##ShortTitle: Тлумачальны (вялікі)
##LongTitle: Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (вялікі)
##FrontpageTitle: Тлумачальны (вялікі)
##ExpandArticle: true
##Type: slo
##TitleNote: тэст, частка - А-Б, Й,О,Ў,Ю
##HTMLDescription_BEGIN
<font class="n11" id="colBl3">Створана на падставе:</font><br>
<font class="n12"><b>Тлумачальны слоўнік беларускай мовы</b>. У 5 т. Менск: Беларуская Савецкая Энцыклапедыя, 1977-1984.
<br>
</font>

<br><font class="n11_h18">
У слоўніку каля 100 тысяч лексічных і фразеалагічных адзінак. Па свайму характару ён нарматыўны. Разлічаны на настаўнікаў і студэнтаў, выкладчыкаў вышэйшых навучальных устаноў і навуковых работнікаў, працаўнікоў друку, радыё і тэлебачання - на ўсіх тых, хто цікавіцца моваю беларускага народа, яе развіццём і культурай.
<br>

<br><br>

<a class="spoiler">Умоўная знакі</a>
<div>
<p>// — адценне значэння
<br>/ — ужыванне слова
<br>○ — тэрміналагічнае спалучэнне
<br>◊ — фразеалагізм
<br>□ — знак, які аддзяляе цытаты ад рэдакцыйных прыкладаў
<br>.. — скарачэнне ў цытаце
</div>

</font>
<br><br>
##HTMLDescription_END




@<b>а/1</b><sup>1</sup>, <i>нескл., н.</i>
<br><b>1.</b> Першая літара беларускага алфавіта. <i>Вялікае А.</i>
<br><b>2.</b> Галосны гук сярэдняга рада ніжняга пад'ёму, які вымаўляецца без удзелу губ. <i>Доўгае а.</i> □ <i>Хто сказаў а, той павінен сказаць і бэ.</i> Прыказка.
<br>◊ <b>Ад а да я</b> — ад пачатку да канца; усё цалкам.
<br><b>Ні а ні бэ</b> — зусім нічога (не ведаць, не разумець).

@<b>а/2</b><sup>2</sup>, <i>злучн.</i>
<br><b>I.</b> <i>супраціўны.</i>
<br><b>1.</b> Ужываецца для сувязі процілеглых сказаў і членаў сказа; адпавядае словам: “наадварот”, “але”. <i>На поўнач ішлі лясы, а на поўдзень мясцовасць была чыстая, зусім: адкрытая.</i> Чорны. <i>У вачах тваіх іскрыцца сонца поўдня, А мае авеяны сіняю смугой...</i> Звонак.
<br><b>2.</b> Злучае аднародныя члены сказа і сказы з узаемным выключэннем (звычайна пры наяўнасці адмоўя ў першай частцы сказа); адпавядае слову “наадварот”. <i>[Рыбнікаў:] Смерць героя не прыгнятае жывых, а кліча да новых подзвігаў.</i> Крапіва. <i>Дзень быў ясны. У хаце было светла і можна было падумаць, што гэта не восень, а ранняя вясна.</i> Чорны. <i>Не рэкі гамоняць, а зброя звініць!</i> Броўка.
<br><b>3.</b> Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, што магчыма ці неабходна пры тых умовах, аб якіх гаворыцца ў другім сказе; адпавядае словам: “аднак”, “але”. <i>Маці пачала суцяшаць, угаворваць, а ў самой аж сэрца разрываецца ад жалю.</i> Маўр. <i>[Туляга Гарлахвацкаму:] Значыць, напішу працу я, а яна будзе лічыцца вашай?</i> Крапіва.
<br><b>4.</b> Ужываецца для сувязі сказаў і членаў сказа з уступальным проціпастаўленнем [звычайна пры наяўнасці ў адной з састаўных частак сказа прыслоўяў “яшчэ”, “ужо” і часціц “усё”, “усё (ж) такі”]; адпавядае выразам: “тым не менш”; “усё-такі”. <i>Усюды яшчэ ляжыць снег, а подых вясны чуваць выразна.</i> Паслядовіч. <i>Заставалася яшчэ з паўгадзіны часу да захаду сонца, а сена было ўжо ўсё згрэбена і зложана ў копы.</i> Колас.
<br>// Ужываецца ў сказах з аднолькавымі або блізкімі па форме паўторнымі словамі антанімічнага тыпу (звычайна ў першай частцы). <i>[Дзед Бадыль:] Будзе лад ці не будзе, а пачаставаць людзей трэба.</i> Крапіва. У выразах: <b>хто-хто, а...; каму-каму, а...</b> і пад. <i>Хто-хто, а.. [Міколка з дзедам] то ведалі, адкуль бярэцца нечаканы дождж.</i> Лынькоў. <i>[Янка:] Чаго-чаго, а куска хлеба дзіця свайму бацьку не пашкадуе.</i> Крапіва.
<br>// У гэтым жа значэнні проціпастаўляе галоўны сказ даданаму ўступальнаму. <i>Хоць быў канец красавіка, а нешта вясна марудзіла.</i> Кавалёў. <i>Што ні кажы, а жыццё ўжо само па сабе ёсць радасць, вялікае шчасце, бясцэнны дар.</i> Колас.
<br><b>II.</b> <i>супастаўляльны.</i> Ужываецца для сувязі сказаў і членаў сказа з такім проціпастаўленнем, пры якім новае паведамленне непасрэдна не вынікае са зместу папярэдняга; адпавядае выразам: <b>што датычыцца, у той час як.</b> <i>[Жанчына:] — Чалавек мой яшчэ ў партызанах загінуў, а Мішка ажно да Берліна дайшоў.</i> Брыль. <i>Поле рассцілалася белым абрусам аднастайнай роўнядзі, а лес цёмна-сіняю сцяною выступаў у нерухомай постаці і тупой немаце.</i> Колас.
<br>// Злучае сказы, у якіх супастаўляюцца адначасовыя падзеі і з'явы; адпавядае выразам: <b>у гэты ж час, між тым як.</b> <i>[Зыгмусь:] — Дух займае, бягу, а пагоня ўсё бліжэй.</i> Колас. <i>Ішлі гуськом падрыўнікі І след у след ступалі, А ў травах росных кулікі Крычалі, заміралі.</i> Бялевіч.
<br>// Паказвае на нечаканасць, непрадбачанасць падзей. <i>Азірнешся на вёску, а там блакітныя дымы з комінаў валяць.</i> Паслядовіч. <i>Засунеш руку ў нару, а рак цап за пальцы [клюшняй].</i> Лынькоў.
<br>// Ужываецца ў сказах з уступальным супастаўленнем (звычайна пры наяўнасці ў кожнай састаўной частцы аднолькавых або блізкіх па форме слоў паўторнага тыпу). <i>[Лабановіч:] — Факт ёсць факт, а дакумент застаецца дакументам!</i> Колас. <i>[Алесь:] — Вайна вайной, а работа работай!</i> Брыль. 
<br><b>III.</b> <i>далучальны.</i>
<br><b>1.</b> Ужываецца пры далучэнні аднатыпных сказаў і членаў сказа з паслядоўным чаргаваннем з'яў і падзей або пры паслядоўным апісанні іх. <i>Гарыць агонь, а на агні гатуецца вячэра.</i> Танк. <i>[Ульяна брату:]— Я ўжо цябе хоць за сяло правяду, а там — калі ты так хочаш пехатой ісці . — дык ідзі.</i> Скрыган. <i>Навокал панскі лес, а за лесам— балота, а за балотам — сплаўная рэчка Слізянка.</i> Бядуля. <i>На прыпечку гарэлі трэсачкі, над імі стаяў трыножнік, а на трыножніку грэлася скаварада.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Ужываецца пры далучэнні аднатыпных сказаў і членаў сказа з ч<u>а</u>савай і паслядоўнасцю (звычайна ў спалучэнні з прыслоўямі часу або словамі, якія абазначаюць час). <i>На момант святлее, а пасля навалач насоўваецца зноў.</i> Пестрак. <i>[Гарлахвацкі Чарнавусу:] Вось я толькі крыху ад працы, вызвалюся, даклад прачытаю, а тады сам займуся вашай справай.</i> Крапіва. <i>Краем лёсу паляцела задорыстае водгулле, прыціхла, а потым павярнула назад, бегучы другім краем лесу, і нарэшце заціхла на яго заломе.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Далучае групы слоў і сказы, якія ўдакладняюць, развіваюць або паясняюць выказаную думку. <i>Доўгія дні, а часта засаб і ночы, прастойвала.. [Стэпа] за працаю, не адгінаючы спіны.</i> Гартны. <i>Спачатку былі толькі казкі, з вечна шчаслівым канцом, вечнай перамогай дабра, пасля пайшла суровая, а падчас прыгажэйшая за казкі жыццёвая праўда.</i> Брыль. <i>Стрымала мяне пошта дальняя. Мяжа-граніца, а перад усім Я не асмеліўся пасланне прывітальнае Слаць з асабістым клопатам сваім.</i> Танк.
<br>// Далучае ўстаўныя сказы і словазлучэнні. <i>Каля Нёмана — а ён тут быў блізка — пачулася песня.</i> Колас. <i>Ратавала атрад усё-такі дарога. Мясцовыя навакольныя жыхары з году ў год, а можа і з веку ў век, вобмацкам пратапталі яе, абмінаючы дрыгвяныя мясціны.</i> Пестрак.
<br>// У гэтым жа значэнні ўжываецца для далучэння сказаў і членаў сказа, якія даюць дадатковую ацэнку сказанаму. <i>Любяць край за бярозы, за месяц, за восені дзіўныя, А тым больш яго нам як, скажы, не любіць: Калі нівы і рэкі, палотны азёр пераліўныя, Калі песні, што б'юць жывой сілай крыніц, Нам гавораць аб долі сярмяжнай аратага.</i> Танк. <i>Вы яго [Базыля Трайчанскага] напэўна не ўсе ведаеце. А шкада: чалавек ён нішто сабе, настаўнік і грамадскі дзеяч.</i> Колас. <i>Няўдача не пахіснула намеру чалавека. У яго яшчэ ставала сілы, а больш, чым сілы, было жадання — жадання дабрацца да дарогі.</i> Быкаў.
<br><b>4.</b> Па сувязі з папярэдняй думкай далучае сказы з адценнем супастаўлення, у якіх раскрываецца або высвятляецца сутнасць сказанага. <i>Млыны даюць арцелі зваротныя сродкі, а гэта мае вялікае значэнне ў гаспадарцы.</i> Скрыган. <i>[Волечка Райтовічу:] — Ты нарэшце здагадаўся, а дзе ж раней твой розум быў?</i> Чорны.
<br>// У спалучэнні са словам “таму” далучае сказы і члены сказа з прычынна-выніковым адценнем. У <i>хаце было душна, а таму мне вельмі не хацелася сядзець дома.</i> Бядуля.
<br><b>5.</b> Ужываецца пры нечаканым пераходзе да другой думкі або тэмы выказвання (у мове адной асобы або дыялогу). [Зося:] — <i>Няхай ладзяць, а што там такое. [Шура] не кепская дзяўчына, не дурная.</i> Крапіва. <i>Ніколі не думаў [Нічыпар], што гэты.. гультай [Гарасім] так рана ўстае, а тут на табе: ён ужо з кошыкам па садзе ходзіць.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>6.</b> Ужываецца ў пачатку рэплікі, якой пачынаецца гутарка. <i>— Дзень добры ў хату! — прывітаўся адзін з мужчын. — А ў цябе, Астап, няйначай госці, пазнаём нас.</i> Лынькоў.
<br>◊ <b>А то</b>, <i>злучн.</i> 1) <i>супраціўны</i>, а) Іначай, у адваротным выпадку. <i>[Наталля:] Ах, вось што! Я гэтага не ведала, а то раней бы прыйшла.</i> Крапіва. <i>[Сарока:] — Пакідай араць, а то гужы парэжу!</i> Лобан, б) Аказваецца, на самай справе, усяго толькі. <i>Каб хоць рэчка была,.. а то ж равок.. і толькі.</i> Брыль. <i>[Юрка:] — Каб..</i> <i>[цётка] цябе набіла, дык тады б нядобра было, а то сказала, а ён ужо і думае ліха ведае што.</i> Чорны. 2) <i>прычынны.</i> Таму што, бо. <i>[Марцін:] — Ідзі, далажы... І няхай прышлюць змену, а то мы памерзлі.</i> Пестрак. <i>Хоць бы ветрык дыхнуў, а то наўкола, як у гаршку, горача і ціха.</i> Гроднеў. 3) <i>далучальны.</i> а) Далучае сказы і члены сказа, якія ўдакладняюць, развіваюць або паясняюць папярэднюю думку (часта ў спалучэнні са злучнікам “і”<i>). Усе сходы, якія.. [Драбняку] даводзілася праводзіць у жыцці, раптам адзін за адным, а то і ўсе адразу, усплывалі ў памяці.</i> Кулакоўскі. <i>Змрокам, а то і пазней, хлопцы па адным збіраліся дадому.</i> Лобан. <i>[Доктар:] — Заўсёды трэба берагчыся. А то ў вас робіцца так — калі сёння здароў, дык і заўсёды, думаецца, так будзе.</i> Чорны. б) Ужываецца пры нечаканым пераходзе да другой думкі (у мове адной і той жа асобы). <i>Ніколі яшчэ Закружжа не ўпраўлялася так хутка з сенакосам. А то н<u>а</u> табе: скасілі ўсе сенажаці, застагавалі сена, ды яшчэ выдаўся вольны час.</i> Асіпенка. в) Ужываецца ў мове адной і той жа асобы пры адмове ад папярэдняй просьбы, згоды або нязгоды. <i>[Маці:]</i> — <i>Ты, Міколка, па Вольку схадзіў бы. А то няхай лепш заўтра.</i> Брыль. — <i>Добра, — адказаў бібліятэкар. — А то пачакайце, я запішу.</i> Пальчэўскі. г) Разам з пытальнымі займеннікамі і займеннымі прыслоўямі ўтварае спалучэнні, якія выкарыстоўваюцца ў якасці сцвярджальных адказаў на папярэднія пытанні. — <i>І ўсё гэта раскарчавалі людзі? — акінуў вачыма Яўхім. [Васіль Кузьміч:]— А то хто ж.</i> Пальчэўскі. — <i>Дзе ты ўзяў? — падазрона спытала Святланка. [Сярожка:] — Назбіраў, а то дзе ж яшчэ.</i> Васілёнак. д) Ужываецца пры ўгаворванні, пажаданні. <i>[Камандуючы:] — А можа, вам цяжка будзе камандаваць? Вы, здаецца, ранены? А то падлячыліся б.</i> Крапіва. 4) <i>пералічальна-размеркавальны.</i> Або, ці. <i>Унук мала калі і плакаў на руках у дзеда, цягнуў пакрысе соску, калі не спаў, а то вучыўся смяяцца і вылузваць з пялёнак ногі.</i> Кулакоўскі.
<br><b>А не то (дык)</b>, <i>злучн. супраціўны.</i> Тое, што і “а то” (у 1 знач.). <i>[Рыгор:] — Уцякай, а не то страляць пачнуць.</i> Мурашка.

@<b>а/3</b><sup>3</sup>, <i>часціца.</i>
<br><b>1.</b> <i>пытальная.</i> а) Ужываецца як пытальны водгук на зварот або пры перапытванні недачутага. <i>— Ігнат Андрэеевіч, — паклікаў.. [Максім] шэптам, нясмела. — А-а?</i> Шамякін. — <i>Гэй, уставай! — штурхнуў.. [Віктар] Мірона. — А? Чаго? — Выклікаю цябе на спаборніцтва? — А? Што?</i> Маўр. б) Ужываецца як пытанне, якое патрабуе адказу або пацвярджэння. <i>[Карніцкі:] — Скажыце, таварыш Лазарэвіч, а сучасны кароўнік, галоў так на сто пяцьдзесят, вы можаце спланаваць з падвеснымі пуцямі, з аўтапаілкамі і сіласнай вежай? А-а?</i> Паслядовіч.
<br><b>2.</b> <i>пабуджальная.</i> Ужываецца пры паўторным звароце з мэтай прыцягнуць увагу. <i>[Астап:] — Максімка, а Максімка... уставай: нам пісьмо ёсць.</i> Чорны. <i>Сонечны Зайчык туліўся. да мяне, каб не званіць зубамі і шаптаў: — Уладак! А, Уладак? Ты спіш?</i> Брыль.

@<b>а/4</b><sup>4</sup>, <i>выкл.</i>
<br><b>1.</b> перадае прыпамінанне, пазнаванне, здагадку, здзіўленне. <i>— Здароў, Каўтун! — А, Андрэй, вось не пазнаў, браце, цемень, бачыш.</i> Лынькоў. <i>[Зоська:] А! Як відненька! А я думала, што ўжо ночка наступіла.</i> Купала. <i>[Юрка:] — Юзік, што гэта за уланы? — Салдаты гэтакія. — А-а, салдаты!?</i> Чорны.
<br><b>2.</b> Перадае прыкрасць, абурэнне, пагрозу, зларадства. <i>— А, пакінь ты, — замахала.. [Аўдоля] рукамі на Шуру.</i> Крапіва. <i>— А-а-а-а!.. Дык ты хаваць і маніць... — падбег да.. [Сяргея] адзін з белагвардзейцаў. — Ты гэтак?!</i> Нікановіч.
<br><b>3.</b> Перадае жах, адчай, боль і пад. <i>— А-а, — закрычаў, душачыся слязьмі.. [Валодзька], — вазьміце!</i> Мележ. — <i>А-а-а, — чуваць раптам ціхі стогн.</i> Брыль.
<br><b>4.</b> Перадае ўзмацненне эмацыянальнай выразнасці выказвання. <i>— А таварышок, а паночак, а залаценькі, а не карайце ж вы хаця моцна яго [Сяргея], — загаласіла Рыпіна.</i> Крапіва.

@<b>а/5</b><sup>5</sup>, <i>прыназ.</i> з <i>М.</i> Спалучэнне з прыназоўнікам “а” выражае:
<br><b><i>Часавыя адносіны</i></b>
<br>Ужываецца, каб паказаць дакладны або прыблізны час дзеяння.
<br><i>Мы пайшлі ў поле а вясне.</i> Куляшоў. <i>Васіль Іванавіч выехаў з сяла а самай поўначы.</i> Лынькоў. <i>Гадзіне а дзевятай раніцы.. [Насця і Мікалай] падышлі да Ласінага.</i> Шамякін.

@<b>а.../1</b><sup>1</sup> (<i>а таксама</i> <b>аб..., аб'..., аба...</b>). <i>прыстаўка.</i> Абазначае: 1) пашырэнне дзеяння на ўсю паверхню прадмета, накіраванасць яго вакол або па краях прадмета: <b>агарадзіць, агледзець, абяліць, акарыць, атынкаваць, ахапіць, акаваць, ахінуць, абпаліць, аб'ехаць, абабіць;</b> 2) накіраванасць руху міма прадмета, абмінанне яго: <b>абысці</b> (лужыну), <b>абагнуць</b> (балота) ; 3) ахоп дзеяннем многіх асоб, прадметаў, пашырэнне дзеяння на ўсе прадметы, на ўсіх асоб: <b>абабегаць</b> (усе хаты), <b>адарыць, абдзяліць</b> (падарункамі); 4) празмернасць якога-н. дзеяння: <b>аб'есціся, абпаіць, абкарміць;</b> 5) перавагу над кім-, чым-н. пры выкананні дзеяння: <b>абагнаць, апярэдзіць:</b> 6) (з часціцай -ся) наяўнасць недахопу, памылкі ў дзеянні: <b>агаварыцца, абмовіцца;</b> 7) забеспячэнне чым-н. у працэсе дзеяння: <b>абвадніць, аблясіць</b> (сухія стэпы), <b>аснасціць, абдзернаваць;</b> 8) ператварэнне ў каго-, што-н., станаўленне кім-н., наданне якіх-н. уласцівасцей, якасцей (у выніку дзеяння): <b>аграмадзіць, ашчаслівіць, ажаніць, ажывіць, абрадаваць;</b> 9) дасягненне выніку дзеяння, стану: <b>адзічэць, адубець, аўдавець, абрыдзець, апасці, асесці, ажывіцца, аблезці</b>.

@<b>а.../2</b><sup>2</sup> (<i>а таксама</i> <b>ан...</b>), <i>прыстаўка.</i> Абазначае адсутнасць прыметы, уласцівасці, паказанай у асноўнай частцы слова (без прыстаўкі): <b>амаральны, апалітычнасць, алагічны, анаэробы</b>.

@<b>а<u>а</u>зіс</b>, -а, <i>м.</i> Месца сярод пустыні з крыніцай і расліннасцю вакол яе. <i>У поўдзень да нас міражы падступалі: Зялёны аазіс у моры пяскоў.</i> Звонак.
<br>// <i>перан.</i> Аб чым-н., што з'яўляецца прыемным выключэннем на агульным шэрым фоне. <i>Культурны аазіс.</i>
<br>[Грэч. oasis з егіп.]

@<b>а<u>а</u>зісны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аазіса. <i>Аазісная расліннасць.</i>

@<b>аб</b>, <i>прыназ. з В. і М.</i> Спалучэнне з прыназ, “аб” выражае:
<br>Аб'ектныя адносіны
<br><b>1.</b> <i>з В.</i> Ужываецца пры ўказанні на прадмет, з якім хто-, што-н. збліжаецца, сутыкаецца ў працэсе руху, дзеяння. <i>Дождж б'ецца аб хвалі ракі.</i> Багдановіч. <i>Ледзь не шаргануўшыся аб рукаў Віктаравага шыняля, прайшоў са старшынёй Шандыбовіч.</i> Кулакоўскі. <i>Васілька аж паморшчыўся ад болю, да таго нылі ногі, збітыя аб пнёўе, аб вузлаватыя карэнні дрэў на лясных сцяжынках, паколаныя аб хваёвыя шышкі, сухую ігліцу.</i> Лынькоў.
<br>// У прыслоўных спалучэннях паказвае на ўзаемадзеянне паміж прадметамі. <i>Цяпер.. [галіны] застылі нерухома, але, калі вецер праходзіць над лесам, яны пачынаюць церціся адна аб другую і глуха скрыпець.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>з М.</i> Паказвае на прадмет гаворкі, думкі, пачуцця. <i>Іван сумуе аб працы, сумуе аб каласах жытніх на сваёй паласе, аб заліўных сенажацях, аб дзецях-румзах.</i> Лынькоў. <i>Як аб табе чуюць, так аб табе і мяркуюць.</i> Прыказка.
<br><b>3.</b> <i>з М.</i> Паказвае на прадмет харчавання. <i>Аб адной вадзе сыт не будзеш.</i> Прыказка. <i>Аб</i> <i>малаку ног не павалаку.</i> Прыказка.
<br>Часавыя адносіны
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Паказвае на адрэзак часу, у межах якога завяршаецца дзеянне. <i>Вярнуўся з горада аб адзін дзень.</i> □ <i>Дзяўчына аб раз не паверыла воку.</i> Броўка.

@<b>аб...</b>, <i>прыстаўка (гл.</i> <b>а...</b><sup>1</sup>).
<br><b>1.</b> Ужываецца замест “а...<sup>1</sup>”: 1) перад галоснымі: <b>абысці, абыграць, абымшыць, абумовіць, абучыць, абярнуцца;</b> 2) у некаторых выпадках перад зычнымі: <b>абняць, абдумаць, абвешаць, абвесці, абжаць</b>.
<br><b>2.</b> Ужываецца ў некаторых выпадках нароўні з прыстаўкай “а...<sup>1</sup>” перад зычнай: <b>абгарадзіць, абкарыць, абпаліць, абкантаваць</b>, (параўн. <b>агарадзіць, акарыць, апаліць, акантаваць</b>).
<br><b>3.</b> Ужываецца для ўтварэння дзеясловаў са значэннем прычыніць страту каму-н. у працэсе дзеяння: <b>абважыць, абмераць, аблічыць, абхітрыць</b>.
<br><b>4.</b> Ужываецца для ўтварэння дзеясловаў са значэннем не ўлічыць, абысці каго-, што-н. пры размеркаванні чаго-н.: <b>абдзяліць, абмінуць</b>.

@<b>аб'...</b>, <i>прыстаўка</i> (<i>гл.</i> <b>а...</b><sup>1</sup>). Ужываецца замест “а...<sup>1</sup>”, “аб...” перад галоснымі “е”, “ё”, “і”, “я”: <b>аб'есці, аб'ём аб'інець, аб'явіць, аб'яднаць</b>.

@<b>аба</b>, <i>прыназ. з М.</i> Ужываецца ў спалучэннях <b>аба мне</b> і (радзей) <b>аба ўсім (ўсёй, ўсіх)</b>. <i>[Зося:] - Што аба мне пытаць: не хочацца нават і ўспамінаць нічога.</i> Гартны. <i>[Міхал:] - Яшчэ не дал[ей], як пазаўчора, Са мною гутарыў, смяяўся [ляснічы] І аба ўсім мяне пытаўся.</i> Колас.

@<b>аба...</b>, <i>прыстаўка (гл.</i> <b>а...</b><sup>1</sup>). Ужываецца замест “а...<sup>1</sup>” і “аб...”: 1) перад збегам зычных: <b>абабраць, абагнаць, абазваць, абазначыць;</b> 2) перад зычнымі “б”, “п” з наступным апострафам ('), а ў некаторых выпадках і без яго: <b>абаб'ю, абап'ю, абабіць, абаперціся</b>.

@<b>аб<u>а</u>бак</b>, -бка, <i>м.</i> Ядомы грыб з губчастай пад нізам буравата-шэрай шапкай на высокай тонкай ножцы; падбярозавік, бабка.

@<b>абаб<u>е</u>гаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абабегчы (у 3 знач.), з адценнем паўторнасці дзеяння. <i>Аднаго разу.. [малады чалавек] даў нават соценную паперку, і Тані прыйшлося абабегаць увесь тэлеграф, каб размяняць гэтыя грошы.</i> Васілёнак.

@<b>абаб<u>е</u>гчы</b>, абяг<u>у</u>, абяж<u>ы</u>ш, абяж<u>ы</u>ць; абяж<u>ы</u>м, абежыц<u>е</u>; абяг<u>у</u>ць; <i>пр.</i> абаб<u>е</u>г, -ла; <i>заг.</i> абяж<u>ы</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> <i>без дап.</i> Бягом зрабіць круг вакол чаго-н. <i>Абабегчы вакол дома.</i>
<br><b>2.</b> Бегучы ў абход, абмінуць каго-, што-н. <i>[Гітлеравец] выскачыў, абабег хлеў, прабег трохі наперад па цаліку, спыніўся і — застрачыў з аўтамата.</i> Лупсякоў.
<br><b>3.</b> Паспешліва наведаць усе або розныя месцы. <i>[Чалавек] старанна пагаліўся, выпрасаваў касцюм, потым абабег усе магазіны ў пошуках нейкага адмысловага падарунка.</i> Асіпенка.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Хутка распаўсюдзіцца, стаць вядомым усім. <i>Чутка пра незвычайны ўраджай з аднае бульбіны ў той жа вечар абабегла ўвесь калгас.</i> Якімовіч.

@<b>абаб<u>і</u>ты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абаб<u>і</u>ць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> З пашкоджаннямі на паверхні, драпінамі, шчарбінамі; абшарпаны. <i>Між голых сцен, несамавітых, Такіх панурых, абабітых, Астаўся стол адзін на месцы.</i> Колас.

@<b>аб<u>а</u>біцца/1</b>, -блюся, -бішся, -біцца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Пераняць некаторыя жаночыя рысы характару (пра мужчыну).
<br><b>2.</b> Перастаць сачыць за сабою, апусціцца, агрубець (пра жанчыну).

@<b>абаб<u>і</u>цца/2</b>, -б'юся, -б'ешся, -б'ецца; -б'ёмся, -б'яц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Аказацца пашкоджаным; адбіцца, адпасці (пра тынк і пад.).
<br>// Пашарпацца, знасіцца па краях (пра адзенне).
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Прывыкнуць да чаго-н., перастаць заўважаць дрэннае, ацярпецца. <i>[Галубіцкі:] За сваю бытнасць я прывык ужо да праборак, абабіўся.</i> Сабаленка.

@<b>абаб<u>і</u>ць</b>, -б'ю, -б'еш, -б'е; -б'ём, -б'яц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Удараючы, прымусіць адпасці што-н. <i>Абабіць яблык. Абабіць расу.</i> □ <i>[Апанас] абабіў попел з папяросы і скрывіўся ад дыму.</i> Пестрак.
<br>// Удараючы, ачысціць ад чаго-н. <i>Неўзабаве.. [Чарнавус] павольна адчыніў дзверы ў сенцы, па зімняй прывычцы абабіў аб падлогу боты.</i> Кулакоўскі.
<br>// Абмалаціць. <i>Наперадзе чакала работа цяжкая і доўгая: малацьба. Абабіць цапамі ўсю збажыну нялёгка.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>2.</b> Пашкодзіць паверхню чаго-н., прымусіць адпасці. <i>Абабіць палец. Абабіць тынк.</i>
<br>// Абнасіць з краёў вопратку. <i>Абабіць рукавы.</i>
<br><b>3.</b> Прыбіць, пакрыўшы, абцягнуўшы чым-н. <i>Абабіць дзверы дэрмацінам.</i> □ <i>[Дзеці] укапалі слупкі, абабілі аполкамі, навазілі з саўгаснай гантарэзкі пілавіння.</i> Пальчэўскі.
<br><b>4.</b> Зрабіць прыгодным для язды. <i>Абабіць дарогу.</i>
<br>◊ <b>Абабіць капейку</b> — зарабіць грошай. <i>[Ціток:] — Сваю ж гаспадарку кідаеш, каб хаця капейку якую абабіць.</i> Лобан.

@<b>абабр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абабраць.

@<b>абабр<u>а</u>цца</b>, абяр<u>у</u>ся, абяр<u>э</u>шся, абяр<u>э</u>цца; абяр<u>о</u>мся, аберац<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>каго-чаго; толькі</i> з <i>адмоўем. Разм.</i> Пра немагчымасць пазбавіцца каго-, чаго-н., справіцца з чым-н. <i>Не абабрацца клопату, бяды.</i> □ <i>Мала часу асталося да вяселля, і працы не абабрацца.</i> Гартны.
<br><b>2.</b> Вылучыцца, вызначыцца, знайсціся. <i>Тры гаспадары сядзелі ва сталом і гаварылі аб пчолках. Галоўным бортнікам абабраўся Доўба.</i> Колас.
<br>// Узяцца, падахвоціцца. <i>[Адзін з паляўнічых:] - Ну, ці знойдзецца стралец, Хто галінку зніжа куляй?. Вось адзін з іх абабраўся, Стрэліў — дуб той захістаўся.</i> Колас.

@<b>абабр<u>а</u>ць</b>, абяр<u>у</u>, абяр<u>э</u>ш, абяр<u>э</u>; абяр<u>о</u>м, аберац<u>е</u>; <i>заг.</i> абяр<u>ы</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зняць плады з дрэва, куста і пад. <i>Абабраць яблыкі. Абабраць маліны.</i>
<br>// Вызваліць ад пладоў. <i>Абабраць яблыню. Абабраць сад.</i>
<br>// Пазнімаць рукамі што-н. з чаго-н. <i>Моніч, абабраў з плашча салому, што начаплялася ў брычцы.</i> Бажко.
<br>// Сабраць што-н., беручы жменямі, зграбаючы ў што-н. <i>Абабраць муку з пода. Абабраць рой у раёўню.</i>
<br><b>2.</b> Абакрасці, абрабаваць каго-н. ці абабраць што-н. ашуканствам, пазабіраць што-н. у каго-н. <i>[Андрэй:] — Паны вязуць нарабаванае дабро... Сялян нашых абабралі...</i> Чарот.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Пасля пошукаў спыніцца на чым-н., выбраць каго-, што-н. <i>Абабраць месца для маёўкі. Абабраць спосаб жыцця.</i> □ <i>З паклонам і павагай [жаніхі] будуць прыязджаць у яе [Эльзы] маёнтак, і яна абярэ сабе самага знатнага і прыгожага.</i> Шчарбатаў.
<br><b>4.</b> Абрэзаць, зняць лушпінне з чаго-н. <i>Абабраць бульбіну. Абабраць апельсін.</i>
<br>◊ <b>(Абабраць) да ніткі</b> <i>гл.</i> нітка.
<br><b>Абабраць як ліпку</b> — тое, што і абадраць як ліпку (<i>гл.</i> абадраць).

@<b>абав<u>я</u>зак</b>, -зку, <i>м.</i> Тое, што хто-н. павінен выконваць у адпаведнасці з грамадскімі або асабістымі патрабаваннямі. <i>Усеагульны воінскі абавязак. Пачэсны абавязак. Пачуццё абавязку. Правы і абавязкі грамадзян.</i> □ <i>Воінская служба ў радах Узброеных Сіл СССР — ганаровы абавязак савецкіх грамадзян.</i> Канстытуцыя СССР. <i>[Жлукта:] Прыбыўшы ў ваш горад, я палічыў абавязкам засведчыць вам сваю пашану.</i> Крапіва.
<br>// <i>звычайна мн.</i> (<b>абав<u>я</u>зкі</b>, -аў). Сукупнасць спраў або даручэнняў, ускладзеных на каго-н. і абавязковых для выканання. <i>Выконваць абавязкі. Ускласці абавязкі.</i> □ <i>Свае старшынскія абавязкі Люба здала Міхалу.</i> Васілевіч.
<br>◊ <b>Несці абавязкі</b> <i>гл.</i> несці.

@<b>абав<u>я</u>заны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Часцей у знач. вык. з інф.</i> Які мае што-н. сваім абавязкам, павінен што-н. выканаць. <i>Успомніў [Піліпчык] самы суровы загад дзядзькі Астапа: усё, што знойдзе ён у лесе ці дзе на полі, абавязаны адразу ж яму паказаць.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> <i>каму-чаму.</i> Які знаходзіцца ў даўгу перад кім-н. Я з <i>маленства табе абавязаны Сэрцам чыстым і светлай душой.</i> Астрэйка.

@<b>абавяз<u>а</u>цельства</b>, -а, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Абяцанне або дагавор, якія патрабуюць абавязковага выканання ад таго, хто іх дае. <i>Узяць на сябе абавязацельства. Абавязацельствы перад дзяржавай. Сацыялістычныя абавязацельствы.</i> □ <i>Частка нашых кадраў усё яшчэ не разумее простай ісціны, што любыя ўскладненні ні ў якім выпадку не знімаюць адказнасці за выкананне планаў і абавязацельстваў.</i> Машэраў.
<br><b>2.</b> Грашовы пазыковы дакумент. <i>Пазыковае абавязацельства.</i>

@<b>абавяз<u>а</u>цца</b>, -вяж<u>у</u>ся, -в<u>я</u>жашся; -в<u>я</u>жацца; <i>заг.</i> абавяж<u>ы</u>ся; <i>зак.</i> Узяць на сябе абавязацельства. <i>Асобныя калгасы пры значным расшырэнні пасеваў ільну абавязаліся дасягнуць яшчэ вышэйшых ураджаяў.</i> “Звязда”.

@<b>абавяз<u>а</u>ць</b>, -вяж<u>у</u>, -в<u>я</u>жаш, -в<u>я</u>жа; <i>заг.</i> абавяж<u>ы</u>; <i>зак., каго.</i> Патрэбаваць ад каго-н. што-н. выканаць; ускласці на каго-н. якія-н. абавязкі. <i>[Страмілін:] Я прапаную абавязаць галоўнага, інжынера прыняць усе захады, каб канструкцыя была палепшана як мага хутчэй.</i> Крапіва.

@<b>абав<u>я</u>звацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абавязацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абавязваць.

@<b>абав<u>я</u>зваць</b>, -аю, -аеш, <i>Незак. да</i>: абавязаць.

@<b>абавязк<u>о</u>ва</b>, <i>прысл.</i> Безумоўна, немінуча, няўхільна. <i>Людзі кажуць: калі поле крадзе, То абавязкова бачыць лес.</i> Непачаловіч.

@<b>абавязк<u>о</u>васць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абавязковага. <i>Абавязковасць працы для ўсіх працаздольных членаў грамадства.</i>

@<b>абавязк<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які безумоўна трэба выконваць. <i>Абавязковая ўмова. Абавязковая пастанова.</i>
<br>// Які патрабуецца ў заканадаўчым парадку. <i>Усеагульнае абавязковае навучанне.</i>
<br><b>2.</b> Які заўсёды павінен быць, заўсёды прысутнічае. <i>Абавязковы экземпляр.</i> □ <i>У п'есах Марцінкевіча важная роля адводзіцца куплету, які раней быў абавязковай прыналежнасцю вадэвіля.</i> Ярош.

@<b>абагав<u>і</u>ць</b>, -гаўл<u>ю</u>, -гав<u>і</u>ш, -гав<u>і</u>ць; -гавіц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абогатварыць.

@<b>абагаўл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абагаўляць — абагавіць.

@<b>абагаўлёны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагавіць.

@<b>абагаўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абагаўляць.

@<b>абагаўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абагавіць.

@<b>абагац<u>і</u>цца</b>, -гач<u>у</u>ся, -гац<u>і</u>шся, -гац<u>і</u>цца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Стаць багатым, разбагацець.
<br><b>2.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.</i>). Стаць багацейшым на якое-н. рэчыва (пра глебу, руду, мінералы і пад.). <i>Глеба абагацілася азотам.</i>

@<b>абагац<u>і</u>ць</b>, -гач<u>у</u>, -гац<u>і</u>ш, -гац<u>і</u>ць; <i>зак., што. Спец.</i> Палепшыць якасць чаго-н., зрабіць багацейшым яго змест, уносячы ці выдаляючы пэўнае рэчыва, састаў і пад. <i>Абагаціць руду.</i>

@<b>абагач<u>а</u>льнасць</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Здольнасць абагачацца (пра карысныя выкапні).

@<b>абагач<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м. Спец.</i>
<br><b>1.</b> Рэчыва, састаў і пад., якія паляпшаюць якасць глебы, руды, мінералаў і пад.
<br><b>2.</b> Спецыяліст па абагачэнню выкапняў.

@<b>абагач<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Які служыць для абагачэння выкапняў. <i>Абагачальная фабрыка.</i>

@<b>абагач<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагаціцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абагачаць.

@<b>абагач<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абагаціць.

@<b>абагач<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абагачаць — абагаціць і абагачацца — абагаціцца.

@<b>абагн<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагнаць.

@<b>абагн<u>а</u>цца</b>, абган<u>ю</u>ся, абг<u>о</u>нішся, абг<u>о</u>ніцца; <i>заг.</i> абган<u>і</u>ся; <i>зак.</i> (звычайна з адмоўем “не”). Абараніцца ад каго-н., хто назойліва спрабуе напасці (часцей пра жывёл, насякомых). <i>Не абагнацца ад сабак.</i> (У беспрыназоўнікавых канструкцыях з адмоўем выступае таксама ў значэнні мноства). <i>У лесе камароў— не абагнацца.</i>

@<b>абагн<u>а</u>ць</b>, абган<u>ю</u>, абг<u>о</u>ніш, абг<u>о</u>ніць: <i>заг.</i> абган<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Выперадзіць, рухаючыся хутчэй. <i>Якраз у гэтым месцы калону абагналі грузавікі, напакаваныя вайсковай маёмасцю.</i> Чорны.
<br>// Вырасці большым, вышэйшым за каго-, што-н. на працягу аднаго і таго ж часу. [<i>Мятлічка] ростам абагнала ўсіх.</i> Грамовіч.
<br>// <i>перан.</i> Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім-, чым-н. <i>Абагнаць таварыша ў вучобе.</i>
<br><b>2.</b> Сагнаць каго-н. адкуль-н. (звычайна пра насякомых, птушак). <i>Абагнаць мух.</i>
<br><b>3.</b> З дапамогай плуга-акучніка абгарнуць зямлёю радкі бульбы, буракоў і пад. <i>Праязджаючы на сваё поле, [Мікуць] кожны дзень бачыў, як наўздзіў расла ў градусах калгасная бульба. Абагналі яе добра з гэтага боку.</i> Чорны.
<br><b>4.</b> Зняць, садраць. <i>Абагнаць кару.</i>
<br><b>5.</b> Прагнаць каго-н. вакол чаго-н.
<br>◊ <b>Абагнаць (раннюю) расу</b> — устаць вельмі рана, на золку.

@<b>абагн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагнуць.

@<b>абагн<u>у</u>цца</b>, -гн<u>у</u>ся, -гн<u>е</u>шся, -гн<u>е</u>цца; -гнёмся, -гняц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Абвіцца вакол чаго-н.

@<b>абагн<u>у</u>ць</b>, -гн<u>у</u>, -гн<u>е</u>ш, -гн<u>е</u>; -гнём, -гняц<u>е</u>; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абысці кругом, пайсці ў абход чаго-н. <i>[Сымон] абагнуў сядзібу пана Між ярыны і жытніх лаў.</i> Колас. <i>Вось яшчэ паўцыферблата Абагнула стрэлка.</i> Гілевіч.
<br><b>2.</b> Згінаючы што-н., абкруціць вакол чаго-н. <i>Абагнуць кавалак дроту вакол слупа.</i>

@<b>абаграв<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м.</i> Прылада для абагравання. <i>Электрычны абагравальнік.</i>

@<b>абаграв<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які служыць для абагравання. <i>Абагравальная ўстаноўка. Абагравальная камера.</i>

@<b>абаграв<u>а</u>нне</b>, -я, н. <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абаграваць — абагрэць і абагравацца — абагрэцца.

@<b>абаграв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагрэцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абаграваць.

@<b>абаграв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абагрэць.

@<b>абагр<u>э</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагрэць.

@<b>абагр<u>э</u>ў</b>, -гр<u>э</u>ву, <i>м. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абаграваць — абагрэць <i>і стан паводле знач. дзеясл.</i> абагравацца — абагрэцца.

@<b>абагр<u>э</u>цца</b>, -гр<u>э</u>юся, -гр<u>э</u>ешся, -гр<u>э</u>ецца; <i>зак.</i> Пабыўшы ў цяпле, пазбавіцца адчування холаду; сагрэцца. <i>Зося села на край гаспадарскай печы абагрэцца.</i> Чорны.

@<b>абагр<u>э</u>ць</b>, -гр<u>э</u>ю, -гр<u>э</u>еш, -гр<u>э</u>е; <i>зак., каго- што.</i> Зрабіць цёплым, сагрэць што-н. <i>Абагрэць рукі.</i> □ <i>Сёння я незвычайна радасны, Ну, не хлопец - усмешка адна: Цеплынёю дваццаціградуснай Абагрэла мяне вясна.</i> Бураўкін.

@<b>абаг<u>у</u>ленасць</b>, -і, <i>ж.</i> Якасць, уласцівасць абагуленага.

@<b>абаг<u>у</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагуліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які ў працэсе калектывізацыі з прыватнага, індывідуальнага ператварыўся ў грамадскі, калектыўны. <i>Абагуленая жывёла.</i>

@<b>абаг<u>у</u>ліцца</b>, -ліцца; <i>зак. Разм.</i> Стаць абагуленым.

@<b>абаг<u>у</u>ліць</b>, -лю, -ліні, -ліць; <i>зак., што.</i> Зрабіць асабістае, уласнае (сродкі вытворчасці, гаспадарчыя аб'екты і пад.) калектыўным, грамадскім. <i>Абагуліць зямлю. Абагуліць маёмасць.</i> □ <i>[Мікіта:] — Не гневайся, бабка. А калгас будзе. Абагулім тваю карову, авечку, свінню з парасятамі.</i> Колас.

@<b>абаг<u>у</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абагульваць — абагуліць.

@<b>абаг<u>у</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагуліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абагульваць.

@<b>абаг<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абагуліць.

@<b>абаг<u>у</u>льненасць</b>, -і, <i>ж.</i> Якасць, уласцівасць абагульненага. <i>Абагульненасць вобразаў. Абагульненасць вывадаў.</i>

@<b>абагульн<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абагульняць — абагульніць.
<br><b>2.</b> Агульны вывад, правіла, заснаваныя на вывучэнні асобных фактаў, з'яў. <i>Шырокія абагульненні. Схільнасць да абагульненняў.</i>

@<b>абаг<u>у</u>льнены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абагульніць.

@<b>абаг<u>у</u>льніцца</b>, -ніцца; <i>зак.</i> Стаць абагульненым.

@<b>абагульн<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць. <i>Зак. да</i> абагульняць.

@<b>абагульн<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагульніцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абагульняць.

@<b>абагульн<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>незак., што.</i>
<br><b>1.</b> Знаходзіць агульнае ў розных думках, фактах, выказваннях і на падставе гэтага рабіць вывад. <i>Трэба вучыць маладога аўтара абагульняць факты і рабіць з іх пэўныя філасофскія вывады.</i> Чорны.
<br>// Знаходзіць што-н. вартае пераймання ў дзейнасці розных людзей, прадпрыемстваў, устаноў і рабіць гэта здабыткам усіх. <i>Абагульняць вытворчы вопыт.</i>
<br>// Пераносіць рысы адной з'явы на ўсе падобныя ёй.
<br><i>Навошта абагульняць.</i>
<br><b>2.</b> Назіраючы за пэўнай катэгорыяй людзей, знаходзіць характэрнае і на падставе гэтага ствараць мастацкі вобраз; тыпізаваць.
<br><i>Пісьменніку трэба ўмець абагульняць жыццёвыя з'явы і факты ў мастацкіх вобразах і іх узаемаадносінах.</i>
<br><b>3.</b> Аб'ядноўваць, злучаць у нешта адзінае. <i>Абагульняць напевы адзінай мелодыяй.</i>

@<b>абаджг<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак. Разм.</i> Апячыся (крапівою).

@<b>абаджг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Скусаць, пакусаць (пра пчол, аваднёў і інш.); апячы (крапівою).

@<b>абадзьм<u>у</u>ць</b>, -м<u>у</u>, -м<u>е</u>ш, -м<u>е</u>; -мём, -мяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Ачысціць, сагнаць што-н. зверху струменем паветра. <i>Вецер абадзьмуў расу.</i>

@<b>абадк<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абадка.

@<b>абадн<u>е</u>цца</b>, -дн<u>е</u>ецца, <i>безас., зак. Разм.</i> Тое, што і ўднець. <i>Раніцы зімою, калі світае як не пад самы полудзень, заўсёды бываюць дужа доўгія — часам нават здаецца, што гэтая шэрая цемень ніколі не абаднеецца.</i> Сіпакоў.

@<b>абад<u>о</u>к</b>, -дк<u>а</u>, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Памянш, да</i> вобад; невялікі абруч або паўкруг, які ахоплівае што-н. <i>[Гаўрусь Каляда] адамкнуў вялізны замок, выняў абадок са скабы, і скрыпучая палавіна гуменных варот адчынілася.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> Аблямоўка, вузкая палоска, якая акаймоўвае што-н. <i>Вецер зусім сціх, а з-за лесу пачала выпаўзаць шэра-сіняя хмара, акаймаваная залатым абадком чэрвеньскага сонца.</i> Грахоўскі.

@<b>абад<u>о</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да вобада, мае форму вобада.
<br>○ <b>Абадочная кішка</b> <i>гл.</i> кішка.

@<b>абадр<u>а</u>нец</b>, -нца, <i>м. Разм.</i> Той, хто ходзіць у падраным, зношаным адзенні; басяк, валацуга. <i>Блецька раз прыгледзеўся, што той</i> <i>[Гальвас] у нейкага абадранца выйграў у карты грошы.</i> Чорны.

@<b>абадр<u>а</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>Р мн.</i> -нак; <i>ж.</i> <i>Разм. Жан. да</i> абадранец.

@<b>абадр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абадраць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Падраны, пашарпаны. <i>А</i> <i>ад</i> <i>усяго пакоя, ад абадраных сцен, аблупленай столі, разбітай шыбы ў акне аддае холадам, пустэчай.</i> Галавач.
<br>// У зношаным, падраным адзенні. <i>Ледзь брыдзе па вуліцы шэры</i> <i>натоўп</i> <i>абадраных, дашчэнту знясіленых людзей.</i> Васілевіч.

@<b>абадр<u>а</u>цца</b>, абдзяр<u>у</u>ся, абдзяр<u>э</u>шся, абдзяр<u>э</u>цца; абдзяр<u>о</u>мся, абдзерац<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Аблупіцца (пра кару дрэва).
<br>// Пашкодзіць сабе скуру , пакрыць паверхню чаго-н. Драпінамі. <i>— Пакурым, — яшчэ ўсё спакойна вырашыў Максім, — а потым усцягнем свой карабель на гэтыя клавішы. Вось толькі смала са дна абдзярэцца.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Знасіць усю вопратку, абутак.

@<b>абадр<u>а</u>ць</b>, абдзяр<u>у</u>, абдзяр<u>э</u>ш, абдзяр<u>э</u>; абдзяр<u>о</u>м, абдзерац<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Здзерці з усіх бакоў, з усёй паверхні чаго-н. верхні слой, пакрыццё і пад.; абдзерці. <i>Абадраць кару.</i> □ <i>Да абеду гумно абадралі: свіцілася голае — сохамі, кроквамі, рабрынамі жэрдак</i> Мележ.
<br>// Падрапаць руку, твар і пад. <i>Драпануў Вараны ў кусты направа, абадраў аб каравы пень на баку скуру і залапатаў капытамі ўніз, к рэчцы.</i> Чорны.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Тое, што і абабраць (у 2 знач.).
<br>◊ <b>Абадраць (абдзерці, абабраць, аблупіць) як ліпку</b> — адабраць усё начыста, аграбіць.
<br><i>Айда, мурзатыя, на працу! Што? Яны мяне хутка абдзяруць, як ліпку!</i> Лынькоў.
<br><b>Абадраць як сідараву казу</b> — абадраць, абабраць поўнасцю, цалкам.
<br><i>А Мікіцёнак учора каня купіў у Даўгінаве, але кульгавы, падла, і Мікіцёнак усунуў сорак рублёў цыгану, чорту лысаму. Абадралі як сідараву казу.</i> Бядуля.

@<b>абад<u>ы</u></b> <i>гл.</i> вобад.

@<b>абаж<u>у</u>р</b>, -а, <i>м.</i> Каўпак, які надзяецца на лямпу, каб засцерагчы вочы ад моцнага святла або каб прыдаць святлу пэўную афарбоўку. <i>На стале гарэла лямпа пад светлым абажурам і ляжала разгорнутая кніга, якую чытаў настаўнік.</i> Колас.
<br>[Фр. abat-jour.]

@<b>абаж<u>у</u>рны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненні да абажура. <i>Абажурны шнур.</i>

@<b>абазв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абазваць.

@<b>абазв<u>а</u>цца</b>, абзав<u>у</u>ся, абзав<u>е</u>шся, абзав<u>е</u>цца; абзавёмся, абзавяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Падаць голас; адазвацца, адгукнуцца, адклікнуцца; аддацца рэхам. <i>Мужчына падняўся за сталом, абапёрся на яго абедзвюма рукамі і чакаў, пакуль хто з прысутных абзавецца на яго пытанне.</i> Галавач. <i>У падпечку заспяваў певень. Недзе за сцяною следам за ім абазваўся другі.</i> Чорны. <i>Гукні на лес, то і лес абзавецца.</i> Прыказка.
<br>// Даць знаць пра сябе пісьмом ці якім іншым спосабам.

@<b>абазв<u>а</u>ць</b>, абзав<u>у</u>, абзав<u>е</u>ш, абзав<u>е</u>; абзавём, абзавяц<u>е</u>; <i>зак., каго.</i> Назваць непрыстойным або зневажальным імем; даць каму-н. мянушку. <i>[Палашка:] — Ён [дзед Аўсей] мяне за-а-ціркай абазваў.</i> Лынькоў.

@<b>абаз<u>і</u>н</b> <i>гл.</i> абазіны. 

@<b>абаз<u>і</u>нка</b> <i>гл.</i> абазіны. 

@<b>абаз<u>і</u>нскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абазінаў.

@<b>абаз<u>і</u>ны</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абаз<u>і</u>н</b>, -а, <i>м.,</i> <b>абаз<u>і</u>нка</b>, і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>мн.</i> абазінкі, -нак; <i>ж.</i> Народ, які жыве ў Карачаева-Чэркескай аўтаномнай вобласці.

@<b>абазнав<u>а</u>цца</b>, -зна<u>ю</u>ся, -зна<u>е</u>шся, -зна<u>е</u>цца. <i>Незак. да</i> абазнацца.

@<b>абазн<u>а</u>цца</b>, -зн<u>а</u>юся, -зн<u>а</u>ешся, -зн<u>а</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Памыліцца, палічыўшы каго-н. за другога, што-н. за другое. <i>[Люба:] — Мне таксама здалося, быццам ён [Пятро Расчэня] прыехаў. Толькі я думала, што абазналася.</i> Асіпенка.
<br><b>2.</b> Пазнаёміцца, звыкнуцца з чым-н. <i>Пятрусь каля трох месяцаў папрацаваў падручным,.. абазнаўся з варштатам і станкамі.</i> Гартны.

@<b>абазн<u>а</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абазначыць.

@<b>абазнач<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абазначыцца. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абазначаць.

@<b>абазнач<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абазначыць.

@<b>абазн<u>а</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абазначыць.

@<b>абазн<u>а</u>чыцца</b>, -чыцца; <i>зак.</i> Зрабіцца прыкметным; акрэсліцца. <i>Мужчыны пакрочылі да другога берага, ля якога ўжо.. абазначылася цёмная палоска не то мокрага снегу, не то вады.</i> Курто.
<br>// Зрабіцца адчувальным, наяўным. <i>У сакавіку абазначыўся надыход вясны.</i>

@<b>абазн<u>а</u>чыць</b>, -чу, -чыні, -чыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Памеціць што-н., зрабіць знак на чым-н. <i>Абазначыць на карце горы карычневай фарбай, нізіны— зялёнай.</i>
<br><b>2.</b> Зрабіць выразным, акрэсленым, бачным. <i>Худзізна рэзка абазначыла скулы.</i>
<br><b>3.</b> Паказаць, абмаляваць галоўныя рысы якой-н. асобы або з'явы. <i>Абазначыць рысы характару героя.</i>

@<b>абазнач<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абазначаць-абазначыць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Знак, метка і пад., з дапамогай якіх што-н. абазначана. <i>Умоўныя абазначэнні. Лікавыя абазначэнні.</i>

@<b>аб<u>а</u>к</b>, -а, <i>м. Спец.</i> Верхняя частка галоўкі калоны звычайна ў форме чатырохвугольнай пліты.
<br>[Ад грэч. abax (abakos) — стол, лічыльная дошка.]

@<b>абакр<u>а</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абакрасці.

@<b>абакр<u>а</u>сці</b>, -кр<u>а</u>ду, -кр<u>а</u>дзеш, -кр<u>а</u>дзе; <i>зак., каго-што.</i> Тайна забраць чужое; зрабіць пакражу.
<br>// <i>перан.</i> Несумленным спосабам пазбавіць каго-н. якіх-н. духоўных каштоўнасцей. <i>І калі яшчэ не пакаралі — Пакараем той крывавы зброд, Тых, што чалавецтва абакралі На мільёны год.</i> Панчанка. <i>Анатоль Сяргеевіч, якога ўсе паважаюць, абакраў яе [Алёнчына] сэрца, забраў нешта дарагое, жаданае.</i> Пянкрат.

@<b>абалам<u>у</u>ціць</b>, -м<u>у</u>чу, -м<u>у</u>ціш, -м<u>у</u>ціць; <i>зак., каго. Разм.</i> Увесці каго-н. у зман.

@<b>абалам<u>у</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абаламуціць.

@<b>абалван<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Адурэлы, падобны на балвана, з рысамі балвана.

@<b>абалв<u>а</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абалваніць.

@<b>абалван<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>Зак. Разм.</i> Здурнець, зрабіцца балваном.

@<b>абалв<u>а</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., каго- што.</i>
<br><b>1.</b> <i>Разм.</i> Груба, збольшага абчасаць, падрыхтаваць для далейшай апрацоўкі. <i>Абалваніць камень.</i>
<br><b>2.</b> Абы-як на скорую руку пастрыгчы.
<br><b>3.</b> Пазбавіць здольнасці думаць, разумець, разважаць.
<br>// Абдурыць, ашукаць.

@<b>абалв<u>а</u>ньванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абалваньваць — абалваніць.

@<b>абалв<u>а</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абалваніць.

@<b>абаліцыян<u>і</u>зм</b>, -у, <i>м.</i> Рух за скасаванне рабства неграў, які разгарнуўся ў 18-19 стст. у ЗША, Англіі, Францыі.
<br>[Ад лац. abolitio — скасаванне, знішчэнне.]

@<b>абал<u>о</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Частка даліны ракі, якая ў паводку заліваецца вадою. <i>З захаду.. [зямельны масіў] быў акаймаваны вузкай, у хмызняках, рачулкай, з поўначы — лесам, з поўдня — прылеснай балоцістай абалонай.</i> Хадкевіч.
<br><b>2.</b> Слой драўніны сасны, што знаходзіцца паміж стрыжнем і карою.

@<b>абал<u>о</u>ністы</b>, -ая, -ае. Які мае тоўстую абалону. <i>Сасна — тая дрэнь, можна сказаць. Іншая, абалоністая, і дзесяць год не праліпіць.</i> Ермаловіч.

@<b>абал<u>о</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>Р мн.</i> -нак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Покрыва ў выглядзе шкарлупіны, скуркі (у пладах), тканіны або проста верхні слой чаго-н. <i>Ядзерка арэха захавана пад моцнай абалонкай. Зямны шар мае цвёрдую абалонку — зямную кару. Абалонка аэрастата.</i>
<br>// Назва некаторых покрыўных тканак.
<br><i>Слізістая абалонка. Рагавая абалонка. Сеткавая абалонка. Радужная абалонка.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Форма вонкавага выяўлення якога-н. унутранага зместу.
<br><i>Пад знешняй фантастычнай абалонкай падання мы бачым яе [легенды] рэальную аснову.</i> Івашын.

@<b>абал<u>о</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Тое, што і абалона.

@<b>абал<u>о</u>нны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абалоны. <i>Абалонныя землі. Абалонныя лугі.</i>

@<b>абал<u>о</u>нь</b>, -і, <i>ж.</i> Тое, што і абалона (у 2 знач.).

@<b>абамкн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак.</i> Пазамыкаць усе ўваходы ў якое-н. памяшканне і інш. <i>Кімберліт [горная народаў піропы [каштоўныя камяні] схавала тайга, абамкнула замкамі скарбніцу.</i> Дубоўка.

@<b>абамл<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Які страціў прытомнасць.
<br>// Анямелы, здранцвелы.
<br><i>Абамлелы ад страху.</i> □ <i>Гуслі строіць [гусляр] свае, — струны звонка звіняць, Жменяй водзіць па іх абамлелай.</i> Купала.

@<b>абамл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>ж. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абамлець.

@<b>абамл<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Страціць прытомнасць. <i>[Панас] змогся, страціў многа крыві і абамлеў ад голаду, холаду і страху.</i> Колас.
<br>// Абмярцвець, анямець, збянтэжыцца ад нечаканага страху, здзіўлення і пад. <i>Вось.. [хлопчык] падышоў зусім блізка і абамлеў ад страху і здзіўлення.</i> Маўр.
<br><b>2.</b> Аб частках цела — знямець, здранцвець, зацячы. <i>Ад нязручнага сядзення абамлела нага.</i>

@<b>абамш<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Тое, што і абымшэлы.

@<b>абамш<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>е; <i>зак.</i> Тое, што і абымшэць.

@<b>абанем<u>е</u>нт</b>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м.</i> Права на карыстанне чым-н. пэўны час, а таксама дакумент на гэта права. <i>Абанемент у тэатр.</i>
<br>[Фр. abonnement.]

@<b>абанем<u>е</u>нтны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абанемента. <i>Абанементная плата. Абанементны канцэрт.</i>

@<b>абан<u>е</u>нт</b>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м.</i> Асоба, якая мае абанемент.
<br>[Ням. Abonnent ад фр.]

@<b>абан<u>е</u>нтны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абанента. <i>Абанентны аддзел.</i>

@<b>абан<u>е</u>нцкі</b>, -ая, -ае. Які ўласцівы абаненту, належыць яму. <i>Абаненцкія месцы ў тэатры.</i>

@<b>абан<u>і</u>раванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абаніраваць.

@<b>абан<u>і</u>равацца</b>, -руюся, -руешся, -руецца; <i>зак.</i> і <i>незак. Уст.</i> Набыць (набываць) абанемент. <i>Абаніравацца на чытанне кніг у бібліятэцы.</i>

@<b>абан<u>і</u>раваць</b>, -рую, -руеш, -руе; <i>зак.</i> і <i>незак., каго-што. Уст.</i> Атрымаць (атрымліваць) па абанеменце; набыць (набываць) права карыстання чым-н. на пэўны тэрмін.

@<b>абанкр<u>у</u>ціцца</b>, -р<u>у</u>чуся, -р<u>у</u>цішся, -р<u>у</u>ціцца; <i>зак.</i> Зрабіцца неплацежаздольным даўжніком. <i>Фірма, якой.. [Марцін] дастаўляў свіней, абанкруцілася.</i> Карпюк.
<br>// <i>перан.</i> Пацярпець крах у ідэйных або маральных адносінах.

@<b>аб<u>а</u>пал</b>.
<br><b>1.</b> <i>прыназ. з Р.</i> Спалучэнне з прыназ. выражае прасторавыя адносіны. Паказвае на размяшчэнне з абодвух бакоў чаго-н. <i>Часам па лесе, што абапал выбоістага шляху, пройдзецца Лясун і засвішча, застогне.</i> Лупсякоў. <i>Над ракою, над лугамі абапал ракі ні клубочка ні каснічка — палоскі туману.</i> Янкоўскі.
<br><b>2.</b> <i>прысл.</i> З абодвух бакоў. <i>Абапал пацягнуліся сады, агароды, ягаднікі.</i> Мележ.

