. (СПЗБ, Мат. апыт.),
смутны прым., смутна прысл. — Гарадз., Маст., Берасц. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, Насовіч, Мат. апыт.),
тумны прым., тумна прысл. — Жытк. (ЖНшС, Мат. апыт.),
цёмны прым., цёмна прысл. — Віл., Клім. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
нудны прым., нудна прысл. — Чач. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
ніцы прым., ніца прысл. — Акц., Добр. (СПЗБ, Мат. Гом., Мат. апыт.),
нянасны (нінасны) прым., нянасна (нінасна) прысл. — віц.-маг. г. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
нянаслівы (нінаслівы) прым., нянасліва (нінасліва) прысл. — Арш., Тал. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
непагодлівы прым., непагодліва прысл. — Пін., Стол. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
непагожы (ніпагожы) прым. — Кір. (ЛАБНГ),
нявёдраны прым., нявёдрана прысл. — Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
залаваты прым., залавата прысл. — Навагр. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
млечавы прым., млечава прысл. 'пра пахмурнае і туманнае надвор'е' — Івац. (НС, Мат. апыт.). @пераменлівы (пра надвор'е), гл. няўстойлівы @перарывіста (пра тое, як ідзе дождж, снег), няроўна, з перапынкамі.

перарывамі прысл. — Верхнядзв., Бял., Кобр. (ЛАБНГ),
перарывам прысл. — Лун., Ветк. (ЛАБНГ),
з перарывамі — Саліг., Кам., Пін., Стол., Лельч., Акц., Ельск., Буда-Каш. (ЛАБНГ),
з перарывам — Карм., Драг. (ЛАБНГ),
пярэўнам прысл. — Рэч. (ЛАБНГ, НС),
з пярэрвамі — Дзятл. (ЛАБНГ),
з перапынкамі — Саліг., Жлоб. (ЛАБНГ),
пераходам (пераходамі) прысл., з пераходам (з пераходамі) — спарадычна паўн. р., Кір., Бабр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
праходам (праходамі) прысл. — Паст. (ЛАБНГ, СПЗБ),
з праходам — Вілен. р. (СПЗБ),
перагонамі прысл. — Мядз., Шкл., Бых., Кір., Дзярж., Нясв., Слуцк., Лун. (ЛАБНГ, Шаталава),
перагонам прысл. — Шум., Леп., Малад., Валож., Нясв. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пярэганам прысл. — Пух., Маз. (ЛАБНГ),
з перагонамі — Арш., Навагр., Кобр., Стол. (ЛАБНГ),
з перагонам — Люб. (ЛАБНГ),
з пералётамі — Кобр., Драг. (ЛАБНГ),
пераваламі прысл. — Чэрв., Слаўг., Бых., Бабр., Карм., Раг., Добр. (ЛАБНГ, НЛ),
перавалам прысл. — Чэрв., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пярэвалам прысл. — Раг. (СПЗБ),
з перавалам — Добр. (ЛАБНГ),
з пярэвалакам — Рэч. (ЛАБНГ),
пярэскакам прысл. — Браг. (ЛАБНГ),
пярэгадам прысл. — Маст., Старадарож. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., НС),
з перасекам — Петр. (ЛАБНГ),
з пераціхам — Рас. (ЛАБНГ),
з пералівамі — Івац. (ЛАБНГ),
з пераменамі — Бяроз. (ЛАБНГ),
пунтамі прысл. — Валож., Іўеў. (ЛАБНГ),
чатамі прысл. — Навагр., Лід., Шчуч., Слон., Дзятл., Баран., Лях., Пруж. (ЛАБНГ, СПЗБ),
чатаю прысл. — Шчуч. (СПЗБ),
чадамі прысл. — Іўеў., Лід. (ЛАБНГ, СПЗБ). @перарывісты (пра дождж, снег), які перарываецца праз кароткія прамежкі часу, ідзе з перапынкамі.

перарывісты прым. — Кір., Лельч. (ЛАБНГ),
перарыўны прым. — Беш., Віл., Чэрв., Іўеў., Воран., Бабр., Жлоб., Чач., Івац., Берасц., Іван., Малар., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
прэрвяны прым. — Шчуч. (ЛАБНГ),
пераходны прым. — паўн.-усх. д., спарадычна цэнтр. з., Лях., Кам., Берасц. Малар. (ЛАБНГ, СПЗБ),
перахадзяшчы прым. — Пол. (ЛАБНГ),
перахожы — Смален. р. (Дабравольскі),
надходны прым. — Ашм. (ЛАБНГ, СПЗБ),
праходны прым. — Астр. (СПЗБ),
прахадны прым. — Смарг. (ЛАБНГ),
прайсцёвы прым. — Астр. (ЛАБНГ),
перабеглы прым. — Жаб. (ЛАБНГ),
бягучы прым. — Капыл. (ЛАБНГ),
пералётны прым. — гарадз.-бар. г., спарадычна зах.-пал. г., Чав., Калінк., Беластоц. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пралётны прым. — Гарадз., Бераст., Ваўк., Пруж., Бяроз. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
налётны прым. — Воран., Бяроз. (ЛАБНГ),
перагонны прым. — Лёзн., Віл., Гор., Шкл., Чав., Чэрык., Нясв. (ЛАБНГ, НС),
нагонны прым. — Сен. (ЛАБНГ),
пераліўны прым. — Іван. (ЛАБНГ),
перавалны прым. — Гом. (ЛАБНГ),
кароткі прым. — Петр. (ЛАБНГ),
лёганькі прым. — Стол. (ЛАБНГ),
сонцавы прым. — Хойн. (ЛАБНГ),
свіннячы прым. — Кобр., Пін. (ЛАБНГ),
фадратны прым. — Пін. (ЛАБНГ). @перысты (пра воблакі), падобны формай да пер'я.

пярысты прым. — Латгал. р. (СПЗБ). @праліўны, гл. заліўны (пра дождж) @пульхны (пра снег), лёгкі, пушысты.

пухкі прым. — Лаг. (СПЗБ),
пухлы прым. — Верхнядзв. (СПЗБ),
пархлявы прым., паршлявы прым. — Мёр. (НС). @росны, які суправаджаецца выпадзеннем расы; пра наяўнасць вялікай расы.

росны прым., росна прысл. — агульн., Вілен. р. (СПЗБ, Станкевіч, Мат. апыт.),
расны прым., расно прысл. — Навагр., Слон., Дзятл. (СПЗБ, Мат апыт.),
яркі прым. 'з вялікай расой, расісты' — Лаг. (Варлыга). @рыхлы (пра снег), рассыпісты, мяккі, порысты.

рыхлы прым. — Брасл. (СПЗБ),
соўкі прым. — Мсцісл. (Юрчанка),
хлапаваты прым. — мясц. (Насовіч),
комкі прым. 'рыхлы, мяккі (пра снег у час адлігі)' — Мсцісл. (Юрчанка). @свежы (пра паветра), чысты, не забруджаны, які часта абнаўляецца.

лёгкі прым. — Верхнядзв., Драг. (СПЗБ),
вольны прым. — Ваўк. (СПЗБ). @слабы, ціхі (пра вецер, дождж і пад.), не бурны, слабай сілы.

ціхой прым. — Брасл. (СПЗБ);

ціхі, без ветру (толькі пра дождж):
плаўны прым. — Латгал. р. (СПЗБ),
багавы прым. — Віл. (СПЗБ). @слізкі; слізка, гл. коўзкі; коўзка @слотны; слотна, вільготны, з дажджом і мокрым снегам; пра адпаведны стан надвор'я.

слотны прым., слотна прысл. — Смарг. (СПЗБ, Мат. апыт.),
слютны прым., слютна прысл. — мясц. (Насовіч),
ляпські прым., ляпська прысл. — Паст. (СПЗБ, Мат. апыт.). @снежны, які мае адносіны да снегу або з'яўляецца снегам; багаты на снег.

снежны прым. — Смален. р. (Дабравольскі),
грубы прым. 'пра зіму' — Вілен. р. (СПЗБ). @сонечны, які мае адносіны да Сонца; напоўнены сонечным святлом.

сонначны прым., сонначна прысл. — Лях. (СПЗБ, Мат. апыт.),
слонечны прым., слонечна прысл. — Лід. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
слонешны прым., слонешна прысл. — Шчуч. (З нар. сл., Мат. апыт.). @спорны (пра дождж, снег), які хутка змочвае або пакрывае зямлю, часты.

спорны прым. — Чэрв. р., Навагр., Нясв. (СПЗБ, Станкевіч, Шатэрнік),
спрытны прым. — Докш. (СПЗБ),
часты прым. — Шчуч. (СПЗБ). @спякотны; спякотна, гл. гарачы; горача @туманны; туманна, які мае адносіны да туману або ўтвораны туманам, складаецца з яго і насычаны ім; пра наяўнасць туману ў атмасферы.

туманісты прым., туманіста прысл. — Смален. р. (Дабравольскі, Мат. апыт.),
мляны прым., мляна прысл. — Берасц. (ДСБ, Мат. апыт.),
мляны прым., мляно прысл. — Бяроз. (Шаталава, Мат. апыт.),
курны прым., курна прысл. — Лаг. (Варлыга, Мат. апыт.). @уліўна, паўнаводна (пра тое, як ідзе дождж)

уліўна прысл. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
проліўнем прысл. — мясц. (Насовіч),
налівам прысл. — Жытк. (ТС). @халодны (пра надвор'е, вецер, паветра і пад.); холадна, які мае нізкую або адносна нізкую тэмпературу або не дае цяпла; пра адпаведны стан надвор'я.