@<b>абап<u>е</u>рці</b>, -пр<u>у</u>, -пр<u>э</u>ш, -пр<u>э</u>; -пр<u>о</u>м, -прац<u>е</u>; <i>пр.</i> абапёр, -п<u>е</u>рла; <i>зак., каго-што, аб што, на што.</i> Паставіць, прыставіць, упіраючы ў што-н., каб надаць чаму-н. большую ўстойлівасць. <i>Ён лёгка стаіць пры варштаце. Трохі закасаныя рукі абапёр на гэбель.</i> Ліс.

@<b>абап<u>е</u>рціся</b>, -пр<u>у</u>ся, -пр<u>э</u>шся, -пр<u>э</u>цца; -пр<u>о</u>мся, -прац<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абапёрся, -п<u>е</u>рлася; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>на каго-што.</i> Налегчы на каго-, што-н., пераносячы на яго частку цяжару свайго цела. <i>Камбат устаў, уладарна абапёрся рукамі на стол.</i> Кулакоўскі.
<br>// <i>аб каго-што.</i> Прыхіліцца да каго-, чаго-н., выкарыстаць што-н. як апору. <i>Ён [Макар] абапёрся спіной аб вушак дзвярэй, закурыў.</i> Асіпенка.
<br><b>2.</b> <i>перан.; на каго-што.</i> Знайсці падтрымку, апору ў кім-н. <i>Скуратовіч імкнецца абаперціся на нейкае асяроддзе, асабліва пасля ўяўных няшчасцяў.</i> Барсток.
<br>// Пакласці што-н. у аснову сваіх разважанняў, поглядаў, вывадаў. <i>Было там і пра лядашчую лодачку, і пра марскую хваробу, і што наша каханне не абаперлася на ўстойлівы грунт жыцця.</i> Дуброўскі.

@<b>абапёрты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абаперці.

@<b>абап<u>і</u>цца</b>, -п'<u>ю</u>ся, -п'<u>е</u>шся, -п'<u>е</u>цца; п'ёмся, -п'яц<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абап<u>і</u>ўся, апіл<u>а</u>ся, апіл<u>о</u>ся; <i>зак.</i> Прычыніць сабе шкоду, выпіўшы чаго-н. звыш меры. <i>Ну, а дожджык? Той ідзе і</i> <i>няма</i> <i>канца вадзе. Дзетвары здалося — Неба апілося.</i> Хведаровіч.

@<b>абап<u>і</u>ць</b>, -п'<u>ю</u>, -п'<u>е</u>ш, -п'<u>е</u>; -п'ём, -п'яц<u>е</u>: <i>пр.</i> абап<u>і</u>ў, апіл<u>а</u>, апіл<u>о</u>; <i>зак., каго. Разм.</i> Увесці каго-н. у страту, выпіўшы за яго кошт. <i>[Патапчык:] — Ды не трымай ты мяне на дварэ, вядзі ў хату. Я цябе не аб'ем і не</i> <i>абап'ю.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абапн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абапнуць.

@<b>абапн<u>у</u>цца</b>, -пн<u>у</u>ся, -пн<u>е</u>шся, -пн<u>е</u>цца; -пнёмся, -пняц<u>е</u>ся; <i>зак. Разм.</i> Накрыцца, ахінуцца чым-н. ад дажджу або ветру.

@<b>абапн<u>у</u>ць</b>, -пн<u>у</u>, -пн<u>е</u>ш, -пн<u>е</u>; -пнём; -пняц<u>е</u>; <i>зак., каго, чым.</i> Накрыць, ахінуць каго-, што-н. плашчом, брызентам, хусткай ад дажджу або ветру.

@<b>абаправ<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак.да</i> абапрэць.

@<b>абапр<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Аб чым-н., што абгніло, папрэла з усіх бакоў. <i>Гумно са стрэшкай пасівелай, Абросшай мохам, абапрэлай, Прыгрэбнік, хата — ўсё дачыста Казала ясна, галасіста Аб непарадку, запусценні.</i> Колас.

@<b>абапр<u>э</u>ць</b>, -пр<u>э</u>ю, -пр<u>э</u>еш, -пр<u>э</u>е; <i>зак.</i> Папрэць з усіх бакоў.

@<b>абап<u>я</u>ць</b>, -пн<u>у</u>, -пн<u>е</u>ш, -пн<u>е</u>; -пнём, -пняц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Абцягнуць чым-н. (дротам, тканінай, сеткай і пад.). <i>Абапяць пасевы дротам.</i>

@<b>абараназд<u>о</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Валоданні ўсімі неабходнымі для абароны сродкамі; гатоўнасць да абароны. <i>Мацаваць абараназдольнасць Савецкай дзяржавы.</i>

@<b>абараназд<u>о</u>льны</b>, -ая, -ае. Здольны, падрыхтаваны да абароны.

@<b>абар<u>а</u>нак</b>, -нка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Булачны выраб з заварнога цеста, закручанага кольцам. <i>І любяць дзеда Юрку ўнукі, Яны цалуюць яму рукі, А дзед у плечы іх цалуе І абаранкам патрактуе.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Рулявое кола ў аўтамабілі, трактары і пад. <i>Пазяхае шафёр і моцна-моцна сціскае абаранак руля, каб не прыдрамаць, не прапусціць павароткі.</i> Лынькоў.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прысл.</i> абаранкам. У форме, у выглядзе кольца. <i>Скруціцца абаранкам.</i>
<br>◊ <b>Дзірка ад абаранка</b> <i>гл.</i> дзірка.
<br><b>Зарабіць на абаранкі</b> <i>гл.</i> зарабіць.

@<b>абар<u>а</u>начнік</b>, -а, <i>м. Разм.</i> Той, хто пячэ або прадае абаранкі.

@<b>абар<u>а</u>начніца</b>, -ы, <i>ж. Разм. Жан.да</i> абараначнік.

@<b>абар<u>а</u>начны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абаранка.

@<b>абаран<u>і</u>цца</b>, абаран<u>ю</u>ся, абар<u>о</u>нішся, абар<u>о</u>ніцца. <i>Зак. да</i> абараняцца (у 1 знач.).

@<b>абаран<u>і</u>ць</b>, абаран<u>ю</u>, абар<u>о</u>нішся, абар<u>о</u>ніцца. <i>Зак. да</i> абараняць.

@<b>абар<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абараць.

@<b>абаран<u>я</u>льны</b>, -ая, ае. Тое, што і абарончы.

@<b>абаран<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Адбіваць напад праціўніка, ворага. <i>Звычайна.. [янот] стараецца схавацца ў нару, але калі яго дагналі і ратунку няма, ён абараняецца мужна і заўзята.</i> В.Вольскі.
<br>// Адстойваць свае інтарэсы, правы, погляды. <i>Раптам зрабілася крыўдна, што на бюро.. [Андрэй] не абараняўся, як належыць камсамольскаму важаку.</i> Асіпенка. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абараняць.

@<b>абаран<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>незак., каго- што.</i>
<br><b>1.</b> Адбіваць напад, засцерагаць ад нападу, непрыязных або варожых дзеянняў. <i>Маладыя калгаснікі пайшлі ў Чырвоную Армію са зброяй у руках абараняць сваю радзіму.</i> Колас.
<br>// Адстойваць чые-н. інтарэсы, правы, погляды. <i>Паэт, які з самага дзяцінства зведаў нягоды і пакуты сялянскага жыцця, рашуча абараняў прынцып дэмакратызму ў паэзіі.</i> Шкраба.
<br>// Быць заслонай ад шкоднага дзеяння чаго-н. <i>Іх [эўкаліптаў] магутныя сцены абараняюць сады ад вятроў, яны азаніруюць паветра.</i> Самуйлёнак.
<br><b>2.</b> Выступаць на судзе ў якасці абаронцы. [Марыся:] — <i>Хутка будзе суд, а пан Крукоўскі падкупіў адвакатаў, якія будуць абараняць</i> <i>Рыгора.</i> Бажко.
<br><b>3.</b> На спецыяльным пасяджэнні дабівацца прызнання вартасці навуковай працы, дыпломнага праекта з мэтай атрымаць адпаведную кваліфікацыю. <i>А калі Русаковіч абараняў дыплом, дык за яго хваляваўся не толькі Даніла Мікалаевіч, але і генерал.</i> Паслядовіч.

@<b>абар<u>а</u>ць</b>, -ар<u>у</u>, -ар<u>э</u>ш, -ар<u>э</u>; -ар<u>о</u>м, -арац<u>е</u>, <i>зак., што.</i> Узараць зямлю вакол чаго-н. <i>Абараць яблыню. Абараць участак лесу.</i>

@<b>абарач<u>а</u>льнасць/1</b><sup>1</sup>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Спец.</i> Перамяшчэнне транспартных сродкаў туды і назад, рух са зваротам да зыходнага месца за пэўны прамежак часу. <i>Абарачальнасць вагонаў.</i>
<br><b>2.</b> Праходжанне тавараў, грошай і пад. праз абарот (у 3 знач.). <i>Абарачальнасць абаротных сродкаў.</i>

@<b>абарач<u>а</u>льнасць/2</b><sup>2</sup>, -і, <i>ж. Спец.</i> Уласцівасць абарачальнага. <i>Абарачальнасць хімічных рэакцый.</i>

@<b>абарач<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Здольны вяртацца ў свой першапачатковы, зыходны стан. <i>Абарачальныя працэсы. Абарачальныя рэакцыі.</i>

@<b>абарач<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абярнуцца (у 4, 5 знач.).

@<b>абарач<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абярнуць (у 4, 5 знач.).

@<b>абарач<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абарот (у 1 знач.). <i>Абарачэнне Зямлі вакол Сонца.</i>
<br><b>2.</b> Тое, што і абарот (у 3 знач.). <i>Пусціць у абарачэнне. Грашовае абарачэнне.</i>

@<b>абарв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абарваць (у 1-3, 6 знач.).
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Сарваны; пазбаўлены чаго-н. <i>Этажэрка з кнігамі — у трэцім куце. Старыя абарваныя шпалеры месцамі заклеены газетамі.</i> Бядуля.
<br>// Разарваны, перарваны. <i>Ледзь прычакаўся ён [Алёшка] ранняга вячэрняга змроку. Украдкам агледзеў канцы абарваных шнуроў.</i> Лынькоў.
<br>// Апрануты ў ірванае адзенне. <i>Убор дзявочы абарваны, Зблытаныя косы, У вочках толькі рдзяцца</i> слёзы, <i>Як улетку росы.</i> Купала.
<br>// Спынены, перапынены. <i>А я не помню Калыханкі гэтай, Вайной абарванай, Недапетай...</i> Скарынкін.

@<b>абарв<u>а</u>цца</b>, -рв<u>у</u>ся, -рв<u>е</u>шся, -рв<u>е</u>цца; -рвёмся, -рвяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Адарваўшыся, аддзяліцца ад чаго-н. <i>Трос абарваўся.</i>
<br><b>2.</b> Не ўтрымаўшыся, сарвацца, зваліцца адкуль-н. <i>[Даўгулевіч:]</i> — <i>Мне было горача і сніўся сон, нібы мы з Адэляю падымаліся на высокія горы, яна абарвалася і паляцела ў прорву.</i> Гурскі.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Нечакана спыніцца, перарвацца (пра якое-н. дзеянне, працэс). <i>Яшчэ некалькі хвілін, і гэтая сіпаватая песня паравоза абарвалася, прыціхла.</i> Колас.
<br>// Рэзка, без паступовага пераходу кончыцца. <i>За вёскай шаша абарвалася.</i>
<br>◊ <b>Сэрца абарвалася</b> <i>гл.</i> сэрца.

@<b>абарв<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -рв<u>у</u>, -рв<u>е</u>ш, -рв<u>е</u>; -рвём, -рвяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрываючы, вызваліць што-н. ад чаго-н. <i>Абарваць куст агрэсту.</i>
<br>// Пазрываць што-н. з чаго-н.
<br><i>Абарваць спелыя ягады.</i> □ <i>Пытае шумны маладняк У дрэў старых: вятры якія Іх абарвалі так, Ствалы сагнулі векавыя?</i> Танк.
<br><b>2.</b> Моцна нацягнуўшы, разарваць; адарваць частку чаго-н. або поўнасцю што-н. ад чаго-н.
<br><i>Ён абарваў брызент, якім ззаду быў завешаны кузаў.</i> Янкоўскі.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Раптоўна і рэзка спыніць дзеянне, працяканне чаго-н.
<br><i>Абарваць размову.</i> □ <i>Разважанні камандзіра абарваў далёкі гарматны стрэл.</i> Шчарбатаў.
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Зарабіць, раздабыць што-н.
<br><i>Чалавек тут жыў бедны і рад быў абарваць капейку з якога-небудзь выпадку.</i> Чорны.
<br><b>5.</b> <i>перан. Разм.</i> Зрабіўшы рэзкую, грубую заўвагу, перапыніць каго-н., прымусіць змоўкнуць.
<br><i>Андрэй слухаў Івана і ледзь стрымліваўся, каб не абарваць яго рэзкім словам.</i> Шахавец.
<br><b>6.</b> Пашкодзіць, разарваць кусаючы; абкусаць.
<br><i>— Ах, ах! — крычыць пан. — Напусціце на яго [чорта] пару вепрукоў — няхай яны яму лыткі абарвуць!</i> Якімовіч.
<br>◊ <b>Абарваць тэлефон</b> — часта, многа званіць па тэлефоне.

@<b>абарв<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -рв<u>е</u>; <i>зак.</i> Апухнуць і нагнаіцца; нарваць вакол. <i>Палец абарваў.</i>

@<b>абард<u>а</u>ж</b>, -у, <i>м.</i> Старадаўні спосаб марскога бою — счэпліванне свайго судна з варожым для рукапашнай схваткі.
<br>◊ <b>Браць (узяць) на абардаж</b> <i>гл.</i> браць.
<br>[Фр. abordage]

@<b>абард<u>а</u>жны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абардажу. <i>Абардажны бой.</i>

@<b>абарм<u>о</u>т</b>, -а, <i>М</i> -м<u>о</u>це, <i>м. Разм.</i> Чалавек, учынкі і паводзіны якога выклікаюць абурэнне, агіду; нягоднік, грубіян, ашуканец. <i>У душу ўлазіць з брудным ботам, Жыццё атручвае, як гад. Пракляты ж будзь ты, панскі лад, Дзе права правяць абармоты.</i> Колас.

@<b>абарм<u>о</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж. Жан. да</i> абармот.

@<b>абар<u>о</u>г</b>, -а, <i>м.</i> Збудаванне ў выглядзе стрэшкі, паднятай на чатырох слупах, якое служыць для складання сена, саломы і пад.

@<b>абар<u>о</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абараняць — абараніць і абараняцца — абараніцца.
<br><b>2.</b> Сукупнасць сродкаў, накіраваных на забеспячэнне краіны, народу ад нападу ворагаў. <i>Абарона сацыялістычнай Айчыны ёсць свяшчэнны абавязак кожнага грамадзяніна СССР.</i> Канстытуцыя СССР.
<br><b>3.</b> Сістэма абарончых збудаванняў. <i>Прарваць абарону праціўніка. Участак абароны.</i>
<br><b>4.</b> Абарончы бок у судовым працэсе, у гульні. <i>Пярэчанне абароны. Гуляць у абароне.</i>

@<b>абар<u>о</u>нец</b>, -нца, <i>м.</i> Прыхільнік абаронніцтва.

@<b>абар<u>о</u>нніцкі</b>, -ая, -ае. Які выражае палітыку, настроі абаронніцтва. <i>Абаронніцкая пазіцыя. Абаронніцкія партыі.</i>

@<b>абар<u>о</u>нніцтва</b>, -а, <i>н.</i> Палітыка абароны буржуазнай дзяржавы і інтарэсаў нацыянальнай буржуазіі, якая праводзілася апартуністычнымі партыямі ў часе першай сусветнай вайны пад лозунгам “абароны бацькаўшчыны” і азначала ў сапраўднасці здраду інтарэсам рабочага класа.

@<b>абар<u>о</u>нны</b>, -ая, -ае. Які звязаны з абаронай, задавальняе патрэбы абароны. <i>Абаронная магутнасць краіны. Абароннае значэнне. Абаронная прамысловасць.</i>

@<b>абар<u>о</u>нца</b>, -ы, <i>ДМ</i> -у, <i>Т</i> -ам, <i>м.; ДЫ</i> -ы, <i>Т</i> -ай(-аю), <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Той, хто каго-, што-н. абараняе, засцерагае ад нападу, непрыязных або варожых дзеянняў, шкоднага ўплыву; заступнік. <i>Абаронцы міру.</i> □ <i>[Віця] ні на крок не адыходзіў ад дзеда, адчуваючы ў ім клапатлівага і надзейнага абаронцу.</i> Шамякін. <i>[Варожых аўтаматчыкаў] сустракалі абаронцы крэпасці ружэйным і кулямётным агнём.</i> Гурскі. 
<br><b>2.</b> Той, хто адстойвае на судзе інтарэсы абвінавачанага; адвакат. <i>Пасля абвінаваўчай прамовы выступіў абаронца.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Ігрок групы абароны ў футбольнай, хакейнай і інш. камандах. <i>Левы абаронца.</i>

@<b>абар<u>о</u>нчы</b>, -ая, -ае. Які мае сваёй мэтай абарону.
<br><i>Абарончыя баі. Абарончая тактыка.</i>
<br>// Прызначаны для абароны.
<br><i>Абарончыя збудаванні. Абарончы рубеж.</i> □ <i>Узвод Пазняка першы прарваўся праз абарончыя лініі ворага.</i> Шахавец.

@<b>абар<u>о</u>т</b>, -у, <i>М</i> -р<u>о</u>це, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Поўны круг, зроблены пры вярчэнні.
<br><i>Кола робіць дзесяць абаротаў за секунду. Працаваць на малых абаротах.</i>
<br>// <i>Спец.</i> Перавернуты пласт.
<br><i>Апрацоўка глебы з абаротам пласта.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Сукупнасць работ, аперацый, якія складаюць поўны цыкл у выкарыстанні чаго-н., а таксама час, неабходны для гэтага.
<br><i>Абарот вагонаў.</i>
<br><b>3.</b> Абарачэнне грашовых сродкаў і тавараў, гандлёва-прамысловыя аперацыі на ўзнаўленне і атрыманне прыбытку.
<br><i>Пусціць грошы ў абарот.</i> □ <i>За свае дзесяткі або сотні рублёў, якія маленькія людзі кладуць у банкі або ашчадныя касы, яны атрымліваюць працэнты тры або чатыры капейкі на рубель, а багачы складаюць з гэтых дзесяткаў — мільёны, расшыраюць на гэтыя мільёны свой абарот і нажываюць па дзесяць і дваццаць капеек на рубель.</i> Ленін.
<br>// Сродкі, тавары, якія знаходзяцца ў абарачэнні.
<br><i>Гадавы абарот. Гандлёвы абарот.</i>
<br>◊ <b>Браць (узяць) у абарот</b> <i>гл.</i> браць.

@<b>абар<u>о</u>так</b>, -тку, <i>м. Разм.</i> Тое, што і абарот (у 3 знач.).

@<b>абар<u>о</u>тлівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абаротлівага.

@<b>абар<u>о</u>тлівы</b>, -ая, -ае. Той, хто ўмела вядзе справы; вынаходлівы, энергічны.
<br><i>Чыкілевіч — абаротлівы, кемлівы чалавек, спрытны гаспадар, жыве наводшыбе.</i> Колас.

@<b>абар<u>о</u>тнасць</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Колькасць абаротаў (кола, вала і пад.) за пэўны прамежак часу.
<br><i>Высокая абаротнасць матора.</i>

@<b>абар<u>о</u>тны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i>
<br><b>1.</b> Які прызначаны для абароту, знаходзіцца ў абароце (у 3 знач.).
<br><i>Абаротныя сродкі. Абаротны капітал. Абаротны баланс.</i>
<br><b>2.</b> Які прызначаны для змены напрамку чаго-н. у адваротны бок.
<br><i>Абаротная станцыя.</i>

@<b>абар<u>о</u>цісты</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Тое, што і абаротлівы.

@<b>абар<u>о</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абарочваць.

@<b>абар<u>о</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абярнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абарочваць.

@<b>абар<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абярнуць (у 1-4 знач.).

@<b>абарт<u>ы</u>ўны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Накіраваны на спыненне якога-н. працэсу, хваробы і пад.
<br><i>Абартыўныя сродкі. Абартыўнае лячэнне.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Які спыніў сваё развіццё ў самым пачатку; недаразвіты.
<br><i>Абартыўныя органы раслін.</i>

@<b>абарыг<u>е</u>н</b> <i>гл.</i> абарыгены.

@<b>абарыг<u>е</u>нны</b>, -ая, -ае. Мясцовы, мясцовага паходжання.
<br><i>Абарыгеннае насельніцтва. Абарыгенная парода жывёлы.</i>

@<b>абарыг<u>е</u>ны</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абарыг<u>е</u>н</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Першыя пасяленцы, карэнныя жыхары краіны, мясцовасці; туземцы, аўтахтоны.
<br><i>Абарыгены Камчаткі.</i>
<br><b>2.</b> Арганізмы, якія ўзніклі ў працэсе эвалюцыі ў дадзенай мясцовасці.
<br>[Лац. aborigines.]

@<b>абасп<u>а</u>цца</b>, -спл<u>ю</u>ся, -сп<u>і</u>шся, -сп<u>і</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Перабраць меру ў сне.
<br><i>[Галя:] — Ад гультайства можна абаспацца і нават апухнуць.</i> Сабаленка.

@<b>абасс<u>а</u>цца</b>, -сс<u>у</u>ся, -сс<u>е</u>шся, -се<u>е</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Ссучы, перабраць меру.
<br><i>Тут аднаго хачу, нарэшце, я: Над байкаю мая каб не прапала праца, — Хай помніць кожнае ліслівае цяля, Што можна ссаць, ды можна й абассацца.</i> Крапіва.

@<b>аб<u>а</u>т</b>, -а, <i>М</i> аб<u>а</u>це, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Ігумен каталіцкага мужчынскага манастыра.
<br><b>2.</b> У Францыі — назва каталіцкага свяшчэнніка.
<br>[Лац. abbas, abbatis з сір.]

@<b>абаткн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абаткнуць.

@<b>абаткн<u>у</u>ць</b>, -ткн<u>у</u>, -ткн<u>е</u>ш, -ткн<u>е</u>; -ткнём, -ткняц<u>е</u>; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Заткнуць, заканапаціць чым-н. дзіркі, пазы і пад.
<br><i>Абаткнуць сцены мохам. Абаткнуць і засмаліць лодку.</i>
<br><b>2.</b> Абгарадзіць, абсадзіць што-н., наўтыкаўшы галінак або палак.

@<b>абат<u>ы</u>са</b>, -ы, <i>ж.</i> Ігумення каталіцкага жаночага манастыра.
<br>[Лац. abbatissa]

@<b>аб<u>а</u>цкі</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абата, абацтва.

@<b>аб<u>а</u>цтва</b>, -а, <i>н.</i> Каталіцкі манастыр са сваімі ўладаннямі.

@<b>аб<u>а</u>члівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абачлівага.

@<b>аб<u>а</u>члівы</b>, -ая, -ае. Асцярожны, разважлівы, прадбачлівы.
<br><i>Абачлівы чалавек.</i>
<br>// Абдуманы, узважаны.
<br><i>Абачлівы ўчынак.</i>

@<b>аба<u>я</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абаяльнага.
<br><i>Аднак, калі чалавек вельмі ўдачлівы па прыродзе, то і пад старасць не траціць пэўнай абаяльнасці.</i> Кулакоўскі.

@<b>аба<u>я</u>льны</b>, -ая, -ае. Поўны абаяння; прывабны, чароўны.
<br><i>Абаяльны вобраз. Абаяльная сіла народнай паэзіі.</i>

@<b>аба<u>я</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Прыцягальная сіла каго-, чаго-н.; прывабнасць.
<br><i>Абаянне маладосці. Знаходзіцца пад абаяннем музыкі.</i>

@<b>абб<u>е</u>гаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абабегчы (у 3 знач.) з адценнем паўторнасці дзеяння.

@<b>абб<u>е</u>гчы</b>, -бяг<u>у</u>, -бяж<u>ы</u>ш, -бяж<u>ы</u>ць; -бяж<u>ы</u>м, -бежыц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абабегчы.

@<b>аббудав<u>а</u>цца</b>, -д<u>у</u>юся, -д<u>у</u>ешся, -д<u>у</u>ецца; <i>зак. Разм.</i> Пабудаваць сабе жыллё і ўсе неабходныя гаспадарчыя будынкі.

@<b>аббудав<u>а</u>ць</b>, -д<u>у</u>ю, -д<u>у</u>еш, -д<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Пабудаваць будынкі вакол чаго-н.

@<b>аббуд<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аббудоўваць-аббудаваць.

@<b>аббуд<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аббудавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аббудоўваць.

@<b>аббуд<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аббудаваць.

@<b>абб<u>э</u>рсаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аббэрсаць.

@<b>абб<u>э</u>рсаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм.</i> Неахайна абвязаць што-н., аблытаць вяроўкай, шпагацінай і пад.

@<b>абб<u>э</u>рсваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аббэрсаць.

@<b>аббяг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аббегчы, аббегаць.

@<b>абвадн<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвадняць — абвадніць. <i>Штучнае абвадненне.</i>

@<b>абвадн<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць; <i>зак., што.</i> Забяспечыць вадой, пабудаваўшы сістэму каналаў, сажалак, калодзежаў і пад. <i>Абвадніць пустыню. Абвадніць рысавыя плантацыі.</i>

@<b>абвадн<u>я</u>льны</b>, -ая, -ае. Звязаны з абвадненнем; прызначаны для абваднення. <i>Абвадняльныя работы. Абвадняльны канал. Абвадняльная сістэма.</i>

@<b>абвадн<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абвадняць.

@<b>абвадн<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абвадніць.

@<b>абв<u>а</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абважыць.

@<b>абв<u>а</u>жванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абважваць — абважыць.

@<b>абв<u>а</u>жвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абважыцца. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абважваць.

@<b>абв<u>а</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абважыць.

@<b>абв<u>а</u>жыцца</b>, -жуся, -жышся, -жыцца; <i>зак.</i> Памыліцца не ў сваю карысць пры ўзважванні чаго-н.

@<b>абв<u>а</u>жыць</b>, -жу, -жыга, -жыць; <i>зак., каго.</i> Адпускаючы каму-н. тавар, знарок ці памылкова адважыць менш, чым трэба. <i>Абважыць пакупніка.</i>

@<b>абв<u>а</u>л</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Падзенне часткі якой-н. вялікай масы. <i>Абвал шахты. Абвал сцяны.</i>
<br><b>2.</b> Глыбы камення, зямлі або снежная лавіна, якія абрушыліся з гор. <i>Вятры заміраюць у долах глыбокіх, Абвалы спыняюць патокі ў гарах.</i> Гілевіч.

@<b>абвалав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвалаваць.

@<b>абвалав<u>а</u>ць</b>, -л<u>у</u>ю, -л<u>у</u>еш, -л<u>у</u>е; <i>зак., што. Спец.</i> Насыпаць вал вакол або ўздоўж чаго-н., каб засцерагчы што-н. ад паводкі і інш.

@<b>абвалак<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвалакаць — абвалачы, абвалакацца — абвалачыся.

@<b>абвалак<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абвалачыся.

@<b>абвалак<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвалачы.

@<b>абвал<u>а</u>кванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвалакваць — абвалачы.

@<b>абвал<u>а</u>квацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абвалачыся.

@<b>абвал<u>а</u>кваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвалачы.

@<b>абвалач<u>ы</u></b>, -лак<u>у</u>, -лач<u>э</u>ш, -лач<u>э</u>; -лач<u>о</u>м, -лач<u>а</u>це; <i>пр.</i> абвал<u>о</u>к, -лакл<u>а</u>, -лакл<u>о</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Ахутаць, пакрыць сабой з усіх бакоў, зацягнуць. <i>Хмары абвалаклі неба.</i>
<br><b>2.</b> Працягнуць, правалачы каго-, што-н. вакол чаго-н.

@<b>абвалач<u>ы</u>ся</b>, -лак<u>у</u>ся, -лач<u>э</u>шся, -лач<u>э</u>цца; <i>пр.</i> абвал<u>о</u>кся, -лакл<u>а</u>ся, -лакл<u>о</u>ся; <i>зак.</i> Ахутацца, пакрыцца, зацягнуцца чым-н. <i>Даліна абвалаклася туманам.</i>

@<b>абв<u>а</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абваліць.

@<b>абв<u>а</u>лісты</b>, -ая, -ае. Які лёгка абвальваецца. <i>Абвалісты бераг.</i>

@<b>абвал<u>і</u>цца</b>, -вал<u>ю</u>ся, -в<u>а</u>лішся, -в<u>а</u>ліцца; <i>зак.</i> Абрынуцца, разбурыцца, паваліцца.
<br><i>Столь абвалілася.</i> □ <i>Толькі жанчыны прайшлі, як абвалілася сцяна і загарадзіла вузкі завулак.</i> Гурскі.
<br>// Адарвацца, абсыпацца.
<br><i>Са сцен абваліўся тынк.</i>

@<b>абвал<u>і</u>ць</b>, -вал<u>ю</u>, -в<u>а</u>ліш, -в<u>а</u>ліць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абурыць што-н. <i>Абваліць склеп. Абваліць вугальны пласт. Абваліць падмыты вадою бераг.</i>
<br><b>2.</b> Паваліць каго-, што-н.
<br><i>Абваліць дрэва.</i>
<br>// Адолець у барацьбе.
<br><i>Тады меншы сын азвярэла кінуўся на брата, схапіў яго за грудзі і абваліў на падлогу.</i> Галавач.

@<b>абв<u>а</u>лка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лцы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абвальванне.
<br><i>У тунелі скончылася абвалка пароды.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Аддзяленне мяса ад касцей.
<br><i>Абвалка мясной тушы.</i>

@<b>абвал<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвалоўваць — абвалаваць.

@<b>абвал<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абвалоўваць.

@<b>абвал<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвалаваць.

@<b>абв<u>а</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвальваць-абваліць, абвальвацца-абваліцца.

@<b>абв<u>а</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абваліцца. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвальваць.

@<b>абв<u>а</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да абваліць.</i>

@<b>абв<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Вялікай сілы, здольны абваліць, паваліць што-н.
<br><i>То там, то тут наваколле ўздрыгвала ад моцных абвальных выбухаў бомб.</i> Мележ.

@<b>абвандрав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак.</i> Абысці, аб'ездзіць, падарожнічаючы, нейкую тэрыторыю, пабываць у многіх мясцінах.
<br><i>[Кліменці:] Я па слядах Францішка Скарыны абвандраваў дзяржавы ўсёй Еўропы.</i> Клімковіч.

@<b>абвапнав<u>а</u>цца</b>, -н<u>у</u>ецца; <i>зак. Спец.</i> Пакрыцца солямі вапны.

@<b>абвапн<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Спец.</i> Адкладанне солей вапны на паверхні чаго-н.
<br><i>Абвапноўванне тканак.</i>

@<b>абвапн<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абвапнавацца.

@<b>абв<u>а</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абварыць.

@<b>абв<u>а</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абварваць — абварыць.

@<b>абв<u>а</u>рвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абварыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абварваць.

@<b>абв<u>а</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абварыць.

@<b>абвар<u>ы</u>цца</b>, -в<u>а</u>рыцца; <i>зак.</i> Стаць абвараным. <i>Мяса абварылася.</i>

@<b>абвар<u>ы</u>ць</b>, -вар<u>у</u>, -в<u>а</u>рыш, -в<u>а</u>рыць; <i>зак., каго-што.</i> Крыху паварыўшы, зверху зварыць, а ўсярэдзіне пакінуць сырым.
<br><i>Абварыць мяса.</i>
<br>/ Абліць варам (кіпнем).
<br><i>Абварыць венік.</i> □ <i>Пякло нясцерпна. Млела ўсё навокал, Нібы зямлю хто варам абварыў.</i> Гілевіч.

@<b>абвастр<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абвастрыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвастраць.

@<b>абвастр<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвастрыць.

@<b>абвастр<u>ы</u>цца</b>, -в<u>о</u>стрыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіцца танчэйшым, вастрэйшым (пра рысы твару); завастрыцца.
<br><i>Цімашкоў за апошнія гады вонкава змяніўся: крыху схуднеў тварам, лоб пасеклі маршчыны, абвастрыліся скулы.</i> “Беларусь”.
<br><b>2.</b> Зрабіцца вастрэйшым, рэзка выяўленым (пра пачуцці, адчуванні, якасці і пад.).
<br><i>Зрок абвастрыўся.</i>
<br>// Набыць цяжэйшую форму.
<br><i>Хвароба абвастрылася.</i>
<br><b>3.</b> Зрабіцца больш напружаным, жорсткім (пра якія-н. адносіны, супярэчнасці і пад.).
<br><i>Барацьба на шахматным турніры абвастрылася. У эпоху імперыялізму рэзка абвастрыліся супярэчнасці паміж метраполіямі і калоніямі.</i>

@<b>абвастр<u>ы</u>ць</b>, -вастр<u>у</u>, -в<u>о</u>стрыш, -в<u>о</u>стрыць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць мацнейшымі, вастрэйшымі выяўленні пачуццяў, якасцей і пад.
<br><i>Абвастрыць пільнасць.</i> □ <i>Развагу і зрок абвастрыла ў дзеда разведка-хада.</i> Колас.
<br>// Зрабіць цяжэйшым.
<br><i>Абвастрыць хваробу, боль.</i>
<br><b>2.</b> Зрабіць больш напружаным, жорсткім (пра адносіны, супярэчнасці).
<br><i>Імперыялістычная вайна рэзка абвастрыла класавыя супярэчнасці, паскорыла наспяванне рэвалюцыі.</i> “Весці”.

@<b>абвастр<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвастраць-абвастрыць; <i>дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абвастрацца-абвастрыцца.

@<b>абваш<u>ы</u>вець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак. Разм.</i> Стаць вашывым.

@<b>абв<u>е</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвесці.

@<b>абв<u>е</u>зены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвезці.

@<b>абв<u>е</u>зці</b>, -вяз<u>у</u>, -вяз<u>е</u>ш, -вяз<u>е</u>; -вязём, -везяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абвёз, -в<u>е</u>зла і -вязл<u>а</u>; <i>зак., каго-што</i> Правезці вакол чаго-н. <i>Абвезці вакол калгаснай сялібы.</i>
<br>// Правезці кружным шляхам, мінуўшы што-н.

@<b>абв<u>е</u>йвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абвейваць.

@<b>абв<u>е</u>йваць</b>, -ае; <i>незак.</i> Тое, што і абвяваць. <i>Лагодны вецер абвейваў твар.</i> Самуйлёнак.

@<b>абв<u>е</u>ргнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвергнуць.

@<b>абв<u>е</u>ргнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абв<u>е</u>рг, -ла; <i>зак., што.</i> Выказаць нязгоду з якімі-н. сцверджаннямі, чуткамі, даказаўшы іх непраўдзівасць. <i>[Язэп] адчуваў, што Шугай гаворыць нешта зусім не тое, пра што павінна ісці размова, але не мог знайсці слоў, каб абвергнуць гэтыя бязглуздыя вывады.</i> Асіпенка.

@<b>абв<u>е</u>рчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвярцець.

@<b>абв<u>е</u>рчвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абверчваць.

@<b>абв<u>е</u>рчваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвярцець.

@<b>абв<u>е</u>сіцца</b>, -в<u>е</u>шуся, -в<u>е</u>сішся, -в<u>е</u>сіцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абвіснуць.
<br><b>2.</b> Тое, што і абвешацца.

@<b>абв<u>е</u>сіць</b>, -в<u>е</u>шу, -в<u>е</u>сіш, -в<u>е</u>сіць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Апусціць уніз, не могучы ўтрымаць. <i>Дрэва пад цяжарам яблыкаў абвесіла галіны.</i>
<br><b>2.</b> Тое, што і абвешаць.

@<b>абв<u>е</u>сны</b>. У выразе: <b>абвесны лад</b> <i>гл.</i> лад.

@<b>абв<u>е</u>стка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж.</i> Тое, што і аб'ява.
<br><i>Абвестка на сцяне дома гаварыла, пра што будзе сход.</i> Чорны.
<br>○ <b>Абвестка дня</b> — тое, што і парадак дня (<i>гл.</i> парадак).

@<b>абв<u>е</u>сці</b>, -вяд<u>у</u>, -вядз<u>е</u>ш, -вядз<u>е</u>; -вядзём, -ведзяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абвёў, -вял<u>а</u>, -вял<u>о</u>; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>каго-што.</i> Правесці каго-н. вакол чаго-н.
<br>// Правесці кружным шляхам, мінуўшы што-н.
<br>// У футболе, хакеі — ведучы мяч, шайбу, абысці праціўніка.
<br><b>2.</b> <i>каго-што</i> і <i>без дап.</i> Правесці чым-н. вакол чаго-н., зрабіць кругавы рух.
<br><i>Абвесці ўказкаю граніцы дзяржавы. Абвесці рукой вакол сябе.</i>
<br><b>3.</b> Водзячы каго-н., пабыць у многіх месцах.
<br><i>Абвёў яе [жонку] па ўсіх павільёнах, паказаў мічурынскі сад.</i> Васілевіч.
<br><b>4.</b> <i>каго-што, чым.</i> Апаясаць, акружыць, акаймаваць што-н. чым-н.
<br><i>Шляхі і крыніцы, Нават сны, як зарой, Абвяла чараўніца Васільковай каймой.</i> Танк.
<br><b>5.</b> <i>што чым.</i> Абнесці, абгарадзіць (плотам, сцяной), абкапаць ровам.
<br><i>Абвесці сад агароджай.
<br><b>6.</b> што.</i> Абчарціць, абмаляваць лініямі, рыскамі.
<br><i>Абвесці рамкай тэкст.</i>
<br>// Прачарціць па намечаных контурах.
<br><i>Абвесці ўзор чарнілам.</i>
<br><b>7.</b> <i>перан.; каго.</i> Ашукаць, абдурыць.
<br><i>Гэты Грамадка не хлапчук, каб яго можна было абвесці.</i> Хадкевіч.
<br>◊ <b>Абвесці вакол (кругом) пальца</b> — спрытна, хітра ашукаць.
<br><i>[Прыборны:] — Андрэй усіх гітлераўскіх фельдмаршалаў вакол пальца абвядзе і ў дурнях пакіне.</i> Шамякін.
<br><b>Абвесці позіркам (поглядам, вачамі) каго-, што-н.</b> — агледзець.
<br><i>Настаўнік абвёў усіх поглядам і спыніўся на Антоне...</i> Чарот.

@<b>абв<u>е</u>тралы</b>, -ая, -ае. Абсохлы (прасохлы) на ветры.

@<b>абв<u>е</u>траны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абветрыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які зазнаў уздзеянне ветру. <i>Палаў заход на парусе далёкім, Абліў віном абветраны граніт.</i> Бядуля.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Агрубелы, шурпаты, пацямнелы ад даўняга знаходжання на ветры, холадзе. <i>Абветраныя, патрэсканыя вусны Ганны, нервова смыкнуўшыся, застылі.</i> Мележ.

@<b>абв<u>е</u>траць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак.</i> Тое, што і абветрыцца. [<i>Алесь:</i>] <i>— Гэта я проста абветраў занадта, вось і здалося табе, што я схуднеў.</i> Броўка. <i>Даўно ўжо абветралі дарогі, пашарэла ралля і добра ўрунела жыта.</i> Чорны.

@<b>абв<u>е</u>трывацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абветрыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абветрываць.

@<b>абв<u>е</u>трываць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абветрыць.

@<b>абв<u>е</u>трыцца</b>, -рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зазнаць уздзеянне ветру.
<br>// Зрабіцца смуглым, шурпатым, агрубелым ад ветру (пра твар, рукі, ногі і пад.).
<br><b>2.</b> Абсохнуць на ветры.
<br><i>К поўдню снапы на ніве абветрыліся.</i>

@<b>абв<u>е</u>трыць</b>, -рыць; <i>безас., зак.</i> Пакінуць на паверхні чаго-н. сляды ўздзеяння (пра вецер).
<br>// Зрабіць цёмным, шурпатым, агрубелым (пра скуру на твары, руках, нагах).
<br><i>[Твар] нібы абветрыла ранняй сонечнай вясной на адкрытай машыне.</i> Пташнікаў.

@<b>абв<u>е</u>ў</b>, -в<u>е</u>ву, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвяваць, абвейваць.

@<b>абвечар<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>е; <i>безас., зак. Разм.</i> Пра надыход вечара, вячэрняй цемені, змроку.
<br><i>Абвечарэла, пачалася мяцеліца, праз рэдкі альшэўнік гнала снег з поля.</i> Пташнікаў.

@<b>абв<u>е</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвешаць.

@<b>абв<u>е</u>шацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i> Увешаць сябе чым-н.; навешаць на сябе многа чаго-н.
<br><i>Абвешацца гранатамі.</i>

@<b>абв<u>е</u>шаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Развешаць што-н. па ўсёй паверхні або вакол чаго-н.; увешаць.
<br><i>У роднай хаце ўсё па-новаму трывожыць. Рамак гэтых нарабіў бацька. Усе сцены абвешалі.</i> Мыслівец.

@<b>абв<u>е</u>швацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абвешацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвешваць.

@<b>абв<u>е</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвешаць.

@<b>абв<u>е</u>шчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвясціць.

@<b>абв<u>е</u>яны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвеяць.

@<b>абв<u>е</u>яць</b>, -в<u>е</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Абадзьмуць, абдаць паветранай плынню.
<br><i>Прыязджайце, як вецер Паўдзённым дыханнем калоссе абвее.</i> Арочка. <i>Ледзьве прыкметная плынь паветра з паплавоў абвеяла.. [Тамаша] лёгкім холадам.</i> Чорны.
<br>// Абарваць, абтрэсці, асыпаць (пра лісце, пялёсткі і пад.).
<br><i>Ты, мой лісточак, Ты, мой зялёны, Ты мяне кідаць будзеш, Ветры павеюць, Цябе абвеюць, Я адна застануся.</i> Глебка.
<br>// <i>безас.</i> Пакрыць, абсыпаць чым-н.
<br><i>Падарожнага абвеяла снегам.</i>

@<b>абвів<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абвіваць — абвіць (у 1 знач.).

@<b>абвів<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абвіцца.

@<b>абвів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвіць.

@<b>абв<u>і</u>вачны</b>, -ая, -ае. Звязаны з абвіўкай; прызначаны для абвіўкі. <i>Абвівачныя работы. Абвівачная стужка.</i>

@<b>абвінав<u>а</u>ўца</b>, -ы, <i>Т</i> -ам, <i>м.</i> Асоба, якая падтрымлівае абвінавачванне ў судовым працэсе. <i>Дзяржаўны, грамадскі абвінаваўца.</i> □ <i>Нарэшце ў Галі нібы прарэзаўся гнеўны голас, і яна пачала гаварыць не як сведка, а як абвінаваўца.</i> Сабаленка.
<br>// Той, хто выкрывае перад грамадскасцю злачынную сутнасць дзейнасці якой-н. асобы, сацыяльнай групы або ўкладу жыцця. <i>Абвінаваўца самаўладства.</i>

@<b>абвінав<u>а</u>ўчы</b>, -ая, -ае. Які змяшчае ў сабе абвінавачанне. <i>Абвінаваўчы акт. Абвінаваўчае заключэнне.</i> □ <i>Для абвінаваўчай прамовы старшыня даў слова пракурору.</i> Колас.

@<b>абвінав<u>а</u>ціць</b>, -чу, -ціш, -ціць; <i>заг.</i> абвінав<u>а</u>ць. <i>Зак. да</i> абвінавачваць (у 1 знач.).

@<b>абвінав<u>а</u>чанне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Прызнанне каго-н. вінаватым у чым-н. <i>[Галена:] — Я тады набралася гора, пакуль не з'явіўся сам гэты хлопец і не папрасіў зняць абвінавачанне, бо ён памыліўся.</i> Чорны. <i>Адносна Лабановіча пракурор заўважыў, што гэты падсудны, хоць і мала фігуруе ў абвінавачанні, але, як гаворыць народная прыказка, — па абліччы апостал, а па зубах сабака.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Той бок у судовым працэсе, які абвінавачвае. <i>Сведкі абвінавачання.</i>

@<b>абвінав<u>а</u>чаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвінаваціць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>абвінав<u>а</u>чаны</b>, -ага, <i>м.;</i> <b>абвінав<u>а</u>чаная</b>, -ай, <i>ж.</i> Той (тая), каго абвінавацілі, лічаць вінаватым (вінаватай). <i>Багушэвіч папрасіў суд дазволіць абвінавачанаму сесці побач з ім за сталом абаронцы.</i> Ларчанка.

@<b>абвінав<u>а</u>чванне</b>, -я, н. <i>Дзеянне паводле</i> <i>знач. дзеясл.</i> абвінавачваць — абвінаваціць.

@<b>абвінав<u>а</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абвінавачваць (у 1 знач.).

@<b>абвінав<u>а</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>каго-што ў чым і без дап.</i> Лічыць каго-н. вінаватым у чым-н. <i>А супярэчыў.. [Сцяпан Варанец], так сказаць, прынцыпова: не можна, бачыце, абвінавачваць чалавека, калі добра не ведаеш.</i> Крапіва.
<br>// Устанаўліваць віну каго-н. у судовым парадку; лічачы вінаватым у чым-н., прыцягваць да судовага разбору.
<br><i>Думкі перабіў ураднік. — У чым жа вас абвінавачваюць? — запытаў ён. — За што судзяць?</i> Колас.
<br>// Папракаць, асуджаць за што-н.
<br><i>Абвінавачваць у неаб'ектыўнасці.</i>
<br><b>2.</b> <i>без дап.</i> Выступаць у якасці судовага абвінаваўцы, пракурора.
<br><i>Малады пракурор абвінавачваў упершыню.</i>

@<b>абвін<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвінаць — абвінуць.

@<b>абвін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абвінуцца.

@<b>абвін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвінуць.

@<b>абвін<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвінуць.

@<b>абвін<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак., чым</i>. Абгарнуцца, ахінуцца. <i>Абвінуцца хусткай.</i>

@<b>абвін<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак., каго-што чым.</i> Абгарнуць (у 2 знач.), ахінуць, абкруціць.
<br>// <i>перан.</i> Абкружыць, абступіць. <i>Яны [лугі] падступаюць да самых гародаў, да вішнёвых прысад, што вянком абвінулі амаль кожную вясковую сядзібу.</i> Шашкоў.

@<b>абвіс<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвіснуць.

@<b>абв<u>і</u>сласць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць і стан абвіслага. <i>Абвісласць шчок.</i>

@<b>абв<u>і</u>слы</b>, -ая, -ае. Які навіс, апусціўся, звесіўся. <i>Коркія маўчаў і торгаў свой абвіслы пасівелы вус.</i> Самуйлёнак.

@<b>абв<u>і</u>снуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абв<u>і</u>с, -ла; <i>зак.</i> Павіснуўшы, апусціцца ўніз. <i>Панура абвіслі да самай зямлі абледзянелыя галінкі хвоек.</i> Шамякін. <i>Правае крылца птушаняці, сапраўды, абвісла і не варушылася.</i> Якімовіч.
<br>// Павіснуць ад знямогі. <i>У Міколы на руцэ абвіс Яначка.</i> Крапіва.
<br>// Выцягнуцца, стаць даўжэйшым (пра вопратку). <i>Падкладка паліто абвісла.</i>

@<b>абв<u>і</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвіць.

@<b>абв<u>і</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -в<u>і</u>ўцы, <i>ж. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абвіваць-абвіць (у 1 знач.).

@<b>абв<u>і</u>цца</b>, абаў<u>ю</u>ся, абаў<u>е</u>шся, абаў<u>е</u>цца; абаўяц<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абв<u>і</u>ўся, -віл<u>а</u>ся, -віл<u>о</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абкруціцца вакол чаго-н.; абвіць сабой што-н. <i>Пуга абвілася вакол задняй нагі ваўка, і я не змог яе ўтрымаць у руцэ.</i> Ляўданскі.
<br>// Абняць, абхапіць (пра рукі). <i>Дзіцячыя ручкі абвіліся вакол матчынай шыі.</i>
<br><b>2.</b> Пакрыцца, абвіць сябе чым-н. <i>Абаўецца навокал зямля Да бляскату ў яркую зелень.</i> Астрэйка.
<br>// Ахутацца, абвалачыся чым-н. (дымам, туманам і пад.). <i>Сена палыхнула агнём, і стажок абвіўся жаўтавата-сінім дымам.</i> Колас.

@<b>абв<u>і</u>ць</b>, абаў<u>ю</u>, абаў<u>е</u>ш, абаў<u>е</u>; <i>пр.</i> абв<u>і</u>ў, -віл<u>а</u>, -віл<u>о</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абматаць што-н. чым-н. або што-н. вакол чаго-н. <i>Абвіць провад ізаляцыйнай стужкай.</i>
<br>// Апаясаць; акружыць. <i>На галоўцы вянок З сініх васілёчкаў, А чырвон паясок Стан абвіў дзявочы.</i> Купала. <i>[Ручай] То заскочыць у гай, То курган абаўе, Дзе сярдзіта бубніць, Дзе лагодна пяе.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Размяшчаючыся вакол, па паверхні чаго-н., заплесці, пакрыць сабой (пра расліны). <i>Абвіла яго [сына] таполя Каранямі, Атуліла маладзенькімі Лістамі.</i> Танк. <i>На мужычым полі Цягнецца палоска... Зелле яе глушыць, Абвіла бярозка.</i> Колас. 
<br>// <i>перан.</i> Ахутаць, абвалачы, ахапіць з усіх бакоў (пра дым, туман і пад.). <i>Полымя зараз жа ўзнялося да палавіны лесу, абвіло яго сукі і галіны.</i> Колас.
<br>// <i>перан.</i> Авалодаць, ахапіць, паланіць (пра пачуцці, перажыванні, жаданні і пад.). <i>Ідзе жыццё чароўнай казкай, Душу абвіў цудоўны чар, На свет глядзяць з вясёлай ласкай Дзяўчына, хлопец, мал і стар.</i> Купала. <i>Ты, рачулка, шнурочак Дняпра, Гэты лес ціхім смуткам абві.</i> Пысін.
<br><b>3.</b> Абхапіць, абняць рукамі. <i>Хлопчык абвіў бацькаву шыю і нечакана моцна сціснуў яе.</i> Карпаў.

@<b>абв<u>о</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Лінія, паласа, праведзеная вакол чаго-н.
<br><b>2.</b> Лінія ўмацаванняў вакол чаго-н. <i>Абарончы абвод.</i>
<br><b>3.</b> <i>звычайна мн.</i> (<b>абв<u>о</u>ды</b>, -аў). Вонкавыя абрысы корпуса судна.

@<b>абв<u>о</u>дзіцца</b>, -дзіцца; <i>незак. Зал. да</i> абводзіць.

@<b>абв<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць. <i>Незак. да</i> абвесці

@<b>абв<u>о</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i> Тое, што і абвод (у 1 знач.). <i>Ля акна ў чорнай рамачцы з пазалочанай абводкай вісеў невялічкі партрэт Адама Міцкевіча.</i> С.Александровіч.

@<b>абв<u>о</u>днены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвадніць.

@<b>абв<u>о</u>дны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абводу чаго-н.; які акружае што-н. <i>Абводны канал.</i>

@<b>абв<u>о</u>з</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвозіць — абвезці.

@<b>абв<u>о</u>зіць</b>, -в<u>о</u>жу, -в<u>о</u>зіш, -в<u>о</u>зіць. <i>Незак. да</i> абвезці.

@<b>абв<u>о</u>рак</b>, -рка. <i>м. Разм.</i> Месца на полі, якое кругом абворваецца; няўдобіца.

@<b>абв<u>о</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абворваць.

@<b>абв<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абараць.

@<b>абв<u>о</u>странасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абвостранага (у 3, 4 знач.). <i>Абвостранасць пачуццяў, успрыняцця.</i>

@<b>абв<u>о</u>страны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвастрыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Пра рысы твару — завостраны, з адзнакамі схуднеласці.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Больш востры, чым звычайна; павышаны, узмоцнены (пра пачуцці, успрыманні і пад.). <i>Абвостраны слых.</i>
<br><b>4.</b> <i>у знач. прым.</i> Жорсткі, напружаны (аб якіх-н. адносінах, супярэчнасцях). <i>Абвостраная барацьба. Абвостраныя класавыя супярэчнасці.</i>

@<b>абв<u>у</u>глены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвугліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Абпалены зверху. <i>Абвугленыя сцены.</i> □ <i>Печы стаялі пасярод абвугленых недагарэўшых галавешак.</i> Галавач. <i>Чорныя пальцы абвугленых дрэў у твар мне крычалі: “Нашто пакідаеш?”</i> Броўка.

@<b>абв<u>у</u>гліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвугліваць — абвугліць і абвуглівацца — абвугліцца.

@<b>абв<u>у</u>глівацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абвугліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвугліваць.

@<b>абв<u>у</u>гліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвугліць.

@<b>абв<u>у</u>гліцца</b>, -ліцца; <i>зак.</i> Абгарэць зверху. <i>У вайну.. тут, на пагор'і, бушаваў агонь. Камель сасны абгарэў, абвугліўся.</i> Пташнікаў.

@<b>абв<u>у</u>гліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., што.</i> Абпаліць зверху. <i>Абвугліць канцы паляў.</i> □ <i>Бомбай клёны старыя абвугліла...</i> Лойка.

@<b>абвык<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i> Тое, што і абвыкаць.

@<b>абвык<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвыкнуць.

@<b>абв<u>ы</u>клы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Такі, да якога прывыклі, які стаў звычайным, заўсёдным. <i>З таго часу прайшло столькі год. Зараз, як тады ў дзяцінстве, зноў пачынаеш здзіўляцца і радавацца самаму, здавалася б, звычайнаму, абвыкламу.</i> Сіпакоў.

@<b>абв<u>ы</u>кнуцца</b>, -нуся, -нешся, -нецца; <i>пр.</i> абв<u>ы</u>кся, -лася; <i>зак.</i> Тое, што і абвыкнуць.

@<b>абв<u>ы</u>кнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абв<u>ы</u>к, -ла; <i>зак.</i> Звыкнуцца з чым-н., прывыкнуць да чаго-н. <i>Дзеці хутка абвыклі на новым месцы.</i>

@<b>абвяв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абвяваць.

@<b>абвяв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвеяць.

@<b>абвядз<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абвесці (у 1, 2, 3, 5 знач.).

@<b>абв<u>я</u>заны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвязаць.

@<b>абвяз<u>а</u>цца</b>, -вяж<u>у</u>ся, -в<u>я</u>жашся, -в<u>я</u>жацца; <i>зак.</i> Абвязаць сябе чым-н. <i>Абвязацца вяроўкай.</i>

@<b>абвяз<u>а</u>ць</b>, -вяж<u>у</u>, -в<u>я</u>жаш, -в<u>я</u>жа; <i>заг.</i> абвяж<u>ы</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абгарнуць, абкруціць чым-н., звязаўшы канцы або замацаваўшы вяроўкай і пад. <i>Абвязаць галаву хусткай. Абвязаць на зіму яблыню саломай.</i>
<br>// Звязаць вяроўкай, шпагатам, дротам і пад., каб змацаваць што-н.
<br><b>2.</b> Замацаваць або ўпрыгожыць вяззю краі чаго-н. <i>Абвязаць абрус карункамі.</i>

@<b>абв<u>я</u>зачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абвязвання, <i>Абвязачны матэрыял.</i>

@<b>абв<u>я</u>званне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвязваць — абвязаць.

@<b>абв<u>я</u>звацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абвязацца. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвязваць.

@<b>абв<u>я</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвязаць.

@<b>абв<u>я</u>зка</b>, -і, <i>ДМ</i> -зцы; <i>Р мн.</i> -зак.; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Тое, чым абвязана што-н.; павязка. <i>[Дзямід Сыч:] - За малочнай фермай вецер ужо сарваў абвязку з чатырох шафранаў.</i> Паслядовіч.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Прыстасаванне для змацавання частак якіх-н. канструкцый, пабудоў і пад. Я <i>падыходжу да стойкі на пліце, мацаю леваю рукою абвязку, ці добра пагабляваў.</i> Мыслівец.

@<b>абв<u>я</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абвяліць.

@<b>абв<u>я</u>ліцца</b>, -ліцца; <i>зак.</i> Стаць абвяленым, падсохнуць. <i>Рыба абвялілася.</i>

@<b>абв<u>я</u>ліць</b>, -лю, -ліш -ліць; <i>заг.</i> абв<u>я</u>ль; <i>зак., што.</i> Падсушыць на сонцы або на ветры якія-н. харчовыя прадукты (мяса, рыбу і пад.) з мэтай іх захавання. <i>Абвяліць рыбу.</i>

@<b>абв<u>я</u>лы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Прывялы, змарнелы; без жыццёвых сокаў і свежасці (аб раслінах). <i>Дзе-нідзе... [лісце] яшчэ вісела на голлях — то жоўта-залацістае,.. то брудна-зялёнае,</i> <i>абвялае.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбаўлены сілы, бадзёрасці, здольнасці дзейнічаць; расслаблены. <i>Раман Дзянісавіч кінуў трубку, нібы яна апякла руку, і, абвялы, сеў на крэсла.</i> Хадкевіч.

@<b>абв<u>я</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвяльваць — абвяліць.

@<b>абв<u>я</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абвяліцца. 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абвяльваць.

@<b>абв<u>я</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвяліць.

@<b>абв<u>я</u>нуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абв<u>я</u>ў, -в<u>я</u>ла; <i>зак.</i> Тое, што і абвяць (у 1 знач.).

@<b>абвярг<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абвяргаць.

@<b>абвярг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абвергнуць.

@<b>абвярж<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвяргаць — абвергнуць.
<br><b>2.</b> Паведамленне, артыкул і пад., у якім што-н. абвяргаецца. <i>У дадатак абавязалі Стукава надрукаваць абвяржэнне.</i> Шамякін.

@<b>абвярц<u>е</u>цца</b>, -вярч<u>у</u>ся, -в<u>е</u>рцішся, -в<u>е</u>рціцца; <i>зак.</i> Абкруціцца, абгарнуцца чым-н. <i>Курыла абвярцеўся пянькою, абсмаліўся смалою і пайшоў на тую гару.</i> З нар.

@<b>абвярц<u>е</u>ць</b>, -вярч<u>у</u>, -в<u>е</u>рціш, -в<u>е</u>рціць; <i>зак.</i> Абкруціць, абгарнуць чым-н. <i>Абвярцець палец бінтам.</i>

@<b>абвясц<u>і</u>ць</b>, -вяшч<u>у</u>, -в<u>е</u>сціш, в<u>е</u>сціць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Давесці да ўсеагульнага ведама. <i>Абвясціць парадак дня. Абвясціць падзяку. Абвясціць прыгавор.</i>
<br><b>2.</b> Афіцыйным актам устанавіць што-н., заявіць аб пачатку якога-н. дзеяння, становішча. <i>Абвясціць вайну. Абвясціць мабілізацыю. Абвясціць падпіску на газеты. Абвясціць сход адкрытым.</i>
<br>// <i>кім-чым.</i> Афіцыйна прызнаць каго, што кім-, чым-н. <i>Абвясціць сябе мабілізаваным на што-небудзь. Абвясціць вар'ятам.</i> □ <i>Савет рабочых дэпутатаў 3 снежня абвясціў сябе органам улады.</i> “Полымя”.
<br><b>3.</b> Урачыста аб'явіць, абнародаваць. <i>Абвясціць Савецкую ўладу. Абвясціць рэспубліку.</i>

@<b>абв<u>я</u>ць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абв<u>я</u>ў, -в<u>я</u>ла; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Ад недахопу вільгаці страціць свежасць, пахіліцца ўніз (пра расліны). <i>Абвяла скошаная трава. Ад спякоты абвяла лісце на дрэвах.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіцца сілы, бадзёрасці, энергіі, здольнасці дзейнічаць; зрабіцца вялым, расслабленым. <i>Нават Шнураў, які крыху абвяў і паспеў, седзячы на канапе, падрамаць, час ад часу ўстаўляў свае рэплікі.</i> Гурскі.

@<b>абвяшч<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абвяшчаць.

@<b>абвяшч<u>а</u>ць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абвясціць.

@<b>абвяшч<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абвяшчаць — абвясціць.
<br><b>2.</b> Паведамленне, аб'ява, заява аб чым-н. у вуснай або ў пісьмовай форме.

@<b>абгаблёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгабляваць.

@<b>абгабляв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгабляваць.

@<b>абгабляв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; <i>зак., што.</i> Зрабіць гэблем гладкай паверхню чаго-н. <i>Абгабляваць дошку.</i>

@<b>абгавар<u>ы</u>ць</b>, -гавар<u>у</u>, -гав<u>о</u>рыш, -гав<u>о</u>рыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Усебакова разгледзець, абмеркаваць, дзелячыся сваімі думкамі. <i>Абгаварыць пытанне на сходзе.</i>
<br><b>2.</b> Нядобразычліва выказацца пра каго-н., зганіць, абылгаць. <i>Усіх у вёсцы абгаварыла, усіх абняславіла: і гэты не такі, і той не гэтакі.</i> Сіпакоў.

@<b>абгавар<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абгаварыць (у 1 знач.).

@<b>абгав<u>о</u>р</b> <i>гл.</i> абгаворы.

@<b>абгав<u>о</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгаварыць.

@<b>абгав<u>о</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абгаворваць — абгаварыць (у 2 знач.).

@<b>абгав<u>о</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абгаворваць.

@<b>абгав<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгаварыць.

@<b>абгав<u>о</u>ры</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абгав<u>о</u>р</b>, -у, <i>м.</i> Нядобразычлівыя выказванні пра каго-н. <i>У часе гэтых сесій-збораў Было нямала абгавораў І розных штучак, жартаў, кпінак, Ліхіх і добрых успамінак.</i> Колас.

@<b>абг<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгадзіць.

@<b>абг<u>а</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абгадзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абгаджваць.