халодны прым. — агульн. (паўн. р. - спарадычна), Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, ТС, Дабравольскі, Растаргуеў),
холадна прысл. — агульн. (віц.-маг. г. - спарадычна), Вілен. р. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Шатэрнік),
халодна прысл. — паўн.-усх. д., Чэрв. р., Бярэз. р., Гом. р., Дзярж., Гарадз., Шчуч., Лід., Дзятл., Слон., Ваўк., Слуцк., Івац., Малар., Стол., Лельч., Ельск., Капатк., зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Гом., Бялькевіч, Растаргуеў, Янкова),
халадно прысл. — зах.-пал. г., заходняя частка гарадз.-бар. г., спарадычна усх.-пал. р., Лід., Ганц., Беластоц. р., зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, ТС, Растаргуеў),
халадне прысл. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
халонны прым. — усх.-маг. р., Шарк., Навагр. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
халонна прысл. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
холанна прысл. — Навагр. (СПЗБ),
халанно прысл. — Дзятл. (СПЗБ),
зімны прым. — заходняя частка паўн.-зах. з., Дзятл., Свісл., Івац., Кам., Берасц., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, ДСБ, ЖС, ЖНС),
зімны прым. — заходняя частка паўн.-зах. з., Вілен. р. (СПЗБ),
зімні прым. — Валож. (СЦБ),
зімна прысл. — паўн.-зах. з. (пераважна заходняя частка), Шкл., Слон., Слуцк., Івац., Кам., Берасц., Малар., Пін., Стол., Жытк., Вілен. р., Латгал. р., Беластоц. р., Смален. р. (ДАБМ, СПЗБ, СЦБ, ДСБ, ЖС, ЖНС, Мат. Гарадз., Дабравольскі, Насовіч),
сцюдзёны прым., студзёны прым. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г., спарадычна паўдн.-усх. з., Смален. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
сцюдзёна прысл. — паўн.-усх. д., спарадычна сярэд.-бел. г., Карэл. (ДАБМ, СПЗБ, Мат. Маг., Насовіч),
студзёна прысл. — спарадычна паўн.-усх. д. і сярэд.-бел. г., Навагр., Слуцк., Гл., Лоеў., Ельск., Пін. (ДАБМ, Мат. Маг., Каспяровіч),
сцюдзены прым., сцюдзена прысл. — пол.-мен. г. (пераважна Мен. р.) (ДАБМ, ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
сцюдзена прысл. — Глыб., Докш. (ДАБМ),
сцюжны прым., сцюжна прысл. — Іўеў. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
стужны прым., стужна прысл. — Стол. (ТС, Мат. апыт.),
стылы прым., стыла прысл. — Смарг., Гарадз. (Сл. Гарадз.),
калявы прым., калява прысл. — Воран. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
ядраны прым., ядрана прысл. — усх.-маг. р., Круп., Раг. (СПЗБ, Бялькевіч),
ядрыны прым. — Бярэз. (СПЗБ),
сядраны прым., сядрана прысл. — Чэрв. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
ядравы прым., ядрава прысл. — Барыс. (СПЗБ, Мат. апыт.),
сядравы прым., сядрава прысл. — Чэрв., Асіп., Слон., Баран., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
сядровы прым., сядрова прысл. — Асіп., Лях. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. апыт.),
сіверны прым., сіверна прысл. — Мен., Карэл. (СПЗБ, Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
ашчаперысты прым., ашчаперыста прысл., азырысты прым., азырыста прысл. — Зэльв. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
азырны прым., азырна прысл., азырлівы прым., азырліва прысл. — Лід. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
азыры прым., азыра прысл. — Дзятл. (СПЗБ, Мат. апыт.),
золкі прым., золка прысл. — Бял., Клім., Люб. (ЛАБНГ, Мат. апыт.),
востры прым. — Стаўб. (СЦБ),
яркі прым. — Асіп. (СПЗБ),
зябкі прым., зябка прысл. — Стол. (ТС, Мат. апыт.),
знобкі прым., знобка прысл. — Лід. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
здрожны прым., здрожна прысл. — Ваўк. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.),
азызы прым., азыза прысл. — Шчуч. (СПЗБ, Мат. апыт.),
здаровы прым. 'толькі пра надвор'е' — Зэльв. (ЖС),
брыскотны прым. 'халодны і ветраны', брыскотна прысл. 'холадна і ветрана' — Свісл. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.);

пра халоднае і свежае надвор'е:
ядраны прым., ядрана прысл. — Чэрв. р., Бял. (Мат. дыял. сл., Насовіч, Станкевіч, Шатэрнік, Мат. апыт.),
сядравы прым., сядрава прысл. — Слон., Зэльв. (НЛ, Сцяцко, Мат. апыт.),
сідравы прым., сідрава прысл. — Слон. (Сл. Гарадз., Мат. апыт.);

пра вельмі халоднае надвор'е:
халадненны прым., халадненна прысл. — Добр. (Мат. Гом., Мат. апыт.),
захоладна прысл. — Вілен. р. (СПЗБ),
захаладно прысл. — Ваўк. (СПЗБ),
сібірны прым., сібірна прысл. — Гарадз., Слуцк., зах.-бран. р. (ЖНшС, Растаргуеў, Цыхун, мат. апыт.),
сіберны прым., сіберна прысл. — Чэрв. р., Слуцк. (ЖНшС, Шатэрнік, Мат. апыт.),
северна прысл. — Верхнядзв., Брасл., Докш., Арш., Мядз., Лаг., Мен., Бярэз., Шкл., Люб., Івац., Светлагор., Калінк. (ДАБМ),
сіверка прысл. — Тал., Слаўг. (ДАБМ),
зыркі прым., зырка прысл. — мясц. (Станкевіч),
золкі прым., золка прысл. — Бял. (Мат. дыял. сл., Мат. апыт.);

з сярэднім, умераным холадам, прахалодай:
халаднаваты прым., халаднавата прысл. — Стол., Жытк. (ТС, мат. апыт.),
халадкавы прым., халаджавы прым., халаджава прысл. — мясц. (Станкевіч),
халажавы прым., халажава прысл. — Віц. (Каспяровіч, Мат. апыт.),
халаднева прысл. — Драг. (Н. сл-сць),
зімнаваты прым., зімнавата прысл. — Вілен. р. (СПЗБ, Мат. апыт.),
сядравы прым., сядрава прысл. — мясц. (Станкевіч),
заядраны прым., заядрана прысл. — мясц. (Насовіч),
азыраваты прым., азыравата прысл. — Маст. (СПЗБ, Мат. апыт.). @цёплы; цёпла (пра надвор'е, вецер, дождж і пад.), які змяшчае ў сабе пэўную колькасць цяпла або вызначаецца адносна высокай тэмпературай паветра; пра адпаведны стан надвор'я.

цёплы прым., цёпла прысл. — усх.-маг. р., Чэрв. р., Мядз., Смарг., Навагр., Лід., Гарадз., Маст., Шчуч., Дзятл., Ваўк., Люб., Лях., Кам., Беластоц. р. (СПЗБ, Бялькевіч, Шатэрнік),
цяпло прысл. — Мядз., Смарг., Шчуч., Маст., Дзятл., Ваўк., Лях., Беластоц. р. (СПЗБ),
цёпленькі прым. памянш., цёпленька прысл. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
цяплюсенькі прым. памянш., цяплюсенька прысл., цяплютанькі прым. памянш., цяплютанька прысл., цяплюткі прым. памянш., цяплютка прысл. — мясц. (Насовіч),
цёплата прысл. — Брасл. (СПЗБ),
цяплява прысл. — Кам. (СПЗБ),
зацепла прысл. — Люб. (Нар. скарбы),
летны прым. — Гарадз. (Сл. Гарадз.),
зліглы прым., злігла прысл. — Дзятл. (Мат. Гарадз.),
пахадно прысл. — Лід. (Сл. Гарадз.),
прэсны прым. 'пра адносна цёплае надвор'е зімой, калі не замярзае зямля' — пал. р. (ЛП). @ціхі (пра вецер, дождж і пад.), гл. слабы @шорсткі (пра снег), цвёрды — зляжалы або падмерзлы.

шэрсткі прым. — Бял., Смален. р. (Дабравольскі, Яўсееў). ##Chapter: 93. Працэсы і станы астранамічных і атмасферных аб'ектаў і з'яў @апусціцца (пра туман, імглу), разаслацца, расцягнуцца над зямлёй.

упасці зак. — Ганц. (СПЗБ). @бліскаць (пра маланку), ярка свяціцца, удараць.

бліскаць незак. — паўдн. р. (ДАБМ),
бліскаць незак. — Чэрв. р., Сен., Гарадз., Маст., Ваўк., Люб., Пруж., Івац., Бяроз., Берасц., Кобр., Малар., Іван., Драг., Пін., Лун., Жытк., зах.-бран. р. (ДАБМ, СПЗБ, ЖНС, ЖНшС, Каспяровіч, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
бліснуць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
забліскаць зак. — зах.-бран. р. (Насовіч, Растаргуеў),
блескаць незак., блясцець (блісцець) незак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
бляснуць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
заблісцець зак. — мясц. (Насовіч),
блішчэць незак. — Віл. (СПЗБ),
зіхацець незак. — Маст. (СПЗБ),
зіхаць незак. — Нараўл. (ДАБМ),
зяхаць незак., сіхаць незак., ссяць незак. — Лельч. (ДАБМ, НЛ),
мігаць незак. — Іван., Пін., Стол. (ДАБМ, НЛ),
мяльгаць незак., мяльгнуць зак., мялькаць незак., мелькануць зак. — мясц. (Насовіч),
засвяціць зак., засвяціцца зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
жыгаць незак. — Раг. (СПЗБ),
жыгнуць зак. — Бял., Шчуч., Раг. (СПЗБ, Мат. н.-дыял. сл.),
жагаць незак. — Кліч. (ЖС),
жахаць незак. — Смал. (СПЗБ),
жахнуць зак. — Брасл. (СПЗБ),
біць незак. — Гарадз., Баран., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС),
шпарыць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
смальнуць зак. — Шчуч. (Мат. Гарадз.),
шмальнуць зак. — Драг. (ЛП),
паліць незак. — Смарг., Стаўб., Шчуч., Дзятл., Баран. (СПЗБ, СЦБ, Мат. Гарадз.),
палыхаць незак. — Стаўб. (СЦБ),
ляскатаць незак. — Ганц. (СПЗБ),
крыжаваць незак. 'бліскаць крыж-накрыж' — Воран. (СПЗБ);

сваім ударам спаліць, забіць, зламаць:
ударыць зак. — Віл. (СПЗБ),
удэрыць зак. — Воран., Маст. (СПЗБ),
удырыць зак. — Пруж., Калінк. (СПЗБ). @бурболіць (пра бурбалкі на лужынах), утварацца, падымацца ў час дажджу.

скакаць незак. — Вілен. р. (СПЗБ). @выпарыцца (пра расу, ваду ў лужынах і пад.), выйсці парай у паветра.

высьмігнуць зак. — Лаг. (Варлыга). @выпетраць (пра лёд, снег), страціць свае якасці, колер, зрабіцца больш тонкім.

апятрыць зак. — Малар. (НЛ). @вятрэць (пра надвор'е), станавіцца больш ветраным.

вятрэць незак., павятрэць зак., паветранець зак. — мясц. (Насовіч),
запомчыцца зак. 'стаць вельмі ветраным' — Стол. (ТС). @грымець (пра гром), утвараць у атмасферы моцныя раскацістыя гукі.

грымець незак. — Віц. р., Чэрв. р., Мсцісл., Кобр. (ЖНшС, Каспяровіч, Шатэрнік, Юрчанка),
грумець незак., загрумець зак. — Карэл., Ваўк. (СПЗБ, НЛ),
загрымацець зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
грукаць незак., грукатаць незак., стукаць незак., стукатаць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
гурчэць незак. — Сен. (Каспяровіч),
ляшчыць незак. — Слон. (Мат. Гарадз.),
жахаць незак. — Чэрв. (Мат. мен.-мал.);

грымець урыўкамі:
пагрымваць незак. — Слон. (Мат. Гарадз.),
пагрымліваць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
біць незак., трахаць незак. 'грымець рэдка і адрывіста' — Мсцісл. (Юрчанка);

грымець, грымнуць моцна:
бухаць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
ляскатаць незак. — Ганц. (СПЗБ),
загрукаць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
даць зак. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
уперыць зак. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
смальнуць зак. — Шчуч. (Мат. Гарадз.);
адгрымець зак. 'скончыць грымець' — Чэрв. р. (Шатэрнік). @грэць (пра сонца), перадаваць сваю цеплыню ў паветра.

уграваць незак., угрэць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
прыгрэць зак. 'абагрэць крыху, злёгку' — Воран. (Мат. Гарадз.),
праталіваць незак., праталіць зак. 'зганяць сваёй цеплынёй снег, адкрываючы зямлю' — мясц. (Насовіч);

моцна грэць, пячы:
пячы незак. — Стаўб., Навагр., Шчуч., Зэльв. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
пякці незак. — Пін. (ЖНС),
печ незак., запякаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
прыпякаць незак. — мясц. (Станкевіч),
прыпекаць незак. — Лях. (СПЗБ),
паліць незак. — Гарадз., Пін., Вілен. р. (СПЗБ, ЖНС),
смаліць незак. — Чэрв. р., Дзятл., Вілен. р., зах.-бран. р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
шмаліць незак. — Драг. (ЛП),
пражыць незак. — Драг., Беластоц. р. (СПЗБ, ЛП),
скварыць незак. — Слон. (ЖС, Станкевіч),
жарыць незак. — Лях. (СПЗБ),
варыць незак. — Ашм., Стаўб. (СЦБ, СРЛГ),
сушыць незак. — Жытк. (ТС);

прыхопліваць, абдаваць спякотай:
пекануць зак. — мясц. (Станкевіч),
абжыгнуць зак. — Чэрв. (СПЗБ),
захватываць незак. — Мсцісл. (Юрчанка);

перастаць, пераставаць пячы:
аджарыць зак., спатыхаць незак., спатыхацца незак. — Мсцісл. (Юрчанка). @дзьмуць (пра вецер), несці, гнаць струмень паветра.

дзьмуць незак., падзьмуць зак. — Чэрв. р., Валож., Навагр. (СПЗБ, Шатэрнік),
дзьмухаць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
дуць незак. — Лаг., Іўеў., Смален. р. (СПЗБ, СЦБ, Дабравольскі),
задуць зак. — Лоеў. (Янкова),
дунуць зак. — Брасл., Лях., Ганц. (СПЗБ),
падуваць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
пярці незак. — Драг. (ЛП),
сялетаць незак. — Маст. (Сл. Гарадз.),
ветрыць незак. — Жытк. (Мат. Гом.),
заветраць зак. 'здзьмуць' — Карэл. (ЖНС),
распарошыць зак. 'распарушыць, раздзьмуць' — Лаг. (Варлыга),
секчы незак. 'дзьмуць (пра марозны вецер)' — Карэл., Лях. (СПЗБ);

веяць (пра слабы вецер):
веяць незак. — Беш., Смарг. (СПЗБ, Каспяровіч),
павяваць незак., павеяць зак. — Смарг., Воран., Ганц., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі),
спавеіць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
падыхаць незак. — Чэрв. р., Уздз., Маст. (СПЗБ, СЦБ, Мат. мен.-мал., Шатэрнік),
дыхаць незак. — Лях. (СПЗБ),
дхаць незак. — мясц. (Насовіч),
памахваць незак. — Саліг. (Н. сл-сць),
жагляваць — Зэльв. (Сцяцко),
абдумаць незак. — Мсцісл. (Юрчанка);

дзьмуць моцна:
бураніць незак. — Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ),
бушаваць незак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
шугаць незак., шугнуць зак. — мясц. (Станкевіч),
драць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
ветрагоніць незак. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
жагляваць незак. 'дзьмуць моцна праз шчыліны' — Навагр. (ЖНшС);

дзьмуць моцна і з шумам (у тым ліку — пра вецер са снегам):
сіпець незак., засіпець зак., сапець незак., рассапецца зак., шугукаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
храпець незак., храпці незак. — Стол., Жытк. (ТС);

дзьмучы, віхрыцца, круціцца (у тым ліку — пра вецер са снегам):
круціць незак., закруціць зак. — Воран., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі, Станкевіч),
сунуць незак. — Драг. (ЛП);

дзьмучы, прасквазіць, праняць:
праняць зак. — Стол., Жытк. (ТС),
прасквазніць зак. — Гарадз. (Сл. Гарадз.);

дзьмучы, хістаць, калыхаць што-н.:
хітаць незак. — Лельч., Беластоц. р. (СПЗБ, НЛ),
шатаць незак., шатнуць зак. — Люб. (СНМ);
шастаць незак. 'дзьмучы, раскідваць' — Чэрв. (СПЗБ),
вышастаць зак. 'дзьмучы, высушыць, праветрыць' — Лаг. (Варлыга),
перанесці зак. 'дзьмучы, перагнаць, разагнаць (пра хмары)' — Шчуч. (СПЗБ),
нагнаць зак. 'дзьмучы, нанесці (пяску, пылу)' — Вілен. р. (СПЗБ). @жаўлець (пра неба), у час заходу сонца мець пэўны характэрны колер.

жаўлець незак. — Слуцк. (ЖНшС). @задажджыцца, пра надвор'е з зацяжнымі дажджамі.

задажджыцца зак. — усх.-маг. р., Паст., Віл., Лаг., Воран., Іўеў., Чэрв., Пух., Зэльв., Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Бялькевіч, Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік, Юрчанка),
задашчыцца зак. — Кобр. (ЖНшС),
задажджыць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
раздажджыцца зак. — Гом. р., Мсцісл., Воран., Зэльв., Смален. р. (Мат. Гарадз., Мат. Гом., Дабравольскі, Юрчанка),
дажджыцца незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
дажджаваць незак. — Гарадз. (СПЗБ),
разнягодзіцца зак. — Чач., Буда-Каш., Лельч. (Мат. Гом.),
занепагодзіць зак., закулажыцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
распусціцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
уквасіць зак. — Жытк. (ТС),
уплюнуцца зак. — Браг. (ЛАБНГ). @заінець, зашаранець, пакрыцца інеем, намараззю.

заінець зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
аб'інець зак., аб'іньваць незак. — Жытк. (ЖНшС),
абгініць зак. — Паст. (СПЗБ),
зашэрхнуць зак. — Ушацк. (ЛАБНГ),
зашэрашыць зак. — Леп. (ЛАБНГ),
апацець зак. — Астр. (СПЗБ),
загнаць зак. — Драг., Лельч. (НЛ),
пасорхці зак. — Шчуч. (СПЗБ),
заласіціся зак. 'пакрыцца ўзорнай намараззю (пра аконнае шкло)' — Стол. (НЛ). @заходзіць (пра сонца), апусціцца за гарызонт.

зайсці зак. — пераважна агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.),
закаціцца зак. — Добр. (Мат. Гом.),
закачвацца незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
затміцца зак. — мясц. (Насовіч),
засувацца незак. — Беш. (Каспяровіч). @зашаранець, гл. заінець @зашэрхнуць, зацвярдзець, пакрыўшыся шарпаком або падсохшы (пра снег, гразь, глебу і пад.).

зашэрхнуць зак. — Барыс., Пух., Дзярж., Шчуч., Слон., Берасц., Жытк., Маз. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, СЦБ),
зачэрхнуць зак. — Жытк. (ТС),
сшэрхнуць зак. — Дзярж., Маст. (ЛАБНГ, Сл. Гарадз.),
падшэрхнуць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пашорхнуць зак. — Шчуч. (СПЗБ),
падшарохнуць зак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
зашарухнуць зак. — Кам. (ЛАБНГ),
зашэршаць зак. — Мен. (ЛАБНГ),
зашарашэць зак. — Стаўб. (СЦБ),
пашарашэць зак. — Пух. (Мат. мен.-мал.),
шаранець незак., зашаранець зак. — Лаг., Стол. (ТС, Варлыга, Станкевіч),
засеранець зак. — Чэрык., Маз. (ЛАБНГ),
зашкаругнуць зак. — Берасц. (НЛ),
зашкарупіць зак. — Ваўк. (Мат. Гарадз.),
заскарупіць зак. — Драг. (ЛАБНГ),
сцукравацца зак. — Лід. (СПЗБ),
ссесціся зак. — Лях. (СПЗБ). @згаснуць (пра зорку), перастаць свяціць.

здрымцець зак. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
пералятаць незак. 'пра падзенне зоркі' — Кобр. (СНМ). @імгліць, імжыць, падаць, асядаць у выглядзе вельмі дробных ападкаў, шэрані, туману; пра адпаведны стан надвор'я.