@<b>абг<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгадзіць.

@<b>абг<u>а</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>зак. Разм.</i> Забрудзіць сябе чым-н.

@<b>абг<u>а</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., каго- што. Разм.</i> Забрудзіць што-н. чым-н. 
<br>// <i>перан.</i> Зганьбіць, зняславіць. <i>Вось тут і паспрабуй уладзіць: паможаш іншаму, а ён цябе абгадзіць.</i> Корбан.

@<b>абгал<u>і</u>ць</b>, -гал<u>ю</u>, -г<u>о</u>ліш, -г<u>о</u>ліць; <i>зак.</i> Тое, што і агаліць (у 7 знач.). <i>Пакуль нашы разведчыцы і праважатыя з'ядуць крупнік, абгалю ўсіх не горш, як у гарадской цырульні.</i> Кулакоўскі.

@<b>абг<u>а</u>мтацца</b>, -аецца; <i>зак. Абл.</i> Абмяцца. <i>Каўнер абгамтаўся вакол шыі.</i> Чорны.

@<b>абган<u>я</u>лка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лцы; <i>Р мн.</i> -лак; <i>ж. Разм.</i> Тое, што і акучнік.

@<b>абган<u>я</u>льны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> З дапамогай якога праворваюць міжрадкоўе. <i>Абганяльны трактар.</i>
<br><b>2.</b> Які сеецца радамі і патрабуе міжрадковай апрацоўкі. <i>Абганяльныя культуры.</i>

@<b>абган<u>я</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абганяць — абагнаць.

@<b>абган<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагнацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абганяць.

@<b>абган<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абагнаць.

@<b>абгарадз<u>і</u>цца</b>, -радж<u>у</u>ся, -р<u>о</u>дзішся, -р<u>о</u>дзіцца; <i>зак.</i> Абнесці агароджаю сваю сядзібу, уладанні. <i>[Сымон] ужо жыў у новай хаце, ужо абгарадзіўся, абсталяваўся, абараўся і абсеяўся.</i> Чорны.

@<b>абгарадз<u>і</u>ць</b>, -радж<u>у</u>, -р<u>о</u>дзіш, -р<u>о</u>дзіць; <i>зак., што.</i> Абнесці што-н. агароджаю. <i>Абгарадзіць сад.</i> □ <i>Здавалася, што гаспадар меў перад сабою мэту паставіць будынак і абгарадзіць яго навек.</i> Чорны.

@<b>абг<u>а</u>рак</b>, -рка, м. Абгарэлая рэшта (бервяна, запалкі і пад.). <i>Хоць ліў безупынку дождж, да світання ад трох гумнаў асталіся толькі мокрыя абгаркі.</i> Мележ. <i>Тышкевіч намацаў пад узгалоўем запалкі, доўга шукаў сярод абгарэлых цэлую, злаваў на старую прывычку соваць у карабок абгаркі.</i> Асіпенка.

@<b>абгар<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абгарэць.

@<b>абг<u>а</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгарэць.

@<b>абгарн<u>у</u>цца</b>, -гарн<u>у</u>ся, -г<u>о</u>рнешся, -г<u>о</u>рнецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Акрыць, ахінуць сябе чым-н. <i>Абгарнуцца плашчом.</i>
<br><b>2.</b> Пакрыць, ахінуць сабой што-н. <i>Канец шаліка абгарнуўся па назе і абвіс дзесьці ззаду ажно да пят.</i> Галавач.

@<b>абгарн<u>у</u>ць</b>, -гарн<u>у</u>, -г<u>о</u>рнеш, -г<u>о</u>рне; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абсыпаць што-н. чым-н. поўнасцю або часткова. <i>Абгарнуць дрэўцы зямлёю.</i>
<br><b>2.</b> Пакрыць, ахінуць чым-н. з усіх бакоў; укруціць у што-н. <i>Абгарнуць кнігу папераю.</i> □ <i>Цімошка прысеў, каб латвей запаліць падпалак, а Юзік абгарнуў яго халацікам, закрываючы ад ветру.</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Абвалачы з усіх бакоў. <i>Хмары так абгарнулі неба, што стала цёмна, як у склепе.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абгар<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгарадзіць.

@<b>абгар<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абгароджваць — абгарадзіць.

@<b>абгар<u>о</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абгароджваць.

@<b>абгар<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгарадзіць.

@<b>абгар<u>о</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i> Невялікая, лёгкая агароджа. <i>Наўкол прыгожай абгародкай Зялёны двор абняў тынок.</i> Машара.

@<b>абгар<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Пашкоджаны агнём, абпалены. <i>Абгарэлы пень. Абгарэлы танк.</i> □ <i>Наперадзе была рэчка, мост цераз яе і за мостам кварталы горада з разбуранымі, абгарэлымі будынкамі.</i> Галавач.

@<b>абгар<u>э</u>ць</b>, -р<u>у</u>, -р<u>ы</u>ш, -р<u>ы</u>ць; <i>зак.</i> Трапіўшы ў агонь, абвугліцца, пачарнець; атрымаць пашкоджанні ад агню. <i>Занадта жару. Бульба абгарэла. Счарнелыя дымяцца круглякі.</i>Пысін.

@<b>абгін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абгінаць.

@<b>абгін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абагнуць.

@<b>абгл<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал.</i> <i>пр.</i> <i>ад</i> абгладзіць.

@<b>абгл<u>а</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абгладзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абгладжваць.

@<b>абгл<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгладзіць.

@<b>абгл<u>а</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Стаць гладкім (пра паверхню чаго-н.).
<br><b>2.</b> Папаўнець, паправіцца. <i>Конь крыху абгладзіўся, і ўжо льга яго збываць.</i> Чорны.

@<b>абгл<u>а</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., каго- што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць паверхню чаго-н. роўнай, гладкай; збольшага апрацаваць. <i>[Сымон:] Ёмкі будзе крыж. Збольшага абчасалі і запілавалі з Данілкам, засталося толькі трохі абгладзіць, і ўсё будзе гатова.</i> Купала.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Зрабіць гладкім, адкарміць. <i>Абгладзіць парсюка.</i>

@<b>абгл<u>е</u>дзецца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>зак.</i> Тое, што і агледзецца (у 1, 2 знач.).

@<b>абгл<u>е</u>дзець</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак.</i> Тое, што і агледзець (у 1, 2, 4, 5 знач.).

@<b>абгляд<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абгледзецца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абглядаць.

@<b>абгляд<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абгледзець.

@<b>абгнів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абгнісці, абгніць.

@<b>абгн<u>і</u>лы</b>, -ая, -ае. Пашкоджаны зверху гніллю. <i>[Тэафіл] паварушыў кійком даўнія спляценні дзікага вінаграду, што звісалі з абгнілых сукоў старога пнішча.</i> Самуйлёнак.

@<b>абгн<u>і</u>сці</b>, -гні<u>е</u>; <i>зак.</i> Стаць зверху або з краёў гнілым. <i>Абгніў, абваліўся паркан. Праўда,.. [Алеся] сама пакрысе яго расцягала, калі не стала чым паліць у печы.</i> Скрыган.

@<b>абгн<u>і</u>ць</b>, -гні<u>е</u>; <i>зак.</i> Тое, што і абгнісці.

@<b>абг<u>о</u>йсаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Бегаючы, пабыць у многіх месцах. <i>Не дзіва: абгойсаў жа ўвесь горад. Затое.. у мяне ў партфелі тое, чаго я шукаў.</i> Сабаленка.

@<b>абг<u>о</u>н</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абганяць — абагнаць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Першая кругавая баразна на ворыве. <i>[Гіляр:]</i>— <i>Прывязу трактар сёння і зраблю абгон.., а заўтра — за дзень, за другі — увесь будзе ляжаць бродаўскі папар дагары скібаю.</i> Баранавых.
<br>◊ <b>У абгон</b> (бегчы, ехаць і пад.) — навыперадкі, абганяючы адзін аднаго.

@<b>абг<u>о</u>рнены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгарнуць.

@<b>абг<u>о</u>рнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгарнуць.

@<b>абг<u>о</u>ртачны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Прызначаны для абгорткі; які выкарыстоўваецца для абгорткі (у 1 знач.). <i>Абгортачная папера.</i>
<br><b>2.</b> Які з'яўляецца абгорткай (у 2 знач.). <i>Абгортачныя лісты кукурузных пачаткаў.</i>

@<b>абг<u>о</u>ртванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абгортваць — абгарнуць і абгортвацца — абгарнуцца.

@<b>абг<u>о</u>ртвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абгарнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абгортваць.

@<b>абг<u>о</u>ртваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгарнуць.

@<b>абг<u>о</u>ртка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Тое, чым абгорнута што-н. <i>Цэлафанавая абгортка.</i> □ <i>[Мірон Іванавіч:] - Ад тае цукеркі хутка адна абгортка застанецца.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> Дробныя верхавінкавыя лісцікі, якія шчыльным покрывам акружаюць суквецце, а потым і плод у некаторых раслін. <i>Пачаткі кукурузы пакрыты абгорткай з лісця. Спелы арэх лёгка аддзяляецца ад абгорткі.</i>

@<b>абграб<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абграбаць — абгрэбці.

@<b>абграб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абгрэбці.

@<b>абгрунтав<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абгрунтаванага; доказнасць, пераканаўчасць якога-н. сцверджання, вываду. <i>Абгрунтаванасць рашэння.</i>

@<b>абгрунтав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абгрунтаваць.
<br><b>2.</b> Тое, чым што-н. абгрунтоўваецца; довад, доказ. <i>Падняўся Малашанка, звыклым жэстам прыгладзіў валасы, напісаў чырвоным алоўкам на паперы нейкія лічбы і пачаў гаварыць, без адступленняў, як некаторыя, без тэарэтычных абгрунтаванняў — адразу аб справе.</i> Шамякін.

@<b>абгрунтав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгрунтаваць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Падмацаваны пераканаўчымі доказамі. <i>Цяпер яна, гэта думка, ператварылася ў цвёрдае і абгрунтаванае перакананне: Калхіду асушыць можна, сучасная тэхніка здолее гэта здзейсніць.</i> Самуйлёнак.

@<b>абгрунтав<u>а</u>ць</b>, -т<u>у</u>ю, -т<u>у</u>еш, -т<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Пацвердзіць фактамі, прывесці пераканаўчыя доказы ў карысць чаго-н. <i>Абгрунтаваць вывады.</i>

@<b>абгрунт<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абгрунтоўваць.

@<b>абгрунт<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгрунтаваць.

@<b>абгрыз<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абгрызаць.

@<b>абгрыз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абгрызці.

@<b>абгр<u>ы</u>зены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгрызці.

@<b>абгр<u>ы</u>зці</b>, -грыз<u>у</u>, -грыз<u>е</u>ш, -грыз<u>е</u>; -грызём, -грызяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Грызучы, абкусаць, аб'есці. <i>Зайцы абгрызлі ствалы маладых дрэў.</i>

@<b>абгр<u>э</u>бены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абгрэбці.

@<b>абгр<u>э</u>бці</b>, -граб<u>у</u>, -граб<u>е</u>ш, -граб<u>е</u>; -грабём, -грабяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абгр<u>о</u>б, -гр<u>э</u>бла; <i>заг.</i> абграб<u>і</u>; <i>зак., што.</i> Грабучы, падраўноўваючы, зняць з паверхні лішняе (пра сена, салому і інш.). <i>Абгрэбці стог. Абгрэбці воз з сенам.</i>

@<b>абг<u>у</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абгульваць — абгуляць.

@<b>абг<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абгуляць.

@<b>абгул<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Перамагчы каго-н. у гульні. <i>Абгуляць у шахматы.</i>

@<b>абдав<u>а</u>цца</b>, -да<u>ю</u>ся, -да<u>е</u>шся, -да<u>е</u>цца; -даёмся, -даяц<u>е</u>ся; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абдацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абдаваць.

@<b>абдав<u>а</u>ць</b>, -да<u>ю</u>, -да<u>е</u>ш, -да<u>е</u>; -даём, -даяц<u>е</u>. <i>Незак. да</i> абдаць.

@<b>абд<u>а</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдаць.

@<b>абдарав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Тое, што і абдарыць. <i>Сонейкам цёпленькім, зеленню вабнаю Абдаравала зямельку вясна.</i> Купала.

@<b>абдар<u>ы</u>ць</b>, -дар<u>у</u>, -д<u>о</u>рыш, -д<u>о</u>рыць; <i>зак., каго-што.</i> Надзяліць усіх, многіх падарункамі. <i>Як толькі саспелі сыры, .. [Пятрок] павёз іх прадаваць і ў першую ж чаргу абдарыў па цэлай галоўцы і пана Стасека.., і пана Збышку.., і паноў Габруся і Казімежа.</i> Скрыган.

@<b>абд<u>а</u>цца</b>, -д<u>а</u>мся, -дас<u>і</u>ся, -д<u>а</u>сца; -дадз<u>і</u>мся, -дасц<u>е</u>ся, -дад<u>у</u>цца; <i>зак.</i> Абліць, абмыць сябе вадой; спаласнуцца.

@<b>абд<u>а</u>ць</b>, -д<u>а</u>м, -дас<u>і</u>, -д<u>а</u>сць; -дадз<u>і</u>м, -дасц<u>е</u>, -дад<u>у</u>ць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абліць, абсыпаць, абвеяць што-н. адразу з усіх бакоў. <i>Абдаць талерку варам.</i> □ <i>У твар дыхнуў вільготны вецер, абдаў дробнымі кропелькамі дажджу.</i> Пянкрат. <i>Поезд праімчаўся, як змей, абдаўшы віхрам пылу і дыму настаўніка.</i> Колас. <i>Вячэрні халадок прыемна абдаў твар.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Ахапіць, авалодаць (пра пачуццё, перажыванне). <i>Яны [Андрэй і Людміла] зайшлі ў яе пакой. І зноў абдало знаёмым і трывожным.</i> Арабей. <i>Нез'яснёная лёгкасць, як пасля скінутых ланцугоў, што доўгі час звязваюць людскую долю, абдала Рыгораву істоту.</i> Гартны.
<br>◊ <b>Як варам абдало</b> — аб прыліве крыві да твару, выкліканым адчуваннем няёмкасці, збянтэжанасці, хваляваннем.

@<b>абдз<u>е</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдзяліць.

@<b>абдз<u>е</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдзельваць — абдзяліць.

@<b>абдз<u>е</u>львацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абдзяліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абдзельваць.

@<b>абдз<u>е</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдзяліць.

@<b>абдзернав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдзернаваць.

@<b>абдзернав<u>а</u>ць</b>, -дзярн<u>у</u>ю, -дзярн<u>у</u>еш, -дзярн<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Абкласці дзёрнам. <i>Абдзернаваць абочыны дарогі.</i>

@<b>абдз<u>е</u>рці</b>, -дзяр<u>у</u>, -дзяр<u>э</u>ш, -дзяр<u>э</u>, -дзяр<u>о</u>м, -дзерац<u>е</u>; <i>пр.</i> абдзёр, -дз<u>е</u>рла; <i>заг.</i> абдзяр<u>ы</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зняць, садраць з паверхні чаго-н. верхні слой, кару і пад.; абадраць. <i>[Бародка] стаяў на каленях і шчапаў з тоўстага сасновага палена лучыну, клаў яе ў пліту, пасля з бярозавага кругляка абдзёр бяросту, падпаліў.</i> Шамякін.
<br>// <i>Разм.</i> Пашкодзіць скуру цела. <i>Абдзерці нагу. Абдзерці твар.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Тое, што і абабраць (у 2 знач.).
<br>◊ <b>Абдзерці як ліпку</b> — тое, што і абадраць як ліпку (<i>гл.</i> абадраць).

@<b>абдз<u>е</u>рціся</b>, -дзяр<u>у</u>ся, -дзяр<u>э</u>шся, -дзяр<u>э</u>цца; -дзяр<u>о</u>мся, -дзерац<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абдзёрся, -дз<u>е</u>рлася; <i>заг.</i> абдзяр<u>ы</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і абадрацца.

@<b>абдзёрты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдзерці.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым. Разм.</i> Тое, што і абадраны (у 2 знач.). <i>[Іван Тадорык] зняў са сцяны скрыпку, прысеў на цвёрдую канапку з абдзёртаю абіўкаю і выігрываў нейкія мелодыі.</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Бедны, знядолены. <i>Чым ты была, Беларусь мая родная, — Хіба ж не бачылі нашыя вочы? Вечна абдзёртая, вечна галодная, Сонца не ведала, а толькі ночы.</i> Купала.

@<b>абдзёўбвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абдзёўбваць.

@<b>абдзёўбваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдзяўбці, абдзяўбаць.

@<b>абдзім<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдзімаць — абадзьмуць.

@<b>абдзім<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абдзімаць.

@<b>абдзім<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абадзьмуць, абдзьмуць.

@<b>абдзір<u>а</u>ла</b>, -ы, <i>ДМ</i> -у, <i>Т</i> -ам, <i>м.; ДМ</i> -е, <i>Т</i> -ай(-аю), <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Разм.</i> Той (тая), хто вымагае непамерную цану, плату; хабарнік, махляр, круцель. <i>“Абдзірала, міраед”, — бурчаў дзед на папа.</i> Якімовіч. <i>[Лабановіч:] — Затое ж у настаўніка сумленне чыстае: гэта не абдзірала-ўраднік, не прыстаў і не валасны пісар.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>м.</i> Від матыля, які аб'ядае лісце і пупышкі пладовых дрэў.

@<b>абдзір<u>а</u>лаўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лаўцы, <i>ж. Разм.</i> Вымаганне непамерна высокай платы (за працу, паслугі, тавар і пад.).

@<b>абдзір<u>а</u>лка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лцы; <i>Р мн.</i> -лак; <i>ж. Разм.</i> Машына для абдзірання, ачысткі зерня ад абалонкі; шатроўка; крупадзёрка.

@<b>абдзір<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдзіраць — абадраць, абдзерці і абдзірацца — абадрацца, абдзерціся.

@<b>абдзір<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абадрацца, абдзерціся (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абдзіраць.

@<b>абдзір<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абадраць, абдзерці.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Механічным спосабам знімаць з зерня абалонку; знімаць верхні слой чаго-н.

@<b>абдзір<u>а</u>ч</b>, -<u>а</u>, <i>м. Разм.</i> Тое, што і абдзірала (у 1 знач.). <i>Я ўпершыню сам убачыў, што доктара, пана Бадоўскага, правільна называлі абдзірачом.</i> Брыль.

@<b>абдз<u>і</u>рачны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Які прызначаны для абдзірання. <i>Абдзірачны станок.</i>

@<b>абдз<u>і</u>рка</b>, -і, <i>ДМ</i> -рцы; <i>Р мн.</i> -рак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абдзіраць-абдзерці (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>толькі мн.</i> (<b>абдз<u>і</u>ркі</b>, -рак). Ільняное ці канаплянае валакно з-пад грэбеня.
<br>// Кудзеля з такога валакна; зрэб'е.

@<b>абдзьм<u>у</u>хаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго- што.</i> Дзьмухаючы, ачысціць ад чаго-н. (пылу, пушынак і пад.). <i>Абдзьмухаць печаную бульбу.</i>

@<b>абдзьм<u>у</u>хванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдзьмухваць — абдзьмухаць.

@<b>абдзьм<u>у</u>хвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абдзьмухваць.

@<b>абдзьм<u>у</u>хваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдзьмухаць.

@<b>абдзьм<u>у</u>ць</b>, -м<u>у</u>, -м<u>е</u>ш, -м<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абадзьмуць.

@<b>абдзял<u>і</u>цца</b>, -дзял<u>ю</u>ся, -дз<u>е</u>лішся, -дз<u>е</u>ліцца; <i>зак.</i> Памыліцца, дзелячы што-н.

@<b>абдзял<u>і</u>ць</b>, -дзял<u>ю</u>, -дз<u>е</u>ліш, -дз<u>е</u>ліць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Пры падзеле, размеркаванні не даць каму-н. нічога або даць менш, чым іншым. <i>Калі хлеба па картках сям'і неставала, рукі матчыны зналі, што трэба рабіць, — так умелі апошні кавалак дзяліць, каб усіх надзяліць, а сябе — абдзяліць.</i> А.Вольскі. <i>[Варвара:]— Зіма, нябось, слязу пусціў: яго брыгаду абдзялілі, дзве касілкі далі ў Варварыну брыгаду, а яму толькі адну...</i> Васілевіч.
<br>// Надзяліць у недастатковай меры якімі-н. якасцямі, здольнасцямі і пад. або пазбавіць якіх-н. якасцей, здольнасцей і пад. <i>Прырода абдзяліла яго ростам і сілай.</i>
<br><b>2.</b> Надзяліць усіх чым-н., аддаючы кожнаму яго долю. <i>Абдзяліць дзяцей гасцінцамі.</i> □ <i>— Мая воласць вялікая — Белым сырам не абдзеліш.</i> З нар.

@<b>абдзял<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абдзяліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абдзяляць.

@<b>абдзял<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абдзяліць.

@<b>абдзярн<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдзярноўваць — абдзернаваць.

@<b>абдзярн<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абдзярноўваць.

@<b>абдзярн<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдзернаваць.

@<b>абдзяўб<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдзяўбаць.

@<b>абдзяўб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Тое, што і абдзяўбці.

@<b>абдзяўбц<u>і</u></b>, -дзяўб<u>у</u>, -дзяўб<u>е</u>ш, -дзяўб<u>е</u>; -дзяўбём, -дзеўбяц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Абкляваць; клюючы, зрабіць паверхню няроўнай. <i>Шпакі абдзяўблі яблык.</i>
<br>// <i>Разм.</i> Паадбіваць што-н. ад чаго-н. <i>Абдзяўбці лёд у калодзежы.</i>

@<b>абд<u>о</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдарыць.

@<b>абд<u>о</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абдорваць.

@<b>абд<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -яе. <i>Незак. да</i> абдарыць, абдараваць.

@<b>абдр<u>а</u>паны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдрапаць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Пакрыты драпінамі, абшарпаны. <i>Абдрапаныя рукі.</i>

@<b>абдр<u>а</u>паць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Зрабіць, нанесці на што-н. драпіну або многа драпін. <i>Абдрапаць руку.</i>

@<b>абдр<u>а</u>пваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдрапаць.

@<b>абд<u>у</u>ктар</b>, -а, <i>м. Спец.</i> Адводная мышца.
<br>[Лац. abduco — адводжу.]

@<b>абд<u>у</u>манасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць і якасць абдуманага. <i>Тут можа нават і не было хоць бы якой выразнай абдуманасці, але Вялічка забраў яго [Кадаўбіцкага] вінтоўку і ўсе патроны.</i> Чорны.

@<b>абд<u>у</u>маны</b>, -ая, -ае. Зроблены свядома, усвядомлены. <i>Абдуманы крок.</i>

@<b>абд<u>у</u>мацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абмеркаваць, асэнсаваць, сабрацца з думкамі. <i>Віктар не хадзіў самотна па вуліцы пасля таго, як балюча пакрыўдзіў бацьку і жонку, не шукаў такога прытулку, дзе можна было б спакойна абдумацца, заглянуць самому сабе ў душу.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> Перадумаць, прыйсці да іншага рашэння. <i>Дзядок перш здзіўлена вылупіў вочы, потым хацеў усміхнуцца, але абдумаўся і замест гэтага напусціў на сябе дзелавы выгляд.</i> Зарэцкі.

@<b>абд<u>у</u>маць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што.</i> Папярэдне ў думках разгледзець усе магчымыя акалічнасці, дэталі чаго-н.; усебакова ўзважыць; падумаўшы, вырашыць. <i>Абдумаць пытанне. Абдумаць маршрут.</i> □ <i>Дзед жа Талаш за гэты час абдумаў план свайго далейшага дзеяння.</i> Колас.

@<b>абд<u>у</u>мванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдумваць — абдумаць.

@<b>абд<u>у</u>мвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абдумацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абдумваць.

@<b>абд<u>у</u>мваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдумаць.

@<b>абд<u>у</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абдурыць.

@<b>абд<u>у</u>рванне</b>, -я, <i>н. Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абдурваць — абдурыць.

@<b>абд<u>у</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абдурваць.

@<b>абд<u>у</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абдурыць.

@<b>абдур<u>ы</u>ць</b>, -дур<u>у</u>, -д<u>у</u>рыш, -д<u>у</u>рыць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Ашукаць, перахітрыць каго-н. <i>Не даць сябе абдурыць.</i> □ <i>Не, матку не абдурыш, не схаваеш ад маткі нічога.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абд<u>ы</u>м</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абдымаць — абняць (у 3 знач.); ахоп.

@<b>абдым<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абдымаць — абняць (у 1 знач.).

@<b>абдым<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абняцца.

@<b>абдым<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абняць.

@<b>абдым<u>і</u>ць</b>, -мл<u>ю</u>, -м<u>і</u>ш, -м<u>і</u>ць; <i>зак., каго- што.</i> Абдаць дымам. <i>Абдыміць пчол.</i>
<br>// Пакрыць сажай, закуродыміць; задыміць. <i>Абдыміць хату.</i>

@<b>абд<u>ы</u>мкі</b>, -аў; <i>адз. няма.</i> Ахопліванне рукамі каго-н. (выказваючы пачуцці радасці, замілавання і пад.). <i>Людзі кінуліся да Васіля Іванавіча, ледзь не заціснулі.. у абдымках, падхапілі на рукі.</i> Лынькоў.
<br>◊ <b>З распасцёртымі абдымкамі</b> — з радасцю, прыветна (сустрэць, прыняць і пад.). <b>Кідацца (кінуцца) у абдымкі</b> <i>гл.</i> кінуцца. <b>Схапіць у абдымкі</b> <i>гл.</i> схапіць.

@<b>абд<u>ы</u>млены</b>, -ая, -ае. Пакрыты куродымам, пачарнелы ад сажы. <i>Абдымлены комін тырчыць, як вяха, Як здань, вызірае з імглы.</i> Купала.

@<b>абд<u>ы</u>мны</b>, -ая, -ае. Які ахоплівае што-н.; накіраваны з некалькіх бакоў. <i>Абдымныя аперацыі праціўніка.</i>

@<b>аб<u>е</u>гаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абабегаць (у 3, 4 знач.). <i>Абегаў Уладзя ручавіну, І клін, і пасечку, лагчыну.</i> Колас.

@<b>аб<u>е</u>глы</b>. У выразе: <b>абеглы погляд</b> <i>гл.</i> погляд.

@<b>аб<u>е</u>гчы</b>, абяг<u>у</u>, абяж<u>ы</u>ш, абяж<u>ы</u>ць; абяж<u>ы</u>м, абежыц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абабегчы.

@<b>аб<u>е</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Яда сярод дня; полудзень. <i>Абед пачынаецца ў гадзіну дня. Запрасіць на абед.</i>
<br>// Форма прыёму гасцей з нагоды якой-н. урачыстасці. <i>Даць абед. Званы абед.</i>
<br><b>2.</b> Ежа для спажывання ў абедзенны час. <i>Абед з трох страў. Смачны абед. Вегетарыянскі абед.</i>
<br><b>3.</b> Час, у які звычайна абедаюць; абедзенны перапынак. <i>Настаў абед. Прайшоў абед.</i>
<br>◊ <b>Лукулаўскі абед</b> — вельмі багаты абед. <b>Царскі абед</b> — вельмі багаты, пышны абед.

@<b>аб'<u>е</u>дак</b> <i>гл.</i> аб'едкі.

@<b>аб<u>е</u>даць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак.</i> Есці ў абедзенны час; есці абед. <i>Зараз у сталоўцы магло свабодна абедаць чалавек сорак.</i> Колас. <i>Ніхто не ведае, як сірата абедае.</i> Прыказка.

@<b>аб<u>е</u>дзве</b> <i>гл.</i> абодва.
<br>◊ <b>Абедзвюма рукамі ўхапіцца</b> <i>гл.</i> ухапіцца. <b>Абедзвюма рукамі трымацца</b> <i>гл.</i> трымацца. <b>Кульгаць на абедзве нагі</b> <i>гл.</i> кульгаць.

@<b>аб<u>е</u>дзенны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абеду; прызначаны для абеду. <i>Абедзенны перапынак. Абедзенная пара. Абедзенны стол.</i>

@<b>аб'<u>е</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'есці (у 1 знач.).

@<b>аб'<u>е</u>дкі</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>аб'<u>е</u>дак</b>, -дка, <i>м.</i> Рэшткі яды, недаедзеныя кавалкі. <i>Аб'едкі хлеба.</i>
<br>// <i>перан.</i> Тое, што астаецца пасля каго-н. (падзелу, карыстання і пад.). <i>Яму суджана было парадзіцца ў сям'і з дзевяці душ — і самаму апошняму. А апошняму заўсёды застаюцца аб'едкі. Усё падзялілі браты, пазабіралі ў пасаг сёстры.</i> Дамашэвіч.

@<b>аб<u>е</u>днены</b>, -ая, -яе. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абядніць.

@<b>аб<u>е</u>дня</b>, -і, <i>ж.</i> Набажэнства ў хрысціян, якое адбываецца раніцай або днём. <i>Глухому поп другі раз абедню не служыць.</i> Прымаўка.

@<b>абезгал<u>о</u>віць</b>, -л<u>о</u>ўлю, -л<u>о</u>віш, -л<u>о</u>віць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зняць, адсячы галаву каму-н.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць што-н. (рух, рэвалюцыю і пад.) яго правадыра, кіраўніцтва. <i>Абезгаловіць паўстанне.</i>

@<b>абезгал<u>о</u>сець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак. Разм.</i> Пра спевакоў — страціць голас; зрабіцца безгалосым.

@<b>абезгал<u>о</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абезгаловіць.

@<b>абезгал<u>о</u>ўліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абезгалоўліваць — абезгаловіць.

@<b>абезгал<u>о</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абезгаловіць.

@<b>аб'<u>е</u>зд</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> аб'язджаць — аб'ехаць (у 1-3 знач.).
<br><b>2.</b> Месца з часовай дарогай, па якім можна аб'ехаць. <i>Веласіпед лёгка каціўся наперад, пакідаючы ззаду пад'ёмы і спускі, масты і аб'езды.</i> “Беларусь”.
<br><b>3.</b> <i>Уст.</i> Конны дазор. <i>Дзесьці недалёка залескаталі па бруку конскія падковы — ехаў аб'езд.</i> Гартны.

@<b>аб'<u>е</u>зджаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'ездзіць.

@<b>аб'<u>е</u>здзіцца</b>, -дзіцца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Прывыкнуць хадзіць у вупражы, пад сядлом (пра каня).
<br><b>2.</b> Ад язды стаць больш прыдатным; абкатацца, прыцерціся (пра машыны, агрэгаты і пад.).
<br><b>3.</b> Зрабіцца прыдатным для язды, абцерціся (пра дарогу).

@<b>аб'<u>е</u>здзіць</b>, -<u>е</u>зджу, -<u>е</u>здзіш, -<u>е</u>здзіць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Неаднаразова выязджаючы, пабываць у многіх месцах. <i>З таго часу Ніна аб'ездзіла перакладчыцай пры высокім палкоўніку многія вызваленыя часцямі нашай Арміі гарады дзяржаў Заходняй Еўропы.</i> Васілевіч.
<br><b>2.</b> Прывучыць каня хадзіць у вупражы, пад сядлом. <i>На ўсім скаку мог заарканіць Касым самага дзікага жарабка, за кароткі час аб'ездзіць яго.</i> Даніленка.
<br><b>3.</b> Яздой зрабіць больш прыдатным; абкатаць. <i>Аб'ездзіць калёсы, матацыкл, машыну.</i>
<br><b>4.</b> Укатаць, зрабіць прыдатным для язды (пра дарогу).

@<b>аб'<u>е</u>здка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Дарога, пракладзеная побач, па якой можна аб'ехаць якую-н. перашкоду. <i>[Абрыцкі:] Наскрозь я бачу службу вашу! Чаму аб'ездак, сцежак многа?..</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Прывучванне хадзіць пад сядлом, у вупражы (пра коней). <i>Аб'ездка маладых коней.</i>

@<b>аб'<u>е</u>здчык</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Работнік лясніцтва, які наглядае за вядзеннем лясной гаспадаркі на сваім участку і за работай леснікоў. <i>Калісьці гэты Атрошка служыў у Аляксееўцы лесніком, потым яго перавялі ў Масевічы аб'ездчыкам.</i> Пальчэўскі.
<br><b>2.</b> Той, хто прывучае маладых коней хадзіць пад сядлом, у вупражы.

@<b>абеззар<u>а</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абеззаразіць.

@<b>абеззар<u>а</u>жвальны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абеззаражвання, дэзінфекцыі. <i>Абеззаражвальныя рэчывы.</i>

@<b>абеззар<u>а</u>жванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абеззаражваць — абеззаразіць.

@<b>абеззар<u>а</u>жвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абеззаразіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абеззаражваць.

@<b>абеззар<u>а</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абеззаразіць.

@<b>абеззар<u>а</u>зіцца</b>, -зіцца; <i>зак.</i> Пазбавіцца ад хваробных мікробаў, дэзінфіцыравацца.

@<b>абеззар<u>а</u>зіць</b>, -р<u>а</u>жу, -р<u>а</u>зіш, -р<u>а</u>зіць; <i>зак., каго-што.</i> Знішчыць чым-н. хваробныя мікробы, дэзінфіцыраваць. <i>Абеззаразіць паветра.</i>

@<b>абеззям<u>е</u>ленне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеяслэ</i> абеззямелець.

@<b>абеззям<u>е</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абеззямеліць.

@<b>абеззям<u>е</u>лець</b>, -лею, -лееш, -лее, <i>зак.</i> Страціць зямлю, стаць беззямельным.

@<b>абеззям<u>е</u>ліць, -лю</b>, <b>-ліш</b>, <b>-ліць</b>; <i>зак., каго- што.</i> Пазбавіць каго-н. зямлі; зрабіць беззямельным.

@<b>абеззям<u>е</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач.дзеясл.</i>абеззямельваць — абеззямеліць.

@<b>абеззям<u>е</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал.да</i> абеззямельваць.

@<b>абеззям<u>е</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абеззямеліць.

@<b>абезнадз<u>е</u>іць</b>, -дз<u>е</u>ю, -дз<u>е</u>іш, -дз<u>е</u>іць; <i>зак., каго.</i> Пазбавіць каго-н. надзеі на што-н.

@<b>абезнадз<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абезнадзеіць.

@<b>аб'<u>е</u>зны</b>, -ая, -ае. Такі, па якім аб'язджаюць; кружны. <i>Доўгі шнур падвод на момант затрымаўся, пасля пярэдняя завярнула на аб'езную сценку.</i> Гартны.

@<b>аб'<u>е</u>кт</b>, -а, <i>М</i> -кце, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Матэрыяльная рэчаіснасць, навакольны свет, які існуе па-за намі і незалежна ад нашай свядомасці. <i>Аб'ект пазнання.</i>
<br><b>2.</b> З'ява, прадмет, асоба, якія падпадаюць пад уздзеянне каго-, чаго-н. <i>Аб'ект назірання, навуковага даследавання.</i> □ <i>Жыццё народу ва ўсёй яго паўнаце і шматграннасці, праца і побыт народных мас.. — усё гэта прызначана быць аб'ектам творчасці паэта.</i> Івашын.
<br><b>3.</b> Прадпрыемства, будоўля, асобны ўчастак чаго-н. як адзінка гаспадарчага або абароннага значэння. <i>Рабочых перавялі на другія аб'екты — каго на будаўніцтва рабочага пасёлка, каго — на падсобныя памяшканні.</i> Няхай. <i>Мірнае насельніцтва выходзіла на будаўніцтва абаронных аб'ектаў.</i> Краўчанка.
<br><b>2.</b> Тое, што і дапаўненне (у 3 знач.).
<br>[Ад лац. objectum — прадмет.]

@<b>аб'<u>е</u>ктавы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аб'екта (у 3 знач.).

@<b>аб'<u>е</u>ктны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аб'екта (у 1, 4 знач.).

@<b>аб'ектывав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Тое, што і <a>аб'ектывацыя</a>.

@<b>аб'ектывав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'ектываваць.

@<b>аб'ектывав<u>а</u>цца</b>, -тыв<u>у</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> аб'ектываваць.

@<b>аб'ектывав<u>а</u>ць</b>, -тыв<u>у</u>ю, -тыв<u>у</u>еш, -тыв<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак., каго-што.</i> Увасобіць (увасабляць) што-н. у чым-н. аб'ектыўным, рэчыўным, даступным для ўспрыняцця. <i>Магчыма, паэту трэба было аб'ектываваць у самастойным чалавечым вобразе носьбіта той выкрывальнай грамадска-рэалістычнай лініі, якая на працягу ўсёй паэмы змагаецца з няспелымі дробнабуржуазнымі ілюзіямі Перагуда.</i> Бярозкін.

@<b>аб'ектыв<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> У ідэалістычнай філасофіі — ператварэнне суб'ектыўных вобразаў свядомасці ў самастойныя сутнасці, якія існуюць незалежна ад свядомасці.
<br><b>2.</b> Увасабленне, выражэнне чаго-н. у матэрыяльных формах, вобразах, даступных успрыманню. <i>Аб'ектывацыя творчай задумы.</i>

@<b>аб'ектывізав<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан, уласцівасць аб'ектывізаванага. <i>Песенна-інтанацыйны, працяжна-напеўны склад радка, здаецца, найбольш і стварае ў вершы ўражанне яго эпічнай аб'ектывізаванасці.</i> Лойка.

@<b>аб'ектывізав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'ектывізаваць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Рэальны, які аб'ектыўна існуе, тыпізаваны. <i>Паэтызуючы рэвалюцыю, іх творцы [аўтары паэм 20-х гадоў] не спынялі яшчэ ўвагі на канкрэтных падзеях, не ўздымаліся да стварэння аб'ектывізаванага вобраза героя рэвалюцыі.</i> Лойка.

@<b>аб'ектывізав<u>а</u>цца</b>, -з<u>у</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> аб'ектывізаваць.

@<b>аб'ектывізав<u>а</u>ць</b>, -з<u>у</u>ю, -з<u>у</u>еш, -з<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак., каго-што.</i> Тое, што і аб'ектываваць.

@<b>аб'ектывіз<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i> Тое, што і а б'ектывацыя.

@<b>аб'ектыв<u>і</u>зм</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і аб'ектыўнасць (у 2 знач).
<br><b>2.</b> Уяўная аб'ектыўнасць, “беспартыйнасць” у навуцы і мастацтве, за якой хаваецца варожая марксісцка-ленінскай класавай ацэнцы рэчаіснасці буржуазная, ідэалістычная ідэалогія. <i>Асноўная рыса разважанняў аўтара [легальнага марксіста Струвэ], адзначаная з самага пачатку, гэта яго вузкі аб'ектывізм, які абмяжоўваецца доказам немінучасці і неабходнасці працэсу і не імкнецца ўскрываць у кожнай канкрэтнай стадыі гэтага працэсу ўласцівую яму форму класавага антаганізму, — аб'ектывізм, які характарызуе працэс наогул, а не тыя антаганістычныя класы ў паасобку, з барацьбы якіх складваецца працэс.</i> Ленін.

@<b>аб'ектыв<u>і</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м.</i> Прыхільнік аб'ектывізму (у 2 знач.).

@<b>аб'ектыв<u>і</u>сцкі</b>, -ая, -ае. Звязаны з аб'ектывізмам (у 2 знач.). <i>Аб'ектывісцкі погляд на гісторыю.</i> □ <i>Максім Багдановіч дасканала разумеў згубны для мастацтва халодна-абыякавы, аб'ектывісцкі падыход да жыццёвых з'яў.</i> Майхровіч.

@<b>аб'ект<u>ы</u>ў</b>, -тыва, <i>м.</i> Частка аптычнай прылады, якая складаецца з адной або некалькіх лінзаў, накіраваных на аб'ект разгляду. <i>Аб'ектыў фотаапарата. Аб'ектыў тэлескопа.</i>
<br>[Ад лац. objectum — прадмет.]

@<b>аб'ект<u>ы</u>ўнасць</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Уласцівасць аб'ектыўнага; рэальнае, незалежнае ад свядомасці існаванне чаго-н. як самастойнага аб'екта. <i>Аб'ектыўнасць навакольнага свету і яго заканамернасцей.</i>
<br><b>2.</b> Адпаведнасць аб'ектыўнай рэчаіснасці, адсутнасць суб'ектывізму ў разважанні аб чым-н., бесстароннасць. <i>Аб'ектыўнасць ацэнкі.</i>

@<b>аб'ект<u>ы</u>ўны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які існуе па-за свядомасцю і незалежна ад яе. <i>Аб'ектыўная неабходнасць капіталізму, які перарос у імперыялізм, парадзіла імперыялісцкую вайну.</i> Ленін.
<br><b>2.</b> Бесстаронні, праўдзівы, пазбаўлены суб'ектывізму. <i>Аб'ектыўны вывад.</i> □ <i>Ніводзін аб'ектыўны чалавек не можа адмаўляць, што ўплыў краін сацыялізма на ход сусветных падзей становіцца ўсё мацнейшым, усё глыбейшым.</i> Брэжнеў.
<br>○ <b>Аб'ектыўная ісціна</b> <i>гл.</i> ісціна. <b>Аб'ектыўная рэальнасць</b> <i>гл.</i> рэальнасць.

@<b>абелар<u>у</u>сіць</b>, -р<u>у</u>шу, -р<u>у</u>сіш, -р<u>у</u>сіць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Выхаваць у традыцыях беларускага нацыянальнага характару і нацыянальнай культуры.
<br><b>2.</b> Надзяліць рысамі, уласцівымі беларусу.

@<b>абелар<u>у</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абеларусіць.

@<b>аб<u>е</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяліць.

@<b>абел<u>і</u>ск</b>, -а, <i>м.</i> Помнік у гонар якой-н. падзеі або на ўшанаванне чыёй-н. памяці ў выглядзе высокага, звычайна кантовага, слупа, звужанага ўверсе. <i>Справы мужных славіць родны Мінск, Вольны, шумны, светлы і зялёны, І на Круглай плошчы абеліск У вякі ўздымае іх імёны.</i> Калачынскі.
<br>[Грэч. obeliskos.]

@<b>аб<u>е</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абельваць — абяліць.

@<b>аб<u>е</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяліць.

@<b>абераг<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Аберагаць сябе ад каго-, чаго-н. <i>Аберагацца ад прастуды.</i>
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аберагаць.

@<b>абераг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак., каго- што.</i> Засцерагаць, ахоўваць ад чаго-н. шкоднага, небяспечнага. <i>Янукевіч не памыкаўся ўводзіць сына ў курс сваіх спраў, аберагаў яго ад трывог і сумненняў — хай хлопец вучыцца.</i> Хадкевіч.
<br>// Вартаваць, пільнаваць. <i>І сапраўды, што можа быць высакародней, як аберагаць спакой такіх бязвінных душ, як яго [Грыневіча] Алёшка.</i> Гурскі.

@<b>аберагч<u>ы</u></b>, -раг<u>у</u>, -раж<u>э</u>ш, -раж<u>э</u>; -раж<u>о</u>м, -рэжац<u>е</u>, -раг<u>у</u>ць; <i>пр.</i> абяр<u>о</u>г, аберагл<u>а</u>, аберагл<u>о</u>; <i>заг.</i> абераж<u>ы</u>. <i>Зак. да</i> аберагаць.

@<b>аберагч<u>ы</u>ся</b>, -раг<u>у</u>ся, -рэж<u>а</u>шся, -рэж<u>а</u>цца; -раж<u>о</u>мся, -рэжац<u>е</u>ся, -раг<u>у</u>цца; <i>пр.</i> абяр<u>о</u>гся, аберагл<u>а</u>ся, аберагл<u>о</u>ся; <i>заг.</i> абераж<u>ы</u>ся. <i>Зак. да</i> аберагацца (у 1 знач.).

@<b>аберажл<u>і</u>вы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Поўны адчування небяспекі; засцярожлівы. <i>Усё ж, як.. [Ганна] ні хацела, трывога не пакідала яе, прымушала глядзець наперад з непакоем і аберажлівай насцярожанасцю.</i> Мележ.

@<b>аберац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аберацыі.

@<b>абер<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж. Спец.</i>
<br><b>1.</b> Скажэнне або недастатковая выразнасць паказанняў аптычных прылад. <i>Сферычная аберацыя. Храматычная аберацыя.</i>
<br><b>2.</b> Уяўнае адхіленне нябесных свяціл ад іх сапраўднага месца знаходжання, якое выклікаецца рухам Зямлі вакол Сонца.
<br><b>3.</b> Адхіленне ад нармальнай будовы арганізма, якое часта выражаецца толькі ў інакшай афарбоўцы або велічыні.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Памылка, адхіленне ад ісціны.
<br>[Ад лац. aberratio — адхіленне.]

@<b>аб<u>е</u>рнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад абярнуць.</i>

@<b>аберт<u>о</u>н</b>, -у, <i>м.</i> Дадатковы, больш высокі тон, які суправаджае асноўны і надае яму асобае адценне; прыгук. <i>Тоны і абертоны гучання.</i>
<br>[Ням. Oberton.]

@<b>аб<u>е</u>руч</b>, <i>прысл. Разм.</i> Абедзвюма рукамі (абхапіць, узяць што-н.). <i>Павёў доктар пана ў лазню, пасадзіў на палок ды загадаў трымацца аберуч за жэрдку.</i> Якімовіч.

@<b>аб<u>е</u>ручкі</b>, <i>прысл. Разм.</i> Тое, што і аберуч. <i>І ты, слуга такога бога, яго аберучкі ўздымаў і разам з ім мяне, нябогу, крывёй нявіннай абліваў?</i> Дубоўка. <i>У раненага загарэліся вочы, ён аберучкі хапіў біклагу і пачаў прагна піць.</i> С.Александровіч.

@<b>абескаляр<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абескаляроўваць — абясколерыць <i>і стан паводле знач. дзеясл.</i> абескаляроўвацца — абясколерыцца.

@<b>абескаляр<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абясколерыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абескаляроўваць.

@<b>абескаляр<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясколерыць.

@<b>аб'<u>е</u>сці</b>, аб'<u>е</u>м, аб'яс<u>і</u>, аб'<u>е</u>сць; аб'ядз<u>і</u>м, аб'ясц<u>е</u>, аб'яд<u>у</u>ць; <i>заг.</i> аб'<u>е</u>ш; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абкусаць, абгрызці што-н. <i>Вусень аб'еў капусту.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Многа ці часта едучы, прычыніць страту каму-н. <i>[Хадкевіч:] — Яна [Галя] нас не аб'есць... А без яе будзе зусім пуста ў хаце.</i> Васілевіч.
<br>◊ <b>Вушы аб'есці; з вушамі аб'есці</b> — пра ўтрыманне каго-н. пражэрлівага, але малакарыснага.

@<b>аб'<u>е</u>сціся</b>, аб'<u>е</u>мся, аб'яс<u>і</u>ся, аб'<u>е</u>сца; аб'ядз<u>і</u>мся, аб'ясц<u>е</u>ся, аб'яд<u>у</u>цца; <i>заг.</i> аб'<u>е</u>шся; <i>зак.</i> З'есці лішняе, пераесці.
<br>◊ <b>Блёкату аб'есціся</b> — здурнець.

@<b>абетав<u>а</u>ны</b>. У выразе: <b>абетаваная зямля</b> <i>гл.</i> зямля.

@<b>аб'<u>е</u>хаць</b>, -<u>е</u>ду, -<u>е</u>дзеш, -<u>е</u>дзе; -<u>е</u>дзем, -<u>е</u>дзеце, -<u>е</u>дуць; <i>заг.</i> -<u>е</u>дзь; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Праехаць вакол каго-, чаго-н. <i>Як пабачыў князь, колькі Кірыла лесу аб'ехаў, аж за галаву ўзяўся.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Праехаць збоку, абмінаючы каго-, што-н. <i>Аб'ехаць камень.</i> □ <i>Спярша Зося і намервалася гэта зрабіць, але праз момант нібы апомнілася, махнула нядбайна рукою і, не захацеўшы нават напаіць каня, аб'ехалі людзей і схавалася за Цішкавай хатай.</i> Гартны.
<br><b>3.</b> Едучы, пабыць усюды, у многім месцах. <i>Ад самае Волгі Да сівых Карпат — Паўсвета на танку Аб'ехаў мой брат.</i> Астрэйка. <i>Калгасаў ці мала Аб'ехаў араты, Чаму ж так удала Патрапіў у сваты.</i> Куляшоў.
<br><b>4.</b> Апусціцца, з'ехаць уніз. <i>Як толькі ўбачыў [Іван], што з акон шугае полымя, так і аб'ехаў на зямлю.</i> Дуброўскі. <i>Павязка за ноч аб'ехала, намокла на дажджы.</i> Мележ. <i>Цяпер ён [мурашнік] даходзіў да другога сука. І раптам асыпаўся, аб'ехаў.</i> Чорны. <i>На дзіва ўсім, пахілілася і аб'ехала падкапаная гара.</i> Бажко.
<br><b>5.</b> <i>перан.</i> Схуднець.
<br>◊ <b>На лапці не аб'ехаць</b> — не так проста і лёгка абвесці каго-н. <b>Свет аб'ехаць</b> — пабыць усюды, у розных месцах.

@<b>аб'ём</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Велічыня прадмета, выражаная ў кубічных адзінках. <i>Аб'ём геаметрычнага цела. Аб'ём каўша — 0,6 кубаметра. Аб'ём грудной клеткі.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Змест чаго-н. з пункту гледжання памераў, саставу, колькасці і пад. <i>Па аб'ёму матэрыял быў пасільны для вучняў. Аб'ём работ. Аб'ём вытворчасці. Аб'ём патрабаванняў.</i>

@<b>аб'ёмісты</b>, -ая, -ае. Вялікі аб'ёмам. <i>Гэта быў даволі аб'ёмісты рукапіс, два гады пісаны.</i> Брыль.

@<b>аб'ёмнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць аб'ёмнага. <i>Аб'ёмнасць абмалёўкі. Аб'ёмнасць прадметаў.</i>

@<b>аб'ёмны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які мае адносіны да аб'ёму (у 1 знач.). <i>Аб'ёмнае вымярэнне. Аб'ёмны аналіз.</i>
<br>// Які мае трохмерныя паказчыкі. <i>Аб'ёмнае кіно.</i> □ <i>Асабліва яркае ўвасабленне калгасная тэматыка атрымала ў творах круглай аб'ёмнай скульптуры.</i> “Беларусь”.
<br><b>2.</b> Вялікага аб'ёму, памеру. <i>Аб'ёмны твор.</i>

@<b>абжав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. вал. пр. ад</i> абжаваць.

@<b>абжав<u>а</u>ць</b>, -жу<u>ю</u>, -жу<u>е</u>ш, -жу<u>е</u>; -жуем, -жуяц<u>е</u>; <i>зак., што. Разм.</i> Пажаваць збольшага, памяць зубамі.

@<b>абжан<u>і</u>ць</b>, -жан<u>ю</u>, -ж<u>э</u>ніш, -ж<u>э</u>ніць; <i>зак., каго. Разм.</i> Тое, што і ажаніць.

@<b>абж<u>а</u>ты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад абжаць.</i>
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Пра што-н., вакол чаго ў непасрэднай блізкасці зжата збажына, трава і пад. <i>Абжаты камень.</i>

@<b>абж<u>а</u>цца</b>, абажн<u>е</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Стаць добра жаць, рэзаць (пра серп, жняярку).

@<b>абж<u>а</u>ць</b>, абажн<u>у</u>, абажн<u>е</u>ш, абажн<u>е</u>; абажнём, абажняц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Зжаць што-н. вакол чаго-н. <i>Васіль жартаваў з машыністамі, дапамог абжаць новы ўчастак.</i> Савіцкі.

@<b>абж<u>о</u>ра</b>, -ы, <i>м.</i> і <i>ж. Разм.</i> Той, хто любіць многа есці; прагны да яды. <i>Сярод.. [рыбак], свецячы белым распухлым жыватом, плаваў і сам абжора — шчупак.</i> Аляхновіч. <i>[Ярохін:]— А вось гэты тлусты пан, відаць, вялікі абжора.</i> Шамякін.

@<b>абж<u>о</u>рлівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абжорлівага; абжорства.

@<b>абж<u>о</u>рлівы</b>, -ая, -ае. Прагны да яды; пражэрлівы.

@<b>абж<u>о</u>рства</b>, -а, <i>н. Разм.</i> Прагнасць да яды; пражэрлівасць.

@<b>абж<u>о</u>рысты</b>, -ая, -ае. Тое, што і <a>абжорлівы</a>. <i>А людзей усё меней ды меней заставалася, бо, акрамя сябе, Змею Гарынычу патрэбна напхаць сваю абжорыстую радню.</i> З нар.

@<b>абж<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абжаваць.

@<b>абж<u>у</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Ашукаць у карыслівых мэтах; абдурыць.

@<b>абж<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абжуліць.

@<b>абжыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абжыцца. <i>Мы [партызаны] паступова абжываліся на сваім астраўку.</i> Казлоў.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абжываць.

@<b>абжыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абжыць.

@<b>абжын<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абжынаць.

@<b>абжын<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абжаць.

@<b>абжыр<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абжэрціся.

@<b>абжыр<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак. Разм. груб.</i> Аб'ядаць. — <i>Абжыраеце вы мяне, каб</i> <i>вы</i> <i>падохлі, — бурчаў Халуста.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абж<u>ы</u>так</b>, -тку, <i>м.</i> У выразах: на абжытак, для абжытку — для задавальнення першай неабходнасці, першай у жыцці патрэбы. <i>[Томчак:] — Адпусці. Усё, што ёсць у маім абозе, пакінем табе на абжытак.</i> Бажко.

@<b>абж<u>ы</u>тасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абжытага. <i>І хоць падлога была чыста вымытая, грубка пабеленая, а на вокнах віселі паркалёвыя фіранкі — тут не было той абжытасці, якая стварае ўтульнасць, вабіць адпачыць, крыху забыцца на дзённыя турботы.</i> Хадкевіч.

@<b>абж<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абжыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Асвоены, прыстасаваны для жылля; добраўпарадкаваны. <i>Абжыты дом.</i> □ <i>Вайна зрушыла з абжытых, наседжаных месц дзесяткі, сотні тысяч людзей.</i> Новікаў.

@<b>абж<u>ы</u>цца</b>, -жыв<u>у</u>ся, -жыв<u>е</u>шся, -жыв<u>е</u>цца; -жывёмся, -жывяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Набыць усё неабходнае на новым месцы жыхарства, у новых умовах. <i>Была зямелькі там валока, Дзе можна б моцна і глыбока Пусціць карэнні ў грунт, абжыцца — Было на чым разварушыцца.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Звыкнуцца з новымі ўмовамі жыцця, прывыкнуць да жыцця на новым месцы. <i>Крыху абжыўся Данілка на бойні, але ўсё роўна думка аб вёсцы не давала спакою.</i> Пестрак.

@<b>абж<u>ы</u>ць</b>, -жыв<u>у</u>, -жыв<u>е</u>ш, -жыв<u>е</u>; -жывём, -жывяц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Асвоіць новае месца, зрабіўшы яго ўтульным, прыгодным для жыцця, прыстасаваць пад жыллё. <i>Патрэбна будзе — абжыве Ён [малодшы сын] новую планету!</i> Смагаровіч. <i>Трэба ж даць лад свайму дому, Абжыць неабжыты пустыр.</i> Колас.

@<b>абж<u>э</u>рціся</b>, -жар<u>у</u>ся, -жар<u>э</u>шся, -жар<u>э</u>цца; -жар<u>о</u>мся, -жарац<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абж<u>о</u>рся, -ж<u>э</u>рлася; <i>зак. Разм. груб.</i> Аб'есціся. <i>З аўтаматам стаіць на дарозе маёй чужаніца. Ён абжорся нашым дабром.</i> Панчанка.

@<b>абз<u>а</u></b>, -ы, <i>ж.</i> Неабрэзаны край дошкі. <i>Дошка з абзой.</i>

@<b>абзав<u>е</u>сціся</b>, -вяд<u>у</u>ся, -вядз<u>е</u>шся, -вядз<u>е</u>цца; -вядзёмся, -ведзяц<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абзавёўся, -вял<u>а</u>ся, -вял<u>о</u>ся; <i>заг.</i> абзавядз<u>і</u>ся; <i>зак.</i> Набыць што-н. неабходнае для жыцця, гаспадаркі і пад. <i>Абзавесціся жывёлай. Абзавесціся мэбляй.</i>
<br>// Стварыць што-н., паклапаціцца аб наяўнасці чаго-н. <i>Тыя, каго вучыла Сцепаніда Андрэеўна ў пачатку сваёй работы, даўно сталі дарослымі людзьмі, абзавяліся сем'ямі.</i> Шахавец.

@<b>абзав<u>о</u>дак</b>, -дку, м. У выразах: <b>па абзаводак, для абзаводку</b> — на абзавядзенне.

@<b>абзав<u>о</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>заг.</i> абзав<u>о</u>дзься. <i>Незак. да</i> абзавесціся. <i>Усё трэба будаваць нанава, усім трэба абзаводзіцца з самага пачатку.</i> В.Вольскі.

@<b>абзавядз<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абзаводзіцца-абзавесціся.

@<b>абзад<u>а</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абзадачыць. <i>У растэрміноўку выплаты павінна была прыйсці новая жняярка, яна і была абзадачана з самай вясны.</i> Чорны.

@<b>абзад<u>а</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абзадачваць-абзадачыць.

@<b>абзад<u>а</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абзадачваць.

@<b>абзад<u>а</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абзадачыць.

@<b>абзад<u>а</u>чыць</b>, -чу, -чыш, -чыць; <i>зак., каго-што.</i> Даць задатак за што-н. <i>Раптам прайшла навіна, што ўсю зямлю адразу абзадачылі нейкія два былыя арандатары.</i> Чорны.

@<b>абз<u>а</u>ц</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Водступ управа ў пачатку першага радка якога-н. тэксту; чырвоны радок.
<br><b>2.</b> Частка тэксту паміж двума такімі водступамі. <i>Прачытаць першы абзац.</i>
<br>[Ням. Absatz — уступ.]

@<b>абзван<u>і</u>ць</b>, -зван<u>ю</u>, -зв<u>о</u>ніш, -зв<u>о</u>ніць; <i>зак., каго-што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Пазваніць да ўсіх ці да многіх па тэлефоне. <i>Абзваніць усіх знаёмых.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Апавясціць, расказаць аб чым-н. усюды; разнесці якую-н. вестку. <i>Абзваніць увесь свет.</i>

@<b>абзв<u>о</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абзваніць.

@<b>абзелян<u>і</u>цца</b>, -ніцца; <i>зак.</i> Пакрыцца расліннасцю, зелянінай. <i>Увесь пасёлак разросся, абзеляніўся і нагадвае далекаваты прыгарад.</i> Кулакоўскі.

@<b>абзелян<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць; -н<u>і</u>м, -ніц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Насадзіць многа кустоў, дрэў, пакрыць расліннасцю.

@<b>абзнаёміцца</b>, -млюся, -мішся, -міцца; <i>зак., з кім. Разм.</i> Пазнаёміцца з усімі новымі суседзямі, супрацоўнікамі.

@<b>абзыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абазвацца.

@<b>абзыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абазваць.

@<b>абіб<u>о</u>к</b>, -а, <i>м. Разм. пагард.</i> Лежабок, гультай, лодар. <i>[Жывіцкі:] Ты ўсё лёгкае работы хацеў і зрабіўся нарэшце абібокам, гультаём.</i> Чорны.

@<b>абіб<u>о</u>цтва</b>, -а, <i>н. Разм. пагард.</i> Гультайства, лодарнічанне. <i>Яна [жонка] яго, Ігналю, прабірала, як заўсёды, за яго абібоцтва і нядбаласць у гаспадарцы.</i> Бядуля.

@<b>абів<u>а</u>льшчык</b>, -а, м. Спецыяліст па абіўцы мэблі.

@<b>абів<u>а</u>льшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абівальшчык.

@<b>абів<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абіваць — абабіць і абівацца — абабіцца.

@<b>абів<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абабіцца (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абіваць.

@<b>абів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абабіць (у 1-3 знач.).
<br>◊ <b>Абіваць парогі</b> — шматразова паяўляцца дзе-н., просячы або дамагаючыся чаго-н. <b>Бокі абіваць</b> — знаходзіцца дзе-н. без справы; ацірацца.

@<b>аб<u>і</u>вачны</b>, -ая, -ае. Які прызначаны, служыць для абіўкі; які ўжываецца пры абіўцы. <i>Абівачныя матэрыялы. Абівачная тканіна.</i>

@<b>аб'<u>і</u>нелы</b>, -ая, -ае. Пакрыты інеем. <i>Аб'інелае дрэва.</i>

@<b>аб'<u>і</u>нець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак.</i> Пакрыцца інеем з усіх бакоў. <i>Усё наўкола аб'інела — хаты, платы, дрэвы.</i> Пташнікаў.

@<b>аб'<u>і</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аб'інець.

@<b>абір<u>а</u>ла</b>, -ы, <i>ДМ</i> -у, <i>Т</i> -ам. <i>м.; ДМ</i> -е, <i>Т</i> -ай (-аю), <i>ж. Разм.</i> Той, хто беспадстаўна вымагае або бярэ з другога непамерную плату, запрошвае высокую цану і пад.

@<b>абір<u>а</u>лаўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж. Разм.</i> Вымаганне занадта вялікай платы, запрошванне вялікай цаны і пад.

@<b>абір<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абіраць — абабраць.

@<b>абір<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абіраць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Ачышчаны ад лушпін. <i>Абіраная бульба.</i>
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Зняты з дрэва (пра садавіну). <i>Абіраныя яблыкі.</i>

@<b>абір<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абіраць.

@<b>абір<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е.
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абабраць.
<br><b>2.</b> <i>Незак. да</i> абраць.

@<b>аб<u>і</u>ркі</b>, -рак; <i>адз. няма.</i> Адкіды чаго-н., лушпінне, шалупінне і іншыя адходы ад бульбы, пладоў пры падрыхтоўцы іх да яды або пасля перабірання.