імгліць незак. — гарадз.-бар. г., паўн. р., Мсцісл., Шкл., Капыл., Саліг. (ЛАБНГ),
мгліць незак. — Верхнядзв., Віц., Малад., Іўеў., Карэл., Свісл., Клецк., Люб., Баран., Лях., Ганц., Пін. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. дыял. сл.),
мігліць незак. — Брасл., Астр., Віл., Нясв., Ганц., Стол., Лельч., Маз., Петр., Рэч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мыгліць незак. — Лёзн., Брасл., Паст., Лаг., Мядз., Віл., Ашм., Смарг., Іўеў., Карэл., Навагр., Стаўб., Слон., Лельч., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мыглець незак., памыглець зак. — Валож. (ЛАБНГ, Станкевіч),
мыглянець незак. — мясц. (Станкевіч),
мыглінаць незак. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
імліць незак. — Гарадз., Шчуч. (ЛАБНГ),
імлець незак. — Пух., Маст., Зэльв. (СПЗБ, Сцяцко),
паімлець зак. — Зэльв. (Сцяцко),
імжыць незак. — усх.-маг. р., Маг. р., Мен. р., Чэрв. р., Бярэз. р., Слуцк. р., Ушацк., Чашн., Сен., Леп., Круп., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Бялькевіч, Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў, Станкевіч),
імжыцца незак. — Сен. (Каспяровіч, Станкевіч),
мжыць незак. — зах.-пал. г., Бярэз., Асіп., Бабр., Ветк., Добр., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў, Станкевіч),
мжыцца незак. — мясц. (Станкевіч),
мшыць незак. — Краснап. (ЛАБНГ),
мыжыць незак. — Берасц., Малар. (НЛ),
мыржыць незак. — Лід. (ЛАБНГ),
імжэць незак. — усх.-маг. р., Маг. р., Мен. р., Чэрв. р., Бярэз. р., Слуцк. р., Ушацк., Чашн., Леп., Круп. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
заімжэць зак., паімжэць зак. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
мжэць незак. — зах.-пал. г., Бярэз., Асіп., Бабр., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
мшэць незак. — Краснап. (ЛАБНГ),
мылжэць незак. — Іўеў. (Сл. Гарадз.),
мыржэць незак. — Лід. (ЛАБНГ),
марасіць незак. — паўдн.-усх. з. (пераважна усх.-пал. р.), усх.-маг. р., Верхнядзв., Дубр., Арш., Валож., Пух., Навагр., Бяроз., Берасц., Кобр., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЖНшС, Бялькевіч),
марусіць незак. — Бярэз., Ваўк., Лях. (СПЗБ),
марашыць незак. — Лаг., Шчуч., Дзятл., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
марушыць незак. — Ашм., Валож. (СПЗБ, ЖС),
маружыць незак. — Ваўк., Пруж., Драг. (ЛАБНГ),
марожыць незак. — Бяроз. (ЛАБНГ),
мурожыць незак. — Драг. (ЛАБНГ),
мражыць незак. — Лях. (СПЗБ),
мразіць незак. — Хойн. (Шаталава),
мрачыць незак. — Лоеў., Браг. (Шаталава, Янкова),
мрачаць незак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
мырчаць незак., мярчаць незак. — Драг. (ЛАБНГ, ЛП),
мярсець незак. — Мядз. (СЦБ),
масіць незак. — Кобр. (ЛАБНГ, СНМ),
матрасіць незак. — Чач., зах.-бран. р. (Мат. Гом., Растаргуеў),
матрашыць незак. — усх.-маг. р., Чач. (Мат. Гом., ЖНшС, Бялькевіч),
заматрашыць зак. — мясц. (Станкевіч),
марскацець незак. — Маст. (СПЗБ),
мархацець незак. — Дзятл. (СПЗБ),
маргацець незак. — Зэльв. (СРЛГ),
маргазіць незак., памаргазіць зак. — Латгал. р. (СПЗБ),
мігацець незак. — Карм., Рэч., Хойн. (ЛАБНГ, НС),
імроіць незак. — Ашм. (Сл. Гарадз.),
церушыць незак. — Пух., Валож. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зацерушыць зак. — мясц. (Станкевіч),
пацерушыць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
церусіць незак. — Шчуч., Пруж., Драг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
трусіць незак. — Іўеў., Зэльв., Смален. р. (ЛАБНГ, Н. сл-сць, Дабравольскі),
трусіць незак. — усх.-маг. р., Карэл., Навагр. (СПЗБ, Бялькевіч),
русіць незак. — Клім. (ЛАБНГ),
парашыць незак. — мясц. (Насовіч),
сіціць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
курыць незак. — Іван., Драг., Стол. (ЛАБНГ, НЛ, Станкевіч),
курыць незак. — мясц. (Станкевіч),
курыцца незак. — Пол. (ЛАБНГ),
закурыцца зак. — Шчуч. (СПЗБ),
пыліць незак. — Шчуч. (СПЗБ),
дылець незак. — Уздз. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
пырхаць незак. — Ашм. (СПЗБ),
пыршчыць незак. — Чэрв. (СПЗБ),
пырскаць незак. — Брасл. (СПЗБ),
пярскліць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
брыскаць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
брысаць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
брыняць незак. — Паст. (СПЗБ),
блюзніць незак., блюзнець незак. — Берасц. (ЛАБНГ),
кузявіць незак. — Малар. (ЛАБНГ),
сіпець незак. — Гарадз., Лун., Маз. (ЛАБНГ),
сыпаць незак. — Валож., Гарадз., Пруж. (ЛАБНГ),
іліць незак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
ісці незак. — Гор., Віл., Іўеў., Воран., Стол., Браг., Раг. (ЛАБНГ). @ісці, падаць (пра дождж, град, снег), капаць, цячы, ляцець.

Ісці (пра дождж):
ісці незак. — агульн., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Станкевіч),
хадзіць незак. — Пух. (СПЗБ),
падаць незак. — Гарадз. р., Брасл., Лаг., Дзятл., Старадарож., Ганц., Берасц., Кам., Малар., Пін., Стол., Ельск. (ЛАБНГ, СПЗБ),
курыцца незак. — Беш. (Каспяровіч),
сыпаць незак. — Віл., Гарадз. (СПЗБ),
слоціць незак. — Воран. (СПЗБ),
сабаніць незак. — Лід. (СРЛГ),
лапатаць незак. 'ідучы, ударацца па розных прадметах' — Лаг. (Варлыга);

пайсці, пачацца:
пайціць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
упасці незак. — Стол., Жытк. (ТС),
закурыцца зак. — Беш. (Каспяровіч),
зашаваліць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
прысыпаць зак., прышпарыць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
сыпануць зак., сыпнуць зак. 'пачацца нечакана і на кароткі час' — Мсцісл. (Юрчанка);

пырскаць, крапаць (пра дробны дождж):
пырскаць незак., папырскаць зак. — Чэрв. р., Брасл., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі, Насовіч, Шатэрнік),
прыскаць незак., папрыскаць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
пырхаць незак. — Ашм. (СПЗБ),
пыршчаць незак., пыршчыць незак. — Чэрв. р. (СПЗБ, Шатэрнік),
пыршчэць незак. — мясц. (Станкевіч),
брыскаць незак., пабрыскаць зак. — Беластоц. р. (СПЗБ, Насовіч),
прабрызнуць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
брыгаць незак., пабрыгаць зак. — Пол. (НЛ),
пабрыгаць зак. — Старадарож. (Н. ск.),
бырзаць незак., бырзгаць незак. — Верхнядзв. (СПЗБ),
крапаць незак. — Ваўк., Пруж., Вілен. р. (СПЗБ),
крапаць незак. — Драг., Стол. (СПЗБ),
крапіць незак. — Гарадз., Лельч. (СПЗБ, НЛ),
пакрапіць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пакропіць зак. — Верхнядзв., Паст. (СПЗБ),
крапацець незак. — Зэльв. (ЖС),
крапяняць незак. — Воран. (СПЗБ),
капаць незак. — Гарадз. (СПЗБ),
хляпаць незак. — Астр. (СПЗБ),
сыпаць незак. — Пол. (ЛАБНГ),
трусіць незак., пратрусіць зак., папархіваць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
дылець незак., падылець зак. — Чэрв. (СПЗБ),
злігаць незак. 'падаць па адной кроплі' — Кобр. (СНМ),
сіпець незак. 'ціха шамацець (пра дробны дождж) — Гарадз. (СПЗБ, З нар. сл.);

пачаць крапаць:
пырснуць зак., пырскануць зак., прыскануць зак. брыскануць зак. — мясц. (Насовіч),
запырскаць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
заматрашыць зак., зацурываць незак., зацурыць зак., патрусіць зак., хлёпнуць зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

ісці, падаць моцна ці на працягу доўгага часу:
ліць незак. — агульн. (паўдн.-усх. з. - спарадычна), Вілен. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, СЦБ, ЖНшС, Насовіч, Растаргуеў),
ілліць незак., лыліцца зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
наліцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
заліваць незак. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
леяць незак. — Бярэз. р., Чэрв. р., Бял., Кір., Стаўб., Слуцк., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС),
леецца незак. — Пух. (З нар. сл.),
ліменіць незак. — Лоеў. (Янкова),
люшыць незак. — Смарг. (СПЗБ),
улюлюшыць зак. — Кобр. (ЖНшС),
дзюжыць незак. — Мядз., Ашм., Смарг., Іўеў., Навагр., Шчуч., Клім., Чэрык., Бых., Карм., Буда-Каш., Ельск., Рэч., Лоеў., Браг., Нараўл., Светлагор., Лельч., Лун., Стол., Пін., Драг., Жаб., Іван., Малар., Кобр., Берасц., Кам., Бяроз. (ЛАБНГ, СПЗБ, НС, Шаталава),
южыць незак. — Кобр. (ЛАБНГ),
дзяжыць незак. — Тал., Чэрык., Шчуч., Зэльв., Слон., Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
дзюрыць незак. — Чэрв. р., Уздз., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Шатэрнік),
шпарыць незак. — Буда-Каш., Петр., Жытк., Смален. р., зах.-бран. р. (Мат. Гом., Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў),
адшпарыць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прашпарыць зак., нашпарыць зак. — мясц. (Насовіч),
нашпарываць незак., нашпарыцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
варыць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
жарыць незак. — Брасл., Вілен. р. (СПЗБ),
знаіць незак. — Драг. (СНМ),
біць незак. — Лоеў. (Янкова),
лупіць незак. — Воран., Пін., зах.-бран. р. (СПЗБ, ЖНС, Растаргуеў),
адлупіць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
лупсачыць незак. — Івац. (ЖНС),
драць незак., ададраць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
перыць незак. — Уздз., Нясв., Люб., Драг., Беластоц. р. (СПЗБ, Мат. мен.-мал., Н. сл-сць, Н. ск.),
пароць незак. — Смален. р., зах.-бран. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
адпароць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
рубіць незак., зубіць незак., дазубіць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
хлястаць незак. — Гом. (Мат. Гом.),
паадхлястаць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
хвастаць незак. — Пух., Жытк. (СПЗБ, ТС),
трапаць незак. — Лоеў. (Янкова),
парышчыць незак., кнеціць незак., скнеціць зак. — Драг. (ЛП),
плюжыць незак. — Смарг. (СПЗБ),
пляжыць незак. — Воран., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС),
плявужыць незак. — Драг. (ЛП),
псярыць — Астр. (Сл. Гарадз.),
бурыць незак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
турыць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
цурыць незак. — Паст., Віл. (СПЗБ, Станкевіч),
цурубаніць незак. — пал. р. (ЛП, НЛ),
царабаніць незак. — Слон. (Н. сл-сць),
цубаніць незак., цубаніць — Гарадз. (Сл. Гарадз., Цыхун),
цабаніць незак., цабаніць незак. — Карэл. (Сл. Гарадз., НС),
цубіць незак. — Дзярж. (НС),
цубрыць незак. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
цубэсіць незак. — Мёр. (НС),
цумбэрыць незак. — Смарг. (Сл. Гарадз.),
цымболіць незак. — Лід. (Сл. Гарадз.),
цопаць незак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
плюхчэць незак., плюшчэць незак., хлюпчэць незак. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
хлюпаць незак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
хлярыць незак. — Лоеў. (Янкова),
шалёстаць незак. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
булбацець незак. — Клецк. (ЖС),
бамберыць незак. — Свісл. (Сл. Гарадз.),
саганець незак. — Маст. (СРЛГ),
парагоніць незак. — Драг. (Н. ск.),
укапнуць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пазасякаць зак. 'пра моцны і касы дождж', рамоніць незак., сіцечкам сеяць 'ісці працяглы час (пра ціхі летні дождж)' — зах.-бран. р. (Растаргуеў);