@<b>абіс<u>і</u>нец</b> <i>гл.</i> абісінцы.

@<b>абіс<u>і</u>нка</b> <i>гл.</i> абісінцы.

@<b>абіс<u>і</u>нскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да Абісініі, абісінцаў.

@<b>абіс<u>і</u>нцы</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абіс<u>і</u>нец</b>, -нца, <i>м.;</i> <b>абіс<u>і</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>мн.</i> абісінкі, -нак; <i>ж.</i> Ранейшая назва асноўнага насельніцтва Эфіопіі (Абісініі); эфіопы.

@<b>абітуры<u>е</u>нт</b>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м.</i> Вучань, які канчае сярэднюю школу, а таксама выпускнік, які паступае ў ВНУ. <i>Дарогаю да інтэрната, у якім размяшчаліся абітурыенты, паміж Галяй і Косцікам ішла мірная, лагодная гаворка.</i> Сабаленка. <i>Зрэшты, хто мы такія? І не вучні ўжо і не студэнты яшчэ — абітурыенты.</i> Асіпенка.
<br>[Ад лац. abituriens, abiturientis — гатовы пайсці, пакінуць.]

@<b>абітуры<u>е</u>нтка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж. Жан. да</i> абітурыент.

@<b>аб<u>і</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абіваць — абабіць.
<br><b>2.</b> Матэрыял, якім абіваюць або абабіта што-н. <i>Плюшавая абіўка мэблі.</i> □ <i>Праз шалёвачную абіўку столі церушыліся тонкія струменьчыкі пяску.</i> Лынькоў.

@<b>абіўн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е. Які выкарыстоўваецца для абіўкі; які патрабуе абіўкі. <i>Абіўная тканіна. Абіўное крэсла.</i>

@<b>аб<u>і</u>ўшчык</b>, -а, <i>м.</i> Тое. што і абівальшчык.

@<b>аб<u>і</u>ўшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абіўшчык. 

@<b>абкалац<u>і</u>ць</b>, -лач<u>у</u>, -л<u>о</u>ціш, -л<u>о</u>ціць; <i>зак., што.</i> Абабіць, калоцячы; абтрэсці. <i>Абкалаціць яблыню.</i> □ <i>Восень развесіла барвы на дрэвах, спустошыла палеткі, абкалаціла садавіну.</i> Сабаленка.

@<b>абкал<u>о</u>цца</b>, -кал<u>ю</u>ся, -к<u>о</u>лешся, -к<u>о</u>лецца; <i>зак.</i> Укалоць сябе ў многіх месцах; пакалоцца.

@<b>абкал<u>о</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -кал<u>ю</u>, -к<u>о</u>леш, -к<u>о</u>ле; <i>зак., што.</i> Адбіць, адкалоць кавалкамі што-н. з чаго-н. <i>Абкалоць лёд у калодзежы.</i>

@<b>абкал<u>о</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -кал<u>ю</u>, -к<u>о</u>леш, -к<u>о</u>ле; <i>зак., што.</i> Пакалоць чым-н. вострым вакол чаго-н. ці па ўсёй паверхні чаго-н.

@<b>абкал<u>о</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкалаціць.

@<b>абкал<u>о</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкалочваць.

@<b>абкал<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкалаціць.

@<b>абкантав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкантаваць.

@<b>абкантав<u>а</u>ць</b>, -т<u>у</u>ю, -т<u>у</u>еш, -т<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Тое, што і акантаваць.

@<b>абкант<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкантоўваць.

@<b>абкант<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкантаваць.

@<b>абкант<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i> Тое, што і акантоўка.

@<b>абк<u>а</u>паны/1</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абк<u>а</u>паць.

@<b>абкап<u>а</u>ны/2</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад абкапаць.</i>

@<b>абк<u>а</u>пацца/1</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i> Абк<u>а</u>паць сябе чым-н.

@<b>абкап<u>а</u>цца/2</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абкружыць сябе землянымі збудаваннямі.
<br><b>2.</b> Абгарнуцца чым-н., закопваючыся. <i>Баравік стаіць цішком.. Абкапаўся ён імхом І залез у верас.</i> Свірка.

@<b>абк<u>а</u>паць/1</b>, -ею, -аеш, -ае; <i>зак., што.</i> Абліць каплямі якой-н. вадкасці; зак<u>а</u>паць. <i>Абкапаць стол чарнілам.</i> □ <i>Кроў з пальца запэцкала ўсю далонь і здорава-такі абкапала яго [Стафанковічаву] вопратку.</i> Чорны.

@<b>абкап<u>а</u>ць/2</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Ускапаць зямлю вакол чаго-н.; капаючы, абгарнуць, абкідаць што-н. чым-н. <i>Абкапаць яблыню. Абкапаць палатку канаўкай.</i>

@<b>абк<u>а</u>пвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкапваць.

@<b>абк<u>а</u>пваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адк<u>а</u>паць.

@<b>абкарм<u>і</u>ць</b>, -кармл<u>ю</u>, -к<u>о</u>рміш, -к<u>о</u>рміць; <i>зак., каго.</i> Накарміць звыш меры; пашкодзіць здароўю, даўшы з'есці лішняе. <i>Абкарміць дзіця малаком.</i>

@<b>абкарн<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкарнаць.

@<b>абкарн<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Падрэзаць, абстрыгчы вельмі коратка, няроўна. <i>Абкарнаць валасы.</i>
<br>// Няўмела скараціць які-н. тэкст, зрабіць непажаданыя купюры. <i>Абкарнаць кнігу.</i>
<br>// <i>перан.</i> Пазбавіць якое-н. вучэнне, тэорыю чаго-н. істотнага; сказіць. <i>Не баючыся памыліцца, можна сказаць, што з гэтага, надзвычай багатага думкамі, разважання Энгельса сапраўдным здабыткам сацыялістычнай думкі ў сучасных сацыялістычных партыях стала толькі тое, што дзяржава “адмірае”, па Марксу, у адрозненне ад анархічнага вучэння аб “адмене” дзяржавы. Так абкарнаць марксізм значыць звесці яго да апартунізму, бо пры такім “тлумачэнні” застаецца толькі смутнае ўяўленне аб павольным, роўным, паступовым змяненні, аб адсутнасці скачкоў і бур, аб адсутнасці рэвалюцыі.</i> Ленін.

@<b>абкар<u>ы</u>ць</b>, -кар<u>у</u>, -к<u>о</u>рыш, -к<u>о</u>рыць; <i>зак.</i> Тое, што і акарыць.

@<b>абкар<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Які пакрыўся брудам, засохлай граззю і пад.

@<b>абкар<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>ю, -<u>э</u>еш, -<u>э</u>е; <i>зак.</i> Пакрыцца брудам, засохлай граззю і пад.

@<b>абкас<u>і</u>цца</b>, -каш<u>у</u>ся, -к<u>о</u>сішся, -к<u>о</u>сіцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Разм.</i> Закончыць касьбу. <i>Да пачатку жніва калгас абкасіўся.</i>
<br><b>2.</b> У працэсе работы набыць патрэбныя якасці (аб новай касе).

@<b>абкас<u>і</u>ць</b>, -каш<u>у</u>, -к<u>о</u>сіш, -к<u>о</u>сіць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Скасіць траву вакол чаго-н. <i>Абкасіць куст.</i>
<br><b>2.</b> Пакасіць, скасіць усё. <i>Абкасіць лугі.</i> □ <i>У тым баку, дзе была вёска, курэлася балота: высахла, калі яго абкасілі, і цяпер занялася агнём.</i> Пташнікаў.
<br><b>3.</b> Апярэдзіць, перамагчы ў касьбе. <i>Хто каго абкосіць.</i>

@<b>абк<u>а</u>т</b>, -у, <i>М</i> -к<u>а</u>це, <i>м. Спец.</i> Тое, што і <a>абкатка</a>. <i>Абкат аўтамашыны.</i>

@<b>абкат<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкатаць.

@<b>абкат<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіцца роўным, гладкім; утрамбавацца ад язды. <i>Дарога абкаталася.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Прайсці абкатку.

@<b>абкат<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Ездзячы, зрабіць паверхню роўнай, гладкай. <i>Абкатаць новую дарогу.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Пробнай яздой, работай праверыць гатоўнасць, прыгоднасць чаго-н. <i>Абкатаць аўтамашыну.</i>

@<b>абк<u>а</u>тачны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Звязаны з абкаткай. <i>Абкатачная машына.</i>

@<b>абк<u>а</u>тванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкатваць — абкатаць.

@<b>абк<u>а</u>твацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкатацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкатваць.

@<b>абк<u>а</u>тваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкатаць.

@<b>абк<u>а</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы, <i>ж. Спец. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкатваць-абкатаць (у 3 знач.).

@<b>абк<u>а</u>тны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Звязаны з абкатам. <i>Абкатны рэйс.</i>

@<b>абк<u>а</u>тчык</b>, -а, <i>м.</i> Спецыяліст па абкатцы. <i>Абкатчык дае канчатковае заключэнне аб прыгоднасці машыны.</i>

@<b>абк<u>а</u>тчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абкатчык.

@<b>абкац<u>і</u>цца</b>, -кач<u>у</u>ся, -к<u>о</u>цішся, -к<u>о</u>ціцца; <i>зак.</i> Пракаціцца вакол чаго-н. <i>Мячык абкаціўся вакол стала.</i>

@<b>абкац<u>і</u>ць</b>, -кач<u>у</u>, -к<u>о</u>ціш, -к<u>о</u>ціць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Пракаціць што-н. вакол чаго-н.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Аб'ехаць, праехаць пэўную тэрыторыю. <i>[Дырэктар МТС:] — Абкаціў падраёна. Работа ідзе як лепш не трэба.</i> Алешка.

@<b>абкач<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкачаць.

@<b>абкач<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак., у што.</i> Качаючыся, пакрыць сябе чым-н. <i>Абкачацца ў пер'е. Абкачацца ў снег.</i>

@<b>абкач<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што, у чым.</i> Пераварочваючы з боку на бок, пакрыць чым-н. сыпкім, вязкім. <i>Абкачаць рыбу ў муцэ.</i>

@<b>абк<u>а</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкачваць — абкачаць.

@<b>абк<u>а</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкачацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкачваць.

@<b>абк<u>а</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкачаць.

@<b>абкв<u>э</u>цаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абквэцаць.

@<b>абкв<u>э</u>цацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак. Разм.</i> Абмазацца чым-н.; зрабіцца брудным; запэцкацца.

@<b>абкв<u>э</u>цаць</b>, -аю, -аеш; -ае; <i>зак., каго-што.</i> Абмазаць што-н. чым-н., забрудзіць.

@<b>абкід<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкід<u>а</u>ць — абк<u>і</u>даць.

@<b>абк<u>і</u>даны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абк<u>і</u>даць.

@<b>абк<u>і</u>даць/1</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Кідаючы, пакрыць што-н. чым-н.; абсыпаць. <i>Нібыта нейкая дзівосная духмяная пена акіянскага прыбою абкідала гэтыя дрэвы.</i> Дубоўка.
<br>// Абкласці, абсыпаць што-н. з бакоў. <i>Апусціўшы слупы, іх абкідалі ў яме каменнем і зямлёю.</i> Пташнікаў.
<br>// <i>безас.</i> Пакрыць высыпкай. <i>Губы абкідала.</i>
<br><b>2.</b> Абшыць берагі тканіны. <i>Абкідаць швы.</i>

@<b>абкід<u>а</u>ць/2</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абкідаць.

@<b>абк<u>і</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкідваць — абкідаць.

@<b>абк<u>і</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкідаць.

@<b>абкітав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкітаваць.

@<b>абкітав<u>а</u>ць</b>, -т<u>у</u>ю, -т<u>у</u>еш, т<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Замазаць шчыліны, пазы кітам. <i>Абкітаваць вокны.</i>

@<b>абкіт<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкітоўваць — абкітаваць.

@<b>абкіт<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкітоўваць.

@<b>абкіт<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкітаваць.

@<b>абкіт<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкітоўваць — абкітаваць.

@<b>абкл<u>а</u>д</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Спец.</i> Абкружэнне звера ў часе палявання. <i>[Бацька:] І сігануў бы з абклада, каб не Адамовіч — гэты, з Усоха што. Ён, праўда, сцебануў метка: воўк — у снег...</i> Масарэнка.
<br><b>2.</b> Аздоба пераплёту царкоўных кніг ці паверхні абразоў у сярэдневяковым мастацтве.

@<b>абклад<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкладаць — абкласці (у 3 знач.).

@<b>абклад<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкласціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкладаць.

@<b>абклад<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абкласці.

@<b>абкл<u>а</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкладваць-абкласці (у 1 знач.).

@<b>абкл<u>а</u>двацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкласціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкладваць.

@<b>абкл<u>а</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкласці (у 1, 3 знач.).

@<b>абкл<u>а</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкласці.

@<b>абкл<u>а</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы, <i>ж. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкладаць-абкласці (у 1 знач.).

@<b>абкл<u>а</u>дчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, які займаецца абкладваннем чаго-н.

@<b>абкл<u>а</u>дчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абкладчык.

@<b>абкл<u>а</u>сці</b>, -клад<u>у</u>, -кладз<u>е</u>ш, -кладз<u>е</u>; -кладзём, -кладзяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прыкладваючы што-н. да чаго-н., пакрыць з усіх бакоў. <i>Абкласці печ кафляй.</i> □ <i>А галава кружылася. Здавалася, што ўсяго яго [Курта] абклалі мяккім цёплым пухам.</i> Сабаленка. <i>Кабана палажылі на дварэ, абклалі яго саломай, і бацька са здавальненнем запаліў запалку.</i> Чарнышэвіч.
<br>// Загарнуць, абгарнуць. <i>Абкласці кнігу газетай.</i>
<br>// Пакрыць суцэльнай масай; зацягнуць.
<br><i>Чорныя хмары абклалі неба.</i>
<br>/ <i>безас.</i> Пакрыць (язык, горла) белым налётам пры хваробе.
<br><i>Горла абклала.</i>
<br>// Абшыць што-н. чым-н.
<br><i>Абкласці каўнер футрам.</i>
<br><b>2.</b> Акружыць войскам; асадзіць. <i>Абкласці горад.</i>
<br>// Абкружыць звера на паляванні.
<br><i>Касцы адразу паўскак[в]алі, Драпежніка з усіх бакоў абклалі.</i> Валасевіч.
<br><b>3.</b> Абавязаць да выплаты натурай або грашыма каго-н.
<br><i>Абкласці падаткам. Абкласці пошлінай.</i>
<br><b>4.</b> <i>Разм. груб.</i> Вылаяць непрыстойнымі словамі.

@<b>абкл<u>а</u>сціся</b>, -клад<u>у</u>ся, -кладз<u>е</u>шся, -кладз<u>е</u>цца; -кладзёмся, -кладзяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Палажыць вакол ці каля сябе многа якіх-н. прадметаў. <i>Абкласціся кнігамі.</i>

@<b>абкл<u>е</u>ены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абклеіць.

@<b>абкл<u>е</u>іць</b>, -кл<u>е</u>ю, -кл<u>е</u>іш, -кл<u>е</u>іць; <i>зак., што.</i> Наклейваючы, пакрыць што-н. чым-н.; абляпіць.
<br><i>[Сцяпан] агледзеў усё: чыста пагабляваныя жоўтыя дошкі столі; квяцістыя шпалеры, якімі ён сам абклеіў сцены; ложак, стол, этажэрку.</i> Шамякін.

@<b>абкл<u>е</u>йванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абклейваць — абклеіць.

@<b>абкл<u>е</u>йвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абклейваць.

@<b>абкл<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абклеіць.

@<b>абкл<u>е</u>йка</b>, -і, <i>ДМ</i> -йцы, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абклейваць-абклеіць.

@<b>абкл<u>е</u>йшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, які займаецца абклейкай чаго-н.

@<b>абкл<u>е</u>йшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абклейшчык.

@<b>абклёўваць</b>, -ае. <i>Незак. да</i> абкляваць.

@<b>абкляв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкляваць.

@<b>абкляв<u>а</u>ць</b>, -люе; <i>зак., што.</i> Клюючы, абшчыпаць усё ці з усіх бакоў.
<br>// Абдзяўбаць чым-н. вострым.

@<b>абк<u>о</u>лак</b>, -лка, <i>м.</i> Тое, што адколваецца, адшчэпліваецца ад чаго-н. з дапамогай сякеры, молата і пад. <i>Вяршаліна сасны ды абколкі пайшлі на іншыя гаспадарчыя патрэбы ды дровы.</i> Сабаленка.

@<b>абк<u>о</u>латы/1</b><sup>1</sup>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкалоць<sup>1</sup>.

@<b>абк<u>о</u>латы/2</b><sup>2</sup>, -ая, ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкалоць<sup>2</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лванне/1</b><sup>1</sup>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абколваць<sup>1</sup>— абкалоць<sup>1</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лванне/2</b><sup>2</sup>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абколваць<sup>2</sup>— абкалоць<sup>2</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лвацца/1</b><sup>1</sup>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абколваць<sup>1</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лвацца/2</b><sup>2</sup>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкалоцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абколваць<sup>2</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лваць/1</b><sup>1</sup>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкалоць<sup>1</sup>.

@<b>абк<u>о</u>лваць/2</b><sup>2</sup>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкалоць<sup>2</sup>.

@<b>абк<u>о</u>м</b>, -а, <i>м.</i> Абласны камітэт. <i>Абком партыі. Сакратар абкома.</i>

@<b>абк<u>о</u>маўскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абкома. <i>Абкомаўскі работнік.</i>

@<b>абк<u>о</u>пванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкопваць — абкап<u>а</u>ць і абкопвацца — абкап<u>а</u>цца.

@<b>абк<u>о</u>пвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкаціцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкопваць.

@<b>абк<u>о</u>пваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкапаць.

@<b>абк<u>о</u>пка</b>, -і, <i>ДМ</i> -пцы, <i>ж.</i> Тое, што і <a>абкопванне</a>. <i>Абкопка буртоў.</i>

@<b>абк<u>о</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкарыць.

@<b>абк<u>о</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкорваць-абкарыць.

@<b>абк<u>о</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкорваць.

@<b>абк<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкарыць.

@<b>абк<u>о</u>рм</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкарміць.

@<b>абк<u>о</u>рмлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкарміць.

@<b>абк<u>о</u>рмліванне</b>, -я, к. <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкормліваць — абкарміць.

@<b>абк<u>о</u>рмлівацца</b>, -аецца, <i>незак. Зал. да</i> абкормліваць.

@<b>абк<u>о</u>рмліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкарміць.

@<b>абк<u>о</u>с</b>, -а, м. Абкошаная паласа па канцах ці з усіх бакоў поля або сенажаці, падрыхтаваных да жніва ці касьбы.

@<b>абк<u>о</u>ўзаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкоўзаць.

@<b>абк<u>о</u>ўзаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Коўзаючыся, зрабіць што-н. коўзкім, прыгодным для катання. <i>Абкоўзаць горку.</i>
<br><b>2.</b> Прымяць, абсунуць коўзаннем. <i>Абкоўзаць страху.</i>

@<b>абк<u>о</u>ўзваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкоўзаць.

@<b>абк<u>о</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкочваць-абкаціць (у 1 знач.).

@<b>абк<u>о</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкаціцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкочваць.

@<b>абк<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкаціць.

@<b>абк<u>о</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкасіць.

@<b>абк<u>о</u>шванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкошваць — абкасіць (у 1, 2 знач.).

@<b>абк<u>о</u>швацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкасіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкошваць.

@<b>абк<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкасіць.

@<b>абкрад<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкрадаць — абкрасці.

@<b>абкрад<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абакрасці, абкрасці.

@<b>абкр<u>а</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкрадваць — абкрасці.

@<b>абкр<u>а</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абакрасці, абкрасці.

@<b>абкр<u>а</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкрасці.

@<b>абкр<u>а</u>сці</b>, -кр<u>а</u>ду, -кр<u>а</u>дзеш, -кр<u>а</u>дзе; <i>зак.</i> Тое, што і абакрасці.

@<b>абкр<u>у</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкружыць.

@<b>абкруж<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкружыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкружаць.

@<b>абкруж<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абкружыць.

@<b>абкр<u>у</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкружыць.

@<b>абкруж<u>ы</u>цца</b>, -круж<u>у</u>ся, -кр<u>у</u>жышся, -кр<u>у</u>жыцца; <i>зак.</i> Тое, што і акружыцца.

@<b>абкруж<u>ы</u>ць</b>, -круж<u>у</u>, -кр<u>у</u>жыш, -кр<u>у</u>жыць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і акружыць.

@<b>абкруж<u>э</u>нец</b>, -нца, <i>м. Разм.</i> Тое, што і акружэнец. — .А <i>скажы, чаму ты не ў арміі. Не паспелі мабілізаваць, ці абкружэнец?</i> М.Ткачоў.

@<b>абкруж<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкружаць — абкружыць.

@<b>абкруц<u>і</u>цца</b>, -круч<u>у</u>ся, -кр<u>у</u>цішся, -кр<u>у</u>ціцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абматаць сябе чым-н., укруціць сябе ў што-н.; загарнуцца. <i>Абкруціцца коўдрай.</i>
<br><b>2.</b> Абвіць сабой што-н., размясціцца вакол чаго-н. <i>Змяя абкруцілася вакол дрэва.</i>
<br><b>3.</b> Абысці, аб'ехаць, абляцець вакол чаго-н. <i>Мінутная стрэлка абкруцілася вакол сваёй восі.</i>
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Ажаніцца.

@<b>абкруц<u>і</u>ць</b>, -круч<u>у</u>, -кр<u>у</u>ціш, -кр<u>у</u>ціць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абвіць, абматаць што-н. вакол чаго-н. <i>Аднак я ўсё ж убіў у зямлю адно з нашых, моцных вёсел і некалькі разоў абкруціў вакол яго жалезны ланцуг, прыкаваны да лодкі.</i> Кірэенка.
<br><b>2.</b> Абматаць, абвязаць што-н. чым-н. <i>Сотнікаў прыпыніўся, заціснуў між каленяў вінтоўку і змёрзлымі нягнуткімі пальцамі тоўста і нязграбна абкруціў прастуджаную шыю.</i> Быкаў.
<br>// Загарнуць у што-н., пакрыць, ахінуць чым-н. з усіх бакоў. <i>Было прыемна цяпер скінуць цесныя чаравікі, абкруціць нагу сухой і шурпатай анучкай, надзець шырокі і ўвесь у латках бот.</i> М.Стральцоў.
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Абхітраваць. <i>[Салдат:] — Тут справа такая цяпер, што ці мы зямлю возьмем і засеем з восені, ці паны нас абкруцяць...</i> Галавач.
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Ажаніць. <i>Замуж Хадору Бацькі выдавалі. З хлопцам чужым У царкве абкруцілі.</i> Корбан.

@<b>абкр<u>у</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкруціць.

@<b>абкр<u>у</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкручваць — абкруціць (у 1, 2 знач.).

@<b>абкр<u>у</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкруціцца (у 1-3 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкручваць.

@<b>абкр<u>у</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкруціць.

@<b>абкрыв<u>а</u>віцца</b>, -в<u>а</u>ўлюся, -в<u>а</u>вішся, -в<u>а</u>віцца; <i>зак.</i> Тое, што і акрывавіцца.

@<b>абкрыв<u>а</u>віць</b>, -в<u>а</u>ўлю, -в<u>а</u>віш, -в<u>а</u>віць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і акрывавіць.

@<b>абкрыв<u>а</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкрывавіць.

@<b>абкрыв<u>а</u>ўлівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкрывавіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкрываўліваць.

@<b>абкрыв<u>а</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкрывавіць.

@<b>абкрыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абкрыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абкрываць.

@<b>абкрыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абкрыць.

@<b>абкр<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкрыць.

@<b>абкр<u>ы</u>цца</b>, -кр<u>ы</u>юся, -кр<u>ы</u>ешся, -кр<u>ы</u>ецца; <i>зак.</i> Тое, што і акрыцца.

@<b>абкр<u>ы</u>ць</b>, -кр<u>ы</u>ю, -кр<u>ы</u>еш, -кр<u>ы</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і акрыць.

@<b>абкр<u>ы</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкрышыць.

@<b>абкр<u>ы</u>швацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абкрышыцца.

@<b>абкр<u>ы</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкрышыць.

@<b>абкрыш<u>ы</u>цца</b>, -кр<u>ы</u>шыцца; <i>зак. Разм.</i> Раскрышыцца па паверхні, па краях. <i>Паверхня скалы выветрылася і абкрышылася.</i> □ <i>Проста ў яе [Надзі] перад вачыма — цагляная сцяна. Краі ў многіх цаглін абкрышыліся...</i> Бураўкін.

@<b>абкрыш<u>ы</u>ць</b>, -ш<u>у</u>, -шыш, -шыць; <i>зак.</i> Раскрышыць што-н. з краёў. <i>Абкрышыць хлеб.</i>

@<b>абк<u>у</u>клівацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абкукліцца.

@<b>абк<u>у</u>кліцца</b>, -ліцца; <i>зак.</i> Тое, што і акукліцца.

@<b>абк<u>у</u>раны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкурыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які зрудзеў, счарнеў ад дыму. <i>[Вусы] былі не сівыя, як валасы і бровы, а рудыя, абкураныя.</i> Шамякін.

@<b>абк<u>у</u>раць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак.</i> Пакрыцца гарам, сажай; зрабіцца чорным ад дыму.

@<b>абк<u>у</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абкурваць — абкурыць (у 1 знач.).

@<b>абк<u>у</u>рвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкурваць.

@<b>абк<u>у</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкурыць.

@<b>абкур<u>о</u>дымець</b>, -аю, -ееш, -ее; <i>зак. Разм.</i> Пакрыцца сажай, гарам; абкурэць. <i>Сцены абкуродымелі.</i>

@<b>абкур<u>о</u>дыміць</b>, -млю, -міш, -міць; <i>зак., што. Разм.</i> Пакрыць сажай, гарам; абкурыць. <i>Абкуродыміць шкло.</i>

@<b>абкур<u>о</u>дымлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым.зал. пр. ад</i> абкуродымець, абкуродыміць.

@<b>абкур<u>ы</u>цца</b>, -кур<u>у</u>ся, -к<u>у</u>рышся, -к<u>у</u>рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіцца рудым, чорным ад дыму, зазнаць уздзеянне дыму.
<br><b>2.</b> Скурыць свой тытунь, папяросы да рэшты. <i>Ламко з двума байцамі зайшоў ноччу ў хату папрасіць самасаду — абкурыліся за дарогу.</i> Шахавец.
<br><b>3.</b> Стаць больш зручным, прыемным для курэння. <i>Люлька абкурылася.</i>

@<b>абкур<u>ы</u>ць</b>, -кур<u>у</u>, -к<u>у</u>рыш, -к<u>у</u>рыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абдаць каго-, што-н. дымам. <i>Абкурыць пчол.</i> □ <i>[Бешчат:] — Але вы не стрымлівайце сябе, мяне ўжо так абкурылі, што нават кашуля смярдзіць ад дыму.</i> Бажко.
<br><b>2.</b> Зрабіць што-н. рудым, чорным ад дыму. <i>Абкурыць пальцы.</i>
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Скурыць чый-н. тытунь, папяросы.
<br><b>4.</b> Карыстаючыся, зрабіць больш зручным, прыемным для курэння. <i>Абкурыць люльку.</i>

@<b>абкур<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>ю, -<u>э</u>еш, -<u>э</u>е; <i>зак. Разм.</i> Пакрыцца сажай, гарам; абкуродымець.

@<b>абкус<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абкусаць.

@<b>абкус<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Кусаючы, аб'есці, абгрызці з усіх бакоў. <i>Абкусаць яблык.</i>

@<b>абк<u>у</u>сванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абкусваць — абкусаць.

@<b>абк<u>у</u>свацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абкусваць.

@<b>абк<u>у</u>сваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абкусаць.

@<b>абл<u>а</u>ва</b>, -ы, <i>ж.</i> Паляванне, пры якім месца, дзе знаходзіцца зверына, акружаецца, ачэпліваецца паляўнічымі і загоншчыкамі. <i>Аблава на ваўкоў.</i> □ <i>Ляснік хутка выйшаў з пакояў, а пан стаў меркаваць, як бы акружыць лес і зрабіць аблаву.</i> Чарот.
<br>// Акружэнне якога-н. месца з мэтай злавіць каго-н. <i>Акружылі мы прымежны гай, Пачалі на ворагаў аблаву.</i> Панчанка. <i>У часе блакады ў горадзе таксама былі праведзены масавыя аблавы і арышты.</i> Няхай.
<br>// Пра асоб, якія робяць аблаву. <i>Даўно аблавай прачасаць пара Аколіцы бароў, глухую гаць.</i> Танк.

@<b>аблав<u>і</u>ць</b>, -лаўл<u>ю</u>, -л<u>о</u>віш, -л<u>о</u>віць; <i>зак., што. Разм.</i> Правесці лоўлю рыбы на пэўным месцы. <i>Аблавіць возера. Аблавіць старыцу.</i>

@<b>аблав<u>у</u>х</b>, -а, <i>м. перан. Лаянк.</i> Пра някемлівага, няспрытнага чалавека. <i>[Косця:] — Я ж бачыў, што яна [Маша] не зводзіла з цябе вачэй. Дагэтуль не сустрэнецца! Аблавух! А яшчэ ў арміі служыў.</i> Шамякін.

@<b>аблав<u>у</u>ха</b>, -і, <i>ДМ</i> аблав<u>у</u>се; <i>Р мн.</i> аблавух; <i>ж.</i> Зімовая шапка; вушанка.

@<b>аблав<u>у</u>хі</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> З абвіслымі вушамі. <i>[Ліба] не паспела адысці ад акна, як на ім мігам апынуўся прыгожы, у рудыя яблыкі, аблавухі сабака.</i> Гартны.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Някемлівы, няспрытны (пра чалавека).

@<b>аблаг<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблагодзіць.

@<b>аблаг<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., каго.</i> Выклікаць у кім-н. пачуццё лагоднасці, шчырасці, сардэчнасці. <i>Не так дзеля сябе, як дзеля таго, каб аблагодзіць гэтага хлапчука,.. [Крамарэвіч] сказаў: — А нікога ў цябе хіба няма блізкага, каб і пашкадаваць часам цябе, пакуль ты бацьку знойдзеш?</i> Чорны.

@<b>абл<u>а</u>да</b>, -ы, <i>ДМ</i> -дзе, <i>ж. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Улада, уплыў. <i>Свежы сустрэчны вецер асвяжыў мяне, на нейкую хвіліну адагнаў сон, які браў мяне ў сваю абладу.</i> С.Александровіч.
<br><b>2.</b> Уладанне, прыналежнасць, здабытак. <i>У сяле ўсялякія чуткі, усякая гутарка, што вядзецца патайна, без усякіх сведак, скора робіцца агульнай абладай.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Аправа (у 1 знач.).

@<b>абл<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абладзіць.

@<b>абл<u>а</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абладжваць — абладзіць.

@<b>абл<u>а</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абладзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абладжваць.

@<b>абл<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абладзіць.

@<b>абл<u>а</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>зак.</i> Навесці лад у гаспадарцы; абжыцца, адбудавацца. <i>Тыя, хто быў перасяліўся на хутары раней, цяпер ужо абладзіліся, панакрывалі неяк саломай будынкі.</i> Галавач.

@<b>абл<u>а</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Прывесці да ладу; агледзець, адрамантаваць. <i>[Хлопец:] — Пакуль ты ўправішся, дык я воз абладжу.</i> Чорны. <i>[Праксэда:] — Пераселімся ў Варацец, у маю старую хату. Агледзім, абладзім яе дый жыць будзем.</i> Сабаленка.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Уладзіць якую-н. справу; арганізаваць. <i>[Доніс:] — Спакойны будзь: мы ўсё абладзім, Хоць на таварны, а пасадзім.</i> Колас.

@<b>аблажн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е. Тое, што і абложны (у 2 знач.).

@<b>аблаж<u>ы</u>цца</b>, -лаж<u>у</u>ся, -л<u>о</u>жышся, -л<u>о</u>жыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Аблажыць сябе чым-н., накласці вакол сябе чаго-н. <i>Задумаўся Загорын.. Ён аблажыўся кнігамі, часопісамі.</i> Алешка.
<br><b>2.</b> Пакрыцца чым-н. па ўсёй паверхні. <i>Неба аблажылася хмарамі.</i>

@<b>аблаж<u>ы</u>ць</b>, -лаж<u>у</u>, -л<u>о</u>жыш, -л<u>о</u>жыць: <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абкласці каго-, што-н. з усіх бакоў; акружыць чым-н. <i>Аблажыць градку дзёрнам. Аблажыць хворага падушкамі.</i>
<br><b>2.</b> Аздабляючы, упрыгожваючы, пакрыць паверхню чаго-н., чым-н.; абліцаваць. <i>Аблажыць сцены мармурам.</i>
<br>// Абкантаваць, абшыць па краях. <i>Аблажыць аксамітам рукавы і каўнер.</i>
<br><b>3.</b> Пакрыць, ахінуць суцэльнай заслонай; абвалачы. <i>Ён [цягнік] збавіў ход імклівы трошкі, Адхоны дымам аблажыў.</i> Калачынскі.
<br>// <i>у безас. ужыв.</i> <i>Усё неба аблажыла.</i>
<br>// <i>безас.</i> Пры хваробе пакрыць (горла, язык) белым налётам. <i>Горла аблажыла.</i>
<br><b>4.</b> Акружыць войскам; асадзіць. <i>Аблажыць крэпасць.</i> □ <i>Мала таго, што рэспубліку аблажылі з усіх бакоў інтэрвенты і белагвардзейцы, — на яе насоўваецца жахлівая здань голаду.</i> Гамолка.
<br><b>5.</b> Абавязаць да выплаты чаго-н. <i>Аблажыць падаткам.</i>
<br><b>6.</b> Адвярнуць, апусціць, расправіць. <i>Аблажыць каўнер.</i>
<br><b>7.</b> <i>Разм.</i> Паваліць, абваліць; забіць. <i>Сабак жа завёў, што каня аблажыць могуць.</i> Кірэйчык. <i>Ён слухаў разам з намі воўчыя песні і расказваў, як учора ноччу конюх у іх на ўчастку з кладоўкі праз акно аблажыў аднаго старога канятніка.</i> Пташнікаў.
<br>// Зрэзаць, ссячы. <i>Аблажыць сасну.</i> □ <i>Гектараў трыццаць мужчыны ўжо аблажылі, і яна [трава] ляжыць у пракосах.</i> Сабаленка.
<br><b>8.</b> <i>Разм.</i> Груба аблаяць. <i>Гальяш, не вытрымаўшы, аблажыў сялян моцным слаўцом.</i> Гурскі.

@<b>абл<u>а</u>зіць/1</b><sup>1</sup>, -л<u>а</u>жу, -л<u>а</u>зіш, -л<u>а</u>зіць; <i>зак., што. Разм.</i> Абхадзіць, абгледзець, пабыць усюды, шукаючы каго-н., што-н. <i>Мы пройдзем лес, Аблазім горы, Мы вывучым свой родны край.</i> Астрэйка. <i>Хлопцы аблазілі тры паверхі, пакуль знайшлі незанятую аўдыторыю, завалілі дзверы сталамі і ўзяліся за задачу.</i> Кудравец.

@<b>абл<u>а</u>зіць/2</b><sup>2</sup>, -л<u>а</u>жу, -л<u>а</u>зіш, -л<u>а</u>зіць. <i>Незак. да</i> аблезці.

@<b>аблакац<u>і</u>цца</b>, -кач<u>у</u>ся, -к<u>о</u>цішся, -к<u>о</u>ціцца; <i>зак.</i> Абаперціся локцем (локцямі) на што-н. <i>Я аблакаціўся на камень, каб быў упор, спакойна нацэліўся і стрэліў.</i> Шамякін.

@<b>аблак<u>о</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> аблакаціцца.

@<b>аблам<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абламаць.

@<b>аблам<u>а</u>цца</b>, -л<u>о</u>міцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Ломячыся, аддзяліцца, адваліцца. <i>Галіна абламалася.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Пад уздзеяннем асяроддзя набыць навыкі культурнага абыходжання. <i>Дзе кухталём, дзе за касу, а дзе анучай — усё настаўляла яе [дачку], пакуль трохі каля людзей абламалася.</i> Ермаловіч.
<br><b>3.</b> Паддацца чыім-н. угаворам, націску і пад. <i>Але мала-памалу абламаўся, пацішэў, тым болей што Жаўтых не вельмі зважаў на ягоныя “з генералам” подзвігі.</i> Быкаў.

@<b>аблам<u>а</u>ць</b>, -ламл<u>ю</u>, -л<u>о</u>міш, -л<u>о</u>міць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Ломячы, аддзяліць частку, кавалак чаго-н. <i>Абламаць сук.</i> □ <i>Конь абламаў капытамі тонкі лядок ля самага берага, ступіў колькі крокаў па халоднай вадзе і, коўзаючыся, узышоў на паром.</i> Чыгрынаў.
<br>// Паабломваць усё або многа чаго-н. <i>Абламаць парасткі на ствале дрэва.</i> □ <i>Выбраў [Міканор] з кучы галля, складзенага зімой, добры, моцны дручок, зламаў верх і абламаў сучкі.</i> Мележ.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць каго-н. сілы, волі, мужнасці. <i>[Лагута:] Будуць вызваляць ад старшыні... ..За тое, што авёс згнаіў.., што не даўся яму ў рукі, а ён [Верамейчык] хацеў абламаць мяне і зрабіць паслухмяным...</i> Губарэвіч.
<br>// <i>Разм.</i> Схіліць каго-н. на ўступку, дабіцца ад каго-н. згоды; уламаць.
<br>◊ <b>Абламаць (зламаць) зубы</b> — пацярпець няўдачу, імкнучыся асіліць што-н. <b>Абламаць (пазбіваць) рогі</b> — уціхамірыць, утаймаваць, падпарадкаваць каго-н.

@<b>аблан<u>а</u></b>, <i>нескл., м.</i> Абласны аддзел народнай асветы.

@<b>абл<u>а</u>паць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Абшукаць, абмацаць. <i>Аблапаўшы рукамі ўсе кішэні і не знайшоўшы нічога, Васіль выцягнуў са штаноў папружку.</i> Сачанка.

@<b>абл<u>а</u>піць</b>, -<b>плю</b>, -піш, -<b>піць</b>; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Абхапіць лапамі. <i>Мядзведзь аблапіў калоду.</i>
<br>// Абняць рукамі.

@<b>абл<u>а</u>пліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблапіць.

@<b>аблап<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблапошыць.

@<b>аблап<u>о</u>шыць</b>, -шу, -шыш, -шыць; <i>зак., каго-што. Разм. груб.</i> Абмануць з карыслівай мэтай; абдурыць, абабраць (у 2 знач.). <i>[Хмара:] — Месяцы два назад нам удалося аблапошыць нямецкую агентуру.</i> Шашкоў.

@<b>абласн<u>ы</u></b>, -ая, -ое.
<br><b>1.</b> Які мае адносіны да вобласці (у 1 знач.), належыць ёй. <i>Абласны Савет народных дэпутатаў. Абласная канферэнцыя. Абласны цэнтр. Абласны суд.</i>
<br><b>2.</b> Уласцівы якой-н. мясцовасці, распаўсюджаны ў якой-н. вобласці; дыялектны. <i>Абласное слова. Абласны слоўнік.</i>

@<b>абл<u>а</u>таны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблатаць.

@<b>абл<u>а</u>таць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Наладзіць адзенне, нагадваючы латкі. <i>Аблатаць спяцоўку.</i>
<br><b>2.</b> Забяспечыць наладай адзення ўсіх або многіх. <i>Аблатаць сям'ю.</i>

@<b>аблаташ<u>ы</u>ць</b>, -таш<u>у</u>, -т<u>о</u>шыш, -т<u>о</u>шыць; <i>зак., што. Разм.</i> Абабраць, абарваць (садавіну, агародніну), дапускаючы свавольства, глум. <i>Аблаташыць сад. Аблаташыць яблыкі.</i>

@<b>аблахм<u>а</u>цець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак. Разм.</i> Запусціць бараду, валасы, не вельмі клапоцячыся пра іх акуратнасць. <i>[Людзі] паабрасталі бародамі, аблахмацелі.</i> Навуменка.

@<b>аблахм<u>а</u>ціцца</b>, -<u>а</u>чуся, -<u>а</u>цішся, -<u>а</u>ціцца; <i>зак. Разм.</i> Абрасці барадой, валасамі, страціць акуратнасць.

@<b>аблач<u>ы</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i> Тое, што і воблака. <i>З галавою хаваюся ў чэрвеньскіх травах, Промні гоняцца ўслед неадступней асвы, І чародка-града аблачын кучаравых Праплывае- плыве за прастор лугавы.</i> Гаўрусёў.

@<b>аблач<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Царкоўнае адзенне, якое ўжываецца ў час набажэнства. <i>Разабраўшы сваё начынне і апрануўшы аблачэнне, поп стаў “тварыць” малітву.</i> Нікановіч.

@<b>абл<u>а</u>шчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблашчыць.

@<b>абл<u>а</u>шчваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблашчыць.

@<b>абл<u>а</u>шчыць</b>, -шчу, -шчыт, -шчыць; <i>зак., каго-што.</i> Ласкава абысціся з кім-н., выказаць увагу, спагаду да каго-н., пашкадаваць.
<br>// Лашчачы, выклікаць у жывёліны давер'е да сябе; зрабіць жывёліну рахманай. <i>Аблашчыць сабаку.</i>
<br>// <i>перан.</i> Зрабіць прыемнае ўздзеянне (пра вецер, сонца і пад.). <i>Хутка выблісне сонца і аблашчыць сваім цяплом усё наваколле: і раку, і птушак, і росную траву, і беласнежны кіпень чаромхі над вадой.</i> Шыловіч.

@<b>абл<u>а</u>яны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблаяць.

@<b>абл<u>а</u>яць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Абазваць грубымі словамі, зняважыць; вылаяць. <i>[Шклянка] мог ні за што ні пра што наваліцца на чалавека, аблаяць яго апошнімі словамі, пасля прасіць прабачэння і ў канцы зноў пачынаць лаяць.</i> Чарот.
<br>// Адмоўна выказацца пра каго-, што-н. <i>Аблаяць у газеце.</i>

@<b>аблвыканк<u>о</u>м</b>, -а, м. Абласны выканаўчы камітэт.

@<b>абл<u>е</u>глы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які аблёг, ушчыльніўся, набыў трывалую паверхню. <i>[Магіла] была агароджана, і.. [Завішнюк], абапёршыся на агароджу, доўга глядзеў на аблеглы жоўты пясок, які ўжо зарос травой-сіўцом і верасам.</i> Пташнікаў.
<br><b>2.</b> Які перастаў трывожыць, рупіць; супакоены, аціхлы. <i>[Турка] поўнілі перажытыя і яшчэ не аблеглыя пачуцці.</i> Быкаў.

@<b>абл<u>е</u>гчы</b>, -л<u>я</u>гу, -л<u>я</u>жаш, -л<u>я</u>жа; л<u>я</u>жам, -л<u>я</u>жаце, -л<u>я</u>гуць; <i>пр.</i> -лёг, -л<u>е</u>гла і -лягл<u>а</u>, -лягл<u>о</u>; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>што.</i> Шчыльна прылегчы да чаго-н. з усіх бакоў. <i>Валасы пасмамі абляглі шыю.</i>
<br>// Пакрыць, ахінуць, абвалачы. <i>Хмары абляглі неба.</i> □ <i>А дождж аблёг надоўга.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>без дап.</i> Апусціцца, панікнуць, абвянуць. <i>Трава аблягла.</i> □ <i>Як скрануў правую нагу [Сідар], яна страшна забалела, і тады ўскрыкнуў нечакана для сябе, зноў аблёг.</i> Галавач.
<br>// Апасці, аціхнуць (пра шум, гукі і пад.). <i>А прыйдзе ноч — абляжа віск асек і пад рукой вільготнаю — пясок.</i> Хадыка.
<br><b>3.</b> <i>без дап.</i> Злегчы, захварэць. <i>Ногі пераступаюць, а я драмлю. Не, не драмлю, гэта стаіць тлум у галаве, проста мне нядобрыцца. Калі б яшчэ трохі прайшлі, я зусім бы аблёг.</i> С.Александровіч.
<br><b>4.</b> <i>што.</i> Акружыць, асадзіць. <i>Абышла арда і Тураў, аблягла яго навокал.</i> Дубоўка.

@<b>абл<u>е</u>гчыся</b>, -л<u>я</u>жацца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Абаперціся, усперціся. <i>Ён [Ткачук] грузна аблёгся на наш хісткі столік, добра зацягнуўся цыгарэтай.</i> Быкаў.
<br><b>2.</b> Прыйсці да звычайнага стану рэчаў; уладкавацца. <i>І прыйшлі дамоў з такім пачуццём, нібы ўсё ўжо больш-менш добра, усё сяк-так абляглося, стала на сваё месца.</i> Гарэцкі.

@<b>абледзеняв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абледзянець.

@<b>абледзян<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Пакрыты лёдам. <i>Агні па-незвычайнаму іскрыліся за абледзянелымі шыбамі акна.</i> Галавач. <i>Панура абвіслі да самай зямлі абледзянелыя галінкі.</i> Шамякін.

@<b>абледзян<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абледзянець.
<br>○ <b>Абледзяненне Зямлі</b> — значнае пашырэнне плошчы мацерыковага лёду прыпалярных і горных абласцей.

@<b>абледзян<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i> Пакрыцца лёдам. <i>Дарогі абледзянелі.</i> □ <i>За ноч зямля падшэрхла, дубцы прырэчных кустоў абледзянелі і шаргацелі, як драцяныя.</i> Грахоўскі. — <i>Бывала, прасячэш палонку, загаціш ад глыбокага, лазіш, лазіш рукамі па вадзе, абледзянееш увесь, ды ніводнай рыбіны не зловіш.</i> Кулакоўскі.

@<b>абл<u>е</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абляжаць.

@<b>абл<u>е</u>жвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абляжацца.

@<b>абл<u>е</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абляжаць.

@<b>абл<u>е</u>злы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i>
<br><b>1.</b> Той (такі), у каго (у якім) вылезла шэрсць, поўсць. <i>Сухарлявы конь з аблезлай ад мулкага хамута шыяй ледзь мог цягнуць плуг.</i> Каваль.
<br>// Які пачаў мяняць скуру. <i>Аблезлы нос.</i>
<br><b>2.</b> Які выліняў, змяніў колер, выцвіў. <i>На.. [Шурку] была аблезлая блакітная саколка і падкасаныя вышэй калена няпэўнага колеру картовыя штаны.</i> Васілевіч.
<br><b>3.</b> З абдзёртым верхнім слоем; аблуплены; выцерты. <i>Аблезлы дом.</i> □ <i>Холадам веяла і жудасцю ад аблезлых высокіх сцен.</i> Галавач. <i>Тады [Яўхім] імчаўся ў гумно, дзе стаяла аблезлая малатарня, афарбаваная калісьці ў сіні колер.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Непрыгожы, неахайны, плюгавы. <i>У такія хвіліны Косцю хацелася схапіць гэтую аблезлую малпу [Іваноўскага] і задушыць уласнымі рукамі.</i> Новікаў.

@<b>абл<u>е</u>зці</b>, -зу, -зеш, -зе; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Страціць валасы, поўсць, пер'е. <i>Аблез [Ігнат].., чэрап свеціцца голы.</i> Мележ.
<br>// Выпасці, вылезці (пра валасы, поўсць). — <i>Адна [жонка] свайму ж гаспадару чыгун кіпню на галаву выліла. Добра, што вада ўжо трохі выйшла парай, дык валасы ў чалавека аблезлі, скура за вушамі спяклася, а сам жыў астаўся.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> Страціць першапачатковую афарбоўку, выліняць, выцвісці. <i>[Млынар Шэлегу:] — Калі можна, дарагі, то я яшчэ пару баначак фарбы прыхвачу. Аканіцы зусім аблезлі.</i> Навуменка.
<br><b>3.</b> Змяніць скуру, абгарэўшы на сонцы. <i>[Стафанковіч:] — Гэта ж трэба мець нечалавечую галаву, каб выседзець у гэтакай пякельнай моцы, як у яго там скура, разам з валасамі, не аблезе?..</i> Чорны.
<br><b>4.</b> Страціць верхні слой; аблупіцца; выцерціся. <i>Бур'ян быў і на самім папялішчы — зялёны, густы, ён падыходзіў аж да печы, якая аблезла, завалілася ад дажджоў і снегу зусім.</i> Сачанка.

@<b>абленав<u>а</u>цца</b>, -лян<u>у</u>юся, -лян<u>у</u>ешся, -лян<u>у</u>ецца; <i>зак. Разм.</i> Стаць лянівым, прывыкнуць ленавацца. <i>[Патржанецкі:] — Я бачу, што вам страшна крануцца з месца, што вы абленаваліся, што вам шкада вось гэтай утульнасці, вы баіцеся страціць яе.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абл<u>е</u>плены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абляпіць.

@<b>абл<u>е</u>пліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблепліваць — абляпіць.

@<b>абл<u>е</u>плівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абляпіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблепліваць.

@<b>абл<u>е</u>пліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абляпіць.

@<b>абл<u>е</u>сены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблясіць.

@<b>аблёт/1</b>, -у, <i>м. Разм.</i> Тое, што будучы зрэзаным, ссечаным, праляжала ўсё лета, аблетавала. (<i>Гл.</i> <a>аблетаваць (у 2 знач.)</a>).

@<b>абл<u>е</u>таваць</b>, -туе; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Астацца з зімы на лета. <i>Сена ў стозе аблетавала.</i>
<br><b>2.</b> Праляжаўшы лета, высахнуць (пра дровы і пад.).

@<b>абл<u>е</u>так</b>, -тка. <i>м. Абл.</i> Жывёліна ва ўзросце двух год; жывёліна, якая пералетавала. <i>Ён</i> <i>[Сымон] гадае так і гэтак Ды глядзіць у гушчарняк, Як ваўчок, як той аблетак, Ды не вырвацца ніяк.</i> Колас.
<br>◊ <b>На аблетак</b> — каб аблетавала, праляжала лета (звычайна пра дровы). <i>Бацька нават не паспеў навазіць і накалоць на аблетак дроў, як нечакана снег узяўся вадою.</i> Сабаленка.

@<b>абл<u>е</u>тнік</b>, -у, <i>м. Абл.</i> Дровы, нарыхтаваныя вясною на зіму. <i>[Сыс:] — Як у школу дровы вазілі, і табе б сухога аблетніку шуркі са дзве скінулі б.</i> Вітка.

@<b>аблёт/2</b>, -у, <i>М</i> -лёце, <i>м. Дзеянне паводле дзеясл.</i> аблётваць-аблётаць і аблятаць-абляцець (у 1-3 знач.).

@<b>аблётаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблётаць.

@<b>аблётацца</b>, -аецца; <i>зак.</i> Зрабіцца лётнай, здольнай збіраць нектар (пра пчалу); зрабіцца прыгодным для лётання (пра самалёт і пад.).

@<b>аблётаць</b>, -аю, -аеш, -ае і <b>аблятаць</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Лётаючы, пабываць у многіх месцах. <i>Аблётала, напэўна, сотні кветак За кожнай кропелькай пчала.</i> Корбан. 
<br>// <i>перан. Разм.</i> За кароткі час пабываць у многіх месцах. <i>[Вова] і праўда назаўтра аблётаў увесь горад.</i> Марціновіч.
<br><b>2.</b> Выпрабаваць; праверыць у выпрабавальным палёце самалёт, дырыжабль і пад. <i>Аблётаць новыя машыны.</i>

@<b>аблётваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблётаць.

@<b>аблів<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абліваць — абліць і аблівацца — абліцца.
<br><b>2.</b> Водная працэдура. <i>Ранішнія абліванні і абціранні.</i>

@<b>аблів<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абліваць.

@<b>аблів<u>а</u>ха</b>, -і, <i>ДМ</i> -в<u>а</u>се, <i>ж. Разм.</i> Зімовы дождж, які замярзае на зямлі, дрэвах, утвараючы ледзяную скарынку; галалёд. <i>Усё абмярзала ў паветры. На дрэвах аддзіраліся галіны. Даўно людзі не помнілі такой аблівахі.</i> Лобан.

@<b>аблів<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абліваць.
<br>◊ <b>Сэрца кроўю абліваецца</b> <i>гл.</i> сэрца.

@<b>аблів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абліць.

@<b>аблігац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Звязаны з выпускам аблігацый пазыкі. <i>Аблігацыйная пазыка.</i>

@<b>абліг<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i> Каштоўная папера, якая дае яе трымальніку даход у выглядзе выйгрышу або працэнтаў ад яе намінальнай вартасці. <i>Аблігацыі дзяржаўнай пазыкі. Выйграць па аблігацыі.</i>
<br>[Ад лац. obligatio — абавязацельства.]

@<b>абл<u>і</u>заны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблізаць.

@<b>абліз<u>а</u>цца</b>, -ліж<u>у</u>ся, -л<u>і</u>жашся, -л<u>і</u>жацца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Аблізаць сабе губы. — <i>Эге! — здзівіўся войт і смачна аблізаўся.</i> Бажко.
<br><b>2.</b> Аблізаць сабе поўсць, шэрсць (пра жывёл).
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Выявіць пачуццё незадаволенай зайздрасці, не атрымаўшы таго, на што разлічваў.

@<b>абліз<u>а</u>ць</b>, -ліж<u>у</u>, -л<u>і</u>жаш, -л<u>і</u>жа; <i>зак., каго- што.</i> Правесці языком па паверхні чаго-н.; ачысціць каго-, што-н. лізаннем. <i>Ваўчыха аблізала ваўчаня.</i> □ <i>Пятрову вельмі захацелася піць, і ён аблізаў засмяглыя губы.</i> Лупсякоў.
<br>// <i>перан.</i> Дакрануцца да чаго-н., прабегчы па чым-н. (пра языкі агню). <i>Задрыжалі рукі, і сэрца ўсхадзілася хутка, хутка, калі цьмяны агеньчык запалкі аблізаў па чарзе кожны з шнуроў. Лынькоў.
<br>// перан.</i> Абмыць, абдаць (пра хвалі, ваду). <i>Вада аблізала камень.</i>
<br>◊ <b>Пальчыкі абліжаш (абліжаце)</b> — пра што-н. смачнае, прыемнае, прывабнае. <i>Бульба сопкая, разломіш напалам, памочыш ў соль — пальчыкі абліжаш!</i> С.Александровіч. <i>[Гарлахвацкі:] І цікавая навіна? [Зёлкін:] Пальчыкі абліжаце.</i> Крапіва.

@<b>абл<u>і</u>званне</b>, -я<i>, н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблізваць — аблізаць і аблізвацца — аблізацца.

@<b>абл<u>і</u>звацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблізацца (у 1, 2 знач.).
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Глядзець на каго-, што-н. з зайздрасцю, з жаданнем атрымаць. <i>Аж шкода яму [Верамейчыку] робіцца самога сябе — гэтакае дабро людзі цягаюць, а яму глядзі ды толькі аблізвайся.</i> Крапіва.
<br><b>3.</b> <i>Зал. да</i> аблізваць.

@<b>абл<u>і</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблізаць.

@<b>аблізн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; <i>зак. Аднакр. да</i> аблізвацца (у 1, 2 знач.).

@<b>аблізн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; <i>зак., каго-што. Аднакр. да</i> аблізваць.

@<b>абл<u>і</u>к</b>, -у, <i>м. Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблічыць.

@<b>абліп<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абліпаць — абліпнуць.

@<b>абліп<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак.</i> Пакрыць з усіх бакоў чым-н. ліпкім. <i>Боты абліпаюць граззю.</i>
<br>// Шчыльна прылягаць. <i>Мокрая сукенка абліпала стан Сцёпы, яе ўсю калаціла ад холаду.</i> Барашка. <i>Толькі пад дажджом ісці было не дужа зручна: ушчэнт мокрая куртка агідна абліпала цела.</i> Быкаў.

@<b>абл<u>і</u>пка</b>, -і, <i>ж.</i> У выразе: <b>у абліпку</b> — вельмі шчыльна прылягаючы да цела (пра вопратку).

@<b>абл<u>і</u>пнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абл<u>і</u>п, -ла. <i>Зак. да</i> абліпаць.

@<b>абл<u>і</u>сцеласць</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Ступень пакрыцця расліны лісцем.

@<b>абл<u>і</u>сцелы</b>, -ая, -ае. Які пакрыўся лісцем.

@<b>абл<u>і</u>сценне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> аблісцець.

@<b>абл<u>і</u>сцець</b>, -ее; <i>зак.</i> Пакрыцца лісцем. <i>Вясной саджанцы аблісцелі.</i>

@<b>абл<u>і</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абліць.

@<b>абліцав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абліцаваць.

@<b>абліцав<u>а</u>ць</b>, -ц<u>у</u>ю, -ц<u>у</u>еш, -ц<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Пакрыць паверхню чаго-н. слоем якога-н. іншага матэрыялу, каб зрабіць яе больш трывалай і прыгожай. <i>Абліцаваць сцены мармурам. Абліцаваць панелі каляровай пліткай.</i>

@<b>абліц<u>о</u>вачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абліцоўкі (у 1 знач.); звязаны з абліцоўкай. <i>Абліцовачны камень. Абліцовачныя работы.</i> 

@<b>абліц<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абліцоўваць-абліцаваць.

@<b>абліц<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абліцоўваць.

@<b>абліц<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абліцаваць.

@<b>абліц<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абліцоўваць-абліцаваць.
<br><b>2.</b> Слой будаўнічага матэрыялу, які пакрывае паверхню асноўнага матэрыялу (для трываласці і прыгажосці). <i>Светлая абліцоўка надавала.. [дому] лёгкасць, у гэты дом хацелася зайсці.</i> Шахавец.
<br>// Матэрыял, якім абліцоўваюць. <i>Керамічная абліцоўка.</i>

@<b>абліц<u>о</u>ўшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, які абліцоўвае што-н.

@<b>абліц<u>о</u>ўшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абліцоўшчык.

@<b>абл<u>і</u>цца</b>, абаль<u>ю</u>ся, абаль<u>е</u>шся, абаль<u>е</u>цца; абальёмся, абальяц<u>е</u>ся і аблі<u>ю</u>ся, аблі<u>е</u>шся, аблі<u>е</u>цца; абліёмся, абліяц<u>е</u>ся; <i>заг.</i> абл<u>і</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абліць сябе чым-н. <i>Абліцца халоднай вадой. Абліцца чарнілам.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Ахапіцца, напоўніцца (святлом, пахамі, адчуваннямі і пад.). — <i>Тут я заўважыў, што неба за лесам аблілося зарывам.</i> Чорны. <i>Нейкім салодкім цяплом на хвіліну аблілося сэрца.</i> Чарнышэвіч.
<br>◊ <b>Абліцца (халодным, сцюдзёным) потам</b> — ад страху, перапалоху пакрыцца потам. <i>Праз хвіліну.. [Сотнікаў] засопся, абліўся сцюдзёным потам і спыніў свае намаганні.</i> Быкаў. <b>Абліцца слязьмі</b> — горка заплакаць. <i>Засвяці ж ты, вясна, Сваім бляскам для нас.. Засвяці, калі мы Абліёмся слязьмі.</i> Купала.

@<b>абл<u>і</u>ць</b>, абаль<u>ю</u>, абаль<u>е</u>ш, абаль<u>е</u>; абальём, абальяц<u>е</u> і аблі<u>ю</u>, аблі<u>е</u>ш, аблі<u>е</u>; абліём, абліяц<u>е</u>; <i>заг.</i> абл<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Намачыць, разліўшы што-н. <i>Абліць настольнік чарнілам.</i>
<br>// Абдаць, паліць чым-н. з усіх бакоў ці зверху. <i>[Барташэвіч:] — З мяне ў снег сцякала вада і валіла пара, быццам маю вопратку абліў хто варам.</i> Карпюк.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Ахапіць, абдаць, напоўніць (святлом, пахам і пад.). <i>Гарачае сонца прыветна пазірала з неба на горад і роўна грэла і аблівала сваім цяплом і святлом.</i> Колас.
<br>◊ <b>Абліць памыямі (граззю)</b> — незаслужана зняважыць, абняславіць каго-н. <b>Як халоднай вадой абліць</b> — збянтэжыць, астудзіць чый-н. запал.

@<b>абл<u>і</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблічыць.

@<b>абл<u>і</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблічваць — аблічыць.

@<b>абл<u>і</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблічыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблічваць.

@<b>абл<u>і</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблічыць.

@<b>абл<u>і</u>чча</b>, -а, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Твар; рысы, выраз твару. <i>Пазнаць па абліччы. Суровае аблічча.</i> □ <i>З галавы ні на хвіліну не выходзіла аблічча маладой дзяўчыны.</i> Колас. <i>Штурхаючыся, збіваючы людзей з ног, Толя бегаў.. узад і ўперад, выглядаючы знаёмае аблічча.</i> Якімовіч.
<br>// Вонкавы выгляд каго-н. <i>Вонкавае аблічча.</i> □ <i>Дзіўна, наколькі яго [зубра] аблічча гарманіравала з навакольным лясным пейзажам.</i> В.Вольскі. <i>Усё.. аблічча [дзяўчыны] выдавала яе ўсходняе паходжанне.</i> Васілевіч.
<br><b>2.</b> Агульны вонкавы выгляд, сукупнасць адметных рыс, характэрных чаму-н. <i>Суровае ваеннае аблічча сталіцы. Пераўтварыць аблічча зямлі.</i> □ <i>Камуністы аблічча краіны змяняюць, Упрыгожваюць гарадамі, садамі, Небывалыя ў полі расцяць ураджаі, Азараюць зямлю залатымі агнямі.</i> Танк. <i>Сціраецца аблічча старой вёскі.</i> Дуброўскі.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Індывідуальнасць, унутраны змест каго-, чаго-н.; духоўны склад, характар. <i>Маральнае аблічча савецкага чалавека. Творчае аблічча пісьменніка. Нацыянальнае аблічча літаратуры.</i> □ <i>Замаскіраваны вораг умеў схаваць сваё аблічча за гучным словам, за бездакорнымі паводзінамі ў побыце.</i> Няхай.