моцна пайсці, узмацніцца:
лінуць зак. — Мсцісл. (Насовіч, Юрчанка),
лівануць зак. — Лоеў. (Янкова),
паліць зак. — Брасл., Мсцісл., Вілен. р. (СПЗБ, Станкевіч, Юрчанка),
паліцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
уліць зак. — Астр. (СПЗБ),
улеяць зак. — Чэрв., Пух. (СПЗБ),
хлынуць зак., хлянуць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
хлюснуць зак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
хлюпнуць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
плюхнуць зак. — мясц. (Насовіч),
даць зак. — Зэльв. (СРЛГ),
сыпнуць зак. — Жытк. (ТС),
сыпянуць зак. — Стол. (ТС),
секануць зак. — Лях. (СПЗБ),
рубануць зак. — усх.-маг. р., Смален. р. (Бялькевіч, Дабравольскі),
лупануць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
улупцуваць зак. — Віл. (СПЗБ),
лузануць зак. — Лоеў. (Янкова),
запароць зак., затурыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
прыўдарыць зак., прыпусціць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
прыпарыць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прыдзюжыць зак. — Рэч. (НС),
уцадзіць зак. — Лаг. (Варлыга),
управіцца зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
распузырыцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

пачацца на доўгі час, зацягнуцца:
зарадзіць зак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
улеляпіцца зак. — Жытк. (ТС),
ударожыцца зак. — Віл. (СПЗБ),
дажджаваць незак. — Гарадз. (СПЗБ);

ісці з перапынкамі:
пераходзіць незак. — мясц. (Станкевіч),
пераліваць незак. — Асіп. (ЛАБНГ),
мінтрэжыць незак., памінтрэжыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

льючы, вымачыць, прамачыць, заліць:
заліць зак. — мясц. (Станкевіч),
зліць зак. — Мсцісл., Стол. (ТС, Юрчанка),
паліць зак. — Ганц. (СПЗБ),
пераліць зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
адтапіць зак. — Круп. (ЖС),
абдожджыць зак. — Бераст. (Сл. Гарадз.),
абдзюжыць зак. — Лоеў. (Янкова),
абплюхаць зак. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),
адпаласкаць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
ашпарыць зак., абшпарыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
прашпарыць зак. — мясц. (Насовіч),
абшарапорыць зак., адшарапорыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
збурыць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
панабухторыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
уквасіць зак. 'заліўшы, змачыць зямлю' — Пух. (СПЗБ);

падаць, біць аб паверхню зямлі, прадметаў і інш. (пра град):
падаць незак. — Ганц., Кобр. (СПЗБ, ЖНшС),
пірыць незак. — Маст. (СПЗБ),
цубасіць незак. — Гарадз. (Цыхун),
скляпаць зак. 'выпаўшы, пабіць (грады, пасевы і інш.)' — Іўеў. (СПЗБ);

падаць (пра снег):
падаць незак. — гарадз.-бар. г. (пераважна Гарадз. р.), пал. р., Гарад., Брасл., Лаг., Пух., Саліг., Бых., Кір., Чэрык., Раг. (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
ісці незак. — агульн. (Гарадз. р. - спарадычна) (ЛАБНГ, СПЗБ, ЖНшС),
ляцець незак. — Бых. (ЛАБНГ),
сыпаць незак. — Верхнядзв. (СПЗБ),
крапаць незак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
веяць незак. — Мсцісл. (ЛАБНГ),
снежыць незак. — Воран., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пераходзіць незак. 'ісці з перапынкамі' — мясц. (Станкевіч),
ляцець незак. 'павольна падаць' — Брасл. (СПЗБ),
залётаваць незак. 'пачынаць падаць, кружыць' — Мёр. (НС),
крупіцца незак., закрупіцца зак. 'пра тое, калі ідуць снежныя крупы' — мясц. (Насовіч);

парушыць (пра дробны снег):
парушыць незак., церушыць незак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
паршэць незак. — Пух. (Шатэрнік),
папархіваць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
пыркаць незак. — Смарг. (СПЗБ),
трусіць незак., затрусіць зак. — Гарадз. (Цыхун),
сыпаць незак. — Пол. (ЛАБНГ),
дымець незак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
пыліць незак. — Чэрв. (СПЗБ),
пыліняць незак. — Астр. (СПЗБ),
дыліць незак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
дыліць незак., падыліць зак. — Чэрв. р., Лаг. (СПЗБ, Шатэрнік);

выпадаць, нападаць у вялікай колькасці:
вываліваць незак., вываліць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
наваліць зак. — Гарадз. (СПЗБ),
наваліцца незак. — Лаг. (Варлыга);

нападаўшы ў вялікай колькасці, пакрыць зямлю, дрэвы, будынкі і прадметы:
замураваць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
абснігаваць зак. — Вілен. р. (СПЗБ);

падаць, нападаць густа, вялікімі камякамі:
ляпіць незак., паляпіць незак. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
вылянуць зак. — Мсцісл. (Юрчанка);

пра мокры снег:
слоціць незак. — Воран. (СПЗБ),
хляпаць незак. — Брасл., Паст., Валож., Іўеў., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
хляпіць незак. — Мядз. (СПЗБ),
ляпаць незак. — Паст., Воран., Іўеў., Стаўб., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ляпацца незак. — Ганц. (СПЗБ),
плявужыць незак. 'пра моцны мокры снег' — Драг. (ЛП),
пляжыць незак. 'ісці безупынна, доўга і ў вялікай колькасці (пра мокры снег)' — Кобр. (ЖНшС),
спляжыць зак. 'нападаць, абляпіць і змачыць (пра мокры снег)' — Драг. (НЛ);

замятаць, замесці ў час завірухі:
замятаць незак. — Віл., Смален. р. (СПЗБ, Дабравольскі),
засцілаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
задуваць незак. — Стаўб., Зэльв. (СЦБ, СРЛГ),
задуць зак. — Стаўб., Лоеў. (СЦБ, Янкова),
пазадуваць зак. — Зэльв. (СРЛГ),
завеяць зак. — Верхнядзв. (СПЗБ),
закатываць незак., закаціць зак., закатывацца незак., закаціцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
курыць незак. — Віл. (СПЗБ),
бурыць незак. — Латгал р. (СПЗБ),
кудасіць незак. — Ваўк. (Сл. Гарадз.),
плахаць незак. — Кобр. (ЖНшС). @ледзянець, пакрывацца зверху лёдам; замярзаць.

лядзець незак., ляднець — Мсцісл. (Юрчанка),
злівацца незак., зліцца зак. — Астр. (Мат. Гарадз.),
муравацца незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
замуровывацца незак., замуравацца зак., пазамуровывацца незак., пазамуравацца зак. — мясц. (Насовіч),
шэрхнуць незак. — Барыс. (СПЗБ),
замярзаць незак. — Іўеў. (СПЗБ, Станкевіч),
замёрзнуць зак. — Астр. (СПЗБ),
замарожвацца незак., замарозіцца зак. — Стол. (ТС),
умерзнуць зак. 'пакрыцца тоўстым слоем лёду' — Свісл. (СПЗБ),
замаладзіць зак. 'заледзянець, падмерзнуць на маладзіку' — Мсцісл. (Юрчанка),
абгалялёдзіць зак. 'заледзянець пасля адлігі ці зімовага дажджу (пра паверхню зямлі)' — Дзятл. (Мат. Гарадз.);

пра вадаёмы:
станавіцца незак. — Жытк. (ТС),
стаць зак. — Брасл., Мядз., Смарг., Гарадз. (СПЗБ);

пакрывацца шарошам, утвараць дробныя кавалачкі лёду (пра ваду ў вадаёме):
шэрхнуць незак., зашэрхнуць зак. — Бых., Драг. (ЛАБНГ),
сцінацца незак. — Клецк. (ЛАБНГ);

замярзаць тонкім лядком (пра ваду ў лужынах, вадаёмах і інш.):
сцінацца незак. — паўн.-зах. з., Барыс., Круп., Бярэз., Чэрв., Клецк., Пруж., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ, Сл. Гарадз., Варлыга),
сціняцца незак. — Глыб., Віл., Кобр. (ЛАБНГ),
стыняцца незак., сутыняцца незак. — Саліг. (ЛАБНГ),
сціняціцца незак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
сціняціцца незак. — Беш., Леп., Арш., Тал., Лаг., Бярэз., Лід., Бых. (ЛАБНГ),
сцяцца зак. — паўн.-зах. з., Беш., Леп., Арш., Тал., Барыс., Круп., Бярэз., Чэрв., Бых., Клецк., Пруж., Кобр., Нараўл., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
сціняціцца зак. — Бярэз., Астр., Смарг., Лід. (СПЗБ, Сл. Гарадз.),
сціняціцца зак. — Беш. (НС),
пасціняцца зак. — Малар. (ЛАБНГ),
засцінаць зак. — Берасц. (ЛАБНГ),
заціняціцца зак. — Беш. (Каспяровіч),
заціняціцца зак. — Тал., Круп. (ЛАБНГ),
сутоніцца незак., засутоніцца зак. — Іўеў., Пух. (ЛАБНГ, СПЗБ),
застоніцца зак. — Івац. (ЛАБНГ),
істаніць зак. — Лун. (ЛАБНГ),
сціскаць незак., сціснуцца зак. — Смарг. (СПЗБ),
сцяпініцца незак. — Жаб. (ЛАБНГ),
шэрхнуць незак. — Кобр., Драг. (ЛП, СНМ),
зашэрхнуць зак. — паўн.-зах. з., паўдн. р., Чэрв. р., Мен. р., спарадычна гарадз.-бар. г., Ушацк., Бял. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ЛП, НС, Н. сл-сць),
зачэрхнуць зак. — Бярэз., Гл., Лельч. (ЛАБНГ),
сшэрхнуць зак. — Дзярж., Зэльв. (ЛАБНГ),
сшэрхнуцца зак. — Дзярж. (СПЗБ),
ісшэрхнуць зак. — Уздз. (ЛАБНГ, СПЗБ),
шорхнуць незак. — Шчуч., Чач. (СПЗБ, ЖНшС),
зашорхнуць зак. — Слаўг., Асіп., Лід., Дзятл., Капыл., Клецк., Люб., Баран. (ЛАБНГ, СПЗБ),
падшорхнуць зак. — Маст. (ЛАБНГ),
зашархнуць зак. — Буда-Каш., Добр., Лоеў. (ЛАБНГ, Янкова),
зашарэхнуць зак. — Чэрв., Карм., Чач., Ветк., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
зачарэхнуць зак. — Ветк., Добр. (ЛАБНГ, Мат. Гом.),
зашарохнуць зак. — Чав., Карм. (ЛАБНГ),
зашарухнуць зак. — Кам. (ЛАБНГ),
зашархаць незак., зашэркаць незак., зачархаць незак., зачэрхаць незак. — Стол., Жытк. (ТС),
чэрхнуць незак. — Ганц. (СПЗБ),
зачахнуць зак. — Жлоб., Акц. (ЛАБНГ),
зашэршыць зак. — Бых. (ЛАБНГ),
шарышыць незак. — Берасц. НЛ),
зашарэшыць зак. — Чэрв. (ЛАБНГ),
зашарашэць зак. — Чэрв., Ветк. (ЛАБНГ, НЛ),
зашарашаць зак. — Брасл. (ЛАБНГ),
зашаранець зак. — Віл., Лаг. (ЛАБНГ),
зашэрануць зак. — Нараўл. (ЛАБНГ),
зашарэць зак. — Нясв. (ЛАБНГ),
засеранець (засіранець) зак. — Мёр. (ЛАБНГ, НС),
зашкарузнуць зак. — Стол. (ЛАБНГ),
зарабіцца зак. — Касц. (ЛАБНГ),
зацягнуць зак. — Верхнядзв., Гарад., Віц., Сен., Кругл., Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
зацягнуцца зак. — Карм. (ЛАБНГ),
сцягнуцца зак. — Лельч. (ЛАБНГ),
скляпіцца зак. — Гарадз. (Цыхун),
сшыцца зак. — Чач. (ЛАБНГ),
саснавацца зак. — Карм., Ветк. (ЛАБНГ),
злеціцца зак. — Клім. (ЛАБНГ),
ссядаць незак. — Смарг. (ЛАБНГ, СПЗБ),
прымерзнуць зак. — Пін. (ЛАБНГ),
замёрзнуць зак. — Верхнядзв., Гарад., Рас., Чэрык. (ЛАБНГ),
узяцца (лядком) — Лід., Добр. (ЛАБНГ, СПЗБ),
пакрыцца (лядком) — Добр. (ЛАБНГ). @ледзяніць, ператвараць у лёд; замарожваць.

замарожваць незак. — Воран. (СПЗБ),
мураваць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
замуровываць незак., замураваць зак., пазамуровываць незак., пазамураваць зак. — мясц. (Насовіч),
сцінаць незак. — Карэл. (Сл. Гарадз.). @марозіць, пра халоднае, з марозам, надвор'е; моцна ахалоджваць, нішчыць холадам (пра дзеянне марозу).

маразіць незак. — Брасл., Смарг. (СПЗБ),
студзіць незак. — Баран. (СПЗБ),
прахватываць незак., прыхватываць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
прыхваціць зак. — Брасл. (СПЗБ),
прабіраць незак., прабраць зак. — Мядз. (СПЗБ),
сцянуць зак. — Жытк. (ТС),
павызнабіць зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

трымацца, марозіць на працягу пэўнага часу:
трымаць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
крапіць незак. — Мсцісл. (Юрчанка);

прыхапіць марозам крыху:
папрымарозіць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
прыхваціць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік);

марозіць моцна:
пячы незак. — Стаўб. (СПЗБ),
печ незак., запякаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
папекаць незак. — Стол. (ЖНшС),
смаліць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ, Станкевіч),
насмаліваць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
шмаліць незак. — Драг. (ЛП),
паліць незак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
скварыць незак., сквірэць незак., сквірчэць незак. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
зырыць незак. — Віл. (СПЗБ),
ажыгаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
зябліць незак. — Жытк. (ТС),
брэіць незак. — Лоеў. (Янкова),
сядрыцца незак. — Чач. (ЖНшС),
трашчаць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
ціснуць незак. — Лаг. (Варлыга),
прыціснуць зак. — Карм., Смален. р. (Мат. Гом., Дабравольскі),
падгваздзіць зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

пачацца, ударыць, узмацніцца:
узяцца зак., ламануць зак., жамануць зак., прыжаць зак., ціскануць зак., прыціснуць зак., даўлянуць зак., пекануць зак., жарануць зак., крапануць зак., крахануць зак., закрапіць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
выскрапіцца зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
крапчэць незак. — мясц. (Станкевіч),
узырыць зак. — Навагр. (Сл. Гарадз.),
трэснуць зак. — Лоеў. (Янкова),
ударыць зак. — Брасл., Мсцісл., Навагр. (СПЗБ, Юрчанка),
прыўдарыць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
удэрыць зак. — Воран. (СПЗБ),
удырыць зак. — Капыл. (СПЗБ),
абабрацца зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
вызверыцца зак. — Чэрв. р. (Станкевіч, Шатэрнік),
выскачыць зак. 'пачацца раптоўна (пра невялікі мароз)' — Мсцісл. (Юрчанка). @падаць (пра снег, град, дождж), гл. ісці @парыць, пра вельмі гарачае вільготнае надвор'е.

парыць незак. — Гарадз., Дзятл., Латгал р. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч),
прыпарваць незак. — Воран., Зэльв., Лях. (СПЗБ, Мат. Гарадз.),
прыпараваць незак. — Лаг. (Варлыга),
прыпарыць зак. — Чэрв. р. (Насовіч, Шатэрнік),
варыць незак. — Драг., Беластоц. р. (СПЗБ, ЛП). @пахаладаць, гл. халадаць @пацяплець, гл. цяплець @праясніцца (пра неба), стаць ясным, свабодным ад хмар; праяснець.

выясніцца зак. — Брасл., Лаг., Рэч. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга),
яснецца незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
пад'яснівацца незак. — Мядз., Навагр. (СЦБ, Мат. Гарадз.),
галіцца незак. — мясц. (Станкевіч),
разабрацца зак. — Гл. (Янкоўскі),
расчысціцца зак., расчысціць зак. — Мсцісл. (Юрчанка, Мат. апыт.),
разветрыцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
разветраць зак. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
вызвездзіцца зак. — Дубр., Глыб., Віл., Гор., Мсцісл., Светлагор., Браг. (ЛАБНГ, СПЗБ, Юрчанка),
вызвездзіць зак. — Гарад., Арш., Мсцісл., Іўеў., Раг., Рэч., Лоеў. (ЛАБНГ, Мат. Гом., Юрчанка),
пралысіцца зак. 'праясніцца месцамі, участкамі' — Мядз. (НС),
тэнчавець незак. 'праясняцца, пераліваючыся вясёлкай' — Воран. (Сл. Гарадз.),
гранічыць незак. 'праясняючыся, раздзяляцца палоскамі хмар' — Пін. (НЛ). @разліцца (пра паводку вясной ці ў час вялікага дажджу або адлігі), заліць якую-н. прастору, паверхню чаго-н.; расцячыся.

разліцца зак. — зах.-пал. г., Смарг., Лід. (ЛАБНГСПЗБ),
разлівацца незак. — мясц. (Станкевіч),
разлеяцца зак. — Бярэз. (СПЗБ),
выліцца зак. — Кам. (ЛАБНГ),
заліць зак. — Бяроз., Драг. (ЛАБНГ),
пазаліваць зак. — Кобр. (ЛАБНГ),
затапіць зак. — Івац., Іван., Лун. (ЛАБНГ),
адтапіць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
заплавіць зак. — Лаг., Смарг. (СПЗБ, Варлыга, Мат. апыт.),
паняць зак. — Гарадз., зах.-бран. р. (Растаргуеў, Цыхун);

разліваючыся, ператвараць у гразь, змешвацца з граззю:
разбалатнець зак. — Валож. (ЛАБНГ),
развясці зак. — Беш. (Каспяровіч),
расквасіць зак. — Маз., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Растаргуеў),
расквасіцца зак. — Валож. (ЛАБНГ),
растванець зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
растваніць зак. — Жытк. (ТС),
растваніцца зак. — Кір. (НС),
параздруіць зак. — Мсцісл. (Юрчанка);
граць незак. 'пра рух веснавой вады' — мясц. (Станкевіч). @разнягодзіцца, пра наступленне непагоды, нягоды.

разнягодзіцца зак. — Гл., Жытк. (ТС, Янкоўскі),
занягодзіцца зак. — Слон., Кам., Жытк. (ЛАБНГ, Мат. Гарадз., Мат. Гом., ЖНшС),
занягодзіць зак. — Лях. (СПЗБ),
разнянасціцца зак., разнепагодзіцца зак., занепагодзіць зак., раскулажыцца зак., закулажыцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
хуртаваць незак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў). @распагоджвацца, распагодзіцца, пра наступленне яснага, пагоднага надвор'я.