@<b>абліч<u>ы</u>цца</b>, -ліч<u>у</u>ся, -л<u>і</u>чышся, -л<u>і</u>чыцца; <i>зак.</i> Памыліцца пры падліку; дрэнна палічыць.

@<b>абліч<u>ы</u>ць</b>, -ліч<u>у</u>, -л<u>і</u>чыш, -л<u>і</u>чыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Ашукаць пры падліку, даць менш, чым належыць. <i>Аблічыць пакупніка.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Зрабіць падлік, палічыш, што-н. <i>Дарогі, цёмныя дарогі! Хто вас аблічаць? Хто вас змерыць?</i> Колас.

@<b>абл<u>о</u>г</b>, -у, <i>м.</i> Тое, што і аблога.

@<b>абл<u>о</u>га</b>, -і, <i>ДМ</i>, -л<u>о</u>зе, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Даўно не воранае поле, звычайна пакрытае дзірваном, травой. <i>Узараць аблогу.</i> □ <i>За бульбай — аблога, зарослая піжмай, паўзучымі рамонкамі і яшчэ нейкай дзікай травой.</i> Рылько. <i>— Ляглі кругом нечапаныя аблогі, — уставіў Кукарэка. — Адзін сівец...</i> Шчарбатаў.
<br><b>2.</b> Акружэнне войскамі ўмацаванага пункта (горада; крэпасці, раёна і пад.) з мэтай яго захопу. <i>Шарэла... Аблогай ачэплен быў гай, Бой глухнуў у вольхах старых...</i> Лойка.
<br>// Абкружэнне ўчастка лесу з мэтай правядзення аблавы.
<br>◊ <b>Ляжаць аблогай</b> <i>гл.</i> ляжаць.

@<b>абл<u>о</u>гавы</b>, -ая, -ае. Тое, што і абложны (у 1 знач.). <i>Аблогавыя землі.</i>

@<b>абл<u>о</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблажыць (у 1-7 знач.).

@<b>абл<u>о</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблажыць.

@<b>абл<u>о</u>жны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які мае адносіны да аблогі (у 1 знач.). <i>Цалінныя і абложныя землі.</i>
<br><b>2.</b> Заложны, абкладны. <i>Абложныя дажджы. Абложная хмара.</i> □ <i>Гэта была не кароткая летняя навальніца, а працяглы абложны дождж.</i> Краўчанка.

@<b>абл<u>о</u>жына</b>, -ы, <i>ж. Разм.</i> Тое, што і <a>аблога</a> (у 1 знач.).

@<b>абл<u>о</u>кі</b> <i>гл.</i> воблака.

@<b>абл<u>о</u>м</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абломваць — абламаць і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> абломвацца — абламацца.
<br><b>2.</b> Месца пералому.
<br><b>3.</b> Профіль, разрэз архітэктурнай дэталі. <i>Просталінейныя абломы. Крывалінейныя абломы.</i>

@<b>абл<u>о</u>мак</b>, -мка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Адламаны, адбіты кавалак якога-н. прадмета. <i>Абломак біўня маманта.</i> □ <i>Каля абломкаў цагляных сцен пышна лапушылася крапіва.</i> Хадкевіч. <i>У кожным абломку пароды Чытаў ён [геолаг] разгадкі прыроды.</i> Звонак.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Рэшта таго, што існавала раней. <i>Сышлі са сцэны прэч магнаты, Абломкі выцвіўшых вякоў.</i> Колас.

@<b>абл<u>о</u>маўшчына</b>, -ы, <i>ж.</i> Бязволле, лянота, бяздзейнасць як грамадская з'ява. (Ад імя Абломава — героя аднайменнага рамана І.А.Ганчарова.)

@<b>абл<u>о</u>мванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абломваць — абламаць.

@<b>абл<u>о</u>мвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абламацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абломваць.

@<b>абл<u>о</u>мваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абламаць.

@<b>абл<u>о</u>мкавы</b>, -ая, -ае. Які складаецца з абломкаў. <i>Абломкавыя горныя пароды.</i>

@<b>абл<u>о</u>мліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абломваць — абламаць.

@<b>абл<u>о</u>млівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абламацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абломліваць.

@<b>абл<u>о</u>мліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да.</i> абламаць.

@<b>абл<u>о</u>ў</b>, -л<u>о</u>ву, <i>м.</i> Тое, што і аблоўліванне.

@<b>абл<u>о</u>ўліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблоўліваць — аблавіць.

@<b>абл<u>о</u>ўлівацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> аблоўліваць.

@<b>абл<u>о</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблавіць.

@<b>абл<u>у</u>біца</b>, -ы, <i>ж. Абл.</i> Лубяны абруч у ручных жорнах; бакавая сценка кругом жорнаў у млыне, дзе сыплецца мука. <i>Там [у млыне] і акрамя каменя было многа незвычайнага: і велізарнае кола з зубамі, і кош</i> <i>з</i> <i>жытам, аблубіца і іншыя цудоўныя рэчы.</i> Кулакоўскі.

@<b>абл<u>у</u>да</b>, -ы, <i>ДМ</i> -дзе, <i>ж. Абл.</i>
<br><b>1.</b> Няправільная, памылковая думка, погляд, памылковае ўяўленне аб чым-н. [<i>Лабановіч] не здолеў канчаткова вызваліцца з палону народніцкіх аблудаў.</i> Карпаў.
<br><b>2.</b> Той, хто адмоўна ставіцца да чаго-н., мае памылковую думку аб чым-н. <i>Ды ну іх!.. Што гэткай аблудзе Да нашых надзей і падзей?!</i> Звонак.

@<b>абл<u>у</u>дны</b>, -ая, -ае. <i>Абл.</i>
<br><b>1.</b> Які далёка зайшоў у сваіх памылках, збіўся з правільнай жыццёвай дарогі.
<br><b>2.</b> Ілжывы, няправільны, памылковы. <i>Аблудны шлях.</i> □ <i>Ён [Богут] выступае ў добрай ролі, Каб перавыхаваць народ Ды навучыць яго парадку, З дарог аблудных скіраваць...</i> Колас.
<br>◊ <b>Аблудная авечка</b> <i>гл.</i> авечка.

@<b>аблуз<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблузаць.

@<b>аблуз<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i> Пазбавіцца ад шкарлупіны, кары і пад. <i>Пад руку трапіўся, кол з маладой сасонкі, толькі што ссечанай у лесе, кара на ім аблузалася, і Максім запэцкаў рукі і гімнасцёрку ў ліпучую смалу.</i> Шамякін.

@<b>аблуз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Ачысціць ад шкарлупіны, кары і пад. <i>[Платон:] — На, патрымай, а я табе часнаку аблузаю, закусіш.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абл<u>у</u>звацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблузацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблузваць.

@<b>абл<u>у</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак.</i> да аблузаць.

@<b>аблуп<u>і</u>цца</b>, -л<u>у</u>піцца; <i>зак.</i> Абдзерціся, адваліцца (пра верхні слой чаго-н. — кару, скуру, фарбу і інш.). <i>Аблупілася форба — не падымаліся рукі, каб паднавіць яе.</i> Шахавец. <i>Валасы ў дзяўчыны выцвілі, твар загарэў, аж чорны стаў, а нос аблупіўся.</i> Васілёнак.
<br>// Адпасці кавалкамі, абсыпацца (пра тынк і пад.).

@<b>аблуп<u>і</u>ць</b>, -лупл<u>ю</u>, -л<u>у</u>піш, -л<u>у</u>піць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зняць верхні слой; ачысціць ад кары, шкарлупін, скуры і пад. <i>Аблупіць кару на дрэве.</i> □ <i>Аня аблупіла яйка, памакнула ў соль і падала Сашы.</i> Шамякін.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Абрабаваць, абабраць; узяць занадта дорага.
<br>◊ <b>Аблупіць як ліпку</b> — тое, што і абадраць як ліпку (<i>гл.</i> абадраць).

@<b>абл<u>у</u>плены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблупіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Без верхняга слоя, без покрыва, аблезлы. <i>Сашка заўсёды насіў з сабою гармонік: старэнькі, аблуплены, хрыпаты.</i> Пянкрат.
<br>◊ <b>Ведаць як аблупленага</b> <i>гл.</i> ведаць. 

@<b>абл<u>у</u>пліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблупліваць-аблупіць і аблуплівацца-аблупіцца.

@<b>абл<u>у</u>плівацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблупіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблупліваць.

@<b>абл<u>у</u>пліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблупіць.

@<b>абл<u>у</u>шчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр ад</i> аблушчыць.

@<b>абл<u>у</u>шчвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблушчыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблушчваць.

@<b>абл<u>у</u>шчваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абл<u>у</u>шчыць.

@<b>абл<u>у</u>шчыцца</b>, -шчыцца; <i>зак.</i> Тое, што і аблузацца.

@<b>абл<u>у</u>шчыць</b>, -шчу, -шчыш, -шчыць; <i>зак., што.</i> Тое, што і аблузаць. <i>Аблушчыць боб.</i>

@<b>аблыс<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Які стаў лысы; палыселы. <i>Аблыселая галава.</i>

@<b>аблыс<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> аблысець.

@<b>аблыс<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i> Страціць валасы, зрабіцца лысым; палысець. <i>Здавалася.. [бацька] паменшаў, раздаўся ў плячах, зусім аблысеў.</i> Грахоўскі.
<br>// <i>перан.</i> Агаліцца, пазбавіцца покрыва. <i>Снег хутка раставаў, і за дзень узгоркі аблыселі.</i>

@<b>абл<u>ы</u>таны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблытаць.

@<b>абл<u>ы</u>тацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i> Апавіць, абматаць сябе чым-н. <i>Аблытацца рамянямі.</i>

@<b>абл<u>ы</u>таць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Апавіць, абвязаць, абматаць што-н. вяроўкай, дротам і пад. <i>[Ніне] здавалася, што калючы дрот аблытаў, апутаў, як павуцінне, увесь горад.</i> Мележ.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць каго-н. свабоды дзеянняў; падпарадкаваць сабе. <i>Лазун хацеў бы валодаць усёй вёскай, трымаць яе ў сваіх руках, аблытаць павуцінай даўгоў, зрабіць залежнай ад сябе.</i> Хромчанка.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Збіць з толку, увесці ў зман. <i>[Мелех:] Аблыталі мяне ліхія людзі, І я вялікі грэх мог на душу ўзяць.</i> Глебка.

@<b>абл<u>ы</u>тванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблытваць — аблытаць, аблытвацца — аблытацца.

@<b>абл<u>ы</u>твацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аблытацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аблытваць.

@<b>абл<u>ы</u>тваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблытаць.

@<b>аблюбав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблюбаваць.

@<b>аблюбав<u>а</u>ць</b>, -б<u>у</u>ю, -б<u>у</u>еш, -б<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Выбраць сабе каго-, што-н. па густу, па жаданню. <i>Аблюбаваць жаніха.</i> □ <i>У Пінску ж.. [Лабановіч] і краму сабе аблюбаваў, дзе можна браць сёе-тое напавер, бо грошы не заўсёды бываюць у кішэні.</i> Колас. <i>Чалавек аблюбаваў сабе мясціну, памацаў, каб не было мокра, і лёг.</i> Крапіва.

@<b>аблюбёны</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Тое, што і <a>аблюбаваны</a>. <i>[Марына] сядзела ў сваім аблюбёным куточку на канапе і жвава гутарыла з брыгадзірам Зеленюком.</i> Зарэцкі.

@<b>абл<u>ю</u>боўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблюбоўваць-аблюбаваць.

@<b>аблюб<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> аблюбоўваць.

@<b>аблюб<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблюбаваць.

@<b>абляг<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблягаць-аблегчы.

@<b>абляг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аблегчы (у 1, 2 знач.).

@<b>абляж<u>а</u>цца</b>, -ж<u>ы</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Прывыкнуць ляжаць. <i>Даць зверу абляжацца.</i>

@<b>абляж<u>а</u>ць</b>, -ж<u>у</u>, -ж<u>ы</u>ш, -ж<u>ы</u>ць; <i>зак., што. Разм.</i> Працяглым ляжаннем абмяць. <i>Абляжаць канапу.</i>

@<b>аблямав<u>а</u>нне</b>, -я, н. Тое, што і аблямоўка (у 2 знач.).

@<b>аблямав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аблямаваць.

@<b>аблямав<u>а</u>ць</b>, -м<u>у</u>ю, -м<u>у</u>еш, -м<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Абшыць па краях палоскай з другога матэрыялу. <i>Аблямаваць падол спадніцы.
<br>// перан.</i> Акружыць што-н., размясціцца вакол чаго-н. <i>Хмызняк зялёнай стужкай аблямаваў берагі возера.</i>

@<b>аблям<u>о</u>вачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для аблямоўкі (у 1 знач.). <i>Аблямовачны матэрыял.</i>
<br>// Звязаны з аблямоўкай (у 1 знач.). <i>Аблямовачныя работы.</i>

@<b>аблям<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблямоўваць — аблямаваць.

@<b>аблям<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> аблямоўваць.

@<b>аблям<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аблямаваць.

@<b>аблям<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблямоўваць—аблямаваць.
<br><b>2.</b> Матэрыял, якім аблямоўваюць; тое, што палосай акружае па краях другі прадмет. <i>Рукавы з аксамітнай аблямоўкай.</i>

@<b>абл<u>я</u>паны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абляпаць.

@<b>абл<u>я</u>пацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак. Разм.</i> Апырскацца; запэцкаць сябе чым-н. <i>Абляпацца балотнай граззю.</i>

@<b>абл<u>я</u>паць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Апырскаць, запэцкаць чым-н. <i>Абляпаць боты граззю.</i>

@<b>абл<u>я</u>пвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абляпацца.

@<b>абл<u>я</u>пваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абляпаць.

@<b>абляп<u>і</u>ха</b>, -і, <i>ДМ</i> -ляпісе, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Калючая ягадная кустовая расліна сямейства лохавых. <i>Паглядзелі яны вельмі добра на сібірскую абляпіху. Ягады на ёй не гроначкамі, не на віціначках, а як быццам налеплены, прыклеены.. да кары.</i> Дубоўка.
<br><b>2.</b> <i>зб.</i> Духмяныя кіславатыя ягады гэтай расліны. <i>Варэнне з абляпіхі.</i>

@<b>абляп<u>і</u>хавы</b>, -ая, -ае. Зроблены, прыгатаваны з абляпіхі. <i>Абляпіхавы алей.</i>

@<b>абляп<u>і</u>цца</b>, -ляпл<u>ю</u>ся, -л<u>е</u>пішся, -л<u>е</u>піцца; <i>зак. Разм.</i> Абляпіць сябе чым-н. <i>Абляпіцца пластырам.</i>

@<b>абляп<u>і</u>ць</b>, -ляпл<u>ю</u>, -л<u>е</u>піш, -л<u>е</u>піць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прыстаць, прыліпнуць у многіх месцах да каго-, чаго-н., пакрыць усю паверхню. <i>Шэрае неба, і пад ім — бясконцая дарога... вязкі бруд абляпіў колы.</i> Мікуліч. <i>Снег абляпіў у парках усе дрэвы.</i> Хомчанка.
<br>// Шчыльна абхапіць з усіх бакоў (пра адзенне). <i>Панчохі прамоклі, і вы адчуваеце, як непрыемна абляпілі яны вашы ногі...</i> Васілевіч.
<br><b>2.</b> Наклейваючы, пакрыць чым-н. у многіх месцах. <i>І тут мне стала зразумела: ластаўкі з усіх бакоў абляпілі бляшанку зямлёй.</i> Ляўданскі.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Размясціўшыся ў вялікай колькасці, густа пакрыць якую-н. паверхню; шчыльна абступіць з усіх бакоў; акружыць. <i>Яны [аднакласнікі] у момант абляпілі з усіх бакоў сані, учапіліся за аглоблі, цягнулі за капылы, за палазы.</i> Сіпакоў. <i>Драбкі цукру мурашкі абляпілі так, што за імі нічога не было відаць.</i> Пальчэўскі. <i>Дзеці абляпілі хату, тоўпіліся на прызбах, заглядалі ў вокны.</i> Васілевіч.

@<b>абляс<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аблясіць.

@<b>абляс<u>і</u>ць</b>, -ляш<u>у</u>, -ляс<u>і</u>ш, -ляс<u>і</u>ць; -ляс<u>і</u>м, -лесіц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Засадзіць лесам якую-н. плошчу, мясцовасць. <i>Аблясіць пясчаныя землі.</i>

@<b>аблят<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> аблятаць<sup>2</sup> — абляцець (у 4 знач.).

@<b>аблят<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. Тое, што і <a>аблётаць</a>.

@<b>аблят<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абляцець.

@<b>абляц<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Апалы, адарваны (пра лісце, пялёсткі кветак і пад.).

@<b>абляц<u>е</u>ць</b>, -ляч<u>у</u>, -ляц<u>і</u>ш, -ляц<u>і</u>ць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>каго-што.</i> Праляцець вакол каго-, чаго-н. <i>Абляцець вакол зямлі.</i> □ <i>Абляцеў Іван два разы свет на кані гнядой масці і вярнуўся дахаты.</i> Якімовіч.
<br>// Праляцець збоку, мінуўшы каго-, што-н.
<br><b>2.</b> <i>каго-што.</i> Лётаючы, пабыць у многіх месцах, усюды. <i>Род Забродскіх раскінуўся тут на паўсотні кіламетраў вакол, дык каб нават і на самалёце, то за дзень усіх не абляціш.</i> Кулакоўскі.
<br>// <i>перан. Разм.</i> Хутка абысці, аб'ехаць пэўную прастору, мясцовасць. <i>[Тоўхарт] адразу пабег аглядаць маёнтак ..Нягледзячы на сваю паважнасць, ён вельмі шпарка абляцеў усё.</i> Чорны.
<br>// <i>перан.</i> Хутка распаўсюдзіцца, зрабіцца ўсім вядомым (пра чуткі, ідэі, навіны і пад.). <i>Вестка аб тым, што ў шпіталь прыехаў Ленін, імгненна абляцела ўсе паверхі.</i> П.Ткачоў. <i>Ленінскі запавет абляцеў увесь свет.</i> Прыказка.
<br><b>3.</b> <i>каго-што. Разм.</i> Праляцець хутчэй за каго-, што-н.; апярэдзіць у палёце.
<br><b>4.</b> <i>без дап.</i> Апасці, абсыпацца (пра лісце, пялёсткі кветак і пад.). <i>Адлютавалі маразы, Цвет абляцеў духмяны з вішні.</i> Зарыцкі.
<br>// Астацца без лісця, пялёсткаў. <i>Замаркотнелі далі, Абляцелі крушыны, Толькі зерні ўставалі Там, дзе сейбіт іх кінуў.</i> Броўка.
<br><b>5.</b> <i>без дап.</i> Адваліцца, адпасці. <i>Тынк са сцен абляцеў.</i>

@<b>абм<u>а</u>заны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмазаць.

@<b>абм<u>а</u>зацца</b>, -жуся, -жашся, -жацца; <i>зак.</i> Пакрыць, вымазаць сябе чым-н. <i>Абмазацца маззю.</i>
<br>// Запэцкацца, забрудзіцца, прыткнуўшыся да чаго-н. мазкага. <i>Абмазацца фарбай.</i>

@<b>абм<u>а</u>заць</b>, -м<u>а</u>жу, -м<u>а</u>жаш, -м<u>а</u>жа; <i>зак., каго-што.</i> Пакрыць, намазаць паверхню якім-н. рэчывам. <i>Абмазаць сцены.</i>
<br>// Забрудзіць, запэцкаць. <i>Абмазаць твар сажай.</i>

@<b>абм<u>а</u>зачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абмазкі, звязаны з абмазкай. <i>Абмазачны матэрыял. Абмазачныя работы.</i>

@<b>абм<u>а</u>званне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмазваць — абмазаць і абмазвацца — абмазацца.

@<b>абм<u>а</u>звацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмазацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмазваць.

@<b>абм<u>а</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмазаць.

@<b>абмазгав<u>а</u>ць</b>, -г<u>у</u>ю, -г<u>у</u>еш, -г<u>у</u>е; <i>зак., што. Разм.</i> Старанна абдумаць што-н. <i>[Бабейка:] — Перадумаў, Лявон Ігнатавіч, усё перадумаў.., абмазгаваў.</i> Хадкевіч. <i>[Лясніцкі:] — Давай лепей абмазгуем, як хутчэй ліквідаваць гэты бандыцкі атрад.</i> Шамякін.

@<b>абмазг<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. до.</i> абмазгаваць.

@<b>абм<u>а</u>зка</b>, -і, <i>ДМ</i> -зцы, <i>ж.</i> Рэчыва, якім абмазана ці абмазваюць што-н. <i>Абмазка</i> <i>з</i> <i>гліны высахла і патрэскалася.</i>

@<b>абмак<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмокнуць.

@<b>абм<u>а</u>кваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмакнуць.

@<b>абмакн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак., што ў што.</i> Апусціць на кароткі час што-н. у якую-н. вадкасць, памачыць; дакрануцца кавалачкам хлеба ці чым-н. іншым да солі, цукру і пад. <i>Абмакнуць пяро ў чарніла. Абмакнуць хлеб у соль.</i> □ <i>У момант.. [Міхалка] адзеў на галаву сетку, абмакнуў венік у ваду і пакрапіў рой.</i> Якімовіч.

@<b>абмакр<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Мокры, змочаны. <i>Прыйшоў Ігнась у Замастоцкі райваенкамат на Куршчыне, абмакрэлы, адубелы, галодны і босы.</i> Гурскі.

@<b>абмакр<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>ю, -<u>э</u>еш, -<u>э</u>е; <i>зак.</i> Змокнуць; зрабіцца мокрым. <i>Я адзін на расе Абмакрэў, акалеў, Адубеў, перамёрз, ой!</i> З нар.

@<b>абмаладж<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне</i> і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> абмаладзіць, абмаладзіцца.

@<b>абмаладз<u>і</u>цца</b>, -ладж<u>у</u>ся, -л<u>о</u>дзішся, -л<u>о</u>дзіцца; <i>зак.</i> Тое, што і амаладзіцца.

@<b>абмаладз<u>і</u>ць</b>, -ладж<u>у</u>, -л<u>о</u>дзіш, -л<u>о</u>дзіць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і амаладзіць.

@<b>абмалац<u>і</u>цца</b>, -л<u>о</u>ціцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіцца, стаць абмалочаным; вымалаціцца. <i>Сам сабою хлеб не насеецца, не сажнецца, не абмалоціцца.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Усё змалаціць, кончыць малацьбу. <i>Калгас своечасова абмалаціўся.</i>

@<b>абмалац<u>і</u>ць</b>, -лач<u>у</u>, -л<u>о</u>ціш, -л<u>о</u>ціць; <i>зак., што.</i> Малоцячы, аддзяліць зерне ад калосся, саломы. <i>З суседняй вёскі амаль штодня прыходзіць старэйшая дачка і просіць ад бацькі дапамогі: то накасіць сена, то хлеб абмалаціць, то хлеў накрыць.</i> Шамякін.

@<b>абмалёўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмалёўваць — абмаляваць і абмалёўвацца — абмалявацца.

@<b>абмал<u>ё</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абмалёўваць.

@<b>абмалёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> <a>абмаляваць</a>.

@<b>абмалёўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i> Тое, што і <a>абмалёўванне</a>.

@<b>абмал<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> <a>абмаладзіць</a>.

@<b>абмал<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абмалоджваць — абмаладзіць, абмалоджвацца — абмаладзіцца.

@<b>абмал<u>о</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмаладзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмалоджваць.

@<b>абмал<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмаладзіць.

@<b>абмал<u>о</u>т</b>, -у, <i>М</i> -л<u>о</u>це, м. Тое, што і <a>малацьба</a>.

@<b>абмал<u>о</u>ць</b>, -мял<u>ю</u>, -м<u>е</u>леш, -м<u>е</u>ле. <i>Разм.</i> Мелючы, зрабіць прыдатным для мліва. <i>Пакуль што на жорнах малоць нельга: іх абавязкова трэба абмалоць.</i> Сіпакоў.

@<b>абмал<u>о</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмалаціць.

@<b>абмал<u>о</u>чвацца</b>, -аецца. <i>Зал. да</i> абмалочваць.

@<b>абмал<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмалаціць.

@<b>абмаляв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмаляваць.

@<b>абмаляв<u>а</u>цца</b>, -л<u>ю</u>ецца; <i>зак.</i> Выразна абазначыцца на фоне чаго-н. <i>На шчоках.. абмаляваліся роўныя круглыя ямачкі.</i> Гартны.

@<b>абмаляв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; зак., <i>што.</i>
<br><b>1.</b> Абвесці алоўкам ці фарбай што-н.; размаляваць па краях.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Ахарактарызаваць, апісаць. <i>Кожны стараўся як найпаўней абмаляваць свае паводзіны з часу разлукі ў Сілцах.</i> Гартны.

@<b>абм<u>а</u>н</b>, -у, <i>м.</i> Мана, няпраўда; памылковае ўяўленне аб чым-н. <i>[Зося:]</i> — <i>Глядзі, няма абману. Я праўду ўсю кажу.</i> Бялевіч.

@<b>абм<u>а</u>нвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмануцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абманваць.

@<b>абм<u>а</u>нваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмануць.

@<b>абман<u>і</u>ць</b>, -ман<u>ю</u>, -м<u>а</u>ніш, -м<u>а</u>ніць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абмануць. <i>Ім [панам] абманіць мужыка пакуль што трэба, вось і цягнуць ды абяцанкамі яго кормяць.</i> Галавач.

@<b>абм<u>а</u>нлівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абманлівага.

@<b>абм<u>а</u>нлівы</b>, -ая, -ае. Здольны ўвесці ў зман, паслужыць асновай для памылковага вываду аб кім-, чым-н. <i>Абманлівае ўражанне.</i>

@<b>абм<u>а</u>нны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абману. <i>Абманны рух.</i> □ <i>На прасторах неўгамоннага жыцця разбівалася аб Вашу [Горкага] непахіснасць, аб Вашу ясназорную сумленнасць усё абманнае, усё нікчэмнае.</i> Купала.

@<b>абман<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмануць.

@<b>абман<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Памыліцца, ашукацца.
<br>// Адчуць расчараванне ў кім-, чым-н. (у таварышу, надзеях, спадзяваннях і пад.).

@<b>абман<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Наўмысна сказаць каму-н. няпраўду; схлусіць.
<br>// Увесці ў зман непраўдзівымі адносінамі. <i>[Даяна] не маглі абмануць ліслівыя позіркі, кампліменты яўных падлізаў, робленыя ўсмешкі падхалімаў.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> Нядобрасумленна аднесціся да каго-н.; ашукаць. <i>Абмануць пакупніка.</i>
<br><b>3.</b> Не апраўдаць чыіх-н. спадзяванняў, надзей.
<br>// Не выканаць дадзеных абяцанняў; не спраўдзіць, падвесці; спакусіць.

@<b>абм<u>а</u>ншчык</b>, -а, м. Той, хто абмануў ці абманвае каго-н.

@<b>абм<u>а</u>ншчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абманшчык.

@<b>абмараж<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Стан паводле знач. дзеясл.</i> абмарозіцца. <i>Абмаражэнне першай ступені.</i>
<br><b>2.</b> Пашкоджанне тканак арганізма, якое ўзнікае ад дзеяння нізкіх тэмператур.

@<b>абмарач<u>ы</u>цца</b>, -рач<u>у</u>ся, -р<u>о</u>чышся, -р<u>о</u>чыцца; <i>зак. Разм.</i> У выніку працяглага кружэння страціць раўнавагу.

@<b>абмарач<u>ы</u>ць</b>, -рач<u>у</u>, -р<u>о</u>чыш, -р<u>о</u>чыць; <i>зак., каго-што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Закружыць (сабе, каму-н.) галаву.
<br><b>2.</b> Увесці ў зман, ашукаць, задурманіўшы галаву.

@<b>абмарач<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абмарачыцца. <i>Я раптам адчуў прыемную, да абмарачэння, да кружэння ў галаве, слабасць.</i> М.Стральцоў.

@<b>абмар<u>о</u>жаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмарозіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Пашкоджаны марозам. <i>Прыплёўся [сабака] з лесу галодны, хворы, з абмарожанымі нагамі.</i> Ваданосаў.
<br><b>3.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>абмар<u>о</u>жаны</b>, -ага, <i>м.</i> Той, хто атрымаў пашкоджанне ад марозу. <i>Акрамя тыфозных, нямала было іншых хворых: інвалідаў вайны, скалечаных, прастуджаных, абмарожаных.</i> Шамякін.

@<b>абмар<u>о</u>жванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмарожваць — абмарозіць.

@<b>абмар<u>о</u>жвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмарозіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмарожваць.

@<b>абмар<u>о</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмарозіць.

@<b>абмар<u>о</u>зіцца</b>, -р<u>о</u>жуся, -р<u>о</u>зішся, -р<u>о</u>зіцца; <i>зак.</i> Зазнаць пашкоджанне ад марозу.

@<b>абмар<u>о</u>зіць</b>, -р<u>о</u>жу, -р<u>о</u>зіш, -р<u>о</u>зіць; <i>заг.</i> абмар<u>о</u>зь; <i>зак., каго-што.</i> Нашкодзіць марозам; памарозіць, змарозіць. <i>Абмарозіць пальцы на нагах.</i>

@<b>абмар<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмарачыць.

@<b>абмат<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абматаць.

@<b>абмат<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i> Абматаць сябе чым-н. <i>Абматацца вяроўкаю.</i>

@<b>абмат<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Абкруціць, апавіць чым-н. некалькі разоў. <i>Пайшоў чорт, абматаў стог вяроўкамі і павалок.</i> Якімовіч.

@<b>абматыкав<u>а</u>ць</b>, -к<u>у</u>ю, -к<u>у</u>еш, -к<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Ускапаць матыкаю зямлю вакол чаго-н.; акучыць, абгарнуць. <i>Абматыкаваць ягадныя кусты.</i>

@<b>абмат<u>ы</u>чыць</b>, -чу, -чыш, -чыць; <i>зак., што.</i> Тое, што і абматыкаваць.

@<b>абмаўл<u>я</u>цца</b>, -л<u>я</u>юся, -л<u>я</u>ешся, -л<u>я</u>ецца. <i>Незак. да</i> абмовіцца.

@<b>абм<u>а</u>хвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i> Махаючы чым-н., абдаваць сябе струменем паветра (звычайна для ахаладжэння). <i>Пасажыры паадчынялі вокны, абмахваліся хустачкамі.</i> Мяжэвіч.
<br>// Узмахамі адганяць ад сябе (мух, камароў і пад.). <i>Пакуль цётка хадзіла ў хату па вядро, [карова] стаяла каля студні, над карытам з зялёным машком на дне, абмахвалася ад заедзі і, памыкваючы, прасіла піць.</i> Лужанін.

@<b>абм<u>а</u>хваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Махаючы чым-н., абдаваць паветрам (звычайна для ахаладжэння). <i>Абмахваць твар.</i>
<br><b>2.</b> <i>Незак. да</i> абмахнуць (у 2 знач.).
<br>// Махаючы чым-н., адганяць мух, камароў і пад. <i>Абмахваць галінкай аваднёў.</i>

@<b>абмахн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Аднакр. да</i> абмахвацца.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Памыліцца. <i>Ды леснікі здарэнне зналі. Калі Абрыцкі абмахнуўся І пад Пшавару падвярнуўся.</i> Колас.

@<b>абмахн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, няц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> <i>Аднакр. да</i> абмахваць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Хуткім лёгкім узмахам ачысціць што-н. ад чаго-н. (пылу, снегу і пад.). <i>Абмахнуць стол.</i>
<br>// Хутка, лёгка правёўшы рукою па чым-н., скінуць што-н. <i>І бацька жылістай рукой Слязінкі абмахнуць стараўся.</i> Гаўрусёў.

@<b>абм<u>а</u>цаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмацаць.

@<b>абм<u>а</u>цаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Пакратаць што-н., дакрануцца да чаго-н. <i>Мікіта Мінавіч.. нагнуўся, абмацаў збоку сухую купіну і апусціўся правым каленам на яе.</i> Кулакоўскі.
<br>// <i>перан.</i> Уважліва агледзець. <i>[Толя:] — Павер мне, старому газетнаму прайдзісвету.. Я гэту кандыдатуру абмацаў і знізу і зверху.</i> Чыгрынаў.
<br><b>2.</b> Абшукаць, абшарыць, мацаючы. <i>Дзеці з цікавасцю кінуліся да торбачкі, уважліва абмацалі яе і сумныя адышліся.</i> Якімовіч. 
<br>// <i>перан.</i> Знайсці, намацаць, выявіць, шукаючы. <i>Знойдзеш-абмацаеш яблыка і ўвап'ешся зубамі ў кіславата-салодкую смакату...</i> Брыль.
<br>// <i>перан.</i> Высачыць, выведаць. <i>Тут стрэльбы нашы ў галавах — Пяццю патронамі набіты, Каб не было часамі швах, Калі абмацаюць бандыты.</i> Крапіва.

@<b>абм<u>а</u>цванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмацваць — абмацаць.

@<b>абм<u>а</u>цвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Зал. да</i> абмацваць.

@<b>абм<u>а</u>цваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмацаць.

@<b>абмач<u>ы</u>цца</b>, -мач<u>у</u>ся, -м<u>о</u>чышся, -м<u>о</u>чыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абмачыць на сабе адзенне, абутак; зрабіцца мокрым ад дажджу, мокрага снегу і пад.
<br><b>2.</b> Спусціць пад сябе мачу (пра дзяцей, хворых).

@<b>абмач<u>ы</u>ць</b>, -мач<u>у</u>, -м<u>о</u>чыш, -м<u>о</u>чыць; <i>зак., каго-што.</i> Зрабіць мокрым, вільготным, намачыць. <i>Дождж абмачыў сена.</i> □ <i>[Юрка].. пабоўтаў трохі нагамі ў вадзе, абмачыў унізе калошы палатняных портак сваіх і не мог сабраць сваіх думак аж да самай ночы.</i> Чорны.
<br>// Зрабіць мокрым, абмакнуўшы ў што-н. <i>Добра абмачыць касу, пацягнуць яе пад вадой і, падняўшы, глядзець, як.. цячэ ў раку тонкі струмень.</i> Брыль.

@<b>абмежав<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м. Спец.</i> Прылада, якая робіць немагчымай работу машыны, устаноўкі за межамі паказаных велічынь. <i>Сашнікі сеялак абсталяваны абмежавальнікамі глыбіні.</i>

@<b>абмежав<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Накіраваны на абмежаванне; які прадугледжвае абмежаванне. <i>Абмежавальныя меры.</i>

@<b>абмежав<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абмежаванага. <i>Абмежаванасць інтарэсаў. Нацыянальная абмежаванасць.</i>

@<b>абмежав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абмежаваць, абмежавацца.
<br><b>2.</b> Тое, што стрымлівае, ставіць каго-, што-н. у пэўныя рамкі. <i>Яшчэ было многа ўсялякіх абмежаванняў, правіл, якія нельга было парушаць.</i> Мікуліч.

@<b>абмежав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмежаваць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Невялікі, нязначны. <i>Паміж бязмежным імкненнем да расшырэння вытворчасці, уласцівым капіталізму, і абмежаваным спажываннем народных мас (абмежаваным у выніку іх пралетарскага становішча) ёсць несумненная супярэчнасць.</i> Ленін.
<br><b>3.</b> <i>перан.; у знач. прым.</i> Духоўна неразвіты, адсталы, недалёкі. <i>Тупым і абмежаваным паліцэйскім Я.Колас проціпастаўляе прадстаўнікоў простага народу.</i> Пшыркоў.
<br>○ <b>Абмежаваная манархія</b> <i>гл.</i> манархія.

@<b>абмежав<u>а</u>цца</b>, -мяж<u>у</u>юся, -мяж<u>у</u>ешся, -мяж<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Звесці сваё дзеянне або дзейнасць да пэўнага кола пытанняў. <i>Галынскі гэтую ўсмешку адгадаў, але абмежаваўся тым, што падзякаваў Пілацееву за тлумачэнне ягоных палітычных перакананняў.</i> Галавач.
<br>// Задаволіцца пры вырашэнні якога-н. пытання чым-н. нязначным. <i>[Хруст:] — Як бачыце, вінаваты чыстасардэчна прызнаўся ва ўсім. Таму прапануецца абмежавацца папярэджаннем.</i> Пянкрат.

@<b>абмежав<u>а</u>ць</b>, -мяж<u>у</u>ю, -мяж<u>у</u>еш, -мяж<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Паставіць у пэўныя рамкі, межы; звузіць чыю-н. сферу дзейнасці. <i>Размову з Лемяшэвічам [Жураўскі] абмежаваў тым, што спытаў пра жыццё і папрасіў перадаць прывітанне Касцянкам.</i> Шамякін.
<br><b>2.</b> Вызначыць мяжу, граніцу якога-н. участка зямлі.
<br>// З'явіцца мяжой, граніцай чаго-н.

@<b>абм<u>е</u>жак</b>, -жка, м. Тое, што і ўзмежак. <i>Ускапаць абмежкі.</i>

@<b>абм<u>е</u>н</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абменьваць — абмяняць і абменьвацца — абмяняцца.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Адна з форм вытворчых адносін, якая заключаецца ва ўзаемным адчужэнні прадуктаў працы і іншых аб'ектаў уласнасці на аснове добраахвотнага пагаднення.
<br>○ <b>Абмен рэчываў</b> — сукупнасць працэсаў, звязаных з ператварэннем рэчываў у жывых арганізмах у іх узаемадзеянні з навакольным асяроддзем.

@<b>абм<u>е</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмяняць.

@<b>абм<u>е</u>нны</b>, -ая, -ае. Звязаны з абменам. <i>Абменныя аперацыі.</i>
<br>// Прызначаны для абмену. <i>Абменны фонд. Абменны пункт.</i>

@<b>абм<u>е</u>ньвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмяняцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абменьваць.

@<b>абм<u>е</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмяняць.

@<b>абм<u>е</u>р</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмерваць — абмераць.

@<b>абм<u>е</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмераць.

@<b>абм<u>е</u>рацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i> Памыліцца, мераючы што-н.

@<b>абм<u>е</u>раць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і памераць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Наўмысна ці памылкова адмераць менш, чым трэба. <i>Абмераць пакупніка.</i>

@<b>абм<u>е</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмерваць — абмераць.

@<b>абм<u>е</u>рвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмерацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмерваць.

@<b>абм<u>е</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмераць.

@<b>абм<u>е</u>рзлы</b>, -ая, -ае. Пакрыты лёдам; абледзянелы. <i>Вецер звінеў галінамі абмерзлага клёна, скуголіў і свістаў у шчылінах паркана, у дзіравай страсе хлява.</i> Шамякін.

@<b>абм<u>е</u>рзнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абмёрз, -м<u>е</u>рзла; <i>зак.</i> Пакрыцца лёдам, шэранню, абледзянець.

@<b>абмеркав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмеркаваць.

@<b>абмеркав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмеркаваць.

@<b>абмеркав<u>а</u>ць</b>, -мярк<u>у</u>ю, -мярк<u>у</u>еш, -мярк<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Калектыўна абгаварыць што-н.; прааналізаваць і зрабіць вывады. <i>Яны прыйшлі на з'езд партыйны, Каб вырашыць, абмеркаваць, Як лепш адбудаваць краіну, Заводы новыя узняць.</i> Танк.
<br>// На адзіноце дэталёва прадумаць, усё ўлічыць. <i>[Марына Паўлаўна:]—Я не ведаю... Здаецца, усё я абдумала, абмеркавала...</i> Зарэцкі.

@<b>абм<u>е</u>рны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абмеру. <i>Абмерная вяроўка.</i>

@<b>абм<u>е</u>рці</b>, абамр<u>у</u>, абамр<u>э</u>ш, абамр<u>э</u>; абамр<u>о</u>м, абамрац<u>е</u>; <i>пр.</i> абмёр, -м<u>е</u>рла; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Самлець, страціць прытомнасць.
<br><b>2.</b> Знямець ад нечаканага і моцнага ўзрушэння. <i>Абмерці ад страху.</i> □ <i>І ён [Сотнікаў] на секунду абмёр, разгубіўшыся: па вуліцы хутка ішлі двое з вінтоўкамі.</i> Быкаў.
<br>// Спыніцца, замерці (пра сэрца).

@<b>абм<u>е</u>ршчык</b>, -а, <i>м. Разм.</i> Той, хто займаецца абмерваннем чаго-н.

@<b>абм<u>е</u>ршчыца</b>, -ы, <i>ж. Разм. Жан. да</i> абмершчык.

@<b>абм<u>е</u>сці</b>, -мят<u>у</u>, -мяц<u>е</u>ш, -мяц<u>е</u>; -мяцём, -мецяц<u>е</u>, -мят<u>у</u>ць; <i>пр.</i> абмёў, -мял<u>а</u>, -мял<u>о</u>; <i>зак., каго-што.</i> Змятаючы, змахваючы, ачысціць паверхню чаго-н. (ад пылу, снегу і пад.). <i>Увайшла Адарка, абмяла венікам валёнкі і, зірнуўшы на Хвядоса, сказала: — У кантору ідзі.</i> Шашкоў.

@<b>абм<u>е</u>цены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмесці.

@<b>абм<u>е</u>шванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмешваць — абмяшаць.

@<b>абм<u>е</u>швацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абмешваць.

@<b>абм<u>е</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмяшаць. <i>Дзве Таклюсіны памочніцы раскладалі корм свінням, абмешвалі — каму чыстаю ячнаю, аўсянаю або грэцкаю мукою, каму промешкаю, а каму і мякінаю.</i> Колас.

@<b>абм<u>і</u>н</b>, -у, <i>м. Разм.</i> Тое, што і абгон (у 1 знач.).
<br>◊ <b>У абмін (ехаць)</b> — навыперадкі, абмінаючы адзін аднаго.

@<b>абмін<u>а</u>цца/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абмінаць<sup>1</sup>.

@<b>абмін<u>а</u>цца/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абмінаць<sup>2</sup>.

@<b>абмін<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмінуць.

@<b>абмін<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмяць.

@<b>абмін<u>у</u>ць</b>, -мін<u>у</u>, -мін<u>е</u>ш, -мін<u>е</u>; -мінём, -міняц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прайсці, праехаць міма каго-, чаго-н. <i>Парашыўшы абмінуць пасёлак, Васіль звярнуў з дарогі, што вяла да Нырчы, і лугам пайшоў напрасцяк да ракі.</i> Краўчанка. 
<br>// <i>перан.</i> Прапусціць, не звярнуць увагі на што-н. <i>[Рыгор] не падумаў, як спланаваць прамову, чаго ў ёй чапіць, што абмінуць, якія кінуць лозунгі.</i> Гартны.
<br><b>2.</b> Не закрануць, не зачапіць. — <i>Было ў мяне такое прадчуванне, Што куля першая не абміне.</i> Пысін.
<br><b>3.</b> <i>перан.; часцей з адмоўем.</i> Пазбегнуць, унікнуць чаго-н. <i>Абмінуць бяду.</i> □ <i>Адно мне ясна: завірухі Не абмінуць, не адхіліць.</i> Колас.
<br><b>4.</b> Рухаючыся хутчэй, абагнаць, апярэдзіць каго-, што-н. <i>Як ішлі па садзе [мужчыны], нагналі Міхаіла Палікарпавіча, павіталіся з ім і моўчкі абмінулі яго.</i> Галавач.

@<b>абмір<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абміраць — абмерці.

@<b>абмір<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмерці.

@<b>абм<u>о</u>віцца</b>, -м<u>о</u>ўлюся, -м<u>о</u>вішся, -м<u>о</u>віцца; <i>зак.</i> Памыліцца пры размове, сказаць не тое, што трэба.
<br>// Нечакана прыгадаць што-н. <i>Арцёмава, прыняўшы ўдзел у маіх “росшуках”, абмовілася, што яна часта бывае ў шпіталі.</i> Шынклер.
<br>◊ <b>Не абмовіцца (ні адным) словам</b> — нічога не сказаць, змоўчаць.

@<b>абм<u>о</u>клы</b>, -ая, -ае. Змакрэлы.

@<b>абм<u>о</u>кнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абм<u>о</u>к, -ла; <i>зак.</i> Зрабіцца мокрым, змокнуць. <i>Міця з Кардашом абмоклі, але дабеглі да будкі стрэлачніка, схаваліся пад ёй.</i> Навуменка.

@<b>абм<u>о</u>тачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абмотвання. <i>Абмотачная стужка. Абмотачны матэрыял.</i>
<br>// Звязаны з абмотваннем. <i>Абмотачныя работы.</i>

@<b>абм<u>о</u>тванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмотваць — абматаць.

@<b>абм<u>о</u>твацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абматацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмотваць.

@<b>абм<u>о</u>тваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абматаць.

@<b>абм<u>о</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Усякі матэрыял для абмотвання чаго-н.
<br><b>2.</b> <i>звычайна мн.</i> (<b>абм<u>о</u>ткі</b>, -так). Палоска матэрыі для абмотвання нагі вышэй чаравіка. <i>[Чалавек] быў.. у салдацкіх чаравіках з абмоткамі.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Сістэма праваднікоў у электрычнай машыне, па якой праходзяць токі, што ствараюць магнітныя палі. <i>Абмотка ротара.</i>

@<b>абм<u>о</u>тчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, спецыяліст па абмотванню.

@<b>абм<u>о</u>тчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абмотчык.

@<b>абм<u>о</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмачыць.

@<b>абм<u>о</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмачыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмочваць.

@<b>абм<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмачыць.

@<b>абм<u>у</u>львацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абмуляцца.

@<b>абм<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмуляць.

@<b>абм<u>у</u>ляны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмуляць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> З пашкоджанай ад трэння скурай. <i>Абмуляны конь. Абмуляныя ногі.</i>

@<b>абм<u>у</u>ляцца</b>, -яюся, -яешся, -яецца; <i>зак.</i> Пашкодзіць сабе скуру трэннем; нацерці.

@<b>абм<u>у</u>ляць</b>, -яю, -яеш, -яе; <i>зак., што.</i> Пашкодзіць скуру трэннем; нацерці. <i>Абмуляць нагу.</i>

@<b>абмундзірав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмундзіраваць, абмундзіравацца.
<br><b>2.</b> Камплект форменнага адзення. <i>Летняе абмундзіраванне.</i> □ <i>Цыбулька загадаў выдаць Кітайчонку вінтоўку і абмундзіраванне і прызначыў да сябе каняводам.</i> Шчарбатаў.

@<b>абмундзірав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмундзіраваць.

@<b>абмундзірав<u>а</u>цца</b>, -р<u>у</u>юся, -р<u>у</u>ешся, р<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Забяспечыцца абмундзіраваннем.

@<b>абмундзірав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Забяспечыць абмундзіраваннем. <i>Абмундзіраваць армію.</i>

@<b>абмундзір<u>о</u>вачны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абмундзіравання. <i>Абмундзіровачны пункт.</i>

@<b>абмундзір<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмундзіравацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмундзіроўваць.

@<b>абмундзір<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмундзіраваць.

@<b>абмундзір<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -роўцы; <i>Р мн.</i> -ровак; <i>ж. Разм.</i> Тое, што і абмундзіраванне. <i>Ватовая абмундзіроўка ляжала на.. [Нахлябічу] гладка.</i> Чорны.

@<b>абмурав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмураваць.

@<b>абмурав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Абкласці цэглай, каменнем што-н., мацуючы іх цэментам, глінай і пад. <i>Абмураваць кацёл.</i> □ <i>[Лукаш:] — А цагельню ж зноў такі раблю, каб абмураваць, а то не згледзіш, як яна спарахнее.</i> Сабаленка.

@<b>абмур<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмуроўваць — абмураваць.

@<b>абмур<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абмуроўваць.

@<b>абмур<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмураваць.

@<b>абмур<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i> Тое, чым што-н. абмуравана. <i>Цагляная абмуроўка.</i>

@<b>абмур<u>о</u>ўшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, спецыяліст па абмуроўванню.

@<b>абмус<u>о</u>лак</b>, -лка, <i>м. Разм.</i> Абмусоленая рэшта чаго-н.; агрызак. <i>Іван зноў корпаецца ў сваім мяшку, наводзіць парадак, складае на месца ніткі.., абмусолак аловачны.</i> Лынькоў.

@<b>абмус<u>о</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмусоліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Заслінены, запэцканы.

@<b>абмус<u>о</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго-што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Змачыць слінай; абслініць.
<br><b>2.</b> Запэцкаць чым-н. ліпкім, тлустым. <i>Абмусоліць фартух.</i>

@<b>абмыв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абмываць — абмыць.
<br><b>2.</b> Рытуальны абрад. <i>Свяшчэннае абмыванні</i>

@<b>абмыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмываць.

@<b>абмыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак., каг</i>о-<i>што.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмыць.
<br><b>2.</b> Акружаць сваімі водамі (пра моры, цячэнні і пад.). <i>Заходні бераг Афрыкі абмывае Атлантычны акіян.</i>
<br>// Працякаць вакол, паўз што-н.; абдаваць хвалямі. <i>Падножжа гары абмывае рака.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Адзначаць якую-н. падзею выпіўкай.
<br>◊ <b>Абмываць і абшываць</b> — даглядаць каго-н., выяўляць жаночы клопат аб кім-н. <b>Костачкі абмываць</b>—тое, што і костачкі перамываць (<i>гл.</i> перамываць). <b>Рука руку абмывае</b> <i>гл.</i> рука. <b>Языкамі абмываць</b>— абгаворваць.

@<b>абм<u>ы</u>зганы</b>, -ая, -ае. <i>Разм. Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмызгаць.

@<b>абм<u>ы</u>згаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Пакрыць граззю, забрудзіць.

@<b>абм<u>ы</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Спец. Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмыліць.

@<b>абм<u>ы</u>ліцца</b>, -ліцца; <i>зак. Спец.</i> Ператварыцца ў мыла шляхам хімічнай рэакцыі (пра тлушчы).

@<b>абмыл<u>і</u>цца, -л<u>ю</u>ся</b>, -лішся, -ліцца; <i>зак. Абл.</i> Памыліцца. — Я <i>абмыліўся — людзей паслухаў... Болей гэтага не будзе...</i> Чарот.

@<b>абм<u>ы</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак. Спец.</i> Ператварыць тлушч у мыла шляхам хімічнай рэакцыі.

@<b>абм<u>ы</u>лка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лцы, <i>ж. Абл.</i> Памылка <i>Адным словам, думаў Васіль, абмылкаю</i> <i>нейкаю прыйшоў на свет гэты чалавек.</i> Колас. <i>Анупрэй згаджаўся, што ён віноўнік перад таварышамі, што ён зрабіў цяжкую абмылку</i> Гартны.

@<b>абм<u>ы</u>львацца</b>, -ваецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмыліць.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмыльваць.

@<b>абм<u>ы</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмыліць.

@<b>абм<u>ы</u>сліць</b>, -м<u>ы</u>слю, -м<u>ы</u>сліш, -м<u>ы</u>сліць; <i>зак., што.</i> Абдумаць, абмеркаваць, узважыць. <i>І раптам.. [Максім Астапавіч] пачаў бачыць, што ўсё тое, што ён толькі для самога</i> <i>сябе таіў у душы, вядома ўсім. І ўсе так думаюць як ён, і нават бачаць тое, чаго ён сам раней не мог як трэба абмысліць.</i> Чорны.

@<b>абм<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Чысты, вымыты. <i>Нарэшце зноў выбліснула сонца — абмытае, зыркае.</i> Новікаў.

@<b>абм<u>ы</u>цца</b>, -м<u>ы</u>юся, -м<u>ы</u>ешся, -м<u>ы</u>ецца; <i>зак.</i> Змыць з сябе гразь, пыл і пад.
<br>// Зрабіцца чыстым ад уздзеяння вады, дажджу і пад. (аб прадметах). <i>Зямелька ўся Ўскалышацца, Дажджом яна Абмыецца.</i> Колас.

@<b>абм<u>ы</u>ць</b>, -м<u>ы</u>ю, -м<u>ы</u>еш, -м<u>ы</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Змыць пыл, бруд і пад. <i>Вясенні дождж сады абмыў, І цвет набрала вецце.</i> Пушча. <i>Прыўзняла [Кацярына жанчыну], абмыла рану, Што чарнела над ілбом: Галаву яе старанна Абвязала фартухом.</i> Броўка.
<br><b>2.</b> Памыць бялізну ўсім, многім. <i>Абмыць сям'ю.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Абдаць, ахінуць што-н.; асвяжыць. <i>Няхай прышчэпіць да ствала Мяне з сваёй галінай, Абмые ветрам і зарой Наднёманскай краіны.</i> Танк. <i>[Сумны:] Салдат хоча ў чыстай крыніцы паэзіі абмыць душу.</i> Вітка.
<br><b>4.</b> <i>перан. Разм.</i> Адзначыць якую-н. падзею выпіўкай. — <i>Гаспадары, запрашайце ў хату. Трэба ж абмыць вашы новыя вуглы, — сказала Тамара Аляксандраўна.</i> Шамякін.

@<b>абмяж<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмежавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмяжоўваць.

@<b>абмяж<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмежаваць.

@<b>абмяк<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмякнуць.

@<b>абм<u>я</u>клы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які страціў цвёрдасць, пругкасць. <i>Абмяклы ад вільгаці хлеб.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Які стаў вялым, расслабленым. <i>Пілот-механік, знаёмы Алегу, абмяклы, ляжаў на падлозе.</i> Гамолка.

@<b>абм<u>я</u>кнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абм<u>я</u>к, -ла; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Стаць мяккім, страціўшы пругкасць. <i>Вопратка абмякла ад вільгаці.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Зрабіцца вялым, расслабленым. <i>Камендант абмяк, зморана апусціўся ў крэсла, успомніўшы свой ганебны страх.</i> Шамякін. <i>Эма заплакала горка. Рукі абмяклі, Пакорна Выпусціў бацька повад.</i> Глебка.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Стаць больш спагадлівым; расчуліцца. <i>Выказаўшы тое, што так доўга і балюча ўтрымлівала, Аля адразу абмякла і заплакала.</i> Мележ.

@<b>абмял<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Які абмялеў, мелкі. <i>Дыхнула густым, душным водарам траў і красак, аернай вільгаццю абмялелых заток і свежасцю ракі, што блішчэла ўводдалі між лазнякоў.</i> Хадкевіч.

@<b>абмял<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абмялець. <i>Абмяленне возера.</i>

@<b>абмял<u>е</u>ць</b>, -ее; <i>зак.</i> Стаць мелкаводным. <i>Рака абмялела і парвалася на асобныя віры, затокі.</i> Дуброўскі.

@<b>абмяльч<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Тое, што і <a>абмялелы</a>.

@<b>абмяльч<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абмяльчэць.

@<b>абмяльч<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>е; <i>зак.</i> Тое, што і абмялець.

@<b>абмян<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць абмен, памяняцца кім-, чым-н. <i>Абмяняцца сувенірамі.</i>
<br><b>2.</b> Выпадкова памяняцца рэчамі. <i>Абмяняцца галёшамі.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Адказаць на якое-н. дзеянне такім самым дзеяннем (адпаведна значэнню назоўніка). <i>Абмяняцца думкамі. Абмяняцца вопытам. Абмяняцца прамовамі.</i>

@<b>абмян<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Аддаць адно што-небудзь і атрымаць замест яго другое. <i>Абмяняць насенне. Абмяняць кніжкі ў бібліятэцы.</i>
<br>// <i>Спец.</i> За адзін тавар атрымаць іншы такой самай вартасці. <i>Абмяняць тавар на тавар.</i>
<br><b>2.</b> Памылкова ці наўмысна ўзяць чужую рэч замест сваёй. <i>У гардэробе абмянялі паліто.</i>

@<b>абмяр<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абмерацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абмяраць.

@<b>абмяр<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмераць.

@<b>абмярз<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абмярзаць — абмерзнуць.

@<b>абмярз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмерзнуць.

@<b>абмярк<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абмяркоўваць.

@<b>абмярк<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абмеркаваць.

@<b>абмярцв<u>е</u>ласць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан абмярцвелага. <i>Абмярцвеласць скуры.</i>

@<b>абмярцв<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які страціў адчувальнасць, стаў нежывы (пра клеткі, тканкі, часткі цела).
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Нерухомы, застылы, без жыцця. <i>[Камары] не лёталі і не кусаліся, а сядзелі абмярцвелыя ў шчылінах і пад лісцямі.</i> Чорны.

@<b>абмярцв<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле дзеясл.</i> абмярцвець (у 1 знач.).

@<b>абмярцв<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Страціць адчувальнасць, стаць нежывым (пра клеткі, тканкі, часткі цела).
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Стаць нячулым пад уплывам чаго-н.; змярцвець, анямець; акамянець. <i>Твар Паліводскага.. то чырванеў, то зелянеў, то бялеў, то зноў чырванеў. Нарэшце ён як бы абмярцвеў, і вочы быццам ашклянелі.</i> Чорны.

@<b>абмят<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абмятаць.

@<b>абмят<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абмесці.

@<b>абм<u>я</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмяць.

@<b>абм<u>я</u>цца</b>, абамн<u>у</u>ся, абамн<u>е</u>шся, абамн<u>е</u>цца; абамнёмся, абамняц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Прымяцца, ушчыльніцца, злегчыся.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Прыжыцца, прызвычаіцца. <i>Старшыня колькі разоў казаў: “Не ганяй ты.. [Амельку] задужа, пакуль абамнецца хлопец”.</i> Лынькоў.

@<b>абм<u>я</u>ць</b>, абамн<u>у</u>, абамн<u>е</u>ш, абамн<u>е</u>; абамнём, абамняц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Прымяць, зрабіць шчыльнейшым. <i>Абмяць салому.</i>

@<b>абмяш<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абмяшаць. 

@<b>абмяш<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Прыправіць корм (сечку, мякіну і пад.) мукою, варанай бульбай і пад., перамяшаўшы яго.

@<b>абнав<u>і</u>цель</b>, -я, <i>м.</i> Той, хто што-н. абнаўляе, уносіць што-н. новае.

@<b>абнав<u>і</u>цельны</b>, -ая, -ае. Які садзейнічае абнаўленню чаго-н.

@<b>абнав<u>і</u>цельскі</b>, -ая, -ае. Уласцівы абнавіцелю.

@<b>абнав<u>і</u>цца</b>, -наўл<u>ю</u>ся, -н<u>о</u>вішся, -н<u>о</u>віцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Набыць выгляд новага, зрабіцца нібы новым. <i>Снег выпаў пасля ночы. Памаладзеў, абнавіўся свет.</i> Адамчык.
<br>// <i>перан.</i> Зноў зрабіцца свежым, моцным; ажывіцца. <i>Цела маё нібы абнавілася, такое яно стала свежае і моцнае.</i> Карпюк.
<br><b>2.</b> Папоўніўшыся новым, змяніцца. <i>Абнавіўся склад праўлення калгаса.</i>

@<b>абнав<u>і</u>ць</b>, -наўл<u>ю</u>, -н<u>о</u>віш, -н<u>о</u>віць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Паправіўшы, адрамантаваўшы, надаць старому, зношанаму выгляд новага; аднавіць, паднавіць. <i>Абнавіць мэблю ў кватэры.</i>
<br>// <i>перан.</i> Зрабіць іншым, новым; адрадзіць, ажывіць. <i>Абнавіць духоўныя сілы.</i> □ <i>[Бедны і Крапіва] не проста напоўнілі традыцыйную байку новым зместам, а абнавілі і самую яе форму.</i> Казека.
<br><b>2.</b> Папоўніць што-н., уносячы новае, замяніць устарэлае новым. <i>Абнавіць наглядную агітацыю. Абнавіць склад рэдкалегіі. Абнавіць рэкорд. Абнавіць праграму канцэрта.</i>
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Ужыць, выкарыстаць першы раз новую рэч. <i>Абнавіць паліто.</i>

@<b>абн<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнадзіць.

@<b>абн<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абнадзіць.

@<b>абнадз<u>е</u>ены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнадзеіць.

@<b>абнадз<u>е</u>іцца</b>, -дз<u>е</u>юся, -дз<u>е</u>ішся, -дз<u>е</u>іцца; <i>зак. Разм.</i> Атрымаць надзею на што-н. <i>[Ксавэр:] — Мы спачатку пачнём жыць. Гэта павінна быць скора... — І Гальвас павесялеў і абнадзеіўся.</i> Чорны.

@<b>абнадз<u>е</u>іць</b>, -дз<u>е</u>ю, -дз<u>е</u>іш, -дз<u>е</u>іць; <i>зак., каго.</i> Паабяцаўшы што-н., запэўніўшы ў чым-н., абудзіць надзею; суцешыць. <i>Абнадзеіў настаўнік Сцёпку, ахвоты да навукі паддаў.</i> Колас. <i>Дзівіліся партызаны спакою і вытрымцы гэтага чалавека, дзівіліся і стараліся падтрымаць яго, сказаць спагадлівае слова, неяк абнадзеіць.</i> Шчарбатаў.

@<b>абнадз<u>е</u>йванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абнадзейваць — абнадзеіць.

@<b>абнадз<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абнадзеіць.

@<b>абнадз<u>е</u>йлівы</b>, -ая, -ае. З адзнакамі, прыкметамі надзеі. [<i>Снарады] праносіліся ўгары з імклівым, абнадзейлівым посвістам.</i> Мележ.

@<b>абн<u>а</u>дзіць</b>, -н<u>а</u>джу, -н<u>а</u>дзіш, -н<u>а</u>дзіць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і прынадзіць.

@<b>абнар<u>о</u>даванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абнародаваць.

@<b>абнар<u>о</u>даваны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнародаваць.

@<b>абнар<u>о</u>даваць</b>, -дую, -дуеш, -дуе; <i>зак., што.</i> Абвясціць, апублікаваць для ўсеагульнага азнаямлення. <i>Абнародаваць дэкрэт.</i> □ <i>[Гарбачыо:] А што калі б вы.. знайшлі ў сваіх архівах вось такі пергамент І абнародаваць маглі па ўласнай волі...</i> Клімковіч.

@<b>абнас<u>і</u>цца</b>, -наш<u>у</u>ся, -н<u>о</u>сішся, -н<u>о</u>сіцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Знасіць, прывесці да непрыгоднасці ўсё адзенне, увесь абутак. <i>Разглядаю дзядзьку. Як ён пахудзеў, як абнасіўся і зарос!</i> Сачанка.
<br><b>2.</b> Зрабіцца зручным, звычным у выніку нашэння. <i>Чаравікі абнасіліся, не муляюць.</i>

@<b>абнас<u>і</u>ць</b>, -наш<u>у</u>, -н<u>о</u>сіш, -н<u>о</u>сіць; <i>зак., што.</i> Панасіўшы адзенне, абутак, зрабіць яго больш зручным, звычным. <i>Абнасіць боты.</i>

@<b>абнаўл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абнаўляць — абнавіць і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> абнаўляцца — абнавіцца.

@<b>абнаўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абнавіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абнаўляць.

@<b>абнаўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абнавіць.

@<b>абначав<u>а</u>ць</b>, -ч<u>у</u>ю, -ч<u>у</u>еш, -ч<u>у</u>е; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і заначаваць. <i>Адышлі яны [Павэлак з бацькам] ад Пскова кіламетраў з трыццаць і ў сяле Іванаўскім абначавалі.</i> Гарэцкі.

@<b>абнемаг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абнемагчы.

@<b>абнемагч<u>ы</u></b>, -маг<u>у</u>, -м<u>о</u>жаш, -м<u>о</u>жа; <i>пр.</i> абням<u>о</u>г, -магл<u>а</u>, -магл<u>о</u>; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Страціць здароўе, сілы, занядужаць. <i>[Жанчына] зусім абнемагла і найбольш ляжала.</i> Чорны.
<br><b>2.</b> Тое, што і знемагчыся. <i>Пад раніцу Параска абнемагла і заснула.</i> Лобан.

@<b>абнемагч<u>ы</u>ся</b>, -маг<u>у</u>ся, -м<u>о</u>жашся, -м<u>о</u>жацца; <i>пр.</i> абням<u>о</u>гся, -магл<u>а</u>ся, -магл<u>о</u>ся; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і абнемагчы. <i>Мы зайшлі ў сенцы і папрасілі ў гаспадара, каб ён прадаў нам хлеба і малака, бо мы зусім абнемагліся.</i> Сачанка.

@<b>абн<u>е</u>сены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнесці.

@<b>абнеслаўл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абняславіць.

@<b>абнеслаўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца;
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абняславіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абнеслаўляць.

@<b>абнеслаўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абняславіць.

@<b>абн<u>е</u>сці</b>, -няс<u>у</u>, -няс<u>е</u>ш, -няс<u>е</u>; -нясём, -несяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абнёс, -н<u>е</u>сла і -нясл<u>а</u>, -нясл<u>о</u>; <i>заг.</i> абняс<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Пранесці што-н. вакол чаго-н. <i>Свянцоным хлебам, соллю і вадой Абнесла навакол яе [каровы] тры разы.</i> Купала.
<br><b>2.</b> Абгарадзіць, акружыць сцяною і пад. <i>Моцны, з ацярэбленага ядлоўцу пляцень, якім Несцер абнёс сад незадоўга перад вайной, быў месцамі спалены.</i> Кулакоўскі.
<br><b>3.</b> Абходзячы, надзяліць, абдарыць усіх, кожнага. <i>Абнесці гасцей прысмакамі.</i>
<br><b>4.</b> Надзяляючы чым-н. усіх, прамінуць каго-н. <i>Абнесці чаркай.</i>

@<b>абнім<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абнімаць — абняць (у 1 знач.).

@<b>абнім<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абняцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абнімаць.

@<b>абнім<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абняць.

@<b>абн<u>і</u>мкі</b>, -аў; <i>адз. няма.</i> Тое, што і абдымкі.

@<b>абн<u>о</u>ва</b>, -ы; <i>Р мн.</i> -н<u>о</u>ў, <i>ж. Разм.</i> Тое, што і абноўка. <i>[Каця] была добрая швачка, і шыць абновы да яе неслі ледзь не з усяе вёскі.</i> Сачанка.
<br>// <i>перан.</i> Нешта новае, толькі што пабудаванае. <i>Ды не ўявіш сягоння цябе [Беларусь] без гранітных абноў і пявучых турбін, і вядомых у свеце машын.</i> Вялюгін.

@<b>абн<u>о</u>жка</b>, -і, <i>ДМ</i> -жцы, <i>ж. Спец.</i>
<br><b>1.</b> Пылок з кветак, які пчала прыносіць на задніх ножках. <i>У маі цвітуць сады, пчолы вяртаюцца ў вулей з абножкай.</i> Ермаловіч.
<br><b>2.</b> <i>толькі мн.</i> (<b>абн<u>о</u>жкі</b>, -жак.). Грубая кароткавалосая воўна з ног авечак.

@<b>абн<u>о</u>сак</b> <i>гл.</i> абноскі.

@<b>абн<u>о</u>сіцца</b>, -н<u>о</u>сіцца; <i>незак. Зал. да</i> абносіць.

@<b>абн<u>о</u>сіць</b>, -н<u>о</u>шу, -н<u>о</u>сіш, -н<u>о</u>сіць; <i>заг.</i> абн<u>о</u>сь. <i>Незак. да</i> абнесці.

@<b>абн<u>о</u>скі</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абн<u>о</u>сак</b>, -ска. <i>м. Разм.</i> Падношанае, пашарпанае адзенне, абутак. <i>Насіць чужыя абноскі.</i> □ <i>Недзе з аддаленага кутка, з-пад кухні.., выйшла сястра-гаспадыня год пад пяцьдзесят—уся шэрая, у абносках з галавы да ног.</i> Пестрак.

@<b>абн<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -н<u>о</u>ўцы; <i>Р мн.</i> -н<u>о</u>вак; <i>ж. Разм.</i> Новая, нядаўна набытая, нашытая рэч, якой яшчэ не карысталіся. <i>Купіць абноўку.</i>

@<b>абн<u>о</u>ўлены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнавіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Якому нададзены новыя якасці; палепшаны. <i>Абноўленыя землі.</i>

@<b>абн<u>о</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнасіць.

@<b>абн<u>о</u>швацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абнасіцца (у 2 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абношваць.

@<b>абн<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абнасіць.

@<b>абн<u>ю</u>ханы</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абнюхаць.

@<b>абн<u>ю</u>хацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абнюхаць адзін аднаго (пра жывёл). <i>Калі [Андрэй] запрог.. [кабылу] у плуг разам з Гнядым, то яны спачатку абнюхаліся, потым пагрызліся, але хутка памірыліся.</i> Чарнышэвіч.
<br>// <i>перан. Разм. груб.</i> Пазнаёміцца, завесці сувязі. <i>[Хоміч:] — Я гэтаму хлюсту, Зыгмусю, буду зубы загаворваць, а ты ідзі бяры.. [Чэсю] танцаваць. Раз, другі, пакуль троху абнюхаецеся, а тады — з вачэй.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Абнюхаць вакол сябе, прынюхацца. <i>Воўк выйшаў на дарогу, абнюхаўся.</i>

@<b>абн<u>ю</u>хаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Панюхаць з усіх бакоў. <i>Мядзведзіца, нібы скрозь сон, узняла галаву і абнюхала егера.</i> В.Вольскі.
<br><b>2.</b> Знайсці, нюхаючы; знюхаць. <i>Сабака абнюхаў след.</i>
<br>// <i>перан. Разм.</i> Агледзець, абследаваць, выведаць, уважліва пазнаёміцца з чым-н. <i>[Грыцук:] — Першыя пойдзем мы. Абгледзім, абнюхаем.</i> Навуменка.

@<b>абн<u>ю</u>хванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абнюхваць — абнюхаць і абнюхвацца — абнюхацца.

@<b>абн<u>ю</u>хвацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абнюхацца.

@<b>абн<u>ю</u>хваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абнюхаць.

@<b>абняд<u>о</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Тое, што і абяздолены.
<br><b>2.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>абняд<u>о</u>лены</b>, -ага, <i>м.;</i> абнядоленая, -ай, <i>ж.</i> Той, хто пазбаўлены долі; няшчасны. <i>Сагрэць трэ было Беспрытоннага, Слёзы высушыць Абнядоленым.</i> Купала.

@<b>абняд<u>у</u>жаць</b>, -аю, -аеш, -яе; <i>зак.</i> Страціць сілы, аслабець; захварэць. <i>[Тоня:] — Без цябе абыдуцца. Паглядзі на сябе, які стаў... Абнядужаў зусім.</i> Новікаў.

@<b>абняд<u>у</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абнядужаць.

@<b>абням<u>о</u>жаны</b>, -ая, -ае. Які страціў сілы, моц, энергію; знясілены. <i>Францкевіч, абняможаны і вялы, стаў, як цявіна. Здаецца, вецер яго цяпер паваліў бы.</i> Чорны.

@<b>абнясл<u>а</u>віцца</b>, -сл<u>а</u>ўлюся, -сл<u>а</u>вішся, -сл<u>а</u>віцца; <i>зак.</i> Набыць дрэнную славу, нядобрую рэпутацыю. <i>[Дзімін:] — І не ўздумай сваіх новых тэорый прапаведаваць. Абняславішся як невук.</i> Карпаў.

@<b>абнясл<u>а</u>віць</b>, -сл<u>а</u>ўлю, -сл<u>а</u>віш, -сл<u>а</u>віць; <i>зак., каго-што.</i> Распаўсюдзіць дрэнную пагалоску, чуткі, нядобрую славу пра каго-, што-н.; зганьбіць. <i>Абняславіць чалавека.</i>

@<b>абнясл<u>а</u>ўленне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абняславіцца.

@<b>абнясл<u>а</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абняславіць.

@<b>абнясл<u>а</u>ўлівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абняславіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абняслаўліваць.

@<b>абнясл<u>а</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абняславіць.

@<b>абн<u>я</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абняць.

@<b>абн<u>я</u>цца</b>, абнім<u>у</u>ся, абн<u>і</u>мешся, абн<u>і</u>мецца і (радзей) абдым<u>у</u>ся, абд<u>ы</u>мешся, абд<u>ы</u>мецца; <i>зак.</i> Абняць адзін аднаго. <i>Абняцца на развітанне.</i> □ <i>[Валошын і Купрыянаў] па-мужчынску нязграбна абняліся і пацалаваліся.</i> Гурскі.

@<b>абн<u>я</u>ць</b>, абнім<u>у</u>, абн<u>і</u>меш, абн<u>і</u>ме і (радзей) абдым<u>у</u>, абд<u>ы</u>меш, абд<u>ы</u>ме; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абхапіць рукамі каго-, што-н. <i>Маці абняла свайго сына і пачала яго цалаваць.</i> Чарнышэвіч. <i>Калі паляўнічы пайшоў, Санька абняў Мурзу за шыю і прытуліўся да яго галавы шчакою.</i> Ваданосаў. <i>Любімыя змалку прасторы Рукамі абняў бы Максім.</i> Аўрамчык.
<br>// Акінуць позіркам, поглядам. <i>Не хапае ні сілы, Ні маіх задумёных вачэй Стэп абняць І палі залацістыя Спелай пшаніцы.</i> Хведаровіч.
<br><b>2.</b> Акружыць, ахапіць з розных бакоў. <i>Зялёная агароджа абняла двор.</i> □ <i>Польнай дарогі струну лес векавечны абняў.</i> Танк. <i>Столькі выткала маці кроснаў, Што калі разгарнуць на зямлі У адзін рад іх на травах росных, То яны б увесь свет абнялі.</i> А.Астапенка.
<br>// <i>перан.</i> Ахінуць, абвалачы з усіх бакоў. <i>Пажар абняў сяло.</i> □ <i>Усе палі, што за ўзгоркам, абняло агнём: гарэла спелае жыта.</i> Гурскі.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Ахапіць, авалодаць кім-н. (пра пачуцці). <i>Ні мук, ні хвалявання — лясны спакой душу маю абняў.</i> Машара.
<br>◊ <b>(Як) вокам (зрокам, позіркам) абняць</b> — вельмі далёкі, як толькі можна ўбачыць.

@<b>аб<u>о</u></b>, <i>злучнік.</i>
<br><b>1.</b> <i>размеркавальны.</i> Ужываецца для супастаўлення членаў сказа і сказаў з узаемным выключэннем, паказваючы на катэгарычнасць выбару аднаго з іх. <i>Гэта была такая сварка, пасля якой або разыходзяцца на ўсё жыццё, або мяняюць характар.</i> Асіпенка. <i>[Валодзя:]</i> — <i>Я сказаў так: або жонка, або артыстка!</i> Кулакоўскі. <i>Або пан, або прапаў.</i> Прыказка.
<br>// Супастаўляе аднолькава магчымыя ці раўназначныя члены сказа і сказы; тое, што “ці” (у 1 знач). — <i>Выбірай: або маім намеснікам, або загадчыкам зямельнага аддзела. Адно з двух, — рашуча прапанаваў Бялоў.</i> Шамякін. <i>“Маўчы або хлусі — азалачу, навек шчаслівым зраблю”, — гаварыў Скуратовічаў позірк.</i> Чорны. <i>Здрадлівая дрыгва пагражала зацягнуць у сваю багну кожнага, хто аступіцца або зробіць неасцярожны крок.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>пералічальна-размеркавальны.</i> Аб'ядноўвае члены сказа і сказы пры пералічэнні. <i>[Праменны:] Каго ты ні возьмеш, дык гэта будзе або рабочы, або калгаснік, або інтэлігент, адным словам, чалавек савецкі.</i> Крапіва.
<br><b>3.</b> <i>далучальны.</i> Далучае члены сказа і сказы з заўвагамі дадатковага характару. <i>Палеская, або Мазырская група Чырвонай Арміі, як значылася яна афіцыяльна, абрала ўчастак контрудару па лініі Крыўцы — Высокае, куды падцягнула войска і гарматы.</i> Колас. <i>[Зіна:] — Няўжо я зусім не падобная на спявачку, або спяваць у хоры—вельмі ўжо складаная, мала каму даступная справа?</i> Кулакоўскі.
<br><b>4.</b> <i>у знач. пытальнай часціцы. Разм.</i> Ужываецца ў пачатку пытальных сказаў у значэнні “хіба?”, “няўжо?” <i>[Зося:] — Дык ты верыш, Рыгор, пушчаным чуткам? — Або яны непраўдзівы?</i> Гартны.

@<b>абогатвар<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абогатвараць.

@<b>абогатвар<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абогатварыць.

@<b>абогатвар<u>ы</u>ць</b>, -твар<u>у</u>, -тв<u>о</u>рыш, -тв<u>о</u>рыць; <i>зак., каго-што.</i> Аднесціся як да бажаства, прызнаць за бажаство; абысціся, як з бажаством. <i>Абогатварыць паэта.</i>

@<b>абогатвар<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абогатвараць — абогатварыць.

@<b>аб<u>о</u>два</b>, аб<u>о</u>двух, <i>Т</i> аб<u>о</u>двума, <i>м.</i> і <i>н.;</i> аб<u>е</u>дзве, <i>Т</i> аб<u>е</u>дзвюма, <i>ж., ліч. зб.</i> Як той, так і другі. <i>У гуках музыкі абодва ўспаміналі Пару далёкую, шчаслівую вясну.</i> А.Александровіч. <i>Два на гаду Юр'і, ды абодва дурні: увосень халодны, а ўвясну галодны.</i> Прыказка.

@<b>абодвап<u>о</u>лы</b>, -ая, -ае. Які мае адзнакі мужчынскага і жаночага полу; двухполы. <i>Абодваполыя расліны.</i>

@<b>аб<u>о</u>ддзе</b>, -я, <i>н., зб.</i> Абады. <i>Абоддзе гнуць.</i>

@<b>аб<u>о</u>е</b>, аба<u>і</u>х, <i>ліч. зб.</i> Як той, так і другі; як той, так і другая; як тое, так і другое. <i>Нічыпар хітра падміргвае цёці Каці і абое выходзяць.</i> Крапіва.
<br>◊ <b>Абое рабое</b> — пра людзей, падобных у чым-н. адзін на аднаго, вартых адзін другога (па якіх-н. адмоўных якасцях). <i>[Андрэй:] — З Халустам і я не ўжыўся б. — Бо і ты такі! — ускіпела жанчына. — Абое роўныя! Абое рабое.</i> Чарнышэвіч.

@<b>аб<u>о</u>з</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Чарада фурманак, падвод з людзьмі або паклажаю ў дарозе. <i>Ехаць у абозе.</i> □ <i>Гадзіны ў дзве папаўдні цэлы абоз сялянскіх фурманак, наладаваных жыўнасцю, прадуктамі і фуражом, выехаў з вёскі.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Сукупнасць транспартных сродкаў спецыяльнага прызначэння. <i>Пажарны абоз.</i> □ <i>Пачалося наступленне. Па шашы ў напрамку фронту ішлі нашы штабы і абозы з раненымі, абапал, па ўзгорках баявыя часці.</i> Няхай.
<br>○ <b>Чырвоны абоз</b> — абоз, які арганізоўваўся сялянамі для здачы збожжа па цвёрдых цэнах на дзяржаўныя ссыпныя пункты. <i>Плывуць па шляхах Беларусі Абозы чырвоныя з хлебам.</i> Купала.
<br>◊ <b>Выгнаць (пагнаць) у абоз</b> — прымусіць каго-н. з яго транспартнымі сродкамі несці службу ў вайсковым абозе. <i>Але аднойчы зранку легіянеры выгналі яго ў абоз.</i> Чорны. <b>Ехаць (паехаць) у абоз</b> — быць мабілізаваным у вайсковы абоз. <i>Вось чаму зімой і ўлетку Я ў абоз так езджу рэдка.</i> Крапіва. <b>Цягнуцца (плесціся, адседжвацца) у абозе</b> <i>гл.</i> цягнуцца.

@<b>аб<u>о</u>знік</b>, -а, <i>м.</i> Возчык у абозе; вазак, фурман. <i>Абознікі ішлі па гразі вуліцы побач са змучанымі, стомленымі коньмі.</i> Галавач. <i>Абознікі лаяліся і пагражалі шафёрам пугамі.</i> Шамякін.
<br>// <i>Разм.</i> Ваеннаслужачы абозу.

@<b>аб<u>о</u>зны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які мае дачыненне да абозу. <i>Абозны конь. Абозная двуколка.</i> □ <i>Я ўстаў і пайшоў Між палатак абозных.</i> Танк.
<br><b>2.</b> Звязаны з прадметамі коннага транспарту і з іх вытворчасцю. <i>Абозныя вырабы.</i>
<br>// Звязаны з перавозкай абозамі. <i>Абозны промысел.</i>
<br><b>3.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>аб<u>о</u>зны</b>, -ага, <i>м.</i> Той, хто суправаджае абоз (у 1 знач.).
<br>// <i>Уст.</i> Той, хто служыць у абозе (у 2 знач.).

@<b>аб<u>о</u>зня</b>, -і, <i>ж.</i> Халодная будыніна для захавання калёс, драбін, саней і іншых прылад. <i>На зіму ўсе калёсы сцягнулі ў абозню.
<br>// перан. Разм.</i> Вялікае няўтульнае памяшканне. — <i>Можна было б перагарадзіць, каб лепшым часам, — угадваў Андрэеву думку Мацвей. — Навошта ўжо гэтака абозня.</i> Лобан.

@<b>аб<u>о</u>і</b>, -яў; <i>адз. няма.</i> Шырокія палосы паперы з узорамі (у мінулым таксама тканіна) для абклейвання ці абівання сцен у памяшканнях; шпалеры. <i>За сценкай з пашматанымі абоямі пачуўся старэчы кашаль.</i> Брыль.

@<b>аб<u>о</u>йма</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Металічная рамка для патронаў, якая ўстаўляецца ў магазінную каробку агнястрэльнай зброі. <i>Абойма патронаў.</i> □ <i>У кішэнях падпольшчыкаў ляжалі пісталеты, абоймы з патронамі.</i> Новікаў.
<br>// Колькасць патронаў у такой рамцы. <i>Выпусціць абойму патронаў.</i>
<br><b>2.</b> Дэталь, прыстасаванне ў выглядзе скабы, абруча і пад., якія служаць для змацавання частак машын, збудаванняў і пад. <i>Жалезабетонная абойма.</i>

@<b>аб<u>о</u>ймы</b>, -аў; <i>адз. няма.</i> Абрамленне, акружэнне. <i>Азёры ў пышных абоймах лазы Вянком выглядалі квяцістым.</i> Глебка.

@<b>аб<u>о</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абояў. <i>Абойныя ўзоры. Абойная папера.</i>
<br>// Прызначаны для вырабу абояў. <i>Абойная фабрыка.</i>

@<b>аб<u>о</u>йшчык</b>, -а, <i>м.</i> Майстар па абіўцы мэблі, сцен.

@<b>аб<u>о</u>лтус</b>, -а, <i>м. Разм. лаянк.</i> Дурны чалавек; грубіян; невук. <i>Хлопец трапіў сюды</i> [у <i>музычную школу] з непаразумення. І ўратавацца ад гэтага аболтуса наўрад ці можна лёгкім жартам.</i> Вітка.

@<b>аб<u>о</u>ра/1</b><sup>1</sup>, -ы, <i>ж.</i> Вераўчаны або раменны шнур пры лапцях для прывязання іх да нагі. У <i>пакоі селянін азірнуўся на бакі і, развязаўшы аборы з лапця, дастаў з-пад анучы лісток паперы.</i> Мурашка. <i>Мокрыя аборы рэзалі ногі, ціснула на плечы сярмяга.</i> Каваль.

@<b>аб<u>о</u>ра/2</b><sup>2</sup>, -ы, <i>ж.</i> Вялікае памяшканне для жывёлы; кароўнік. <i>З краю, на ўзгорку, былі заўсёды добра відаць доўгія будыніны калгасных абор і свірнаў.</i> Мележ. <i>У свінарніках пішчаць парасяты, рыкае цельная карова дзесьці ў аборы...</i> Чорны.

@<b>аб<u>о</u>рка/1</b><sup>1</sup>, -і, <i>ДМ</i> -рцы; <i>Р мн.</i> -рак; <i>ж.</i> Невялікая вяроўка; шпагаціна. <i>Перавязаць што-небудзь аборкай.</i> □ <i>Пяньку яна [Аўгінка] хацела здаць нарыхтоўшчыкам, але перадумала— у сваёй гаспадарцы таксама аборкі патрэбны.</i> Чыгрынаў.

@<b>аб<u>о</u>рка/2</b><sup>2</sup>, -і, <i>ДМ</i> -рцы; <i>Р м.</i> -рак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Спец.</i> Друкарскі набор укарочанымі радкамі вакол якога-н. малюнка, табліцы і пад. <i>Тэкст у аборку.</i>
<br><b>2.</b> Нашытая палоска матэрыі.
<br>// <i>часцей мн.</i> (<b>аб<u>о</u>ркі</b>, -рак). Тое, што і брыжы.

@<b>аб<u>о</u>рт</b>, -у, <i>М</i> -рце, <i>м.</i> Дачаснае спыненне цяжарнасці; самаадвольнае або наўмыснае ачышчэнне маткі ад плода. 
<br>[Ад лац. abortus — выкідыш.]

@<b>аб<u>о</u>чны</b>, -ая, -ае. Які знаходзіцца ўбаку ад дарогі. <i>Прайсці абочнымі сцежкамі.</i>

@<b>аб<u>о</u>чына</b>, -ы, <i>ж.</i> Бакавая частка дарогі. <i>Ляжаць маўкліва на абочынах Бязногія грузавікі.</i> Панчанка. <i>Нявада ішоў абочынай гасцінца, адкуль увесь снег змяло ў прыдарожныя лагчыны.</i> Чорны.
<br>// Ускраіна чаго-н. (лесу, поля і пад.). <i>Абочына паляны.</i> □ <i>Васіль ужо думаў аб тым, што прыйдзецца ехаць, не ўбачыўшы Антося, і раптам на абочыне луга за кустом лазняку заўважыў уваткнутую ў зямлю касу.</i> Кулакоўскі.

@<b>абп<u>а</u>л</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абпальваць — абпаліць.

@<b>абп<u>а</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абпаліць.

@<b>абп<u>а</u>ліна</b>, -ы, <i>ж.</i> Абпаленае месца. <i>Мы ўсе непакоімся ўжо; толькі адзін Ткач сядзіць абыякавы, паціху распальвае абкураную, з цёмна-рудымі абпалінамі па краях тоўстую люльку.</i> Савіцкі.

@<b>абпал<u>і</u>ць</b>, -пал<u>ю</u>, -п<u>а</u>ліш, -п<u>а</u>ліць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прымусіць абгарэць, абвугліцца. <i>У стары дуб ударыла маланка, быццам вострым нажом зрэзала верхавіну, абпаліла магутны ствол.</i> Васілеўская.
<br><b>2.</b> Апрацаваць выраб з гліны і пад. уздзеяннем агню. <i>Абпаліць керамічныя вырабы.</i>

@<b>абп<u>а</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абпальваць — абпаліць.

@<b>абп<u>а</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абпальваць.

@<b>абп<u>а</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абпаліць.

@<b>абп<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Прызначаны для абпальвання, які служыць для апрацоўкі агнём, тэмпературай. <i>Абпальныя печы.</i>

@<b>абп<u>а</u>льня</b>, -і, <i>ж.</i> Печ, у якой абпальваюць вапну. <i>[Раманюк:] — Калі я твае гады меў, самым буйным прадпрыемствам тут была абпальня. Печ, у якой абпальвалі вапну.</i> Савіцкі.

@<b>абп<u>а</u>льшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, спецыяліст па абпальванню. <i>Абпальшчык вапны.</i>

@<b>абпаск<u>у</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абпаскудзіць.

@<b>абпаск<u>у</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абпаскудзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абпаскуджваць. 

@<b>абпаск<u>у</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абпаскудзіць.

@<b>абпаск<u>у</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -даіцца; <i>зак.</i> Тое, што і апаскудзіцца.

@<b>абпаск<u>у</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак.; каго-што.</i> Тое, што і апаскудзіць.

@<b>абпаўз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абпаўзці. <i>На сярэдзіне ракі, дзе плынь была найбольш быстрай, адна пройма раптам вырасла ў доўгую вузкую паласу вады. Байцы вымушаны былі далёка абпаўзаць яе.</i> Краўчанка.

@<b>абпаўзц<u>і</u></b>, -паўз<u>у</u>, -паўз<u>е</u>ш, -паўз<u>е</u>; -паўзём, -паўзяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абп<u>о</u>ўз, -паўзл<u>а</u>, -паўзл<u>о</u>; <i>зак., каго-што</i> і <i>без дап.</i> Прапаўзці вакол ці міма чаго-н. <i>Абпаўзці вакол дрэва. Абпаўзці паляну.</i>

@<b>абп<u>е</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абпячы.

@<b>абпілав<u>а</u>ць</b>, -л<u>у</u>ю, -л<u>у</u>еш, -л<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Тое, што і апілаваць. <i>Абпілаваць бервяно. Абпілаваць металічную пласцінку.</i>

@<b>абпіл<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абпілоўваць —абпілаваць.

@<b>абпіл<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абпілаваць. Тое, што і апілоўваць.

@<b>абпіл<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -цы, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абпілоўваць — абпілаваць. Тое, што і апілоўка.

@<b>абпл<u>а</u>ваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Плаваючы, пабываць усюды, у розных месцах. <i>Абплаваць усё возера.</i>

@<b>абплыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абплысці, абплыць.

@<b>абпл<u>ы</u>сці</b>, -плыв<u>у</u>, -плыв<u>е</u>ш, -плыв<u>е</u>; -плывём, -плывяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што</i> і <i>без дап.</i>
<br><b>1.</b> Праплысці міма ці вакол чаго-н. <i>Абплысці скалу. Абплысці вакол вострава.</i>
<br><b>2.</b> Тое, што і абплаваць.

@<b>абпл<u>ы</u>ць</b>, -плыв<u>у</u>, -плыв<u>е</u>ш, -плыв<u>е</u>; -плывём, -плывяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што</i> і <i>без дап.</i> Тое, што і абплысці.

@<b>абп<u>о</u>ўзаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Поўзаючы, пабыць усюды, у розных месцах. <i>[Калеснікаў:] Я сёння абпоўзаў усе агнявыя гнёзды і ячэйкі... Гаварыў амаль з кожным байцом.</i> Губарэвіч.

@<b>абп<u>о</u>ўзваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абпоўзаць.

@<b>абпрам<u>е</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абпраменіць.

@<b>абпрам<u>е</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., каго- што.</i> Накіраваць на каго-, што-н. прамяні; падвергнуць уздзеянню якіх-н. прамянёў.

@<b>абпрам<u>е</u>ньванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абпраменьваць — абпраменіць.

@<b>абпрам<u>е</u>ньвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абпраменьваць.

@<b>абпрам<u>е</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абпраменіць.

@<b>абп<u>ы</u>рсканы</b>, -ая, -ае. Тое, што і апырсканы.

@<b>абп<u>ы</u>рскацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i> Тое, што і апырскацца.

@<b>абп<u>ы</u>рскаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак.</i> Тое, што і апырскаць.

@<b>абпяч<u>ы</u></b>, -пяк<u>у</u>, -пяч<u>э</u>ш, -пяч<u>э</u>; -пяч<u>о</u>м, -печац<u>е</u>, -пяк<u>у</u>ць; <i>пр.</i> абпёк, -пякл<u>а</u>, -пякл<u>о</u>; <i>зак., што.</i> Тое, што і апячы.
<br><i>Як на бераг выходзіў, мне ногі абпёк Успамінам гарачым халодны пясок.</i> Куляшоў.
<br>/ <i>у перан. ужыв.</i>
<br><i>Не паспеў [Вінцук] мінуць свае хаты, як нос у нос сустрэўся з Пацуком. Сустрэча гэта проста абпякла яго.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абпяч<u>ы</u>ся</b>, -пяк<u>у</u>ся, -пяч<u>э</u>шся, -пяч<u>э</u>цца; -пяч<u>о</u>мся, -печац<u>е</u>ся, -пяк<u>у</u>цца; <i>пр.</i> абпёкся, -пякл<u>а</u>ся, -пякл<u>о</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і апячыся.

@<b>абрабав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абрабаваць.

@<b>абрабав<u>а</u>ны</b>, -ая, ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрабаваць.

@<b>абрабав<u>а</u>ць</b>, -б<u>у</u>ю, -б<u>у</u>еш, -б<u>у</u>е; <i>зак., каго- што.</i>
<br><b>1.</b> Па-разбойніцку напаўшы, сілай адабраць у каго-н. што-н. <i>Нямецка-фашысцкія захопнікі разбурылі і абрабавалі арцельную гаспадарку.</i> Жычка. <i>Сам злодзей, Мартыневіч мог украсці толькі нешта дробнае, але каб так абрабаваць чалавека, то не.</i> Чарнышэвіч.
<br>// Непамернымі падаткамі, паборамі або карыстаючыся ашуканствам, абабраць каго-н.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць духоўных сіл; апустошыць. <i>Для беларусаў і ўкраінцаў рыхтаваў [Пілсудскі] легіёны асаднікаў і заключаў змовы з езуітамі. Трэба ж абрабаваць зямлю і душу.</i> Пестрак.

@<b>абраб<u>і</u>цца</b>, -рабл<u>ю</u>ся, -р<u>о</u>бішся, -р<u>о</u>біцца; <i>зак. Разм.</i> Апэцкацца чым-н. <i>Абрабіцца ў муку.</i>
<br>// Схадзіць пад сябе (звычайна пра дзяцей і хворых).

@<b>абраб<u>і</u>ць</b>, -рабл<u>ю</u>, -р<u>о</u>біш, -р<u>о</u>біць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Апрацаваць, дагледзець; прывесці ў парадак. <i>Тарфянішча абраблю, Каб гуло, як медзь. Даглядаючы зямлю, Буду хлеб мець!</i> Куляшоў. <i>Мусіць, яна не была б такой прыгожай, італьянская зямля, калі б не абрабілі, не аздобілі яе сваім потам і рукамі працавітыя людзі.</i> Мележ.
<br><b>2.</b> Апрацоўваючы, прыдаць чаму-н. патрэбныя выгляд, якасць. <i>Трэба з сталі каваць, гартаваць гібкі верш, Абрабіць яго трэба з цярпеннем.</i> Багдановіч.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Запэцкаць, забрудзіць чым-н. <i>[Дзяк:]</i> — <i>Ёсць такая казка — наеўся цыган кіслага малака ды вельмі ж бараду ў гэтае малако абрабіў...</i> Чорны.

@<b>абрабл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрабіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абрабляць.

@<b>абрабл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абрабіць.

@<b>абр<u>а</u>д</b>, -у, М -дзе, <i>м.</i> Сукупнасць строга акрэсленых дзеянняў, якімі суправаджаецца выкананне рэлігійных рытуалаў або бытавых традыцый. <i>Царкоўны абрад. Абрад вяселля.</i> □ <i>[Бабручыха].. кожную справу ў сваёй гаспадарцы пачынала малітвай з трэбніка. Былі ў ім розныя “чыны”, інакш — абрады, і малітвы.</i> Брыль. <i>[Борух] хадзіў на блізкае возера на абрад “Святога амавення”.</i> Бядуля.

@<b>абр<u>а</u>даваны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрадаваць.

@<b>абр<u>а</u>давацца</b>, -дуюся, -дуешся, -дуецца; <i>зак.</i> Тое, што і ўзрадавацца. <i>Янка Купала вельмі абрадаваўся майму прыезду.</i> Хведаровіч. <i>Варвара і разгубілася і абрадавалася адначасова ад такога нечаканага павароту справы.</i> Васілевіч.

@<b>абр<u>а</u>даваць</b>, -дую, -дуеш, -дуе; <i>зак., каго.</i> Тое, што і <a>узрадаваць</a>. <i>Кароценькі змест тэлеграмы хоць і не абрадаваў Хадкевіча, затое рассмяшыў яго.</i> Васілевіч.

@<b>абр<u>а</u>давы</b>, -ая, -ае. Які выконваецца ў час абраду; звязаны з абрадам. <i>Абрадавы рытуал. Абрадавая паэзія.</i>

@<b>абрадз<u>і</u>ніцца</b>, -ніцца; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і абрадзіцца. <i>А людзі кажуць так: раскідаецца печ зімою — тое самае, што абрадзініцца жонка ў жніва.</i> Колас.

@<b>абрадз<u>і</u>цца</b>, -радж<u>у</u>ся, -р<u>о</u>дзішся, -р<u>о</u>дзіцца; <i>зак. Разм.</i> Нарадзіць. <i>На нашу гаману збегліся даглядчыкі і даяркі, дапытваючыся, што здарылася. А тое, кажу, што маладзіца абрадзілася.</i> Вітка.

@<b>абр<u>а</u>днасць</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Сукупнасць абрадаў якога-н. культу. <i>Свята зімы ўключае ў сябе многія элементы зімовай народнай абраднасці, якая склалася ў кожнага народа на працягу стагоддзяў.</i>
<br><b>2.</b> Абрадавы звычай. <i>З прычыны гэтага адпала неабходнасць усякіх далейшых ахвяр, а разам з тым адпала і падстава для мноства рэлігійных абрадаў; але вызваленне ад абраднасцей, якія затруднялі або рабілі немагчымымі зносіны з іншаверамі, было першай умовай сусветнай рэлігіі.</i> Энгельс.

@<b>абр<u>а</u>дны</b>, -ая, -ае. Тое, што і абрадавы. <i>Абрадныя песні.</i>

@<b>абраж<u>а</u>льнік</b>, -а, м. Той, хто абражае каго-н.

@<b>абраж<u>а</u>льніца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абражальнік.

@<b>абр<u>а</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абразіць.

@<b>абраж<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абразіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абражаць.

@<b>абраж<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абразіць.

@<b>абр<u>а</u>з/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>, <i>м.</i> Малюнак бога або святога ў выглядзе партрэта як прадмет рэлігійнага пакланення. <i>Старая паляшучка, знахарка Мар'я, набожна перахрысцілася, падняўшы вочы на абраз.</i> Колас. <i>Дзеці баяліся бога, што сярдзіта пазіраў з абразоў на покуці.</i> С.Александровіч.

@<b>абр<u>а</u>з/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>, <i>м.</i> Тое, што і вобраз (у 1 знач.). <i>Скарылася стыхія, Змяніла свой абраз.</i> Колас. <i>Лапці ды сярмягі — як абраз не боскі: Гэта нашы людзі, Людзі нашай вёскі.</i> Купала. <i>Абраз<u>ы</u> змагання за волю прыгнечаных праходзяць кінастужкай перад Міхалкам.</i> Бядуля.

@<b>абр<u>а</u>за</b>, -ы, <i>ж.</i> Тое, што можа абразіць каго-н.; зняважлівы ўчынак, зняважлівае слова і пад. <i>Свістам, лаянкай, рогатам, абразай адказвае зала на дзёрзкасць акцёраву.</i> Мікуліч. <i>Васіля Чурылу прымушаюць выконваць многа лішняй работы ды яшчэ кожны дзень слухаць лаянку і абразу.</i> Пшыркоў.

@<b>абраз<u>а</u>льшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы па абрэзцы чаго-н.

@<b>абраз<u>а</u>льшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абразальшчык.

@<b>абраз<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абразаць — абрэзаць.
<br><b>2.</b> Рэлігійны абрад у яўрэяў і некаторых іншых народаў, які зводзіцца да адразання крайняй плоці мужчынскага члена.

@<b>абраз<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. Такі, над якім зроблены абрад абразання.

@<b>абраз<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца;<i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрэзацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абразаць.

@<b>абраз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абрэзаць.

@<b>абраз<u>і</u>вы</b>, -аў (адз. <b>абраз<u>і</u>ў</b>, -ва), м. Дробназярністыя ці парашкападобныя рэчывы вялікай цвердзіні, якія выкарыстоўваюцца пры механічнай апрацоўцы металаў, шкла і інш.

@<b>абраз<u>і</u>на</b>, -ы, <i>ж. Разм. лаянк.</i> Агідны, брыдкі чалавек. <i>Жыве ж такая абразіна З такою пыхаю на лбе!</i> Колас.
<br>// Агідны, брыдкі твар. <i>Прыйдзецца зноў [Сцёпку] сустракацца з пападдзёй, зноў слухаць яе хрыпаты голас, бачыць яе твар, падобны на гарбуз, з якога глядзяць вузкія шчылінкі-вочы, невялікі з бародаўкай нос, тоўстыя вусны, вузкі лоб, на які спадаюць вогненна-рыжыя пасмы, — адна брыдота. Трэба ж нарадзіцца такой абразіне.</i> П.Ткачоў.

@<b>абраз<u>і</u>ўны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абразіваў. <i>Абразіўныя інструменты.</i>

@<b>абр<u>а</u>зіцца</b>, -р<u>а</u>жуся, -р<u>а</u>зішся, -р<u>а</u>зіцца; <i>зак.</i> Прыняўшы што-н. за абразу, пакрыўдзіцца. <i>Маша адмовіцца ад запрашэння і больш таго — абавязкова пакрыўдзіцца, абразіцца.</i> Шамякін.

@<b>абр<u>а</u>зіць</b>, -р<u>а</u>жу, -р<u>а</u>зіш, -р<u>а</u>зіць; <i>заг.</i> абр<u>а</u>зь; <i>зак., каго-што.</i> Пакрыўдзіць каго-н. якім-н. зняважлівым словам або дзеяннем. <i>У голасе прагучала іронія, і Станіслаў праз сілу стрымаў сябе, каб не абразіць новага свайго знаёмага.</i> Мікуліч.
<br>// Выклікаць непрыемнае ўражанне. <i>Прафесар нічога не кінуў у шапку скрыпачу. Ён не зрабіў гэтага, бо выгляд скрыпача абразіў яго.</i> Галавач.

@<b>абр<u>а</u>злівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абразлівага. <i>Абразлівасць тону.</i>

@<b>абр<u>а</u>злівы</b>, -ая, -ае. Здольны абразіць; такі, які нясе ў сабе абразу. <i>З-за пуні прагучаў прарэзлівы свіст, а за ім паляцелі ліпкія сваёй брыдкасцю абразлівыя словы...</i> Галавач. <i>У жыцці.. бываюць моманты, калі мала ўсёй накопленай за гады вытрымкі, каб перажыць адну хвіліну абразлівай няёмкасці.</i> Быкаў.

@<b>абр<u>а</u>знік</b>, -а, <i>м. Разм.</i> Тое, што і абражальнік. <i>Маці ледзь управілася схапіць хлопчыка за руку і адабраць гайку, якую ён хацеў шыбнуць у абразніка.</i> Шамякін.

@<b>абразн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е.
<br><b>1.</b> Такі, у якім абрэзаны краі (край). <i>Адрозніваюць дошкі абразныя, неабразныя і аполкі.</i>
<br><b>2.</b> Прызначаны для абразання чаго-н. <i>Абразны станок.</i>

@<b>абраз<u>у</u>міцца</b>, -млюся, -мішся, -міцца; <i>заг.</i> абраз<u>у</u>мся; <i>зак.</i> Абдумацца, прыйсці да развагі.

@<b>абраз<u>у</u>міць</b>, -млю, -міш, -міць; <i>заг.</i> абраз<u>у</u>м; <i>зак., каго.</i> Пераканаць, прымусіць абдумацца. <i>А можа яе, братавую, яшчэ можна будзе абразуміць?</i> Пташнікаў.

@<b>абраз<u>у</u>млівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абразуміцца.

@<b>абраз<u>у</u>мліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абразуміць.

@<b>абракад<u>а</u>бра</b>, -ы, <i>ж.</i> Бяссэнсавы, незразумелы набор слоў.
<br>[Ад лац. abracadabra (магічная формула).]

@<b>абрам<u>і</u>зіцца</b>, -м<u>і</u>жуся, -м<u>і</u>зішся, -м<u>і</u>зіцца; <i>зак.</i> У картачнай гульні — прайграць у выніку <a>рэмізу</a>.
<br>// <i>перан. Разм.</i> Памыліцца, трапіць у нязручнае, непрыемнае становішча. <i>Калі быў [Алесь] у інстытуце, усё здавалася такім простым, толькі заставалася захацець — і ўсё выйдзе. А тут, на табе, абрамізіцца з самага пачатку.</i> Броўка.

@<b>абрам<u>і</u>зіць</b>, -м<u>і</u>жу, -м<u>і</u>зіш, -м<u>і</u>зіць; <i>зак., каго.</i> У картачнай гульні — прымусіць каго-н. прайграць у выніку рэмізу.
<br>// <i>перан. Разм.</i> Паставіць у цяжкае, нязручнае становішча, зрабіць непрыемнасць каму-н. <i>[Пётр Пятровіч:]— Ну, узяў я тую міску ды надзеў яму на галаву. Падумаеш — так ужо абрамізіў!</i> Брыль.

@<b>абр<u>а</u>міць</b>, -млю, -міш, -міць. <i>Зак. да</i> абрамляць.

@<b>абрамл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрамляць (у 1, 3 знач.).
<br><b>2.</b> Тое, што акружае, як рамка.

@<b>абр<u>а</u>млены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> <a>абраміць</a>.

@<b>абрамл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> <a>абрамляць</a>.

@<b>абрамл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>незак., што.</i>
<br><b>1.</b> <i>Разм.</i> Устаўляць у раму, рамку. <i>Абрамляць карціну.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Акружаць сабой што-н., размяшчацца вакол чаго-н., акружаючы як рамкай. <i>Галаву дзяўчыны прыгожа абрамлялі пышныя валасы каштанавага колеру з залацістым адценнем.</i> Васілёнак.
<br><b>3.</b> <i>Спец.</i> Уводзіць абрамленне ў мастацкі, твор.
<br>// Служыць абрамленнем у мастацкім творы. <i>Суровыя эпічныя карціны абрамляюць паэмы і прыдаюць стройнасць кампазіцыі.</i> Шкраба.

@<b>абр<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> <a>абраць</a>.

@<b>абр<u>а</u>ннік</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Той, хто абраны для выканання якіх-н. высокіх абавязкаў. <i>Дэпутаты — абраннікі народа.</i> □ <i>Усё гэта нова для нас, і самі мы — абраннікі калектыву — таксама нібы панавелі адразу.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>Уст.</i> Незвычайна здольны, асаблівы чалавек, дзейнасць якога не пад сілу для іншых. <i>Ідэалістычнае ўяўленне пра паэта як абранніка лёсу.</i>
<br><b>3.</b> Любімы чалавек; каханак. <i>Відаць, што чакае яна [Гандзя] к вечарку свайго Серафіма, абранніка сэрца, Ля самых Баркоў на сваім хутарку.</i> Зарыцкі.

@<b>абр<u>а</u>нніца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абраннік.

@<b>абр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абраць. 
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які мае законныя паўнамоцтвы, правы. <i>І вось вам яны, партызаны, І тайны хаўрус, І ён, камандзір ваш абраны, Кандрат Белавус.</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Які да спадобы, пад густ; любімы. <i>Было адно такое абранае месца, куды.. [Лабановіч] звычайна і хадзіў, калі хацелася пабыць аднаму.</i> Колас.
<br><b>4.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>абр<u>а</u>ны</b>, -ага, <i>м.</i> Той, хто карыстаецца ўсімі правамі і дабротамі жыцця; прадстаўнік эксплуататарскага класа. <i>Была тут [на Балканах] воля для абраных, Для неабраных — ланцугі.</i> Калачынскі.
<br><b>5.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>абр<u>а</u>ны</b>, -ага, <i>м.</i> Той, каго выбіраюць для душы; каханы. <i>Звычайна не ведаюць усе закаханыя, за што кахаюць сваіх абраных.</i> Дуброўскі.

@<b>абрас<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Абмоклы ў расе; пакрыты расою. <i>Хоць дзень ідзе на спад, але Ў вачах смяшынкі-д'яблікі. У абраселым падале Ты мне падносіш яблыкі.</i> Барадулін. <i>[Антон] зачарпнуў рукою вады, памыў твар, потым.. кінуў пінжак на густы абраселы палын і зморана шмякнуўся на яго.</i> Савіцкі.

@<b>абрас<u>і</u>цца</b>, -раш<u>у</u>ся, -р<u>о</u>сішся, -р<u>о</u>сіцца. Абмачыцца расой, змокнуць ад расы. <i>Ішоў Алёшка праз мокры гушчар; увесь абрасіўся і дрыжаў ад холаду.</i> Якімовіч.

@<b>абрас<u>і</u>ць</b>, -раш<u>у</u>, -р<u>о</u>сіш, -р<u>о</u>сіць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Абмачыць расой. <i>Каб не абрасіць у траве і бульбоўніку штаноў, ён закасаў калошы вышэй калень.</i> Сачанка.
<br><b>2.</b> Пакрыць расой, змачыць кроплямі вадкасці. <i>Што ж вяночак вы, туманы, абрасілі мой?</i> Броўка. <i>Першы дождж вясновы абрасіў зямлю.</i> Машара.

@<b>абраст<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абрастаць — абрасці.

@<b>абраст<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абрасці.

@<b>абрасц<u>і</u></b>, -ст<u>у</u>, -сц<u>е</u>ш, -сц<u>е</u>; -сцём, -сцяц<u>е</u>, -ст<u>у</u>ць; <i>пр.</i> абр<u>о</u>с, -расл<u>а</u>, -расл<u>о</u>; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Пакрыцца, зарасці якой-н. расліннасцю. <i>Пень аброс маладымі парасткамі. Камень аброс мохам. Берагі ручая абраслі асакой.</i>
<br>// Пакрыцца валасамі, шэрсцю. <i>Да таго чалавек высах за лета, да таго аброс барадою, што сустрэнь яго хто ў лесе ці на могілках, то мог бы памерці ад перапалоху.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Набыць чаго-н. у вялікай колькасці, абзавесціся чым-н. <i>Абрасці гаспадаркай. Абрасці кнігамі.</i> □ <i>І ўсё, здаецца, так і было, — Хіба што толькі падрасла малеча, Старым гады папрыгіналі плечы Ды абрасло антэнамі жытло.</i> Бураўкін.
<br>// Аказацца ў акружэнні каго-, чаго-н. <i>Навучальны корпус аброс жылымі будынкамі.</i>
<br>// Расшырыць кола абавязкаў. <i>Пабываў [Пракапенка] у парткоме і ў рэдакцыі завадской шматтыражкі; хутка аброс усялякімі грамадскімі нагрузкамі і жыў з імі ў вялікай згодзе.</i> Кулакоўскі.
<br><b>3.</b> Пакрыцца слоем чаго-н. <i>Абрасці граззю.</i>
<br>◊ <b>Абрасці карою</b> — стаць неахайным, брудным. <b>Абрасці мохам</b> — апусціцца, адстаць ад жыцця, адзічэць.

@<b>абраўнав<u>а</u>цца</b>, -н<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Зрабіцца роўным, гладкім; выраўняцца (аб краях, паверхні чаго-н.). <i>Свежы насып абраўнаваўся пад коламі машын.</i>

@<b>абраўнав<u>а</u>ць</b>, -н<u>у</u>ю, -н<u>у</u>еш, -н<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Зрабіць роўным, гладкім (край, паверхню чаго-н.); выраўняць. <i>Абраўнаваць градкі.</i>

@<b>абраўн<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абраўнавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абраўноўваць.

@<b>абраўн<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абраўнаваць.

@<b>абрах<u>а</u>ць</b>, -браш<u>у</u>, -бр<u>э</u>шаш, -бр<u>э</u>ша; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Зняславіць, зганьбіць, нагаварыўшы на каго-н.; абгаварыць. <i>Было і яшчэ адно апраўданне [у Руневіча]: “Я ж не цётка якая, што садзіць нос у шчыліну, каб потым абрахаць”.</i> Брыль.

@<b>абрахм<u>а</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрахманіць.

@<b>абрахм<u>а</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., каго.</i> Прыручыць, аблашчыць, зрабіць паслухмяным, пакорлівым. <i>Хітрая гітлераўская шэльма дзейнічае не толькі бізуном і куляй. Часамі яна стараецца абрахманіць сваю ахвяру, дамагчыся ў яе іншымі спосабамі паслухмянасці і пакорлівасці.</i> Купала.

@<b>абр<u>а</u>цца</b>, абяр<u>у</u>ся, абяр<u>э</u>шся, абяр<u>э</u>цца; абяр<u>о</u>мся, аберац<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і абабрацца.

@<b>абр<u>а</u>ць</b>, абяр<u>у</u>, абяр<u>э</u>ш, абяр<u>э</u>; абяр<u>о</u>м, аберац<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Аддаць перавагу каму-, чаму-н., выбраць. <i>Паддубаўскі партызанскі атрад абраў гэта месца, як найбольш зручнае для пераправак.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> Выбраць галасаваннем (для выканання якіх-н. абавязкаў). <i>Сваёй працай, актыўным удзелам у грамадскім жыцці Анатоль Сцяпанавіч заслужыў высокае давер'е: нафтабудаўцы абралі яго дэпутатам Вярхоўнага Савета, рэспублікі.</i> Хадкевіч.

@<b>абр<u>о</u>блены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрабіць.

@<b>абр<u>о</u>жак</b>, -жка, <i>м. Абл.</i> Раменьчык, які надзяецца на шыю жывёле; нашыйнік. <i>Для Рыжыка гаспадар зрабіў будку, купіў ланцуг і пашыў моцны аброжак з гужа.</i> Дамашэвіч.

@<b>абр<u>о</u>к/1</b><sup>1</sup>, -у, <i>м. Гіст.</i> Натуральны або грашовы падатак, які спаганяўся памешчыкамі з прыгонных сялян; чынш. <i>Збіраць аброк.</i> □ <i>Пранюхаў князь: мужыкі багацей сталі жыць, Маюць хлеб ды з бярозавым сокам. Загадаў аканомам сваім аблажыць Мужыкоў цяжэйшым аброкам.</i> Танк.

@<b>абр<u>о</u>к/2</b><sup>2</sup>, -у, <i>м.</i> Корм для коней, звычайна авёс. <i>Мужчыны павыпрагалі коней, далі іх аброку і таксама пайшлі да гурту.</i> Сачанка. <i>Не даўшы аброку, не бі кіем па боку.</i> Прыказка.

@<b>абр<u>о</u>слы</b>, -ая, -ае. Пакрыты расліннасцю. <i>На невялічкай палянцы, аброслай з усіх бакоў густым арэшнікам, стаялі і ляжалі людзі, усе падобныя адзін на другога.</i> Чарот.
<br>// Пакрыты валасамі, шчаціннем. <i>[Пятроў] з'явіўся на аэрадром раніцаю — увесь аброслы, худы, агрубелы, з запухлым пасінелым горлам.</i> Лупсякоў.

@<b>абр<u>о</u>ць</b>, -і, <i>ж.</i> Прадмет вупражы, які надзяецца каню на галаву. <i>Сёмка трымаў каня за аброць, упіраўся плечуком у аглоблю.</i> Колас.
<br>◊ <b>Трымаць на аброці</b> <i>гл.</i> трымаць.

@<b>абр<u>о</u>чны/1</b><sup>1</sup>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да плацяжу або атрымання аброку<sup>1</sup>; чыншавы. <i>Аброчныя сяляне. Аброчныя плацяжы.</i>

@<b>абр<u>о</u>чны/2</b><sup>2</sup>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аброку<sup>2</sup>. <i>Паглядзеў [Сёмка] і супакоіўся — было ўсё пад рукамі: прытуплены зрэзаны плуг, аброчная торба з кормам каню, прыпон і жакетка.</i> Гартны.

@<b>абр<u>о</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрасіць.

@<b>абр<u>о</u>швацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрасіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аброшваць.

@<b>абр<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрасіць.

@<b>абр<u>у</u>бак</b>, -бка, <i>м.</i> Адсечаная частка чаго-н. (дрэва, палена і пад.). <i>Я са злосці схапіў абрубак калодкі і з усёй сілы шпу[р]нуў.</i> Каваль.
<br>// Тое, ад чаго адсечана частка. <i>Кручынавы мыліцы ляжалі на зямлі, а ён стаяў на адной назе, абапёршыся абрубкам, другой на гусеніцу.</i> Хадкевіч.

@<b>абр<u>у</u>бачны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Які мае дачыненне да абрубкі.

@<b>абруб<u>і</u>ць</b>, -рубл<u>ю</u>, -р<u>у</u>біш, -р<u>у</u>біць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Адсячы частку чаго-н. падкарочваючы, падраўноўваючы.
<br><b>2.</b> Падшыць, загнуўшы край; зрабіць рубец на чым-н. <i>Абрубіць хустку.</i>

@<b>абр<u>у</u>бка</b>, -і, <i>ж. Спец. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрубіць (у 1 знач.).

@<b>абр<u>у</u>блены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрубіць.

@<b>абр<u>у</u>бліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрубліваць—абрубіць (у 2 знач.).

@<b>абр<u>у</u>бліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрубіць.

@<b>абрубн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е. Які ўжываецца для абрубкі. <i>Абрубны станок.</i>

@<b>абр<u>у</u>бшчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, які займаецца абрубкай.

@<b>абр<u>у</u>бшчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абрубшчык.

@<b>абр<u>у</u>с</b>, -а, <i>м.</i> Кавалак тканіны спецыяльнага вырабу, якім засцілаюць стол; настольнік. <i>Гаспадыня прынесла абрус з прашыўкай на сярэдзіне і заслала ім стол.</i> Кулакоўскі.
<br>/ <i>у перан. ужыв.</i> <i>Чымся родным, мілым, даўно знаёмым веяла ад аксамітных абрусаў маладога жыта.</i> Колас.

@<b>абр<u>у</u>савы</b>, -ая, -ае. Тое, што і <a>абрусны</a>.

@<b>абрус<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Які зрабіўся рускім па мове, звычаях і пад. <i>Абруселы немец.</i>

@<b>абрус<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> <a>абрусець</a>.

@<b>абрус<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i> Зрабіцца рускім па мове, звычаях, культуры і пад.

@<b>абр<u>у</u>сны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да вырабу абрусаў. <i>Абруснае палатно.</i>

@<b>абр<u>у</u>ч</b>, -<u>а</u>, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Металічная ці драўляная кольцападобная пласціна, якая набіваецца на бочкі, кадушкі і пад. <i>Стары Гарась, як помніць Даша, заўсёды стругаў пад паветкай клёпкі, гулка грымеў на ўсе суседскія двары бочкамі і кубкамі, наганяючы на іх то лазовыя, то арэхавыя абручы.</i> Ракітны.
<br><b>2.</b> Гімнастычная прылада. <i>Рабіць практыкаванні з абручом.</i>
<br>// Кольца, якое дзеці качаюць пры дапамозе загнутага дроціка. <i>Вуліца, звінела ад абручоў, за якімі ганяліся па тратуарах шустрыя малыя хлапчукі.</i> Якімовіч.
<br><b>3.</b> Жаночае ўпрыгожанне — кольца, якое надзяецца на галаву. <i>Залаты абруч.</i>

@<b>абр<u>у</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрушыць.

@<b>абр<u>у</u>швацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрушыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абрушваць.

@<b>абр<u>у</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрушыць.

@<b>абр<u>у</u>шыцца</b>, -шыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Рынуцца, паляцець, пасыпацца на каго-, што-н. <i>Застрачылі кулямёты, аўтаматы, на паліцэйскіх абрушыўся град куль.</i> Васілеўская.
<br>// <i>перан.</i> Наваліцца на каго-, што-н. (пра вайну, голад, няшчасце і пад.). <i>Лавінай нечаканаю вайна, Усё знішчаючы перад сабой, На мірны край абрушылася наш.</i> Танк.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Імкліва і нечакана напасці на каго-, што-н.; атакаваць. <i>Чорны груган кружыць над наваколлем і вось-вось абрушыцца на Панятоўшчыну.</i> Кавалёў.
<br>// Напасці, накінуцца на каго-н. з папрокамі, лаянкай, абвінавачваннямі. <i>Як толькі Шаблюк закончыў, Мікульскі.. абрушыўся на яго з тымі ж самымі фактамі.</i> Марціновіч. <i>Спачатку меўся ўскочыць архірэй І гневам абрушыцца вялікім На дзёрзкага папа.</i> З.Астапенка.

@<b>абр<u>у</u>шыць</b>, -шу, -шыш, -шыць; <i>зак.</i> З сілай апусціць, зрынуць што-н. на каго-, што-н.; скінуць. <i>Раптам, як таран, Гарыдавец абрушыў на ўсіх Вясельны стол, нож бліснуў у руках.</i> Танк.
<br>// <i>перан.</i> Накіраваць на каго-н. усю сілу пачуццяў, клопатаў і пад. <i>Нашыя душы і целы даўно прагнулі абрушыць лютасць на ворага.</i> Карпюк.

@<b>абруш<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне і стан паводле знач. дзеясл.</i> абрушыць, абрушыцца.

@<b>абр<u>ы</u>вак</b>, -рыўка, <i>м.</i> Адарваны кавалак, частка чаго-н. <i>Неяк, бегаючы з дзецьмі па вуліцы, Ніна басанож ступіла на абрывак калючага дроту.</i> Мележ. <i>Вецер гнаў па небе абрыўкі хмар, і, калі месяц хаваўся за імі, рабілася цёмна.</i> Мікуліч.
<br>// <i>перан.</i> Няпоўная, незакончаная частка чаго-н., асобны кавалак. <i>У галаве раіліся абрыўкі думак, і іх цяжка было прывесці да парадку.</i> Лынькоў.

@<b>абрыв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрываць — абарваць<sup>1</sup> (у 1, 2 знач.) і абрывацца — абарвацца (у 1 знач.).

@<b>абрыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абарвацца.
<br><b>2.</b> Заканчвацца абрывам, пераходзіць у абрыў. <i>Бераг проста абрываўся ўніз.</i> Чорны. <i>З іншых трох бакоў скала строма абрываецца ў возера.</i> Шамякін.
<br><b>3.</b> <i>Зал. да</i> абрываць.

@<b>абрыв<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абарваць<sup>1</sup>.

@<b>абрыв<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>е; <i>што. Незак. да</i> абрыць.

@<b>абр<u>ы</u>вістасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць, якасць абрывістага.

@<b>абр<u>ы</u>вісты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Круты, стромкі. <i>Абрывісты бераг.</i> □ <i>Схіл.. тут быў крутаваты, з абрывістымі кручамі, парослы крывымі маладымі сасонкамі.</i> Быкаў.
<br><b>2.</b> Які складаецца з незакончаных частак, абрыўкаў чаго-н.; пазбаўлены сувязі, паслядоўнасці. <i>Абрывістыя думкі.</i>

@<b>абр<u>ы</u>даць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і абрыдзець.

@<b>абр<u>ы</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрыдзець, абрыдаць.

@<b>абр<u>ы</u>дзець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>пр.</i> абр<u>ы</u>дзеў, -дзела і абр<u>ы</u>д, -ла; <i>зак.</i> Надакучыць, апрыкраць; прыесціся. <i>Ды так ужо казёл абрыдзеў сабаку сваім прыставаннем, што Жук аднойчы не стрываў ды хваць яго з будкі за бараду!</i> Брыль. <i>Лабановічу ўрэшце абрыдла гэта п'яная гульня і гэта гразь распушчанага языка.</i> Колас.

@<b>абр<u>ы</u>длівы</b>, -ая, -ае. Які абрыдае; надакучлівы. <i>Не прадыхне дунайскі вецер Начной абрыдлівай імжы. Аслепла ўсё. І толькі свеціць Ліхтар паходны ў бліндажы.</i> Калачынскі.

@<b>абр<u>ы</u>длы</b>, -ая, -ае. Які абрыдзеў, надакучыў; прыкры, нялюбы. <i>Пятро стараўся як-небудзь адысці ад Любы, якая ўсё больш і больш рабілася яму абрыдлай.</i> Шамякін.

@<b>абр<u>ы</u>днуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абр<u>ы</u>днуў, -нула і абр<u>ы</u>д, -ла; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і <a>абрыдзець</a>. <i>А Васілю здавалася, што на гэтай цікавай рабоце можна хоць цэлы год прабыць, і яна не абрыдне.</i> Кулакоўскі.