распагаджавацца незак. — Смарг. (СПЗБ),
распагодзіцца зак. — Верхнядзв., Віл., Лаг., Навагр. (СПЗБ, Варлыга, Станкевіч),
выпагоджвацца незак. — Пух. (СПЗБ),
выпагадзіцца зак. — Смарг. (СПЗБ),
апагоджвацца незак. — Ваўк. (СПЗБ),
пагодзіцца незак. — мясц. (Станкевіч),
выядрыцца зак. — Карэл. (ЖНС),
выясніцца зак. — Зэльв. (Мат. Гарадз.),
пад'яснівацца зак. — Паст., Мядз., Віл., Ваўк. (СПЗБ, СЦБ),
пад'ясніцца зак. — Валож. (СПЗБ),
павесялець зак. — Пух. (СЦБ),
маладзіцца незак. — Драг. (З нар. сл.);

усталявацца на доўгі час (пра добрае надвор'е):
усталявацца зак. — Чэрв. (СПЗБ),
астоівацца незак., астоіцца зак. — Лаг. (Варлыга, Станкевіч),
стаць на пагодзе — Чэрв. р., Стаўб. (ЖС, Станкевіч, Шатэрнік),
здзержываць незак., здзяржаць зак., здзержывацца незак., здзяржацца зак., здзержыцца зак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч, Юрчанка),
аддзержаць зак., аддзяржаць зак., аддзержацца зак., аддзяржацца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
палеціць зак. 'калі добрае надвор'е трымаецца на працягу ўсяго лета' — Лаг. (Варлыга). @раставаць (пра снег, лёд, град, шэрань, паверхню зямлі і інш.), пераходзіць у вадкі стан пад дзеяннем сонечнага цяпла; пераставаць быць мёрзлым.

раставаць незак. — зах.-пал. г., паўн.-зах. з., сярэд.-бел. г., Маг. р., Беш., Ушацк., Леп., Жытк. (ЛАБНГ, СПЗБ, ТС, Шатэрнік),
растаць зак. — Маст., Лях., Стол., Жытк. (СПЗБ, ТС),
растаіваць незак. — Пол., Мёр. (ЛАБНГ),
таяць незак. — паўн.-усх. д., сярэд.-бел. г. (ЛАБНГ, Насовіч),
таняць незак. — Пух., Карэл., Маст., Гарадз., Лун., Хойн., Ветк. (ЛАБНГ),
таць незак. — Пух. (З нар. сл.),
праталівацца незак., праталіцца зак. — мясц. (Насовіч),
тапіцца незак. — Свісл. (ЛАБНГ),
тапнець незак., растапляцца незак. — Воран. (ЛАБНГ, Шаталава),
растаплець зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
растаропіць зак. — Гарад. (НЛ),
развадзянець зак. — Лаг. (Варлыга),
распускацца незак. — Брасл. (ЛАБНГ),
распусціць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
пусціць зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
адлігаць (адлягаць) незак. — Раг., Хойн. (ЛАБНГ, СПЗБ),
спаўзаць незак. — Смарг. (ЛАБНГ),
гінуць незак., згінуць зак. — Стаўб. (СЦБ, Мат. апыт.),
хляпнуць зак., хлюпнуць зак. 'адтаяць (пра дарогі)' — Драг. (ЛП),
нажраць зак. 'пра ваду, якая збіраецца пад снегам падчас яго раставання' — Мсцісл. (Юрчанка),
драць незак. 'раставаць (пра лёд у вадаёмах)' — Гарад. (НЛ). @свяціць (пра нябесныя свяцілы), выпраменьваць святло ў касмічную прастору.

свяціць незак. — Верхнядзв., Беш., Лях., Вілен. р. (СПЗБ, Каспяровіч),
высвечываць незак. — мясц. (Насовіч).

Ззяць (пра сонца):
ззяць незак. — Чашн. (Каспяровіч),
сіяць незак. — Лях. (СПЗБ),
успраменьвацца незак. — Карэл. (Сл. Гарадз.),
бляшыць незак. — Лід. (Сл. Гарадз.),
аглядацца незак. 'ясна свяціць на захадзе' — Драг. (Н. сл-сць),
зубы выскаліць 'свяціць падчас дажджу' — Смален. р. (Дабравольскі),
брадзіць незак. 'свяціць, то выходзячы з-за хмар, то хаваючыся ў іх' — Іўеў., Стаўб., Навагр. (СПЗБ, СЦБ, З нар. сл.);

выбліснуць, выглянуць:
выблеснуць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
выскаліцца зак. — Пух., Слуцк. (СЦБ, Н. сл-сць),
звярнуцца зак. — Смарг. (СПЗБ);

свяціць, пераліваючыся рознымі колерамі:
граць незак. — Драг. (ЛП),
гуляць незак. — Глыб., Лоеў. (СПЗБ, Янкова).

Зіхацець, ззяць, пераліваючыся няроўным блескам (пра зоркі):
зяць (ззяць) незак. — Гом. р., Бярэз. р., Ушацк., Арш., Віл., Дзятл., Зэльв., Івац., Берасц., Лельч. (ЛАБНГ),
сяць незак. — зах.-пал. г. (за выключэннем заходняй часткі), Капыл. (ЛАБНГ),
зіяць незак. — Чэрв. (ЛАБНГ),
сіяць незак. — Брасл., Мен., Кам. (ЛАБНГ),
зіхацець незак. — Лаг., Навагр., Чач. (ЛАБНГ, Варлыга),
сіхацець незак. — Кам. (ЛАБНГ),
зіхцець незак. — Пол., Віл., Стаўб., Маз., Лоеў. (ЛАБНГ, СЦБ, Янкова),
бліхацець незак. — Шчуч. (ЛАБНГ),
блішчэць незак., блішчаць незак. — Брасл., Барыс., Касц., Слон., Бяроз., Пін., Светлагор. (ЛАБНГ),
свяціць незак. — пал. р. (за выключэннем Гом. р.), Маг. р., Віц., Шум., Касц., Гарадз., Стаўб., Нясв., Слуцк., Баран. (ЛАБНГ),
гарэць незак. — Віл., Бял., Хоц., Лельч. (ЛАБНГ),
жыгаць незак. — Кругл. (ЛАБНГ),
жыхаць незак. — Жлоб. (ЛАБНГ),
пыхаць незак. — Верхнядзв., Пол. (ЛАБНГ),
мігацець незак. — Чэрв. р., Ашм., Лаг., Віл., Іўеў., Карэл., Капыл., Слуцк., Клім., Кір., Бабр. (ЛАБНГ, СПЗБ, Варлыга, Шатэрнік),
мігочыць незак. — Ашм. (ЛАБНГ),
мігцець незак. — Чэрв. р., Верхнядзв., Пол., Ушацк., Бял., Хоц., Касц., Асіп., Валож., Мен., Карэл., Навагр., Маст., Бераст., Дзятл., Клецк., Кам., Драг., Жлоб., Ельск., Браг. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
мігціцца незак. — Мядз. (ЛАБНГ),
мільгаціць незак. — Бых. (ЛАБНГ),
мільгаць незак. — Леп. (ЛАБНГ),
міргацець незак., маргацець незак. — Шчуч. (ЛАБНГ, НЛ),
міргаць незак. — Пол., Дубр., Паст., Малад., Мсцісл., Асіп., Лун. (ЛАБНГ, СПЗБ),
мыргаць незак. Гарад. (ЛАБНГ),
моргаць незак. — Пол., Чав., Бяроз., Пін. (ЛАБНГ),
мігаць незак. — Гарад., Чав., Слаўг., Светлагор., Добр. (ЛАБНГ),
мігацца незак. — Старадарож. (ЛАБНГ),
трымціць незак. — Ваўк. (ЛАБНГ),
трамцець незак. — Гарадз. (Цыхун),
трапаціць незак. — Бяроз. (ЛАБНГ),
трапасціць незак. — Пруж. (ЛАБНГ),
скакаць незак. — Брасл., Воран. (ЛАБНГ),
плюскаць незак. — Рас. (ЛАБНГ),
плясаць незак. — Тал., Клім., Ветк., Добр. (ЛАБНГ),
блясаць незак. — Івац., Драг., Стол. (ЛАБНГ),
бляшыць незак. — Драг. (З нар. сл.),
перамяняцца незак. — Баран. (СПЗБ),
вытрашчыцца зак. — Тал. (ЛАБНГ). @спыняцца, сціхаць (пра з'явы прыроды - ападкі, вецер, спёку і пад.), памяншацца ў сіле, слабець.

сціхаць незак., сціхнуць зак. — Паст., Валож., Уздз., Лях. (СПЗБ, Мат. мен.-мал.),
пераціхаць незак., пераціхнуць зак. — Лях. (СПЗБ),
надціхаць незак., надціхнуць зак. — Мсцісл., зах.-бран. р. (Растаргуеў, Юрчанка),
абціхаць незак., абціхнуць зак. — Воран. (СПЗБ),
аціхаць незак., аціхнуць зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
уціхамірыцца зак., сціхамірыцца зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
цішаць незак., ацішаць зак., сцішыцца зак. — Чэрв. р. (СПЗБ, Шатэрнік),
заспакойвацца незак., заспакоіцца зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
сунімацца незак., суняцца зак. — Чэрв., Пух. (СПЗБ),
шчукаць незак., шчукнуць зак. — мясц. (Насовіч),
перашчукаць незак., перашчукнуць зак. — Чач., Браг., зах.-бран. р. (ЖНС, З нар. сл., Растаргуеў),
перашшукаць незак., перашшукнуць зак. — Кір. (НС),
надшчукаць незак., ушчукаць незак., ушчукнуць зак., начаць ушчукаць — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
ушчукці зак. — мясц. (Насовіч),
дабушаваць зак., дабушавацца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
набушаваць зак., набушавацца зак. 'супакоіцца, шмат пабушаваўшы' — Мсцісл. (Юрчанка),
насіпецца зак., насапецца зак. 'супакоіцца, шмат пабушаваўшы (пра мяцеліцу)' — Смален. р. (Дабравольскі);

у адносінах да ападкаў (пераважна дажджу):
адыходзіць незак., адысці зак. — Ашм. (СПЗБ),
пераходзіць незак. — мясц. (Станкевіч),
пералятаць незак., пераляцець зак. — Драг. (ЛП, З нар. сл.),
пераганяць незак., перагнаць зак. — Верхнядзв., Паст. (СПЗБ). @убываць (пра месяц), памяншацца ў аб'ёме.

рушыць незак. і зак. — Пух., Капыл., Люб., Баран., Пін., Раг., Лоеў. (СПЗБ, СНМ, Янкова),
рушаць незак. — Хойн. (Мат. Гом.),
рушаць незак. — Лоеў. (Янкова),
рушацца незак. — Раг. (СПЗБ),
сходжваць незак. — Бярэз. (СПЗБ),
сходзіць незак. — Астр., Смарг., Лаг., Валож., Стаўб., Нясв., Слон., Маз., Калінк. (ЛАБНГ, СПЗБ),
ісходзіць незак. — Стол. (ЛАБНГ),
зыходзіць незак. — Бяроз., Кобр. (ЛАБНГ),
адхадзіць незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
адбываць незак. — Воран., Лід., Шчуч., Баран., Лях., Ганц., Вілен. р. (ЛАБНГ, СПЗБ),
адбыць зак. — Віл. (СПЗБ). @узыходзіць (пра сонца, месяц, зоркі), з'яўляцца, узнімацца над гарызонтам.

зыходзіць незак., зысці зак. — Зэльв. (СПЗБ),
сходзіць незак. — Брасл., Навагр., Лід., Шчуч., Лях., Жытк., Раг., Беластоц. р. (СПЗБ, ТС),
усходзіць незак. — Віц. р. (Каспяровіч),
находзіцца незак., нахадзіцца незак. — Вілен. р. (СПЗБ),
зараць незак. — мясц. (Насовіч),
уграваць незак., угрэць зак. 'узыходзіць, узысці даволі высока (пра сонца)' — мясц. (Насовіч),
вечаркаваць незак. 'узыходзіць пазней (пра месяц)' — Іўеў., Навагр., Вілен. р. (СПЗБ, НС). @халадаць, пахаладаць, рабіцца, зрабіцца халадней.

халадаць незак., халодаць незак. — Жытк. (ТС),
захаладаць зак. — Чэрв. р., Мёр., Шчуч., Лях., Гл. (СПЗБ, НС, Станкевіч, Шатэрнік, Янкоўскі),
захалодуцца зак. — Лоеў. (Янкова),
пахаладзець зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
адхаладзець зак. — Вілен. р. (СПЗБ),
сцюдзянець незак., пасцюдзянець зак., засцюдзянець зак., застудзіць зак. — мясц. (Насовіч),
зімнець незак. — мясц. (Насовіч),
пазімнець зак. — Астр., Смален. р. (Н. сл-сць, Дабравольскі),
зазімнець зак. — Брасл. (СПЗБ),
ядранець незак. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
паядранець зак — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
заядранець зак. — мясц. (Насовіч),
сівярэць незак. — Астр. (Сл. Гарадз.),
ударыў холад — Чэрв. р. (Шатэрнік),
заняў холад — Смален. р. (Дабравольскі);

пахаладаць летам падобна на восень ці пры наступленні восені:
паасянець зак. — Зэльв. (ЖС),
паасеннець зак. — Лоеў. (Янкова),
заасянець зак. — Слуцк. (ЖНшС). @хмарыцца, зацягвацца хмарамі, станавіцца хмарным (пра неба); збірацца на непагадзь у выніку паступовага нарастання пэўных змен у атмасферы.

хмарыцца незак. — усх.-маг. р., Верхнядзв., Брасл., Астр., Смарг., Шчуч., Кобр., Стол., Жытк., Смален. р., зах.-бран. р. (СПЗБ, ТС, ЖНшС, Бялькевіч, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Юрчанка),
нахмарыцца зак. — Чэрв. р., Мядз., Смален. р., зах.-бран. р. (ЛАБНГ, Дабравольскі, Насовіч, Растаргуеў, Станкевіч, Шатэрнік),
захмарыцца зак. — Віц. р., Чэрв. р., Смален. р., зах.-бран. р. (Дабравольскі, Каспяровіч, Растаргуеў, Шатэрнік),
хмарыць незак. — Віц. р., усх.-маг. р., Верхнядзв., Бярэз., Ганц., Стол. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Юрчанка),
нахмарыць зак. — Смален. р., зах.-бран. р. (Дабравольскі, Растаргуеў),
захмарыць зак. — мясц. (Насовіч),
прыхмарыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Станкевіч),
пахмарваць незак. — Светлагор., Лоеў. (Мат. Гом., Янкова),
пахмярваць незак. — Маз. (ГЧ),
хмурыцца незак. — Віц. р., Чэрв. р., Лях., Жытк. (СПЗБ, ТС, Каспяровіч, Насовіч, Шатэрнік),
нахмурыцца зак. — Іўеў., Лях. (СПЗБ),
захмурыцца зак. — мясц. (Насовіч),
хмурацца незак. — Лаг. (Мат. мен.-мал.),
хмурыць незак. — Чэрв. (СПЗБ, Насовіч),
захмурыць зак. — мясц. (Насовіч),
хмурнець незак. — Чэрв. р., Шчуч., Жытк. (СПЗБ, ТС, Шатэрнік),
захмурнець зак. — Шчуч. (СПЗБ),
пахмурнець зак. — Чэрв. р., Слон. (СПЗБ, Шатэрнік),
нахмурэць зак. — Віл. (СПЗБ, Станкевіч),
рахманіцца незак., зрахманіцца зак., зарахманіцца зак., рахманець незак., парахманець зак. — мясц. (Насовіч),
тучыцца незак. — Мсцісл., Буда-Каш., Гом. (Мат. Гом., Насовіч, Юрчанка),
затучывацца незак., атучывацца незак., атучыцца зак., затучываць незак., атучываць незак., атучыць зак., тучыць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
навалаківаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
навалакываць незак., навалакывацца незак., навалочца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
завалаківаць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
завалакаць зак. — мясц. (Насовіч),
нацягывацца незак., нацягнуцца зак., абцягывацца незак., абцягнуцца зак., абцягываць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
абцягнуць зак. — Мсцісл., Навагр., Стол. (ЛАБНГ, СПЗБ, Юрчанка),
пацягнуць зак. — Лоеў. (Янкова),
зацягаць незак. — Маз. (ГЧ),
насовывацца незак., насунувацца незак., насовываць незак., насунуваць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
насунуцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
насунуць зак. — Чэрв. р., Мсцісл. (Шатэрнік, Юрчанка),
насурніць зак. — Чав. (Мат. Маг.),
абсунувацца незак., абсунуцца зак., абсунуваць незак., абсунуць зак., абдзвігацца незак., абдзвінуцца зак., абдзвігаць незак., абдзвінуць зак., надзвігаць незак., надзвінуць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
наганяць незак., нагнаць зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
надходзіць незак. — Віл. (СПЗБ),
закладаць незак., закладываць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
абкладаць незак., аблажыць зак. — Чэрв. р., Паст., Лёзн., Дубр., Леп., Лаг., Уздз., Чав., Асіп., Гом., Стол. (ЛАБНГ, Шатэрнік),
паабкладаць зак. — зах.-бран. р. (Растаргуеў),
аблегчы зак. — Капыл. (ЛАБНГ),
кладавіцца незак. — Зэльв. (ЖС),
апускацца незак., апусціцца зак. — Маст. (СПЗБ),
кулажыцца незак., кулажыць незак. — Мсцісл. (Юрчанка),
раскулажывацца незак., раскулажыцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
раскулешывацца незак., раскулешыцца зак. — мясц. (Насовіч),
чумажыціся незак. — Пін. (НЛ),
мурзацца незак. — Мсцісл., Уздз., Навагр., Ганц., Гл. (СПЗБ, СЦБ, ЖНшС, Юрчанка, Янкоўскі),
замурзвацца незак. — Лях. (СПЗБ),
заценьвацца незак., заценьваць незак. — Стаўб. (СЦБ),
засценьвацца незак. — Уздз. (СЦБ),
сценіцца незак. — Дзятл. (ЛАБНГ, ЖС),
засценіцца зак. — Лід. (СПЗБ),
засенівацца незак. — Драг. (СНМ),
навешываць незак. — Смален. р. (Дабравольскі),
замаружвацца незак. — Стол., Жытк. (ТС),
касмуціцца незак. — Смарг. (СПЗБ),
кавезіцца незак. — Жытк. (ТС),
брыдзіць незак. — Лаг. (Варлыга),
бурыцца незак. — Добр. (Мат. Гом.),
збірацца незак. — Смарг., Стаўб. (СПЗБ, СЦБ),
зберыцца зак. — Віл. (СПЗБ),
перабірацца незак. — мясц. (Насовіч),
нашлюпіць зак. — Леп. (ЛАБНГ),
кануць зак. 'пра стан атмасферы непасрэдна перад дажджом' — зах.-бран. р. (Растаргуеў). @цяплець, пацяплець, станавіцца, стаць больш цёплым (пра паветра, вецер); пра наступленне цяпла, цяплейшага надвор'я.

рахманець незак., свабаднець незак., памякчыць зак. — Смален. р. (Дабравольскі);

цяплець, пацяплець сярод зімы ў час адлігі, змяншэння марозу:
атлігаць (атлягаць) незак. — мясц. (Насовіч),
атлігнуць (атлягнуць) зак. — Мсцісл., Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч, Юрчанка),
атлігнуць (адлігнуць) зак. — усх.-маг. р. (Бялькевіч),
атлегчы зак. — Смален. р. (Дабравольскі, Насовіч),
адлігці зак. — Беластоц. р. (СПЗБ),
злігці зак. — Стол. (ТС),
сатліжаць зак. — Зэльв. (СРЛГ, Н. сл-сць),
садліжаць зак. — Лід. (ЛАБНГ),
садліжаць зак. — Баран. (СПЗБ),
ліжэць незак., паліжэць зак. — Дзярж. (НС),
адвальваць незак., адваліць зак., адвальвацца незак. — Чэрв. р. (Шатэрнік),
адвалівацца незак. — мясц. (Станкевіч),
адваліцца зак. — Чэрв. р., Лаг. (Варлыга, Станкевіч, Шатэрнік),
атваліцца зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
адпасць зак. — Мсцісл. (Юрчанка),
адхадзіць незак., атайці зак. — мясц. (Насовіч, Станкевіч),
пускаць незак. — Малар. (НЛ),
адпусціць зак., зламіцца зак. — Смален. р. (Дабравольскі),
лопнуць зак. — Стаўб. (СЦБ, Мат. мен.-мал.),
усцеціся зак. — Драг. (СНМ),
вільготнець незак., вільгоціць незак., вільжэць незак., адвільжэць зак. — мясц. (Насовіч),
слізіць незак. 'пра стан надвор'я ў час адлігі, калі слота, мокра, стаіць вада' — Драг. (ЛП),
заплакаў мароз 'пра пачатак адлігі' — Кам. (ЖНС),
павяснець зак. 'пацяплець у канцы зімы, стаць на вясну ці падобна да таго' — Зэльв. (СРЛГ, ЖС).