@<b>абрызг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абрызгнуць.

@<b>абр<u>ы</u>зглы</b>, -ая, -ае. Пра малако, якое пачало скісаць. <i>[Кастусь:] — Мы дамовіліся раніцай наконт малака і хлеба, а што ж нам прыслаў пан? Абрызглага перагону, ды і хлеб ваш такі, што і свінні не елі б.</i> Машара.

@<b>абр<u>ы</u>згнуць</b>, -гне; <i>пр.</i> абр<u>ы</u>зг, -ла; <i>зак.</i> Пачаць кіснуць (пра малако). <i>[Пакупніца:] — Што ж гэта вы падвялі нас з малаком?— Абрызгла? — спалохалася Вера.</i> Пальчэўскі.

@<b>абрыкац<u>і</u>н</b>, -у, м. Абрыкосавы лікёр.
<br>[Фр. abricotine.]

@<b>абрык<u>о</u>с</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Паўднёвае пладовае дрэва сямейства ружакветных.
<br><b>2.</b> Плод гэтага дрэва чырвона-жоўтага колеру з буйнай костачкай, салодкі, мясісты.
<br>[Фр. abricot.]

@<b>абрык<u>о</u>савы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абрыкоса. <i>Абрыкосавае варэнне.</i>

@<b>абрын<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> абрынуцца.

@<b>абрын<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абрынуць.

@<b>абр<u>ы</u>нданы</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрындаць.

@<b>абр<u>ы</u>ндацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і забрындацца.

@<b>абр<u>ы</u>ндаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Тое, што і забрындаць.

@<b>абр<u>ы</u>нуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрынуць.

@<b>абр<u>ы</u>нуцца</b>, -нуся, -нешся, -нецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Імкліва ўпасці зверху, абрушыцца, абваліцца. <i>Ён [мост] закалышацца, як дзіцячая калыска, не вытрымае цяжару і абрынецца ў ваду.</i> Сабаленка. <i>Косыя блакітныя ніткі мігатлівай шкляной заслонай захінаў далягляд, і Юрку здалося, што палатка—гэта астравок, на які абрынулася вада.</i> Карпаў.
<br>// <i>перан.</i> Нечакана спасцігнуць каго-, што-н. <i>Няшчасце абрынулася на Марыльку.</i> Сабалеўскі.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Імкліва, з вялікай; сілай напасці, наваліцца. <i>Не ступіў я і кроку, як раптам у галаве памутнела, паплылі кругі, нейкая магутная сіла абрынулася на мяне, і я апамятаўся на брызенце.</i> Карпюк.

@<b>абр<u>ы</u>нуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> З сілай апусціць, зваліць, абрушыць што-н. на каго-, што-н. <i>Хочацца абрынуць на здраднікаў такую дубіну, каб адным махам скрышыць змяіныя гнёзды.</i> Карлюк.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> З вялікай сілай накіраваць, нацэліць на каго-, што-н. <i>Дот абрынуў на галаву калоны кулямётныя чэргі.</i> Хадкевіч. <i>І выйшла так, што Юрка абрынуў на Севу не толькі сваё абурэнне, а і сваю крыўду.</i> Карпаў.

@<b>абр<u>ы</u>с</b>, -у, <i>м.</i> Малюнак прадмета адной вонкавай рыскай; контур. <i>Я помніць буду скал абрысы І вашу песню, кіпарысы!</i> Пушча. <i>Навакольныя прадметы набывалі ранейшыя, знаёмыя абрысы.</i> Навуменка.
<br>// <i>перан.</i> Агульная- характарыстыка, беглы агляд чаго-н. <i>У ходзе распрацоўкі трох тэм, якія ўзніклі яшчэ на зары творчасці, Танк намаляваў у агульных абрысах вобраз новага станоўчага героя.</i> У.Калеснік.
<br>[Ням. Abriss.]

@<b>абрысав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрысаваць.

@<b>абрысав<u>а</u>цца</b>, -с<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Вырысавацца, абазначыцца на якім-н. фоне; набыць выразнасць контураў. <i>У святле вулічнага ліхтара раптам абрысавалася постаць.</i> Арабей.
<br>// <i>перан.</i> Зрабіцца ясным, відавочным. <i>Абрысаваўся план экспедыцыі.</i>

@<b>абрысав<u>а</u>ць</b>, -с<u>у</u>ю, -с<u>у</u>еш, -с<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абвесці рыскай, абчарціць. <i>Бутрым памаўчаў. — Яны гэта, бабы, могуць... Ручку.. [сынаву] абрысавала мне ў другім пісьме.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> Даць характарыстыку каму-, чаму-н.; абмаляваць, апісаць. <i>Абрысаваць абставіны.</i>

@<b>абрыс<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абрысоўваць — абрысаваць і абрысоўвацца — абрысавацца.

@<b>абрыс<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрысавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абрысоўваць.

@<b>абрыс<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрысаваць.

@<b>абрыс<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрысоўваць — абрысаваць (у 2 знач.) і абрысоўвацца — абрысавацца.

@<b>абр<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрыць.

@<b>абр<u>ы</u>ў</b>, -рыву, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрываць — абарваць<sup>1</sup> (у 2 знач.) і абрывацца — абарвацца (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Месца, дзе абарвана што-н. <i>Абрыў лініі.</i>
<br><b>3.</b> Круты схіл берага, скалы і пад., які ўзнік у выніку абвалу ці асыпання зямлі. <i>Схілы ўсюды вельмі крутыя, частыя абрывы, на адхонах амаль усюды, густа буяе лес.</i> Мележ. <i>Да белае хаткі На стромкім абрыве Плыў човен рыбацкі, Бясшумны, як прывід.</i> Гілевіч.

@<b>абр<u>ы</u>ць</b>, -р<u>ы</u>е; <i>зак., што.</i> Парыць зямлю вакол чаго-н.

@<b>абрэвізав<u>а</u>ць</b>, -з<u>у</u>ю, -з<u>у</u>еш, -з<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Правесці, зрабіць рэвізію чаго-н. <i>Так, гэта была рэвізія, якою новы загадчык земаддзела запатрабаваў у спешным парадку абрэвізаваць справы воласці.</i> Чарот.

@<b>абрэвіят<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Складанаскарочанае слова, напрыклад: мясцком,насценгазета, а таксама літарнае скарачэнне некалькіх слоў, напрыклад: БССР, ЦК КПСС, БелСЭ.
<br><b>2.</b> Умоўнае скарачэнне слоў на пісьме, напрыклад: і г. д. (і гэтак далей), гл. (глядзі) і інш.
<br>[Лац. abbreviatura.]

@<b>абр<u>э</u>з</b>, -а, м.
<br><b>1.</b> Вінтоўка з укарочаным, абрэзаным ствалом. <i>Ірын бацька пачаў расказваць, як яго, прадстаўніка рабочага класа, камуніста, паслала партыя праводзіць калектывізацыю ў наш Верамеевіцкі раён і як стрэлілі ў яго праз акно з абрэза.</i> Сабаленка. <i>З</i> <i>лесу пачалі выходзіць цэлыя групы людзей з карабінамі, з вінтоўкамі, з абрэзамі, з бярданкамі...</i> Колас.
<br><b>2.</b> Абрэзаны край, беражок. <i>Кніга з зялёным абрэзам.</i>
<br>◊ <b>У абрэз</b> — без усякага лішку, якраз у меру; малавата.

@<b>абр<u>э</u>зак</b>, -зка, <i>м.</i> Непрыдатны кавалак, які астаўся пасля разрэзвання чаго-н. <i>Абрэзак шкла.</i> □ <i>Ля рашоткі дзеці раяцца і, захапіўшы з сабой абрэзкі аполкаў, зноў залазяць у падвал.</i> Гарбук.

@<b>абр<u>э</u>заны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абрэзаць (у 1, 2 знач.).
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Паранены, пакалечаны. <i>Абрэзаны палец.</i>

@<b>абр<u>э</u>зацца</b>, -р<u>э</u>жуся, -р<u>э</u>жашся, -р<u>э</u>жацца; <i>зак.</i> Параніць сябе чым-н. вострым; парэзацца. <i>Сухая папараць шорсткая пасля зімы. Ашмаргні галінку — абрэжашся.</i> Пташнікаў.
<br>// Нацерці цела чым-н. цвёрдым (звычайна пра каня). <i>Абрэзаўся і абмуляўся Гнедчык, ісці не хоча, галавою матае.</i> Нікановіч.

@<b>абр<u>э</u>заць</b>, -р<u>э</u>жу, -р<u>э</u>жаш, -р<u>э</u>жа; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Адразаючы па краях ці з канцоў, пакараціць, паменшыць што-н.; падрэзаць.
<br>// Аддзяліць, адрэзаць што-н.; зрэзаць. <i>Абрэзаць на яблыні сухія галіны.</i> □ <i>Не марудзячы ні хвіліны, ён [Маеўскі] абрэзаў стропы і адскочыў убок.</i> Шамякін.
<br>// Зняць, зразаючы збоку, па ўсёй паверхні. <i>Абрэзаць гарэлую скарынку ў хлебе.</i>
<br>// <i>перан.</i> Паменшыць, скараціць памеры ці колькасць чаго-н. <i>Абрэзаць паёк.</i> □ <i>У адных абрэзалі зямлю, другім далі.</i> Каваль.
<br><b>2.</b> Пашкодзіць, параніць чым-н. вострым. <i>[Жэнька] яшчэ не ўмее жаць, — раз прабавала ды палец абрэзала — яшчэ знак ёсць.</i> Крапіва.
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Рэзка перапыніць, абарваць чым-н. гаворку, прымусіць змоўкнуць.<i>— Які</i> <i>з цябе прымак, калі кашуля ў цябе чорная, як у камінара, — абрэзала жартаўніка бойкая Зоя.</i> Грахоўскі.
<br>◊ <b>Абрэзаць (падрэзаць) крылле (крылы)</b> <i>каму</i> — перашкодзіць каму-н. шырока разгарнуць сваю дзейнасць, выкарыстаць свае здольнасці.

@<b>абр<u>э</u>званне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрэзваць — абрэзаць (у 1 знач.).

@<b>абр<u>э</u>звацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абрэзацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абрэзваць.

@<b>абр<u>э</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрэзаць.

@<b>абр<u>э</u>зка</b>, -і, <i>ДМ</i> -зцы, <i>ж. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абрэзваць — абрэзаць (у 1 знач.).

@<b>абр<u>э</u>зкавы</b>, -ая, -ае. Атрыманы ў выніку абрэзкі, абрэзвання. <i>Абрэзкавы матэрыял.</i>

@<b>абр<u>э</u>зчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, спецыяліст па абрэзванню.

@<b>абр<u>э</u>зчыца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абрэзчык.

@<b>абр<u>э</u>хваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абрахаць.

@<b>абс<u>а</u>да</b>, -ы, <i>ДМ</i> -дзе, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Дрэвы, кусты, якія пасаджаны ўздоўж ці вакол чаго-н.; насаджэнне. <i>Кусціўся.. [алешнік] густа, нібы маладая абсада, і ўсцяж шляху.</i> Сачанка. <i>Над усім пейзажам пачынае панаваць хутар і абсады шляхціца Мазавецкага.</i> Адамовіч.
<br><b>2.</b> Тое, што і шуфляда (у 2 знач.). <i>Круглы двор — гэта і стальмашня, дзе робяцца драбіны для калёс, палазы для саней, абсада для вокан.</i> Сіпакоў.

@<b>абс<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсадзіць.

@<b>абс<u>а</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсаджваць — абсадзіць.

@<b>абс<u>а</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абсадзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абсаджваць.

@<b>абс<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсадзіць.

@<b>абсадз<u>і</u>цца</b>, -садж<u>у</u>ся, -с<u>а</u>дзішся, -с<u>а</u>дзіцца; <i>зак.</i> Абсадзіць сваю сядзібу якой-н. расліннасцю.

@<b>абсадз<u>і</u>ць</b>, -садж<u>у</u>, -с<u>а</u>дзіш, -с<u>а</u>дзіць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Пасадзіць расліны вакол, па краях чаго-н. <i>Плошчы, вуліцы абсадзім ліпамі, Нібы рэк люстраных берагі.</i> Гілевіч.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Перамагчы ў бойцы; паваліць. <i>Калі трэба бывае ваўкам абсадзіць лася — збіраюцца і ідуць, акружаюць.</i> Пташнікаў.
<br>// Перамагчы ў спрэчцы, прымусіць змоўкнуць. <i>Галена ўсіх абсадзіла сваім словам адразу.</i> Чорны.

@<b>абсал<u>ю</u>т</b>, -у, <i>М</i> -л<u>ю</u>це, <i>м. Кніжн.</i> У ідэалістычнай філасофіі — вечная, нязменная першааснова ўсяго існага (дух, ідэя); у рэлігіі — боская сіла. <i>Узвесці ў абсалют.</i>
<br>// Нешта безадноснае, нічым не абумоўленае, незалежнае, самаіснае.
<br>// Найвышэйшае разумовае ўяўленне пра што-н.; узор, мяжа дасканаласці. <i>Абсалют ідэйнай чысціні.</i>
<br>[ад лац. absolutus — самастойны.]

@<b>абсал<u>ю</u>тнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абсалютнага. <i>Абсалютнасць прасторы і часу.</i>

@<b>абсал<u>ю</u>тны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Безумоўны, неабмежаваны, узяты па-за ўсякім параўнаннем, безадносна да чаго-н., пераважны. <i>Абсалютныя і адносныя паказчыкі. Абсалютная большасць.</i>
<br><b>2.</b> Поўны, канчатковы. <i>Абсалютная праўда.</i> □ <i>Гунава прыслаў запіску, што Сімон можа выехаць у Сагвасаліо.., гарантуючы абсалютную цэласць ягонай асобы.</i> Самуйлёнак.
<br>○ <b>Абсалютная велічыня</b> <i>гл.</i> велічыня. <b>Абсалютная ісціна</b> <i>гл.</i> ісціна. <b>Абсалютная манархія</b> <i>гл.</i> манархія. <b>Абсалютная рэнта</b> <i>гл.</i>рэнта. <b>Абсалютная тэмпература</b> <i>гл.</i> тэмпература. <b>Абсалютны нуль</b> <i>гл.</i> нуль. <b>Абсалютны слых</b> <i>гл.</i> слых. <b>Абсалютны чэмпіён</b> <i>гл.</i> чэмпіён.

@<b>абсалютызав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсалютызаваць.

@<b>абсалютызав<u>а</u>цца</b>, -з<u>у</u>ецца; <i>незак. Кніжн. Зал. да</i> абсалютызаваць.

@<b>абсалютызав<u>а</u>ць</b>, -з<u>у</u>ю, -з<u>у</u>еш, -з<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак., што. Кніжн.</i> Зрабіць (рабіць) безумоўным, безадносным; давесці (даводзіць) да абсалюту. <i>Трацкісты і капітулянты розных .часцей.. абсалютызавалі недавер'е і варожасць селяніна да ўсяго новага.</i> Адамовіч.

@<b>абсалютыз<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж. Кніжн.</i> Тое, што і абсалютызаванне.

@<b>абсалют<u>ы</u>зм</b>, -у, <i>м.</i> Форма дзяржаўнага кіравання, пры якой вярхоўная ўлада неабмежавана належыць адной асобе; самадзяржаўе, абсалютная манархія.
<br>[Ад лац. absolutus — самастойны; фр. absolutisme.]

@<b>абсалют<u>ы</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, м. Прыхільнік абсалютызму.

@<b>абсалют<u>ы</u>сцкі</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Які мае дачыненне да абсалютызму.

@<b>абсач<u>ы</u>ць</b>, -сач<u>у</u>, -с<u>о</u>чыш, -с<u>о</u>чыць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Абгледзець, разгледзець, правесці назіранне; высачыць. <i>[Коля] мог абсачыць за суткі шырокі круг мясцовасці, узяць на памяць кожны след.</i> Чорны. <i>Немцам, нарэшце, удалося напасці на след партызан і нават абсачыць месца, дзе стаяў цяпер іх атрад.</i> Сачанка.

@<b>абса<u>ю</u>зіць</b>, -са<u>ю</u>жу, -са<u>ю</u>зіш, -са<u>ю</u>зіць; <i>зак., што.</i> Абшыць саюзкамі. <i>Абсаюзіць боты.</i>

@<b>абсвіст<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсвістаць.

@<b>абсвіст<u>а</u>ць</b>, -свішч<u>у</u>, -св<u>і</u>шчаш, -свішча; <i>зак., каго-што.</i> Свістам выказаць каму-н. сваё неадабрэнне, асуджэнне, пагарду.
<br>// Абвеяць са свістам (пра вецер).

@<b>абсв<u>і</u>стваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсвістаць.

@<b>абс<u>е</u>вак</b>, -с<u>а</u>ўка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Выпадкова абмінутае пры сяўбе месца, незасеяная лапінка на ніве. <i>А калі сеялі лён, дык.. [Харціна] сама трое сутак не сыходзіла з сеялкі, баялася, каб дзе якога абсеўка не зрабілі.</i> Сабаленка.
<br><b>2.</b> <i>толькі мн.</i> (<b>абс<u>е</u>ўкі</b>, -с<u>е</u>ўкаў і -с<u>е</u>вак). Рэшткі ад прасявання; высеўкі.
<br>// <i>перан.</i> Нешта непаўнацэннае, горшае. <i>[Тэкля:] А што мы, абсеўкі якія, па-твойму?</i> Губарэвіч.
<br><b>3.</b> У выразе: <b>на абсевак</b> — на пасеў, на насенне. <i>Пакінуць самага лепшага зерня на абсевак.</i>

@<b>абс<u>е</u>джаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абседзець.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Прымяты ад доўгага сядзення.

@<b>абс<u>е</u>дзець</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., што. Разм.</i> Седзячы, абмяць. <i>Абседзець крэсла.</i>

@<b>абс<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсеяць.

@<b>абс<u>е</u>кчы</b>, -сяк<u>у</u>, -сяч<u>э</u>ш, -сяч<u>э</u>. Тое, што і абсячы.

@<b>абс<u>е</u>кчыся</b>, -сяк<u>у</u>ся, -сяч<u>э</u>шся, -сяч<u>э</u>цца. Тое, што і абсячыся.

@<b>абсемян<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсемяняць — абсемяніць.
<br><b>2.</b> <i>Дзеянне і стан паводле дзеясл.</i> абсемяняцца— абсемяніцца (у 1 знач.).
<br><b>3.</b> Збліжэнне мужчынскай і жаночай палавых клетак у працэсе апладнення.

@<b>абсемян<u>і</u>цца</b>, -н<u>і</u>цца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Даць насенне (пра расліны). <i>Сырадэля абсемянілася.</i>
<br><b>2.</b> Апладніцца штучным спосабам.

@<b>абсемян<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць; -н<u>і</u>м, -ніц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Засеяць насеннем. <i>Абсемяніць поле.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Тое, што і асемяніць.

@<b>абсемян<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абсемяніцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абсемяніць.

@<b>абсемян<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абсемяніць.

@<b>абс<u>е</u>нт</b>, -у, <i>М</i> -нце, <i>м.</i> Моцны алкагольны напітак, настоены на палыне, асіне ці іншых духмяных раслінах. <i>Два хлопцы сядзяць, вістуючы, Далары кладуць на кон, Адзін аднаго частуючы Абсентам ды каньяком.</i> Таўбін.
<br>[Фр. absinte.]

@<b>абсентэ<u>і</u>зм</b>, -у, <i>м. Кніжн.</i> У буржуазных краінах—ухіленне ад удзелу ў выбарах, а таксама сістэматычная адсутнасць на пасяджэннях членаў калегіяльных органаў як выражэнне пратэсту супраць палітыкі тэрору і парламенцкай механікі подкупу.
<br>[Лац. absens, absentis — адсутны.]

@<b>абсерват<u>о</u>рскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абсерваторыі.

@<b>абсерват<u>о</u>рыя</b>, -і, <i>ж.</i> Навуковая ўстанова, якая пры дапамозе спецыяльных прылад вядзе астранамічныя, геафізічныя і інш. назіранні і даследаванні.
<br>[Ад лац. observare — назіраць.]

@<b>абсервац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Прызначаны для абсервацыі, назіральны. <i>Абсервацыйны пункт.</i>

@<b>абсерв<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж. Кніжн.</i> Агляд, назіранне. <i>Рабіць абсервацыю берагоў з карабля.</i>
<br>[Лац. observatio.]

@<b>абс<u>е</u>сці</b>, -с<u>я</u>дзе; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Сеўшы, размясціўшыся вакол каго-, чаго-н., абкружыць. <i>Наш дзядзька, мілы наш Антоні, У дзіцячым часта быў палоне; Вось так гуртом яго абсядуць І час работы яго крадуць.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Сеўшы ў мностве, заняць паверхню чаго-н. <i>Душна ў хаце. Гудуць мухі, чорнымі роем абселі стол, у вочы надаедна лезуць.</i> Колас. <i>Сокам чырвоным наліты гранаты, Дружна, бы яблыкі, дрэва абселі.</i> Купала.
<br>// Абсыпаць, высыпаць у вялікай колькасці (пра болькі і пад.). — <i>А што калі прышчы абсядуць?</i>— <i>паглядзела я на Васіля.</i> Каліна.
<br><b>3.</b> Апасці, апусціцца, пакрыўшы сабой якую-н. паверхню. <i>На шашы абсеў за ноч пласт шэрага мяккага пылу.</i> Галавач.
<br><b>4.</b> Апусціцца, асунуцца ўніз; паваліцца (пра чалавека, жывёліну). <i>Дзед схапіўся рукамі за жывот, разявіў рот, адхінуўся назад і абсеў пад засекам ля кубла.</i> Галавач.
<br><b>5.</b> Пад дзеяннем уласнага цяжару ці іншых сіл пашчыльнець, апусціцца ўніз; асесці (пра снег, глебу і пад.).

@<b>абс<u>е</u>сціся</b>, -с<u>я</u>дуся, -с<u>я</u>дзешся, -с<u>я</u>дзецца; <i>зак. Разм.</i> Пасяліцца, спыніцца жыць на якім-н. месцы; прыжыцца. <i>Сяляне абселіся па гэты бок хвойніку.</i> Чорны.

@<b>абс<u>е</u>ў</b>, -севу, <i>м.</i> Тое, што і абсевак (у 1 знач.). <i>Зрабіў агрэх на ворыве, зрабіў абсеў ці недасеў — грэх на душы, адказвай Перад вялікай сям'ёй калгаснікаў.</i> Бялевіч.

@<b>абс<u>е</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсячы (абсекчы).

@<b>абс<u>е</u>яны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсеяць.

@<b>абс<u>е</u>яцца</b>, -с<u>е</u>юся, -с<u>е</u>ешся, -с<u>е</u>ецца; <i>зак.</i> Засеяць сваё поле, участак. <i>[Сымон] ужо жыў у новай хаце, ужо абгарадзіўся, абсталяваўся, адараўся і абсеяўся.</i> Чорны.

@<b>абс<u>е</u>яць</b>, -с<u>е</u>ю, -с<u>е</u>еш, -с<u>е</u>е; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Правесці сяўбу; засеяць. <i>Абсеяць поле.</i> □ <i>Абсеем пасевам жывучым загоны І сцежкі намецім да сонца і зораў.</i> Купала.
<br><b>2.</b> Пакрыць чым-н. у мностве; абсыпаць.

@<b>абс<u>і</u>вераны</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсівераць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які патрэскаўся, стаў шурпаты на ветры, холадзе (пра скуру на руках, нагах, твары). <i>Адразу шуснулі ўгару сотні абсівераных чырвоных рук і пакацілася гамана.</i> Грахоўскі.

@<b>абс<u>і</u>вераць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм.</i> Забіцца шурпатым, асмуглым, загрубець ад ветру, холаду (звычайна пра скуру на твары, руках і пад.).

@<b>абс<u>і</u>да</b> <i>гл.</i> апсіда.

@<b>абскак<u>а</u>ць</b>, -скач<u>у</u>, -ск<u>а</u>чаш, -ск<u>а</u>ча; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Праскакаць вакол каго-, чаго-н.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Аб'ездзіць, абысці ўсё, пабыць у многіх месцах. <i>[Шафёру] трэба было “абскакаць” вунь колькі калгасаў, вярнуцца ў раён і да ночы “згайсаць” яшчэ ў два сельсаветы.</i> Пташнікаў.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Перамагчы, апярэдзіць у чым-н. <i>Абскакаць канкурэнтаў.</i> □ <i>[Аднавус:] — Абскакаў ты мяне, Пятрок. У мяне гектар даў семдзесят пяць цэнтнераў зерня, а ў цябе — восемдзесят.</i> Пянкрат.

@<b>абск<u>а</u>рджанне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абскардзіць.

@<b>абск<u>а</u>рджаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абскардзіць.

@<b>абск<u>а</u>рджвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абскарджваць.

@<b>абск<u>а</u>рджваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абскардзіць.

@<b>абск<u>а</u>рдзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., што.</i> Падаць афіцыйную скаргу ў вышэйшую інстанцыю, пратэстуючы супраць якога-н. рашэння, пастановы, супраць чыіх-н. дзеянняў.

@<b>абсклюдав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал, пр. ад</i> абсклюдаваць.

@<b>абсклюдав<u>а</u>ць</b>, -д<u>у</u>ю, -д<u>у</u>еш, -д<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Абчасаць цяслярскай сякерай, склюдам. <i>Абсклюдаваць бярвенне.</i>

@<b>абсклюд<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсклюдаваць.

@<b>абск<u>о</u>кваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абскакаць.

@<b>абскраб<u>а</u>нне</b>, -я. <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абскрабаць — абскрэбці.

@<b>абскраб<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абскрабаць.

@<b>абскраб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абскрэбці.

@<b>абскр<u>э</u>бванне</b>, -я. <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абскрэбваць — абскрэбці.

@<b>абскр<u>э</u>бвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абскрэбваць.

@<b>абскр<u>э</u>бваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абскрэбці.

@<b>абскр<u>э</u>бены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абскрэбці.

@<b>абскр<u>э</u>бці</b>, -скраб<u>у</u>, -скраб<u>е</u>ш, -скраб<u>е</u>; -скрабём, -скрабяц<u>е</u>; <i>пр.</i> абскр<u>о</u>б, -скр<u>э</u>бла і -скрабл<u>а</u>; <i>зак., што.</i> Ачысціць што-н., скрабучы яго паверхню. <i>[Хлопчыкі] ужо абскрэблі сабе па адной [моркве]...</i> Кавалёў.

@<b>абскр<u>э</u>бціся</b>, -скраб<u>е</u>цца; <i>пр.</i> абскр<u>о</u>бся, -скр<u>э</u>блася і -скрабл<u>а</u>ся; <i>зак.</i> Ачысціцца, вызваліцца ад чаго-н.

@<b>абск<u>у</u>баны</b> і <b>абск<u>у</u>бены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абскубці.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Неакуратна, дзе-нідзе з пропускамі паскубены. <i>Валасы яе былі як абскубаныя і пасмамі прылягалі да ілба і шчок.</i> Вітка. <i>Стажок парадкам абскубаны — стаіць блізка ля дарогі.</i> Навуменка.
<br>// <i>перан.</i> Пра абшарпанага, абдзёртага ў бойцы чалавека. <i>[Цярэшка:] — Эх і ўрэжу ж гэтаму абскубанаму афіцэрыку.</i> Грахоўскі.

@<b>абскуб<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абскубаць.

@<b>абскуб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абскубці.

@<b>абск<u>у</u>бванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абскубваць — абскубці.

@<b>абск<u>у</u>бвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абскубваць.

@<b>абск<u>у</u>бваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абскубці.

@<b>абск<u>у</u>бены</b> <i>гл.</i> абскубаны.

@<b>абск<u>у</u>бці</b>, -скуб<u>у</u>, -скуб<u>е</u>ш, -скуб<u>е</u>; -скубём, -скубяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Паабрываць, ачысціць, скубучы. <i>[Кавалёў:] — Кажу — бяры! Хто там мне яго [цецерука] абскубе ды выпатрашыць.</i> Чарнышэвіч. <i>[Гукан:] — Колькі разоў я прасіў цябе: не чапай лісця. Дурная звычка! Гэтак ты за лета ўвесь каштан абскубеш.</i> Шамякін.
<br>// Скубучы падраўноўваць, рабіць больш роўным, гладкім (пра сена, салому і пад.). <i>Абскубці стог.</i>
<br><b>2.</b> Пасашчыпваць, паз'ядаць траву (пра коней, авечак, птушак і пад.). <i>Гусі і качкі абскублі.. [траву] так нізка і гладка, бы хто ножнамі штодзень рэзаў тут маладую атаву.</i> Савіцкі.

@<b>абскур<u>а</u>нт</b>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м. Кніжн.</i> Прыхільнік абскурантызму; вораг навукі і прагрэсу, цемрашал, рэакцыянер.

@<b>абскурант<u>ы</u>зм</b>, -у, <i>м. Кніжн.</i> Варожае стаўленне да асветніцтва і культурнага прагрэсу, уласцівае рэакцыйным класам; цемрашальства. <i>Міцкевіч выступаў супраць абаронцаў абскурантызму — варшаўскай псеўдакласічнай літаратуры.</i> Лойка.
<br>[Ад лац. obscurans, obscurantis — які зацямняе.]

@<b>абскурант<u>ы</u>сцкі</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Які мае дачыненне да абскурантызму.

@<b>абскур<u>а</u>нцкі</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Які мае дачыненне да абскуранта.

@<b>абсл<u>е</u>давальнік</b>, -а, <i>м.</i> Той, хто вядзе абследаванне.

@<b>абсл<u>е</u>давальніцкі</b>, -ая, -ае. Звязаны з дзейнасцю абследавальніка. <i>Абследавальніцкія абавязкі.</i>

@<b>абсл<u>е</u>даванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абследаваць.

@<b>абсл<u>е</u>даваны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абследаваць.

@<b>абсл<u>е</u>давацца</b>, -дуецца; <i>незак. Зал. да</i> абследаваць.

@<b>абсл<u>е</u>даваць</b>, -дую, -дуеш, -дуе; <i>зак.</i> і <i>незак., каго-што.</i> Зрабіць (рабіць) агляд, праверку чаго-н. <i>Абследаваць раку.</i>
<br>// Уважліва агледзець (аглядаць), азнаёміцца (знаёміцца) з чым-н. <i>Дзед жа Талаш з Нупрэем узялі на сябе задачу абследаваць пункты, што ляжалі па дарозе на мястэчка.</i> Колас.

@<b>абсл<u>і</u>зганы</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абслізгаць.

@<b>абсл<u>і</u>згаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Зрабіць што-н. гладкім, слізкім.

@<b>абсл<u>і</u>згваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абслізгаць.

@<b>абсл<u>і</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абслініць.

@<b>абсл<u>і</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Намачыць слінай.

@<b>абсл<u>і</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абслініць.

@<b>абсл<u>у</u>га</b>, -і, <i>ДМ</i> -сл<u>у</u>зе, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Сістэма сродкаў бытавога абслугоўвання насельніцтва; сервіс. <i>На вышыні абслуга там: Швейцар, парадак строгі, Стаяць каля салідных дам Бульдогі, мопсы, догі.</i> Зарыцкі.
<br><b>2.</b> Службовы персанал, які займаецца абслугоўваннем каго-н. <i>[Бусла] даглядалі ўсе сёстры... Уся абслуга бальніцы наведвала яго кожны дзень.</i> Пестрак.
<br><b>3.</b> Баявы разлік гарматы і пад. <i>Абслуга гарматкі збянтэжана прыпала да зямлі...</i> Мележ.

@<b>абслуг<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Які выконвае работу, звязаную з задавальненнем чыіх-н. патрэб, з абслугоўваннем каго-н. <i>Абслуговы персанал. Абслуговая ўстанова.</i>

@<b>абслуг<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абслугоўваць.

@<b>абслуг<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абслугоўваць.

@<b>абслуг<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Выконваць работу, звязаную з задавальненнем чыіх-н. патрэб. <i>Сам жа падлоўчы не належаў да тутэйшага насельніцтва, патрэбы якога абслугоўвала гэта школа.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Выконваць работу, звязаную з эксплуатацыяй чаго-н. (станка, машыны і пад.). <i>Абслугоўваць адначасова некалькі станкоў.</i>

@<b>абслуж<u>ы</u>ць</b>, -служ<u>у</u>, -сл<u>у</u>жыш, -сл<u>у</u>жыць. <i>Зак. да</i> абслугоўваць.

@<b>абсл<u>у</u>хаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Вызначыць на слых стан унутраных органаў. <i>Абслухаць хворага.</i> □ <i>Трэба ўсіх хворых уважна прыняць, Што папрыходзілі з розных бакоў, Добра абслухаць І кожнаму даць Ці мазі, Ці кропель, Ці парашкоў.</i> Броўка.

@<b>абсл<u>у</u>хваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абслухаць.

@<b>абслух<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абслухаць.

@<b>абсм<u>а</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмажыць.

@<b>абсм<u>а</u>жвацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абсмажыцца.

@<b>абсм<u>а</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсмажыць.

@<b>абсм<u>а</u>жыцца</b>, -жыцца; <i>зак.</i> Абпячыся, падсмажыцца з усіх бакоў.

@<b>абсм<u>а</u>жыць</b>, -жу, -жыш, -жыць; <i>зак., каго-што.</i> Падсмажыць, абпячы з усіх бакоў. <i>Абсмажыць мяса. Абсмажыць курыцу.</i>

@<b>абсмакав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмакаваць.

@<b>абсмакав<u>а</u>ць</b>, -к<u>у</u>ю, -к<u>у</u>еш, -к<u>у</u>е; <i>зак.</i> Тое, што і асмакаваць.

@<b>абсмакт<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмактаць.

@<b>абсмакт<u>а</u>ць</b>, -смакч<u>у</u>, -см<u>о</u>кчаш, -см<u>о</u>кча; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Пасмактаць з усіх бакоў, па ўсёй паверхні.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Усебакова, да драбніц вывучыць, абдумаць, апрацаваць. <i>Абсмактаць тэму даследавання.</i>

@<b>абсм<u>а</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмаліць<sup>1</sup>.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які падпаў пад дзеянне агню, полымя, сонца. <i>Вакзал стаяў, як шкілет: без вокан, без страхі, абсмалены, абкураны.</i> Чорны.

@<b>абсмал<u>і</u>цца/1</b><sup>1</sup>, -смал<u>ю</u>ся, -см<u>а</u>лішся, -см<u>а</u>ліцца; <i>зак.</i> Абгарэць крыху, абпаліўшы верхні слой ці канцы чаго-н. <i>За гадзіны дзве дровы згарэлі, дуб знізу абсмаліўся, і агонь патух.</i> Чорны.
<br>// <i>перан. Разм.</i> Загарэць. <i>Абсмаліцца на сонцы.</i>

@<b>абсмал<u>і</u>цца/2</b><sup>2</sup>, -смал<u>ю</u>ся, -см<u>о</u>лішся, -см<u>о</u>ліцца; <i>зак.</i> Пакрыцца смалою. <i>Курыла абвярцеўся пянькою, абсмаліўся смалою і пайшоў на тую гару.</i> З нар.

@<b>абсмал<u>і</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -смал<u>ю</u>, -см<u>а</u>ліш, -см<u>а</u>ліць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абпальваючы на агні, пазбавіць шчаціння, поўсці і пад. <i>Абсмаліць курыцу.</i>
<br><b>2.</b> Абвугліць, абпячы паверхню ці канцы чаго-н. <i>[Сасна:] — Мяне ўсю пасекла асколкамі, абсмаліла агнём, але хлопчыка я зберагла.</i> Карпюк.

@<b>абсмал<u>і</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -смал<u>ю</u>, -см<u>о</u>ліш, -см<u>о</u>ліць; <i>зак., што.</i> Пакрыць смалою, прасмаліць. <i>Абсмаліць лодку. Абсмаліць дно ў бочцы.</i>

@<b>абсм<u>а</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсмальваць — абсмаліць<sup>1</sup>.

@<b>абсм<u>а</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абсмаліцца<sup>1</sup>.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абсмальваць.

@<b>абсм<u>а</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсмаліць<sup>1</sup>.

@<b>абсмарк<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што. Разм. груб.</i> Запэцкаць смаркачамі.

@<b>абсм<u>е</u>йванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсмейваць — абсмяяць.

@<b>абсм<u>е</u>йвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абсмейваць.

@<b>абсм<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсмяяць.

@<b>абсм<u>о</u>ктванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсмоктваць — абсмактаць.

@<b>абсм<u>о</u>ктвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абсмоктваць.

@<b>абсм<u>о</u>ктваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсмактаць. <i>Караткевіч еў смажанае парасё і запіваў гарэлкай, а Даўгулевіч піў пярцоўку і абсмоктваў гусіныя лапкі.</i> Гурскі.

@<b>абсм<u>о</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмаліць<sup>2</sup>.

@<b>абсм<u>о</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсмольваць — абсмаліць<sup>2</sup>.

@<b>абсм<u>о</u>львацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> абсмаліцца<sup>2</sup>.

@<b>абсм<u>о</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсмаліць<sup>2</sup>.

@<b>абсмя<u>я</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсмяяць.

@<b>абсмя<u>я</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсмяяць.

@<b>абсмя<u>я</u>ць</b>, -смя<u>ю</u>, -смя<u>е</u>ш, -смя<u>е</u>; -смяём, -смеяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Паказаць што-н. (прывычку, учынак, рысу характару, манеру гаварыць і пад.) у смешным выглядзе; высмеяць. <i>Мы абсмяялі свайго сябрука: — Хвалько!</i> Сачанка.

@<b>абсн<u>е</u>жаны</b>, -ая, -ае. Тое, што і <a>аснежаны</a>.

@<b>абсн<u>е</u>жыцца</b>, -жуся, -жышся, -жыцца; <i>зак.</i> Пакрыцца снегам. <i>Я буду разлівацца, ехаць, ехаць Па хвоях і па гурбах і па стрэхах... Абснежуся. Аб'інею. Прамокну.</i> Бічэль-Загнетава.

@<b>абс<u>о</u>рбцыя</b>, -і, <i>ж.</i> Паверхневае паглынанне, усмоктванне. <i>Абсорбцыя газаў.</i>

@<b>абс<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абсунуцца.

@<b>абс<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсунуць.

@<b>абс<u>о</u>хлы</b>, -ая, -ае. Які стаў сухі. <i>[Хлопец] падкаціў бліжэй да агню тоўстае абкоранае бервяно, выцягнутае з ракі і ўжо абсохлае.</i> Шахавец.

@<b>абс<u>о</u>хнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> абс<u>о</u>х, -с<u>о</u>хла; <i>зак.</i> Зрабіцца сухім, высахнуць зверху. <i>Зямля абсохла. На ветры вопратка хутка абсохла.</i> □ <i>[Раман] заўважыў на Асташонку мокрую кашулю і пацікавіўся: — Дзе гэта ты так выкупаўся, што яшчэ не абсох?</i> Ваданосаў.
<br>// Высахнуць (пра вадкасць, што знаходзіцца на паверхні чаго-н.). <i>На аўсе яшчэ не абсохла раса.</i> Крапіва.
<br>◊ <b>Малако на губах не абсохла</b> <i>гл.</i> малако.

@<b>абс<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсачыць. <i>Яны [Коля і яго знаёмы] удвух памеркаваліся заняць месцы далёка адзін ад аднаго, каб шырэй абсочваць мясцовасць.</i> Чорны.

@<b>абст<u>а</u>віны</b>, -він; <i>адз. няма.</i> Сукупнасць умоў, пры якіх што-н. адбываецца; абстаноўка (у 2 знач.). <i>Жыццёвыя абставіны.</i> □ <i>Змяніліся абставіны, павінны змяніцца і спосабы барацьбы.</i> Колас.

@<b>абст<u>а</u>віцца</b>, -ст<u>а</u>ўлюся, -ст<u>а</u>вішся, -ст<u>а</u>віцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Паставіць што-н. вакол сябе; абкружыць сябе чым-н. <i>Абставіцца крэсламі.</i>
<br><b>2.</b> Абзавесціся, забяспечыць сваё жыллё мэбляй. <i>У яго позірку [Кірыла] злавіў нешта падобнае на знявагу ці насмешку: “Сядзіш, пісака, у кабінеце? Бач, як абставіўся”.</i> Шамякін.

@<b>абст<u>а</u>віць</b>, -ст<u>а</u>ўлю, -ст<u>а</u>віш, -ст<u>а</u>віць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Паставіўшы што-н. кругом, абгарадзіць, абкружыць каго-, што-н. <i>Абставіць што-небудзь дошкамі.</i> □ <i>Бацька абставіў сябе кадушкамі жыта і смяецца над усім светам.</i> Чорны.
<br>// <i>Разм.</i> Уставіць, заставіць што-н. чым-н. па краях ці па ўсёй паверхні. <i>Абставіць паліцы кнігамі.</i>
<br><b>2.</b> Паставіць у пакоі, кабінеце, кватэры мэблю, набыць абстаноўку. <i>[Ксяндзу] адвялі, адбудавалі і адпаведным парадкам абставілі цэлы дом, прасторны і раскошны.</i> Колас.
<br>// Абсталяваць дэкаратыўную частку тэатральнай пастаноўкі. <i>Багата абставіць спектакль.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Стварыць умовы, абставіны для правядзення чаго-н. <i>Абставіць сустрэчу з дэпутатамі.</i> □ <i>Езуіты ўмелі абставіць справы так, што Кася ледзь не да сканчэння вучобы ў гімназіі шчыра верыла ў бога.</i> Карпюк.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Дасягнуць большых поспехаў у параўнанні з кім-н.; апярэдзіць каго-н. у чым-н. <i>— Калі дзяўчынка не будзе разявай, — перабіў.. [Джорджа Лоўрэнса] дырэктар, — яна зможа хутка пайсці ўгору і абставіць некаторых нашых красунь.</i> Васілевіч.

@<b>абсталёўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абсталявацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абсталёўваць.

@<b>абсталёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абсталяваць.

@<b>абсталяв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсталёўваць — абсталяваць.
<br><b>2.</b> Сукупнасць прыстасаванняў, прылад, механізмаў і пад., неабходных для чаго-н. <i>Электрычнае абсталяванне. Мантаж абсталявання. Завод аснашчаны самым новым абсталяваннем.</i> □ <i>[Іваноў:] — Падпольшчыкі Мінска просяць дастаць ім рускія шрыфты і друкарскае абсталяванне.</i> Новікаў.
<br>// Мэбля для памяшкання; мэбліроўка. <i>Абсталявання мала. Трэба набыць канапу, люстраную шафу, вялікі насценны гадзіннік, ды ці мала чаго!</i> Чарнышэвіч.

@<b>абсталяв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсталяваць.

@<b>абсталяв<u>а</u>цца</b>, -л<u>ю</u>юся, -л<u>ю</u>ешся, -л<u>ю</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Набыць усё неабходнае для жылля (мэблю, хатнія рэчы і пад.). <i>Абсталяваліся — люба паглядзець. Адно, замест крэслаў, стаялі ля сцен лаўкі на бярозавых калках.</i> Асіпенка.
<br><b>2.</b> Спыніцца, пасяліцца дзе-н. надоўга, назаўсёды. <i>Бумажковы абсталяваліся жыць у Дрыбінскім раёне, у вёсцы Куляшова, Чарняўскага сельсавета.</i> Чорны.

@<b>абсталяв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; <i>зак., што.</i> Забяспечыць патрэбным абсталяваннем — інструментамі, прыладамі, механізмамі; прыстасаваць для чаго-н., пад што-н. <i>Школа абсталявала майстэрні, фізічны і хімічны кабінеты.</i> □ <i>Моладзь абсталявала залу для спектакляў. Самі зрабілі сцэну, прыбудавалі касірскую будку.</i> Чарнышэвіч.
<br>// Набыць абстаноўку; мэбляваць. <i>Нарэшце працавіты гаспадар абсталяваў сваю кватэру, Набыў карціны, дываны, парцьеры.</i> Корбан.
<br>// Арганізаваць, зрабіць што-н. <i>Друкарню абсталявалі ў невялічкім драўляным аднапавярховым доме ў кватэры Міхала Воранава.</i> Гурскі. <i>Але калі зайшла гаворка, дзе абсталяваць радыёпункты ў трактарных брыгадах, прыйшлося задумацца.</i> Хадкевіч.

@<b>абстан<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ўцы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Мэбля, якой абстаўлена памяшканне. <i>Два сталы, пісьмовы і звычайны, таксама работы калгасных майстроў, ды некалькі крэслаў складалі ўсю мэблю і абстаноўку канторы.</i> Колас.
<br>// Дэкаратыўная і бутафорская частка спектакля.
<br><b>2.</b> Сукупнасць умоў, акалічнасцей, у якіх што-н. адбываецца; абставіны. <i>Міжнародная абстаноўка. Ахарактарызаваць абстаноўку. У абстаноўцы міру і дружбы.</i> □ <i>У голасе Садовіча пачуліся ноткі нездавальнення і расчаравання сваім маладым настаўніцкім жыццём і тою абстаноўкаю, у якой прыходзілася жыць.</i> Колас.
<br>// Становішча на месцы ваенных дзеянняў, абумоўленае суадносінамі баявых сіл, іх размяшчэннем і характарам мясцовасці. <i>Баявая абстаноўка.</i> □ <i>І камісар, не марудзячы ні хвіліны, накіраваў чалавека дагнаць атрад, паведаміць абстаноўку.</i> Шамякін.

@<b>абст<u>а</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абставіць.

@<b>абстаўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абставіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абстаўляць.

@<b>абстаўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абставіць.

@<b>абст<u>а</u>ць</b>, -ст<u>а</u>нем, -ст<u>а</u>неце, -ст<u>а</u>нуць; <i>зак., каго-што.</i> Абступіць з усіх бакоў, акружыць. <i>Гімназісткі абсталі воз, і кожная.. пыталася ў хлапчука, чаго ён плача.</i> Мурашка.

@<b>абст<u>о</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак., каго- што. Разм.</i> Заступацца за каго-, што-н.; абараняць.

@<b>абстрагав<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж. Кніжн.</i> Уласцівасць абстрагаванага. <i>Абстрагаванасць мастацкага вобраза.</i>

@<b>абстрагав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абстрагаваць, абстрагавацца.

@<b>абстрагав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абстрагаваць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Мысленна адарваны ад тых ці іншых уласцівасцей ці сувязей з'яў, прадметаў. <i>Абстрагаваныя паэтычныя формулы.</i>

@<b>абстрагав<u>а</u>цца</b>, -г<u>у</u>юся, -г<u>у</u>ешся, г<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> і <i>незак. Кніжн.</i>
<br><b>1.</b> <i>ад чаго.</i> У думках адарвацца (адрывацца) ад тых ці іншых уласцівасцей ці сувязей з'яў, прадметаў з мэтай выдзеліць найбольш істотныя і заканамерныя іх прыкметы. <i>Абстрагавацца ад заканамернасцей індывідуальнага развіцця.</i>
<br><b>2.</b> <i>толькі незак. Зал. да</i> абстрагаваць.

@<b>абстрагав<u>а</u>ць</b>, -г<u>у</u>ю, -г<u>у</u>еш, -г<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак., што. Кніжн.</i> Выдзеліць (выдзяляць) найбольш істотныя, заканамерныя прыкметы і сувязі прадмета шляхам мысленнага аддзялення ад мноства іншых, неістотных яго ўласцівасцей, якасцей, сувязей. <i>Абстрагаваць рысы характару героя.</i>

@<b>абстр<u>а</u>ктнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абстрактнага. <i>Абстрактнасць мыслення.</i>

@<b>абстр<u>а</u>ктны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Адцягнены, атрыманы шляхам абстракцыі (у 1 знач.); <i>проціл,</i> канкрэтны. <i>Абстрактныя паняцці. Абстрактныя вобразы. Абстрактная рэчаіснасць. Абстрактная ідэя. Абстрактная ісціна. Абстрактная форма. Абстрактная праца.</i>
<br><b>2.</b> Заснаваны на абстракцыі; такі, які карыстаецца абстракцыяй. <i>Абстрактны метад. Абстрактнае мастацтва. Абстрактнае мысленне. Абстрактны гуманізм.</i>

@<b>абстр<u>а</u>кцыя</b>, -і, <i>ж. Кніжн.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і <a>абстрагаванне</a>. <i>Сіла абстракцыі.</i> □ <i>Маркс зводзіць тое агульнае, што заключаецца ў рэчах і адносінах, да яго найбольш абагуленага лагічнага выразу. Яго абстракцыя, значыцца, толькі адлюстроўвае ў форме мыслі той змест, які ўжо заключаецца ў рэчах.</i> Энгельс.
<br><b>2.</b> Адцягненае паняцце, тэарэтычнае абагульненне. <i>Аперыраваць абстракцыямі. Навуковая абстракцыя. Камуністычны ідэал не з'яўляецца абстракцыяй.</i>
<br>[Лац. abstractio — аддаленне, адцягненне.]

@<b>абстракцыян<u>і</u>зм</b>, -у, <i>м. Кніжн.</i> Фармалістычны кірунак у выяўленчым мастацтве 20 ст. многіх капіталістычных краін як сведчанне крызісу буржуазнай культуры, якому ўласцівыя адрыў ад рэальнага жыцця і захапленне бяссэнсавым нагрувашчваннем у карцінах рознакаляровых плям, мазкоў, ліній.

@<b>абстракцыян<u>і</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м. Кніжн.</i> Прадстаўнік абстракцыянізму.

@<b>абстракцыян<u>і</u>сцкі</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Які мае адносіны да абстракцыянізму, абстракцыяніста. <i>Абстракцыянісцкі жывапіс. Абстракцыянісцкае мастацтва.</i>

@<b>абстрал<u>я</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абстраляць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Прывучаны да стральбы, да баявых абставін. <i>Абстралянае войска.</i> □ <i>Толькі абстраляны чалавек не так губляецца ў цяжкіх абставінах, у яго воля да перамогі не паралізуецца страхам.</i> Новікаў.

@<b>абстрал<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>зак. Разм.</i> Пабыўшы ў баях, прывыкнуць да стральбы, да баявых абставін. <i>Салдаты яшчэ не паспелі абстраляцца.</i>

@<b>абстрал<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Адкрыць агонь па кім-, чым-н. <i>Абстраляць пазіцыі ворага.</i> □ <i>З хутара разведчыкаў абстраляў кулямёт.</i> Алешка.
<br><b>2.</b> Выпрабаваць у стральбе. <i>Абстраляць ружжо.</i>

@<b>абстрач<u>ы</u>ць</b>, -страч<u>у</u>, -стр<u>о</u>чыш, -стр<u>о</u>чыць; <i>зак., што.</i> Прастрачыць што-н. кругом, па краях. <i>Абстрачыць каўнер.</i>

@<b>абстр<u>о</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абстрачыць.

@<b>абстр<u>о</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абстрочваць.

@<b>абстр<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абстрачыць.

@<b>абстр<u>у</u>ганы</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абстругаць.

@<b>абструг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Стругаючы, зрабіць гладкім; абчысціць. <i>Абстругаць вудзільна.</i> □ <i>Рыгор моўчкі здзеў гарнітур і далікатна павесіў яго на сцяне, на драўляным круку, які.. сам абстругаў з дубовага дручка.</i> Гартны.

@<b>абстр<u>у</u>гванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абстругваць — абстругаць.

@<b>абстр<u>у</u>гвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абстругваць.

@<b>абстр<u>у</u>гваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абстругаць.

@<b>абструкц<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Які мае дачыненне да абструкцыі; які праводзіцца шляхам абструкцый. <i>Абструкцыйныя прыёмы барацьбы.</i>

@<b>абстр<u>у</u>кцыя</b>, -і, <i>ж. Кніжн.</i> Метад барацьбы, пераважна парламенцкай, накіраванай на зрыў якога-н. мерапрыемства (выступлення, пасяджэння, сходу) шляхам выкрыкаў і пад. <i>Парламенцкая абструкцыя.</i>
<br>// Дзеянне, адкрыта накіраванае на зрыў чаго-н.
<br>[Ад лац. obstructio — перашкода.]

@<b>абструкцыян<u>і</u>зм</b>, -у, <i>м. Кніжн.</i> Сістэма палітычнай барацьбы шляхам абструкцыя.

@<b>абструкцыян<u>і</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м. Кніжн.</i> Прыхільнік ці непасрэдны ўдзельнік абструкцыі. <i>Абструкцыяністы ў сейме.</i>

@<b>абструкцыян<u>і</u>сцкі</b>, -ая, -ае. <i>Кніжн.</i> Уласцівы абструкцыяністу, абструкцыяністам. <i>Абструкцыянісцкія паводзіны. Абструкцыянісцкая тактыка.</i>

@<b>абстрыг<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абстрыгаць — абстрыгчы, абстрыгацца — абстрыгчыся.

@<b>абстрыг<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абстрыгчыся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абстрыгаць.

@<b>абстрыг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абстрыгчы.

@<b>абстр<u>ы</u>гчы</b>, -стрыг<u>у</u>, -стрыж<u>э</u>ш, -стрыж<u>э</u>; -стрыж<u>о</u>м, -стрыжац<u>е</u>, -стрыг<u>у</u>ць; <i>зак., каго- што.</i> Тое, што і астрыгчы. <i>Абстрыгчы вусы.</i>
<br>// Абразаючы, зрабіць роўным што-н., падраўнаваць. <i>Абстрыгчы кусты. Абстрыгчы ліпы.</i>

@<b>абстр<u>ы</u>гчыся</b>, -стрыг<u>у</u>ся, -стрыж<u>э</u>шся, -стрыж<u>э</u>цца; -стрыж<u>о</u>мся, -стрыжац<u>е</u>ся, -стрыг<u>у</u>цца; <i>зак.</i> Тое, што і астрыгчыся.

@<b>абстр<u>ы</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абстрыгчы.

@<b>абстр<u>э</u>л</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Стральба па якой-н. цэлі. <i>Артылерыйскі абстрэл.</i> □ <i>Тым часам партызанам удалося неяк шчасліва выскачыць з-пад абстрэлу.</i> Карпюк.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Зона, якая абстрэльваецца. <i>Шырокі абстрэл.</i>
<br>◊ <b>Узяць (браць) пад абстрэл</b> <i>гл.</i> узяць.

@<b>абстр<u>э</u>лены</b>, -ая, -ае. Тое, што і абстраляны (у 2 знач.). <i>Палонны, відаць, быў абстрэлены салдат, бег ён заломваючы крута ўбок, часам падаў, хуценька ўсхватваўся з зямлі і зноў імчаў наперад.</i> С.Александровіч.

@<b>абстр<u>э</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абстрэльваць.

@<b>абстр<u>э</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абстраляць.

@<b>абст<u>у</u>каць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што.</i> Пастукаць усюды, у розных месцах. <i>Абстукаць колы вагонаў.</i> □ <i>Нявада абстукаў хат дзесяць, і ўсюды панавала ціхая пустэча.</i> Чорны.

@<b>абст<u>у</u>кваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абстукаць.

@<b>абступ<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абступіць.

@<b>абступ<u>і</u>ць</b>, -ступл<u>ю</u>, -ст<u>у</u>піш, -ст<u>у</u>піць; <i>зак., каго-што.</i> Пастаць вакол каго-, чаго-н., акружыць. <i>Начлежнікі абступілі вогнішча.</i> □ <i>Сакратара абкома абступілі калгаснікі, уважліва слухалі, задавалі пытанні.</i> Шамякін.
<br>// Размясціўшыся вакол каго-, чаго-н., ахапіць з усіх бакоў (пра горы, лес і пад.). <i>Горад абступілі высокія горы.</i>

@<b>абс<u>у</u>нуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсунуць.

@<b>абс<u>у</u>нуцца</b>, -нуся, -нешся, -нецца; <i>зак.</i> Тое, што і асунуцца (у 1, 3 знач.).

@<b>абс<u>у</u>нуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак.</i> Тое, што і асунуць. <i>Адзін бок іх ад'ехаўся і абурыўся — ці то куры абсунулі (яны і зараз сядзелі на плашках), ці то дровы дрэнна былі складзены і разваліліся самі.</i> Сіпакоў.

@<b>абс<u>у</u>рд</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i> Недарэчнасць, бязглуздзіца, лухта. <i>Давесці сваю думку да абсурду.</i>
<br>[Лац. absurdum.]

@<b>абс<u>у</u>рднасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абсурднага; недарэчнасць, бяссэнсавасць, бязглуздасць. <i>Абсурднасць довадаў.</i>

@<b>абс<u>у</u>рдны</b>, -ая, -ае. Недарэчны, бязглузды. <i>Абсурднае рашэнне.</i>

@<b>абс<u>у</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абсушыць.

@<b>абс<u>у</u>шванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абсушваць — абсушыць; абсушвацца — абсушыцца.

@<b>абс<u>у</u>швацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абсушыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абсушваць.

@<b>абс<u>у</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> <a>абсушыць</a>.

@<b>абтач<u>ы</u>ць</b>, -тач<u>у</u>, -т<u>о</u>чыш, -т<u>о</u>чыць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> На такарным станку ці з дапамогай якіх-н. інструментаў надаць чаму-н. патрэбную форму. <i>Абтачыць дэталь.</i>
<br>// Зрабіць роўнай, гладкай паверхню чаго-н., апрацаваўшы яе на тачыле, бруску і пад.
<br>/ <i>у перан. ужыв.</i>
<br><i>Слова — меч. Абтачыць яго — асалода, — Бо аднолькава трэба ўмець І мячом, і сяўнёй валодаць.</i> Таўбін.
<br><b>2.</b> Абгрызці, аб'есці з усіх бакоў (пра грызуноў, насякомых).

@<b>абт<u>о</u>птванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абтоптваць — абтаптаць, абтоптвацца — абтаптацца.

@<b>абт<u>о</u>птвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абтоптваць.

@<b>абт<u>о</u>птваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абтаптаць.

@<b>абт<u>о</u>ўкаць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абтаўчы.

@<b>абт<u>о</u>ўкваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абтаўчы.

@<b>абт<u>о</u>ўчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтаўчы.

@<b>абт<u>о</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтачыць.

@<b>абт<u>о</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абточваць — абтачыць.

@<b>абт<u>о</u>чвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абтачыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абточваць.

@<b>абт<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абтачыць.

@<b>абт<u>о</u>чка</b>, -і, <i>ДМ</i> -чцы, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абтачыць — абточваць.

@<b>абт<u>о</u>чны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абточкі. <i>Абточны станок.</i>

@<b>абтрап<u>а</u>нец</b>, -нца, <i>м. Разм.</i> Тое, што і абадранец. <i>[Міхалапіха:] — Я табе пакажу, дурань, абтрапанец, як да дачкі заляцацца!</i> Лупсякоў.

@<b>абтрап<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтрапаць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Паношаны, падраны ад доўгага ўжывання. [<i>Чыжык] найбольш дзівіўся на схуднелыя твары новых сяброў, на абтрапанае, бруднае адзенне, на абутак, з-пад падэшваў якога відаць былі босыя ногі.</i> Лупсякоў.

@<b>абтрап<u>а</u>цца</b>, -трапл<u>ю</u>ся, -тр<u>э</u>плешся, -тр<u>э</u>плецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Ачысціць сябе ад чаго-н. <i>Абтрапацца ад снегу.</i>
<br>// (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.).</i> Ачысціцца ад кастрыцы (пра лён, пяньку).
<br><b>2.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.</i>). Падрацца, абабіцца па краях (пра вопратку). <i>Варвара раскідвае пінжак на каленях і крытычна праглядае рукавы: ці не надпаролася падкладка, ці не абтрапаліся краі.</i> Васілевіч.

@<b>абтрап<u>а</u>ць</b>, -трапл<u>ю</u>, -тр<u>э</u>плеш, -тр<u>э</u>пле; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абабіць, стрэсці што-н. з чаго-н. <i>Абтрапаць пыл з шапкі.</i>
<br>// Ачысціць трапаннем (лён, пяньку). <i>Абтрапаць жменю лёну.</i>
<br><b>2.</b> Падраць, абабіць па краях (пра вопратку). <i>Абтрапаць падол спадніцы. Абтрапаць рукавы.</i>

@<b>абтрас<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абтрэсціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абтрасаць.

@<b>абтрас<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абтрэсці.

@<b>абтр<u>э</u>сены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтрэсці.

@<b>абтр<u>э</u>сці</b>, -трас<u>у</u>, -трас<u>е</u>ш, -трас<u>е</u>; -трасём, -трасяц<u>е</u>; <i>пр.</i> -абтр<u>о</u>с, -тр<u>э</u>сла і абтрасл<u>а</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і атрэсці.

@<b>абтр<u>э</u>сціся</b>, -трас<u>у</u>ся, -трас<u>е</u>шся, -трас<u>е</u>цца; <i>пр.</i> абтр<u>о</u>сся, -тр<u>э</u>слася; <i>зак.</i> Тое, што і атрэсціся.

@<b>абтух<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абтухнуць.

@<b>абт<u>у</u>хнуць</b>, -не; <i>пр.</i> абт<u>у</u>х, -т<u>у</u>хла; <i>зак.</i> Тое, што і атухнуць.

@<b>абт<u>у</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтушыць.

@<b>абтуш<u>ы</u>ць</b>, -туш<u>у</u>, -т<u>у</u>шыш, -т<u>у</u>шыць; <i>зак., што. Разм.</i> Тое, што і атушыць.

@<b>абтык<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абтык<u>а</u>ць.

@<b>абт<u>ы</u>каны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтыкаць.

@<b>абтык<u>а</u>цца/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абтык<u>а</u>ць<sup>1</sup>.

@<b>абтык<u>а</u>цца/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абтык<u>а</u>ць<sup>2</sup>.

@<b>абт<u>ы</u>каць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Натыкаць вакол чаго-н. <i>Абтыкаць градку палачкамі.</i>
<br><b>2.</b> Утыкаць чым-н. якую-н. паверхню. <i>Абтыкаць падушачку іголкамі.</i>
<br><b>3.</b> Заканапаціць, абканапаціць што-н. <i>Абтыкаць сцяну пакуллем.</i>

@<b>абтык<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абтыкаць.

@<b>абтык<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абаткнуць.

@<b>абтынкав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абтынкаваць.

@<b>абтынкав<u>а</u>ць</b>, -к<u>у</u>ю, -к<u>у</u>еш, -к<u>у</u>е; <i>зак.</i> Тое, што і атынкаваць.

@<b>абтынк<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абтынкаваць.

@<b>абув<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абуваць — абуць.

@<b>абув<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абуваць.

@<b>абув<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абуць.

@<b>абудж<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які абуджае да чаго-н.; пабуджальны.

@<b>аб<u>у</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абудзіць.

@<b>абудж<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абудзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абуджаць.

@<b>абудж<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абудзіць.

@<b>абудж<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абуджаць — абудзіць і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> абуджацца — абудзіцца.

@<b>абудз<u>і</u>цца</b>, абудж<u>у</u>ся, аб<u>у</u>дзішся, аб<u>у</u>дзіцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Перастаць спаць, прачнуцца. <i>Абудзілася Вера ад лёгкага стуку ў акно.</i> Паслядовіч. <i>Узяўся [Міхалка] за ключ. Павярнуў раз і абамлеў: ключ.. так загрымеў, што напэўна ўсе абудзіліся.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Перастаць быць спакойным, напоўніцца чым-н. <i>Барсукова Гара, дзе вызначана было чатырыста пнёў лесу на школу, маўклівая і па-зімоваму сумная, аднае раніцы абудзілася вясёлым гоманам.</i> Крапіва.
<br>// Вярнуцца да жыцця, дзейнасці, аднавіць жыццёвыя працэсы. <i>Прырода абудзілася да новага жыцця.</i> Мурашка.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Узнікнуць, выявіцца (пра пачуцці, уласцівасці, якасці). — <i>От, паненачка, пабраліся б вы з панічом, далібог, — з жарам і зусім іншым тонам прамовіла бабка, і ў ёй адразу абудзілася жанчына-свацця.</i> Колас. <i>[ІванІ спазнаў ужо прыхільную лагоднасць.. [Джулінай] душы, да якой міжвольна памкнуўся і сам, і ў ім абудзілася даўно ўжо не адчуваная патрэба ў шчырасці.</i> Быкаў.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Ачнуцца. <i>Сход абудзіўся ад маўчанкі і ўспыхнуў смехам.</i> Пестрак.

@<b>абудз<u>і</u>ць</b>, абудж<u>у</u>, аб<u>у</u>дзіш, аб<u>у</u>дзіць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Перарваць, перапыніць чый-н. сон; прымусіць ачнуцца; разбудзіць. <i>Зосю абудзіў рык прыгнаных на ранкі кароў і прарэзлівыя гукі пастуховай трубы.</i> Гартны. <i>Вось і агністае убранне Скідае лес сярод балот. Пара! І крыкам на світанні Ён [жораў] абудзіў увесь свой род.</i> Кірэенка.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Парушыць спакой, напоўніць гукамі, галасамі і пад. <i>Людзі, высыпаўшы з душнага памяшкання, ажывіліся, абудзілі вуліцу смехам і гоманам.</i> Дуброўскі.
<br>// Вывесці са стану спакою, вярнуць да жыцця, дзейнасці. <i>Любіць песняю дзяўчына З нашым садам прывітацца, Абудзіць спакой птушыны, З салаўямі паспрачацца.</i> А.Астапенка.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Выклікаць, выявіць якія-н. пачуцці, уласцівасці, якасці. <i>Абудзіць дзіцячую фантазію. Абудзіць творчую думку народа.</i> □ <i>Сваё галоўнае назначэнне, як настаўніка, Лабановіч вызначаў так: абудзіць у вучнях і выклікаць да дзеяння крытычны розум, каб да кожнай з'явы і факта яны падыходзілі з пытаннямі — як выніклі? у чым іх прычыны?</i> Колас. <i>Слова здольна суцешыць гора, выклікаць весялосць, натхніць на подзвіг, спыніць злы намер, абудзіць да дзеяння цэлыя народы.</i> Юрэвіч.

@<b>аб<u>у</u>за</b>, -ы, <i>ж.</i> Непрыемныя абавязкі, лішні клопат, турбота. <i>[Тхорык:] — Дырэктар так і сказаў: конь нам цяпер — абуза, толькі лішні перавод фуражу.</i> Кулакоўскі.

@<b>абул<u>і</u>я</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Расслабленне ці страта волі, выкліканыя хваробай; бязволле.

@<b>абум<u>о</u>віць</b>, -м<u>о</u>ўлю, -м<u>о</u>віш, -м<u>о</u>віць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Абмежаваць што-н. пэўнымі ўмовамі, дагаворамі; агаварыць.
<br><b>2.</b> Выклікаць сабой што-н., з'явіцца прычынай, матывам для ўзнікнення чаго-н. <i>Новы, глыбока рэвалюцыйны змест паэзіі Пестрака абумовіў новыя формы паэтычнага выяўлення.</i> Хромчанка.
<br>// Зрабіць магчымым што-н., будучы неабходнай умовай яго існавання. <i>Эпоха, што нарадзіла і абумовіла творчасць Купалы, характарызуецца падзеямі выключнай гістарычнай важнасці.</i> Івашын.

@<b>абум<u>о</u>ўленасць</b>, -і, <i>ж.</i> Залежнасць ад пэўных умоў, акалічнасцей. <i>Узаемасувязь і абумоўленасць рэчаў.</i>

@<b>абум<u>о</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абумовіць.

@<b>абум<u>о</u>ўлівацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абумоўліваць.

@<b>абум<u>о</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абумовіць.

@<b>абур<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які выклікае гнеў, абурэнне, незадавальненне. <i>Абуральны ўчынак.</i>

@<b>аб<u>у</u>ранасць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан абуранага<sup>1</sup>. <i>Хлопец мімаволі сціснуў аўтамат і змер[а]ў Грэчку бязлітаснымі блакітнымі вачыма, якія гарэлі ад гневу і абуранасці.</i> Мележ.

@<b>аб<u>у</u>раны/1</b><sup>1</sup>, -ая, -ае. <i>Дзепрым. зал. пр. ад</i> аб<u>у</u>рыць.

@<b>аб<u>у</u>раны/2</b><sup>2</sup>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абурыць.

@<b>абур<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> аб<u>у</u>рыцца. <i>Пісар чытаў і разам з князем абураўся супраць кадэтаў, сурова хмурыўся і сярдзіта ківаў галавою.</i> Колас. <i>[Валя] хоць маўчыць, але слухае ўсё ўважліва, убірае сэрцам і ўсё больш абураецца ўчынкамі “камітэтчыкаў”.</i> Мележ.

@<b>абур<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аб<u>у</u>рыць. <i>Тады.. [Якім] пакорна рабіў усё, што ні скажа Рыгорка, хаця іншы раз брыгадзірава несправядлівасць да людзей вельмі абурала яго.</i> Дуброўскі.

@<b>аб<u>у</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абурыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абурваць.

@<b>аб<u>у</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абурыць.

@<b>аб<u>у</u>рыцца/1</b>, -руся, -рышся, -рыцца; <i>зак.</i> Стаць абураным; разгневацца. <i>[Раман] нёс у кішэні паперку на атрыманне саломы і загадзя ведаў, як абурыцца цешча, што не выпрасіў сена.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абур<u>ы</u>цца/2</b>, -рыцца; <i>зак. Разм.</i> Абрушыцца, абваліцца. <i>Сцяна абурылася.</i> □ <i>Высокі, дужы ў плячах,.. [Міхалка], як бы наўмысля, падпёр плячыма Сузонаву хату, каб яна не абурылася.</i> Галавач.

@<b>аб<u>у</u>рыць/1</b>, -ру, -рыпі, -рыць; <i>зак., каго-што.</i> Давесці да абурэння; выклікаць незадавальненне, гнеў. <i>Аднойчы.. [Карніцкага] асабліва аб<u>у</u>рыла работа Кандрата Сенькі, якому ён даручыў устаноўку слупоў для электралініі.</i> Паслядовіч.

@<b>абур<u>ы</u>ць/2</b>, -р<u>у</u>, -рыш, -рыць; <i>зак., што. Разм.</i> Абваліць, абрушыць. <i>Абурыць склеп.</i>

@<b>абур<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Вельмі моцнае незадавальненне, гнеў. <i>Поўныя гневу і абурэння, яны</i> <i>[творы] былі накіраваны супраць несправядлівасці самадзяржаўна-памешчыцкага ладу.</i> Казека. <i>[Віка].. не цярпела інтэнданта; але па строгаму абавязку не магла выказаць свайго абурэння.</i> Вітка.

@<b>аб<u>у</u>так</b>, -тку, <i>м.</i> Вырабы са скуры або з іншых матэрыялаў, прызначаныя для нашэння на нагах. <i>Вытворчасць абутку. Скураны абутак. Мадэльны абутак.</i> □ <i>Каля рэчкі дзяўчаты бегалі.. босыя, каб не замачыць у расе абутак.</i> Кулакоўскі. <i>Яны некуды спяшаліся, гэтыя людзі ў нязвыклым адзенні, у нязвыклым для Міколкі абутку.</i> Лынькоў.

@<b>абутк<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абутку. <i>Абутковая прамысловасць. Абутковы магазін.</i>

@<b>аб<u>у</u>тнік</b>, -а, <i>м.</i> Той, хто працуе ў абутковай прамысловасці. <i>Нясуць працоўныя рапарты Першамаю.. стваральнікі новых станкоў і машын, абутнікі, швейнікі, харчавікі.</i> “Звязда”.

@<b>аб<u>у</u>тніца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> абутнік.

@<b>аб<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абуць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які мае абутак на нагах. <i>Кахаю.. у хустцы і ў косах, У завею і летні гром, Кахаю абутую й босую, З кнігамі і з сярпом.</i> Караткевіч.

@<b>аб<u>у</u>х</b>, -<u>а</u>. <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Тупая патоўшчаная частка вострай прылады (звычайна сякеры), процілеглая лязу. <i>З глыбіні бору пачуліся глухія ўдары абуха.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> <i>Лаянк.</i> Дурань. — <i>Ведаеш, што такое Кашын? — спытаўся Міхал замест адказу. — Абух, які верыць аднаму сабе, а ўсіх астатніх падазрае ў нечым.</i> Карпаў.
<br>◊ <b>Падвесці (падводзіць) пад абух</b> <i>гл.</i> падвесці. <b>Тупы як абух</b> <i>гл.</i> тупы. <b>Як (нібы, быццам) абухом па галаве</b> — уразіць раптоўнай непрыемнай весткай.

@<b>аб<u>у</u>цца</b>, аб<u>у</u>юся, аб<u>у</u>ешся, аб<u>у</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Надзець сабе на ногі абутак. <i>[Бацька] паволі злез з палатак, запаліў лямпачку, абуўся і, уздзеўшы кажушок, пайшоў з ліхтаром у гумно.</i> Чорны.
<br><b>2.</b> Забяспечыць сябе абуткам. <i>Абуцца на зіму. Сям'я абулася на цэлы год.</i>

@<b>аб<u>у</u>ць</b>, аб<u>у</u>ю, аб<u>у</u>еш, аб<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Надзець сабе ці каму-н. на ногі абутак. <i>Абуць дзіця.</i> □ <i>Стаіць [яблыня] падобна да тае Дзяўчынкі невялічкай, Што ножкі босыя свае Абула ў чаравічкі.</i> Лужанін.
<br><b>2.</b> Забяспечыць абуткам. <i>Беглі дні. Кончылася вайна. Хлопцаў адзелі і абулі.</i> Асіпенка.
<br>◊ <b>Абуць у лапці</b> — а) абхітраваць, абмануць. <i>Каза, а не дзеўка — адно вока таўчэ, а другое меле. І пароды хітрай. Ураз у лапці абуе.</i> М.Ткачоў; б) давесці да беднасці. <i>Гулі ў лапці абулі.</i> Прыказка.

@<b>аб<u>у</u>чаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абучыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які атрымаў пэўныя веды, навыкі. <i>Абучаны салдат.</i>

@<b>абуч<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i> Праходзіць ваенную падрыхтоўку.

@<b>абуч<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак., каго.</i> Праводзіць ваенную падрыхтоўку. <i>Абучаць салдатаў.</i>

@<b>абуч<u>ы</u>цца</b>, -уч<u>у</u>ся, -<u>у</u>чышся, -<u>у</u>чыцца. <i>Зак. да</i> абучацца.

@<b>абуч<u>ы</u>ць</b>, -уч<u>у</u>, -<u>у</u>чыш, -<u>у</u>чыць. <i>Зак. да</i> абучаць.

@<b>абуч<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абучаць — абучыць і абучацца — абучыцца.

@<b>абуш<u>о</u>к</b>, -шк<u>а</u>, <i>м.</i> Ручны інструмент для адколвання пластоў ломкіх горных парод.

@<b>абу<u>я</u>ць</b>, -яе; <i>зак., каго-што.</i> Ахапіць, апанаваць з нястрымнай сілай (пра пачуцці). <i>Чачыка абуяла злосць, і ён нервова закратаў рукой, аж заскакалі лейцы.</i> Пташнікаў. <i>Помню, абуяла мяне радасць, што вось, не думаўшы, не гадаўшы, трапіў я, крыварукі, на вайну...</i> Гарэцкі.

@<b>абфутрав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абфутраваць.

@<b>абфутрав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Абшыць футравінай што-н. для ацяплення. <i>Абфутраваць дзверы.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Абкласці футроўкай унутраныя сценкі металургічнай печы, топкі і пад.

@<b>абфутр<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абфутраваць.

@<b>абхадз<u>і</u>ць</b>, -хадж<u>у</u>, -х<u>о</u>дзіш, -х<u>о</u>дзіць; <i>зак., што.</i> Ходзячы, пабыць у многіх месцах, абысці ўдоўж і ўпоперак што-н. <i>[Маці:] — Бачыш, мая дачушка! Ты адтаптала ногі, Ты абхадзіла дарогі.</i> Глебка. <i>За некалькі дзён абхадзіў [Лабановіч] усе ваколіцы, агледзеў дарогі і новыя мясціны, бо ў гэтым знаёмстве ёсць заўсёды нешта свежае і цікавае.</i> Колас.

@<b>абх<u>а</u>з гл</b>. абхазы.

@<b>абх<u>а</u>зка</b> гл. абхазы.

@<b>абх<u>а</u>зскі</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абхазаў.

@<b>абх<u>а</u>зы</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>абх<u>а</u>з</b>, -за, <i>м.;</i> <b>абх<u>а</u>зка</b>, -і, <i>ДМ</i> -зцы; <i>мн.</i> абхазкі, -зак; <i>ж.</i> Народ, які складае карэннае насельніцтва Абхазскай АССР.

@<b>абхап<u>і</u>цца</b>, -х<u>о</u>піцца; <i>зак.</i> Абхапіць, абняць адзін аднаго. — <i>Хлопцы, ды гэта ж Цярэшка, мой сын, матрос з Чорнага мора! — І яны абхапіліся, трэслі адзін аднаго за плечы, грукалі кулакамі адзін аднаго па спінах.</i> Лупсякоў.

@<b>абхап<u>і</u>ць</b>, -хапл<u>ю</u>, -х<u>о</u>піш, -х<u>о</u>піць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Абняць (рукамі, нагамі, лапамі). <i>Адзін з мужчын, той, што вынес з агню жанчыну, абхапіў Ягора за шыю і шчыра, па-брацку, пацалаваў.</i> Кавалёў. <i>Таццянка кінулася даганяць. Дагнала і ледзь-ледзь абхапіла рукамі, такі вялікі быў мяч.</i> Юрэвіч. <i>Мядзведзь, выбіўшы з рук аслупянелага Радзівіла стрэльбу, абхапіў лапамі князя, патрос, як грушу, і кінуў на зямлю.</i> Гурскі.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Акружыць з усіх бакоў (пра холад, цемру, полымя і пад.). <i>Віця скінуў паліто. Мароз адразу ж абхапіў цела ледзянымі абцугамі.</i> Корзун. <i>Сіняе полымя спачатку нясмела лізнула браню, затым скочыла ўгору і, стаўшы чырвоным, абхапіла ўсю танкетку.</i> Чыгрынаў.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Зразумець, засвоіць што-н. <i>[Ліда:]— Вы адразу ўсё жыццё хочаце абхапіць, каб ведаць яго.</i> Галавач.
<br><b>4.</b> Зрабіць абход праціўніка з флангаў з мэтай нападу; акружыць. <i>[Сярго:] Рашуча наступаць уздоўж ракі І горад абхапіць кальцом.</i> Глебка. <i>[Разведчык:] — Немцы прарваліся на поўдні ад Чырвонай Нівы. Каля двух батальёнаў. Імкнуцца абхапіць нас.</i> М.Ткачоў.

@<b>абхараш<u>ы</u>цца</b>, -раш<u>у</u>ся, -р<u>о</u>шышся, -р<u>о</u>шыцца; <i>зак.</i> Агледзецца, прывесці сябе ў належны парадак. <i>Якуш пазаціраў сляды, абхарашыўся сам і глыбей закапаўся ў сена.</i> Скрыган.

@<b>абхараш<u>ы</u>ць</b>, -раш<u>у</u>, -р<u>о</u>шыш, -р<u>о</u>шыць; <i>зак., каго-што.</i> Прыдаць каму-, чаму-н. належны выгляд, упрыгожыць; паправіць.

@<b>абх<u>а</u>ркаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Харкаючы, апляваць.

@<b>абх<u>а</u>ркваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абхаркаць.

@<b>абхар<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абхарашыць.

@<b>абхваст<u>а</u>ць</b>, -хвашч<u>у</u>, -хв<u>о</u>шчаш, -хв<u>о</u>шча; <i>зак., што.</i> Б'ючы па чым-н. пугай, дубцом, прымусіць апасці, адваліцца. <i>Абхвастаць пугай лісце з куста.</i>

@<b>абхв<u>а</u>т</b>, -у, <i>М</i> -хв<u>а</u>це. <i>м.</i> Даўжыня па акружнасці, роўная адлегласці ад кончыкаў пальцаў адной рукі да кончыкаў пальцаў другой, калі абхапіць распасцёртымі рукамі што-н. <i>Непадалёку ад хаты, пры самым плоце, расла ў два абхваты ліпа.</i> Сабаленка.
<br>// Таўшчыня чаго-н., якая вымяраецца па акружнасці. <i>Вышыня баабаба дасягае 25 м, а ствол да 45 м у абхваце.</i>

@<b>абхв<u>а</u>тваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абхваціць. <i>[Аўгіня] абхватвае.. [Мартына] рукамі за шыю, прынікае да яго твару.</i> Колас.

@<b>абхвац<u>і</u>ць</b>, -хвач<u>у</u>, -хв<u>а</u>ціш, -хв<u>а</u>ціць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абхапіць.

@<b>абхв<u>а</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абхваціць.

@<b>абхв<u>о</u>стваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абхвастаць.

@<b>абхін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абхінуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абхінаць.

@<b>абхін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абхінуць.

@<b>абхін<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абхінуць.

@<b>абхін<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і ахінуцца.

@<b>абхін<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак.</i> Тое, што і ахінуць.

@<b>абхітрав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і абхітрыць.

@<b>абхітр<u>ы</u>ць</b>, -р<u>у</u>, -р<u>ы</u>ш, -р<u>ы</u>ць; <i>зак., каго-што.</i> Перамагчы каго-н. хітрасцю, перахітрыць. <i>[Рыбак] усё думаў, прыкідваў: і так і гэтак, каб як абхітрыць паліцыю, выкруціцца або хоць адцягнуць кару.</i> Быкаў.

@<b>абх<u>о</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> абысці (у 4 знач.).
<br><b>2.</b> Месца, шлях, па якім можна абысці што-н.
<br><b>3.</b> Участак лесу (адзін або некалькі кварталаў), які даглядаецца, абслугоўваецца адным лесніком. <i>Парубка ў абходзе.</i> □ <i>Дружбакам любыя з дому рэчы Падару, жадаючы дабра, А бярозку у абходзе ссекчы Не пасмее ні дружбак, ні брат.</i> Непачаловіч.
<br>// Мясціны, якія знаходзяцца пад наглядам каго-н. і кантралююцца з пэўнай мэтай. <i>Напярэдадні ад'езду пайшоў Лабановіч у лес, каб апошні раз агледзець свае грыбныя абходы і развітацца з імі.</i> Колас. <i>А раніцою ўжо ўраднік з аднаго патруля рапартаваў спраўніку, што ў раёне яго абходу выкрыта і задрана падпольная друкарня.</i> Мурашка.

@<b>абх<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абхадзіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Дагледжаны. <i>Абходжаны конь. Абходжаны сад.</i>

@<b>абх<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак., каго.</i> Паддобрываючыся да каго-н., імкнуцца пераканаць у чым-н., схіліць да чаго-н. (на што-н.).

@<b>абх<u>о</u>дзіцца</b>, -х<u>о</u>джуся, -х<u>о</u>дзішся, -х<u>о</u>дзіцца; <i>незак.</i> Тое, што і абыходзіцца.

@<b>абх<u>о</u>дзіць</b>, -х<u>о</u>джу, -х<u>о</u>дзіш, -х<u>о</u>дзіць; <i>незак.</i> Тое, што і абыходзіць.

@<b>абх<u>о</u>дны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Такі, па якім абходзяць што-н.; кружны (пра шлях). <i>З поля дамоў Зося таксама праехала абходнаю пагоннаю сцежкаю, каб абмінуць Васілёву хату.</i> Гартны.
<br>// <i>перан.</i> Не просты, звязаны з хітрыкамі, падманам (пра дзеянні, паводзіны каго-н.). <i>Хто ж будзе займацца тымі, якія ўсякімі абходнымі лісінымі сцежкамі ідуць у навуку?</i> “ЛІМ”.
<br><b>2.</b> Звязаны з абходам, акружэннем ворага. <i>Абходны манеўр. Абходны марш. Абходная калона.</i>
<br>○ <b>Абходны ліст</b> <i>гл.</i> ліст<sup>2</sup>.

@<b>абх<u>о</u>дчык</b>, -а, <i>м.</i> Рабочы, які даглядае ўчастак дарогі. <i>Пуцявы абходчык.</i> □ <i>Абходчык я дарожны, Люблю людзей і свет І на дарозе кожны Чытаць умею след.</i> Непачаловіч.

@<b>абх<u>о</u>плены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абхапіць.

@<b>абх<u>о</u>пліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абхапіць.

@<b>абцалав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцалаваць.

@<b>абцалав<u>а</u>ць</b>, -л<u>у</u>ю, -л<u>у</u>еш, -л<u>у</u>е; <i>зак., каго- што.</i> Пацалаваць усіх, кожнага; усё, многае. <i>Абніме [Алеся], пацалуе [сына] у лобік, у шчочкі, абцалуе мяккія, такія дарагія ручкі.</i> Скрыган.

@<b>абц<u>а</u>с</b>, -а, <i>м.</i> Цвёрдая набойка на падэшве абутку пад пятой; каблук. <i>Алёша стукнуў абцасам аб падлогу, каб бот налез, падцягнуў халявы, выпрастаўся і спакойна пацвердзіў: “Сказаў не пайду — не пайду!”</i> Шамякін.
<br>◊ (<b>Быць</b> <i>у каго,</i> <b>трымаць</b> <i>каго</i>) <b>пад абцасам</b> — быць, трымаць у падпарадкаванні.

@<b>абц<u>а</u>савы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абцаса. <i>Абцасавы цвік.</i>

@<b>абцераб<u>і</u>цца</b>, -церабл<u>ю</u>ся, -цяр<u>э</u>бішся, -цяр<u>э</u>біцца; <i>зак.</i> Тое, што і ацерабіцца.

@<b>абцераб<u>і</u>ць</b>, -церабл<u>ю</u>, - цяр<u>э</u>біш, -цяр<u>э</u>біць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Ачысціць ад галля, бацвіння, лісця і пад. <i>Урэшце, спусціўшы апошняе дрэва на дзялянцы, мы абцерабілі яго і выбраліся на слаба ўезджаную дарогу.</i> Савіцкі.
<br>// Абсячы, абрэзаць галлё, бацвінне, лісце і пад. <i>Абцерабіць галлё на дрэве.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Аб'есці. <i>Падрос козлік і вельмі ж развалачыўся. Панадзіўся ў Піліпавы грады і ўсе капусныя высадкі абцерабіў.</i> Брыль.

@<b>абцерус<u>і</u>ць</b>, -церуш<u>у</u>, -цяр<u>у</u>сіш, -цяр<u>у</u>сіць; <i>зак., што.</i> Цярусячы, абсыпаць. <i>Скалануў [Мірон] бярозку — абцерусіў усяго сябе.</i> Кудравец.

@<b>абцеруш<u>ы</u>цца</b>, -церуш<u>у</u>ся, -цяр<u>у</u>шышся, -цяр<u>у</u>шыцца; <i>зак.</i> Абтрэсціся, абабіцца (ад снегу, пылу і пад.).

@<b>абцеруш<u>ы</u>ць</b>, -церуш<u>у</u>, -цяр<u>у</u>шыш, -цяр<u>у</u>шыць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Абтрэсці, абабіць (снег, пыл і пад.) з чаго-н. <i>Мацей Кулеш.. ля парога абцерушыў з шапкі і з каўняра мокры снег.</i> Шамякін. <i>Хлопцы падняліся бледныя, разгубленыя, моўчкі абцерушылі пясок са штаноў і кашуляў і гэтак жа моўчкі рушылі далей.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> Паняўшы, аддзяліць (пра зерне, колас). <i>[Пятро] працягнуў руку, сарваў пару каласоў і, абцерушыўшы іх, пяшчотна перасыпаў буйныя залатыя зерні.</i> Шамякін.

@<b>абц<u>е</u>рці</b>, абатр<u>у</u>, абатр<u>э</u>ш, абатр<u>э</u>; абатр<u>о</u>м, абатрац<u>е</u>, абатр<u>у</u>ць; <i>заг.</i> абатр<u>ы</u>; <i>пр.</i> абцёр, -ц<u>е</u>рла; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Выціраючы, зрабіць сухім, чыстым. <i>Узяўшы яблык, Марына абцерла яго ражком хусткі і пачала есці.</i> Кавалёў. <i>Стары паклаў жалеза і абцёр аб [ф]артух рукі.</i> Чорны. <i>Некалькі баравікоў упала з кошыка. [Міколка] падняў іх, старанна абцёр ад пылу, палажыў назад.</i> Лынькоў.
<br>// Выціраючы, сцерці што-н. <i>Яўхім абцёр рукавом пот на лбе і акінуў позіркам двор, шукаючы ценю.</i> Пальчэўскі.
<br><b>2.</b> Зняць верхні слой чаго-н. <i>Аб пясок абцёр іржу з яе — І падкова нібы люстраная.</i> Непачаловіч.

@<b>абц<u>е</u>рціся</b>, абатр<u>у</u>ся, абатр<u>э</u>шся, абатр<u>э</u>цца; абатр<u>о</u>мся, абатрац<u>е</u>ся; <i>пр.</i> абцёрся, -ц<u>е</u>рлася: <i>заг.</i> абатр<u>ы</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Абцерці сябе; выцерціся. <i>Абцерціся ручніком.</i> □ <i>Потым [Пятрок] збольшага абцёрся рукавамі сарочкі і ўвайшоў у хату.</i> Нікановіч. <i>Трэба ж было адпачыць, абцерціся, бо на запыленых тварах блішчалі толькі вочы.</i> Чарнышэвіч.
<br>// Ачысціцца, выцерціся, стаць бліскучым ад частага ўжывання, трэння. <i>Ужо абцерліся лемяхі аб жорсткую сырую зямлю і заблішчалі на сонцы. Галавач.</i>
<br><b>2.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.).</i> Сцерціся ад частага ўжывання, нашэння, трэння. <i>Фарба на шафе абцерлася.</i> □ <i>Калі [Сідар] узяў вугаль у пальцы, убачыў, што ён зусім ужо абцёрся, пальцы ў сажу не мажуцца.</i> Галавач.
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Засвоіць манеры, набыць звычкі, прынятыя ў калектыве, асяроддзі. <i>Цяжка было ў школе, пакуль збольшага абцёрся.</i> Таўлай. <i>Нібыта Гарбачэня, няўжо ж, — прыглядаючыся, гаварыў пастух. — А божачка! Што значыць чалавек пабыў сярод людзей, як абцёрся — не пазнаць.</i> Гурскі.

@<b>абцёрты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцерці.

@<b>абц<u>і</u>нак</b>, -нка, <i>м.</i> Адсечаная частка чаго-н. (бервяна, дрэва і пад.). <i>Абцінак жардзіны.</i>
<br>// Тое, ад чаго адсечана якая-н. частка. <i>Ад дрэва астаўся адзін абцінак.</i>

@<b>абцін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абцяць.

@<b>абцір<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абціраць — абцерці і абцірацца — абцерціся.
<br><b>2.</b> Лячэбна-прафілактычная працэдура, пры якой цела абціраецца тканінай, змочанай у якую-н. вадкасць, а потым расціраецца да пачырванення скуры. <i>Абціранне пасля зарадкі.</i>

@<b>абцір<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абцерціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абціраць.

@<b>абцір<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абцерці.
<br>◊ <b>Абціраць вуглы</b> — туляцца, бадзяцца без пэўнай мэты.

@<b>абц<u>і</u>рачны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Прызначаны для абціркі (у 2 знач.). <i>Абцірачны матэрыял.</i>

@<b>абц<u>і</u>рка</b>, -і, <i>ДМ</i> -рцы, <i>ж. Разм.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абціраць — абцерці.
<br><b>2.</b> Тое, чым абціраюць што-н.

@<b>абціск<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Прызначаны, служыць для абціскання. <i>Абціскальны стан.</i>

@<b>абціск<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абціскаць — абціснуць.

@<b>абціск<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абціснуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абціскаць.

@<b>абціск<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абціснуць.

@<b>абціск<u>а</u>ч</b>, -<u>а</u>, <i>м. Спец.</i> Прыстасаванне для сціскання, абціскання чаго-н.

@<b>абціскн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -ое. Тое, што і абціскальны.

@<b>абц<u>і</u>снуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абціснуць (у 2 знач.).

@<b>абц<u>і</u>снуцца</b>, -нецца; <i>зак.</i> Стаць абціснутым; прымяцца.

@<b>абц<u>і</u>снуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Сціснуць з усіх бакоў, каб выціснуць вільгаць, ушчыльніць. <i>Злосны на ўсіх на свеце, Суконка абціснуў далонямі штаны, каб з іх сцякла вада, выкруціў анучы і ўсцягнуў боты.</i> Паслядовіч.
<br><b>2.</b> Прымяць. <i>Абціснуць салому.</i>

@<b>абціх<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абціхнуць.

@<b>абц<u>і</u>хнуць</b>, -не; <i>пр.</i> абціх; -ла; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Паслабець у дзеянні, сіле (пра стыхійныя з'явы). <i>Гром абціх. Мяцеліца абціхла.</i>
<br><b>2.</b> Стаць <b>цішэйшым</b>; паслабець (пра гукі, шум, боль і пад.). <i>Страляніна абціхла.</i>
<br>// <i>перан.</i> Трохі супакоіцца; улегчыся. <i>Аднак, калі трохі абціхла шуміха вакол гэтай справы, Таня і Вера наладзілі сістэматычную перапіску з Надзяй.</i> Машара.

@<b>абцуг<u>і</u></b>, -<u>о</u>ў; <i>адз. няма.</i> Металічны інструмент, які выкарыстоўваецца ў кавальскай справе для захоплівання і заціскання жалеза. <i>Юнак выхапіў абцугамі цяжкі кавалак распаленага жалеза, кінуў яго на кавадла.</i> Гамолка.
<br>// <i>перан.</i> Тое, што скоўвае, заціскае развіццё чаго-н. <i>Горад паказан у абцугах крызісу, у пакутах беспрацоўя і ў барацьбе за дыктатуру працы.</i> У.Калеснік.
<br>// <i>перан.</i> Акружэнне, ахоп праціўніка з двух бакоў.
<br>◊ <b>Трапіць у абцугі</b> <i>гл.</i> трапіць. <b>Узяць у абцугі</b> <i>гл.</i> узяць.
<br>[Польск. obcegi з ням. Zange.]

@<b>абц<u>я</u>гванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абцягваць — абцягнуць.

@<b>абц<u>я</u>гвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абцягнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абцягваць.

@<b>абц<u>я</u>гваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абцягнуць.

@<b>абц<u>я</u>гнены</b>, -ая, -ае. Тое, што і абцягнуты.

@<b>абц<u>я</u>гнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцягнуць.

@<b>абцягн<u>у</u>цца</b>, -ц<u>я</u>гнецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Апусціцца, абвіснуць пад цяжарам чаго-н. <i>Вяроўка абцягнулася.</i>
<br><b>2.</b> Паправіць на сабе адзенне. <i>Шэмет моўчкі ўстаў, абцягнуўся, абтрапаўся і зрабіў крок наперад.</i> Лобан.

@<b>абцягн<u>у</u>ць</b>, -цягн<u>у</u>, -ц<u>я</u>гнеш, -ц<u>я</u>гне; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Паправіць, прывесці ў парадак адзенне і пад., пацягнуўшы ўніз. [<i>Жэнька] глянула з замілаваннем на сваю ляльку Ганульку, якая спала побач з ёю, абцягнула на ёй сукенку.</i> Крапіва.
<br><b>2.</b> Туга нацягнуўшы, абшыць, абабіць што-н. тканінай і пад. <i>Абцягнуць скурай крэсла.</i>
<br><b>3.</b> Апусціць, адцягнуць. <i>Бялізна абцягнула вяроўку.</i>
<br><b>4.</b> Абвесці што-н. чым-н.; абгарадзіць. <i>Абцягнуць агарод дротам.</i>

@<b>абцяж<u>а</u>ранасць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан абцяжаранага.

@<b>абцяж<u>а</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцяжарыць.

@<b>абцяж<u>а</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абцяжарваць — абцяжарыць.

@<b>абцяж<u>а</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абцяжарыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абцяжарваць.

@<b>абцяж<u>а</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абцяжарыць.

@<b>абцяж<u>а</u>рыцца</b>, -руся, -рышся, -рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіцца цяжкім, вагавітым.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Узяць на сябе многа клопату, цяжкасцей.

@<b>абцяж<u>а</u>рыць</b>, -ру, -рыш, -рыць; <i>заг.</i> абцяж<u>а</u>р; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць цяжкім, вагавітым. <i>Наліліся антонаўкі сокам густым, Абцяжарылі нізкія яблыні.</i> Панчанка.
<br>// Выклікаць адчуванне стомленасці. <i>Нават зморанасць, якая абцяжарыла ногі і рукі, была прыемнай.</i> Мележ.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Нарабіць многа клопату, непрыемнасці, цяжкасцей. <i>Сотнікаў адчуваў, як проста было ператварыцца з напарніка ў абузу, і найбольш асцерагаўся менавіта таго, хоць і ведаў, што калі здарыцца найгоршае выйсце для сябе знойдзе сам, не абцяжарыць нікога.</i> Быкаў.

@<b>абц<u>я</u>жачны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абцяжкі, служыць для абцяжкі. <i>Абцяжачная тканіна.</i>

@<b>абц<u>я</u>жка</b>, -і, <i>ДМ</i> -жцы, <i>ж.</i> Тое, чым абцягнула што-н. <i>Крэслы са скураной абцяжкай.</i>

@<b>абцяжн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -ое. Які прызначаны, служыць для абцягвання. <i>Абцяжная машына.</i>

@<b>абцяк<u>а</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абцякальнага. <i>Абцякальнасць формы.</i>

@<b>абцяк<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м. Спец.</i> Прыстасаванне, якое змяншае супраціўленне паветра пры руху.

@<b>абцяк<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> З вонкавымі абрысамі, што забяспечваюць пры руху найменшае супраціўленне паветра. <i>Абцякальная форма.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан. Кніжн.</i> Які абыходзіць спрэчныя пытанні. <i>Абцякальны адказ.</i>

@<b>абцяк<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абцякаць — абцячы.

@<b>абцяк<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>е; <i>незак., што.</i>
<br><b>1.</b> Агінаць, абыходзіць што-н. у сваім цячэнні. <i>Вада з абодвух бакоў абцякала камень.</i> □ <i>Моцны вецер б'е ў твар, з сілай абцякае цела.</i> Шынклер.
<br>// Абходзіць, аб'язджаць, абмінаючы каго-, што-н. <i>Абцякаючы фурманкі, статак авечак імчаўся па дарозе.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Сцякаць з чаго-н. мокрага (пра вадкасць). <i>З бялізны абцякала вада.</i>

@<b>абцярп<u>е</u>цца</b>, -цярпл<u>ю</u>ся, -ц<u>е</u>рпішся, -ц<u>е</u>рпіцца; <i>зак. Разм.</i> Звыкнуцца з чым-н. непрыемным, з якімі-н. непаладкамі. <i>Пад канец другога тыдня астрожная адзінота і нуда сталі менш мучыць Максіма. Ён абцярпеўся і пачаў крыху прывыкаць да ўсяго гэтага.</i> Машара.

@<b>абцяр<u>э</u>блены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцерабіць.

@<b>абцяр<u>э</u>бліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абцярэбліваць — абцерабіць.

@<b>абцяр<u>э</u>блівацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абцярэбліваць.

@<b>абцяр<u>э</u>бліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абцерабіць.

@<b>абц<u>я</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абцяць.

@<b>абц<u>я</u>ць</b>, абатн<u>у</u>, абатн<u>е</u>ш, абатн<u>е</u>; абатнём, абатняц<u>е</u>; <i>заг.</i> абатн<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i> Абсячы канцы чаго-н., верхавіну дрэва і пад.
<br>// <i>перан.</i> Раптоўна спыніць якое-н. дзеянне.

@<b>абцяч<u>ы</u></b>, -цяч<u>э</u>. <i>Зак. да</i> абцякаць.

@<b>абчап<u>і</u>цца</b>, -чапл<u>ю</u>ся, -ч<u>э</u>пішся, -ч<u>э</u>піцца; <i>зак.</i> Тое, што і абчапляцца.

@<b>абчап<u>і</u>ць</b>, -чапл<u>ю</u>, -ч<u>э</u>піш, -ч<u>э</u>піць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абчапляць.
<br><b>2.</b> Акружыць. <i>[Немцы] усю вёску абчапілі.</i> Місько.
<br><b>3.</b> Абняць. <i>Раптам.. [Кастуся] хтосьці абчапіў рукамі.</i> Прокша.

@<b>абчапл<u>я</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. гал. пр. ад</i> абчапляць.

@<b>абчапл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>зак.</i> Абчапляць сябе чым-н. з усіх бакоў. <i>Між імі [бочкамі] павукі пазвівалі сабе гнёзды, і нельга было зайсці ў камору, каб не абчапляцца павуціннем.</i> Сачанка.

@<b>абчапл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Абвешаць чым-н. каго-, што-н.

@<b>абчарц<u>і</u>ць</b>, -чарч<u>у</u>, -ч<u>э</u>рціш, -ч<u>э</u>рціць; <i>зак.</i> Абвесці лініяй, рыскай што-н.

@<b>абчас<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абчасаць.

@<b>абчас<u>а</u>цца</b>, -ч<u>э</u>шацца; <i>зак.</i> Стаць роўным, гладкім ад часання.

@<b>абчас<u>а</u>ць</b>, -чаш<u>у</u>, -ч<u>э</u>шаш, -ч<u>э</u>ша; <i>зак., што.</i> Чэшучы сякерай, цяслою, зрабіць што-н. роўным, гладкім. <i>Абчасаць бервяно.</i> □ <i>Мала таго, [дзед] нават памог змайстраваць [калоды]: дзе трэба, абчасаў сякерай, пагабляваў, вычысціў круглай стамескай дупло...</i> Рылько.
<br>// Аддзяліць што-н. ад чаго-н. чэшучы. <i>Лявон нагнуўся, абчасаў каля пня кару.</i> Ядвігін Ш. <i>/ у перан. ужыв. — Нас тут [у астрозе] так прапясочылі і абчасалі, такую палітграмату далі, што ні адзін універсітэт не дакажа.</i> Машара.

@<b>абч<u>а</u>хлы</b>, -ая, -ае. Тое, што і ачахлы.

@<b>абч<u>а</u>хнуць</b>, -не; <i>пр.</i> абч<u>а</u>х, -хла; <i>зак.</i> Тое, што і ачахнуць.

@<b>абч<u>ы</u>сціцца</b>, -ч<u>ы</u>шчуся, -ч<u>ы</u>сцішся, -ч<u>ы</u>сціцца; <i>зак.</i> Пазбавіцца ад бруду, пылу і пад. на сваім адзенні, абутку; зрабіцца чыстым.
<br>// Пазбавіцца ад налёту на паверхні чаго-н. (пра што-н. металічнае). <i>За гэтыя дні ў вёсцы абчысціліся ад зімовай іржы ўсе плугі ды бароны аб сырую зямлю.</i> Чорны.

@<b>абч<u>ы</u>сціць</b>, -ч<u>ы</u>шчу, ч<u>ы</u>сціш, ч<u>ы</u>сціць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Вызваліць ад бруду, пылу і пад.; зрабіць чыстым. <i>Абчысціць паліто ад снегу.</i>
<br>// Пазбавіць ад налёту паверхню чаго-н.
<br>// Зняць лушпіны, скурку і пад.; абабраць, аблузаць.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Абакрасці, абабраць, абрабаваць. <i>Пакуль ён [Паліводскі] ляжаў ледзьве жывы ў балоце, нехта абчысціў яго пазухі і кішэні.</i> Чорны.

@<b>абчышч<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абчысціцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абчышчаць.

@<b>абчышч<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абчысціць.

@<b>абч<u>э</u>плены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абчапляць. <i>Старац сівы, як голуб, абчэплены торбамі і</i> з <i>кіем у руках, сядзіць на лаве.</i> Купала.

@<b>абч<u>э</u>плівацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абчапляцца, абчапіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абчэпліваць.

@<b>абч<u>э</u>пліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абчапляць, абчапіць.

@<b>абч<u>э</u>сванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абчэсваць — абчасаць.

@<b>абч<u>э</u>свацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абчасацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абчэсваць.

@<b>абч<u>э</u>сваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абчасаць.

@<b>абшалёўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абшалёўваць — абшаляваць.

@<b>абшалёўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абшалёўваць.

@<b>абшалёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшаляваць.

@<b>абшалёўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -лёўцы; <i>Р мн.</i> -лёвак, <i>ж.</i> Тое, што і шалёўка.

@<b>абшаляв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым</i>. <i>зал. пр. ад</i> абшаляваць.

@<b>абшаляв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; <i>зак., што.</i> Абабіць, абшыць што-н. шалёўкай. <i>Змайстраваў [Клім] аканіцы, а вуглы, акуратна абрэзаўшы, абшаляваў.</i> Шахавец.

@<b>абш<u>а</u>р</b>, -у, м. Неабсяжная прастора, разлегласць. <i>А мароз трашчыць сіберны, Пухам крые, пухам сцеле Увесь абшар зямлі нязмерны, Нібы мяккую пасцелю.</i> Гурло. <i>Ад белай пены.. мора здавалася бяскрайнім зімовым абшарам, на якім лютуе завіруха, варочаючы і рассыпаючы высокія снежныя сувеі.</i> Дуброўскі.
<br>// Участак вялікіх памераў. <i>Абшары балот.</i> □ <i>І што за Ліпава такое? А гэта — поле маладое Сярод лясоў, як скінуць вокам; На тым абшары, на шырокім, Раскошна нівы красавалі.</i> Колас. <i>[Алёша] глядзеў на поле ў залатых хвалях паспелага жыта ці пшаніцы і адчуваў сябе гаспадаром усяго гэтага абшару.</i> Шамякін.

@<b>абш<u>а</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшарыць.

@<b>абш<u>а</u>рнік</b>, -а, <i>м.</i> Уладальнік вялікіх абшараў зямлі; памешчык. <i>[Юліян Козіч] пачаў расказваць, які ладны кавалак зямлі адрэзалі яму ад масіваў былога абшарніка Ёдкі.</i> Бялевіч.

@<b>абш<u>а</u>рніцкі</b>, -ая, -ае. Які належыць абшарніку, мае дачыненне да абшарніка. <i>[Паддубны:]— З дымам пажараў пускаюць паўстанцы абшарніцкія маёнткі.</i> Пестрак.

@<b>абшарп<u>а</u>нец</b>, -нца, <i>м. Разм.</i> Той, хто ходзіць у падраным, абшарпаным адзенні. <i>Рэшта былі нейкія незнаёмыя і падазроныя абшарпанцы з тварамі настолькі ж смешнымі, наколькі сур'ёзнымі.</i> Зарэцкі.

@<b>абшарп<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшарпаць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Падраны, зношаны, абадраны, абабіты. <i>Апрануўся Апенька якраз як на паляванне: на ім былі мышынага колеру штаны.., абшарпаная скураная тужурка, а на нагах гумавыя боты.</i> Навуменка. <i>Стомленая і запыленая за дарогу, Галіна паставіла сярод двара свой абшарпаны студэнцкі чамадан і зморана села ля яго.</i> Краўчанка.
<br>// Адзеты ў падранае, паношанае адзенне, у рызманы. <i>Толькі позняй раніцай, калі людзі ўжо даўно паснедалі, чатыры незвычайныя падарожнікі, абшарпаныя і галодныя, дабраліся да горада.</i> Няхай. <i>Афіцэр падазрона і з непаразуменнем паглядаў на абшарпанага маладога чалавека.</i> Чорны.

@<b>абшарп<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.).</i> Знасіцца, падрацца (пра адзенне). <i>Паліто абшарпалася.</i>
<br><b>2.</b> Абнасіцца, абадрацца (пра чалавека).

@<b>абшарп<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што. Разм.</i> Падраць, носячы; абнасіць (пра адзенне). <i>Абшарпаць падол.</i>
<br>// Паабдзіраць, падрапаць што-н. пры неасцярожным працяглым карыстанні. <i>[Аляксей Сцяпанавіч:] — Калоціцца.. [Тарлецкі] над.. [вудзільнамі], як маці над сваім першым дзіцем. Хаця каб не абшарпаць таго лаку, не абламаць канцы.</i> Паслядовіч.

@<b>абш<u>а</u>рына</b>, -ы, <i>ж. Разм.</i> Тое, што і <a>абшар</a>. <i>Кароткі зычны залп ускалыхнуў абшарыну.</i> Нікановіч.

@<b>абш<u>а</u>рыць</b>, -ру, -рыш, -рыць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Вельмі ўважліва, дапытліва агледзець, абмацаць, абшукаць. <i>Абшарыць кішэні.</i> □ <i>З'явіліся паліцэйскія і далажылі, што ўсё абшарылі і нічога не знайшлі.</i> Машара. <i>А ў хаце Гэлькі абшарылі паліцыянты ўсе закуткі, камору, вышкі, перайшлі ў варывеньку, нарэшце, у хлеў.</i> Сташэўскі.

@<b>абш<u>а</u>рышча</b>, -а, <i>н</i>. Тое, што і абшар. <i>Напоены сілай абшарышчаў братніх, Падаўся зноў Нёман да мора, як ратнік.</i> Калачынскі.

@<b>абш<u>а</u>стаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм., каго.</i>
<br><b>1.</b> Усё забраць, апустошыць, абрабаваць. <i>[Бабка:] — Сын у мяне, дзеткі, нелюдзь такі. З'ехаў з дому, пакінуў калгас, і не тое, каб мне, старой, памагаць, дык яшчэ мяне ўсю абшастаў.</i> Скрыган.
<br><b>2.</b> Абшукаць. <i>[Немцы] перавярнулі ўсе хаты, пуні абшасталі, стагі развярнулі, а мужчын — .. аніводнага няма.</i> Грахоўскі.

@<b>абшл<u>а</u>г</b>, -а, <i>м.</i> Адварот на канцы рукава.
<br>[Гал. opslag.]

@<b>абшлаг<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да абшлага.

@<b>абшмальцав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшмальцаваць.

@<b>абшмальцав<u>а</u>цца</b>, -ц<u>у</u>юся, -ц<u>у</u>ешся, -ц<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Тое, што і зашмальцавацца.

@<b>абшмальцав<u>а</u>ць</b>, -ц<u>у</u>ю, -ц<u>у</u>еш, -ц<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Тое, што і зашмальцаваць.

@<b>абшмаргн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак. Аднакр. да</i> абшморгаць.

@<b>абшм<u>о</u>рганы</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшморгваць — абшмаргнуць.

@<b>абшм<u>о</u>ргаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Моцна трымаючы за галінку, сцяблінку, рэзкім рухам рукі сарваць лісты.

@<b>абшм<u>о</u>ргвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да.</i> абшморгваць.

@<b>абшм<u>о</u>ргваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшморгаць.

@<b>абшм<u>о</u>ргнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшмаргнуць.

@<b>абшм<u>у</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абшмульваць.

@<b>абшм<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшмуляць.

@<b>абшм<u>у</u>ляны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшмуляць.

@<b>абшм<u>у</u>ляць</b>, -яю, -яеш, -яе; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> <i>Разм.</i> Дакранаючыся да паверхні чаго-н., тручыся, пашкодзіць што-н.
<br><b>2.</b> Тое, што і абмуляць.

@<b>абшн<u>а</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшнарыць.

@<b>абшн<u>а</u>рыць</b>, -ру, -рыш, -рыць; <i>зак., што. Разм.</i> Пільна, уважліва абшукаць. <i>[Тварыцкі] абшнарыў усе кусты і норы пад каменнямі.</i> Чорны.

@<b>абшн<u>ы</u>рыць</b>, -ру, -рыш, -рыць; <i>зак., што. Разм.</i> Тое, што і абшнарыць.

@<b>абшук<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшукаць.

@<b>абшук<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць вобыск дзе-н., у каго-н. <i>[Начальнік атрада:] — Ну, хлопцы, абшукаць добра ўсе закануркі.</i> Крапіва. <i>За сталом сядзелі памешчык і надзьмуты палкоўнік. — Абшукаць! — быў кароткі загад. Міколку і дзеда старанна абшукалі.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> Агледзець старанна ўсё, шукаючы што-н. <i>Было вырашана абшукаць увесь лес повідну, у выпадку варожай аблавы агню не адкрываць, а хавацца.</i> Кулакоўскі.

@<b>абш<u>у</u>кванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абшукваць — абшукаць.

@<b>абш<u>у</u>кваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшукаць.

@<b>абшчап<u>і</u>ць</b>, -шчапл<u>ю</u>, -шч<u>э</u>піш, -шч<u>э</u>піць; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Абхапіць рукамі, абняць. — <i>Прыехаў... прыехаў... — паўтарае.. [маці], але быццам яшчэ не зусім верыць гэтаму і таму не адпускае сына, абшчапіла рукамі ягоную шыю і не адпускае.</i> Чыгрынаў.

@<b>абшч<u>ы</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> У дакласавым і як перажытак у класавым грамадстве — форма аб'яднання людзей, якой характэрна калектыўная ўласнасць на сродкі вытворчасці, сумесная праца з ураўняльным размеркаваннем, а таксама частковае або поўнае самакіраванне. <i>Першабытная абшчына. Сямейная абшчына. Сялянская абшчына.</i> □ <i>Рускія рэвалюцыянеры-дэмакраты хоць і былі сацыялістамі-утапістамі, бо марылі перайсці да сацыялізма праз сялянскую абшчыну, мінаючы капіталізм, аднак яны карэнным чынам адрозніваліся ад сацыялістаў-утапістаў Заходняй Еўропы.</i> Ларчанка.
<br><b>2.</b> Добраахвотнае аб'яднанне для сумеснай дзейнасці; брацтва, садружнасць, арганізацыя. <i>Раскольніцкая абшчына. Абшчына хрысціян.</i>

@<b>абшч<u>ы</u>ннік</b>, -а, <i>м.</i> Член абшчыны.

@<b>абшч<u>ы</u>нны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да абшчыны. <i>Абшчынная ўласнасць. Абшчыннае землекарыстанне.</i>

@<b>абшч<u>ы</u>паны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшчыпаць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Выскубены, вышчыпаны, абарваны, аб'едзены. <i>Абшчыпаная курыца. Абшчыпаныя бровы.</i>

@<b>абшчып<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Шчыпаючы, пазбавіць апярэння, лісця і пад.; абскубці. <i>Абшчыпаць курыцу. Абшчыпаць куст.</i>
<br><b>2.</b> Шчыпаючы, паабрываць (лісце, ягады, пялёсткі і пад.). <i>Абшчыпаць пялёсткі. Абшчыпаць струкі гароху.</i>
<br><b>3.</b> Шчыпаючы, параніць у многіх месцах. <i>[Пеўні] абшчыпалі да крыві адзін другому грабяні.</i> Крапіва.

@<b>абшч<u>ы</u>пвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абшчыпваць.

@<b>абшч<u>ы</u>пваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абшчыпаць.

@<b>абшыв<u>а</u>ла</b>, -ы, <i>ДМ</i> -у, <i>Т</i> -ам, <i>м.; ДМ</i> -е, <i>Т</i> -ай (-аю), <i>ж. Разм.</i> Той, хто ўсіх абшывае; кравец. <i>Тут, дзе бацька ягоны — вандроўны кравец, На ўсю воласць Адзін абшывала, ад Шацілак у Найду, Ад Найды ў Дварэц Пахадзіў гэтым шляхам нямала.</i> Зарыцкі.

@<b>абшыв<u>а</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>Р мн.</i> -нак; <i>ж.</i> Лодка з дошак, у адрозненне ад чаўна, які выдзёўбваецца з суцэльнага ствала дрэва. <i>У адзін з такіх дзён я ўзяў вуды, пераплыў на абшыванцы Дняпро і па дарозе падаўся да віроў, на дальні заварот.</i> Лупсякоў.

@<b>абшыв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абшываць — абшыць.

@<b>абшыв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. Які мае звонку якую-н. абшыўку, абабіты чым-н.

@<b>абшыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> абшываць.

@<b>абшыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абшыць.

@<b>абш<u>ы</u>вачны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абшыўкі. <i>Абшывачны дзюралюмін.</i>

@<b>абш<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абшыць.

@<b>абш<u>ы</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ш<u>ы</u>ўцы; <i>Р мн.</i> -ш<u>ы</u>вак; <i>ж.</i> Тое, чым абшыта што-н. <i>Футравая абшыўка.</i> □ <i>Як толькі вусаты ўбачыў Зосю, адразу ж забарабаніў у абшыўку машыны.</i> Асіпенка.

@<b>абш<u>ы</u>ць</b>, -ш<u>ы</u>ю, -ш<u>ы</u>еш, -ш<u>ы</u>е; <i>зак., каго- што, чым.</i>
<br><b>1.</b> Прышыць (галун, футру і пад.) па краях чаго-н., аблямаваць. <i>Абшыць паліто футрам.</i>
<br>// Абкідаць швы ў чым-н.
<br><b>2.</b> Абабіць усю паверхню дошкамі, лістамі бляхі і пад. <i>Рабочыя паставілі каркас, абшылі яго плітамі, накрылі дах, і праз пяць дзён на будаўнічай пляцоўцы ўжо ўзвышаўся новы прыгожы дом.</i> “Звязда”. <i>Сяк-так звязаць жэрдкі.. [Манг] паспеў праз тры дні, але засталося самае галоўнае: абшыць іх.</i> Маўр.
<br>// Нашыўшы (матэрыю, скуру і пад.), абцягнуць. <i>Абшыць пасылку.</i>
<br><b>3.</b> Пашыць усё неабходнае для каго-н. <i>Трэба абмыць і абшыць сям'ю, а вечарам аж да поўначы — прасніца, пад вясну — кросны.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абш<u>э</u>рхлы</b>, -ая, -ае. <i>Разм.</i> Крыху абсохлы, зацвярдзелы (пра зямлю, гразь).

@<b>абш<u>э</u>рхнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак. Разм.</i> Крыху прасохнуць, абсохнуць зверху, зацвярдзець (пра зямлю, гразь).

@<b>абш<u>э</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ш<u>э</u>ўцы; <i>Р мн.</i> -ш<u>э</u>вак; <i>ж.</i> Ніжняя прышыўная частка ў адзенні, адварот.

@<b>аб<u>ы</u>/1</b><sup>1</sup>, <i>злучнік.</i>
<br><b>1.</b> <i>умоўны.</i> Далучае ўмоўныя даданыя сказы з дапушчальна-абмежавальным адценнем. Ужываецца пераважна ў спалучэнні з часціцай “толькі”. <i>Пасля дажджу бывае ясна, і мокрыя плечы высахнуць адразу, абы толькі замест дажджавых кропель на чалавека не падалі кулі або каменне.</i> Чорны. <i>[Саша] усё будзе ведаць: мае ўчынкі, думкі, абы вярнулася наша шчасце.</i> Шамякін.
<br><b>2.</b> <i>мэтавы.</i> Далучае даданыя сказы са значэннем мэты, якое ўскладняецца абмежавальна-паясняльным адценнем. <i>[Дзямід Сыч:] — Ты зрабіўся вельмі добры, Мікалай Лявонавіч. Ты хочаш прымірыць усіх, абы ціха было.</i> Паслядовіч. <i>Нехта іграе на раялі, барабанячы як папала, абы мацней гуло.</i> Скрыган.
<br><b>3.</b> <i>часавы. Разм.</i> Ужываецца ў складаназалежных сказах з даданымі часу, калі падзеі, пра якія гаворыцца ў галоўнай частцы, пачынаюцца адразу пасля падзей, адзначаных у даданай частцы; адпавядае злучнікам “толькі”, “як толькі”. <i>Абы вольная хвіліна, то яе [Міхаліны] ужо ў хаце няма.</i> Чарнышэвіч. <i>[Юрка Пятровіч:] — Бачыце самі — абы кашляць, дык і ў плач.</i> Брыль.

@<b>аб<u>ы</u>/2</b><sup>2</sup>, <i>часціца.</i> Надае значэнне непаўнацэннасці дзеянню, прадмету, паслабляе патрабаванні да дзеяння, прадмета. <i>Абы сказаць.</i> □ <i>[Новікаў:] — Мозг не хоча адпачываць. Яму абы чым, але заняцца.</i> М.Ткачоў. <i>[Слімак:] — Ціхі я чалавек, непрыкметны. Мне дзень абы пражыць, і дзякуй богу.</i> Лынькоў.
<br>// Ужываецца ў сказах, якія выражаюць пажаданне чаго-н. <i>[Хлапчук:] — А папу напляваць, жывыя вы ці мёртвыя. Яму абы грошы!</i> Бажко.
<br>◊ <b>Абы дзень да вечара</b> <i>гл.</i> дзень. <b>Абы з рук</b> <i>гл.</i> рука.

@<b>абы-адк<u>у</u>ль</b>, <i>прысл.</i> Усё роўна адкуль.

@<b>абыв<u>а</u>цель</b>, -я, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Уст.</i> Сталы жыхар якой-н. мясцовасці. <i>Так Сяргей Пятровіч зрабіўся абывацелем горада Сярдзечанска.</i> Сяргейчык.
<br><b>2.</b> Чалавек, які жыве дробнымі, вузкаасабістымі інтарэсамі. <i>Ёсць ціхае шчасце абывацеля і эгаіста, калі ён плюе на ўсё на свеце, абы яму добра было.</i> Хадкевіч. <i>Пакутных думак чарвякі Мазгі расточваюць парой: Ды хто ж, урэшце, я такі? Ці абывацель, ці герой?</i> Крапіва.

@<b>абыв<u>а</u>целька</b>, -і, <i>ДМ</i> -льды; <i>Р мн.</i> -лек; <i>ж. Жан. да</i> абывацель.

@<b>абыв<u>а</u>цельскі</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Уст.</i> Які мае адносіны да абывацеля (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Які мае адносіны да абывацеля (у 2 знач.), характарызуецца адсутнасцю зацікаўленасці да грамадскага жыцця. <i>[Галубовіч:] — А вось Лявонік — у ім я не ўпэўнены. Першае выпрабаванне, першая бура.. адвярнулі яго ад рэвалюцыі, ад народа, ён будзе шукаць у далейшым спакою і абывацельскага прытулку.</i> Колас.

@<b>абыв<u>а</u>цельшчына</b>, -ы, <i>ж.</i> Адсутнасць грамадскага кругагляду, вузкасць інтарэсаў, коснасць. <i>Трапіць у балота абывацельшчыны.</i>

@<b>абыгр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абыграць.

@<b>абыгр<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., - каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Перамагчы каго-н. у гульні. <i>Абыграць у шашкі.</i>
<br><b>2.</b> Выкарыстаць што-н., умела дастасоўваючы да ўмоў, абставін (у сцэнічным дзеянні, літаратурным творы і пад.). <i>Маналог.. трэба было так абыграць, каб ён не ўспрымаўся як прамова з трыбуны.</i> “Полымя”.
<br>// Выкарыстаць чые-н. словы (памылку) у асабістых мэтах, надаючы не ўласцівае ім значэнне. <i>[Адольф:] Цяпер за тое, што панна Паўлінка мяне гэтак абыграла, вазьму ды паеду.</i> Купала.
<br><b>3.</b> Наладзіць гучанне музычнага інструмента, пайграўшы на ім нейкі час. <i>Абыграць цымбалы.</i>

@<b>аб<u>ы</u>грыванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> абыгрываць — абыграць (у 2, 3 знач.).

@<b>аб<u>ы</u>грывацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абыгрываць.

@<b>аб<u>ы</u>грываць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абыграць.

@<b>абы-дз<u>е</u></b>, <i>прысл.</i> Дзе ўздумаецца, дзе папала. <i>[Аўдоцця Раманаўна:]—Вядома, сустракаюцца людзі, якія не пасаромеюцца абы-дзе кінуць акурак альбо паперку.</i> Паслядовіч. <i>Каму з бацькоў не прыемна, што яго дзіця.. не бадзяецца абы-дзе.</i> Ваданосаў.

@<b>аб<u>ы</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абысці.

@<b>абы-кал<u>і</u></b>, <i>прысл.</i> Усё роўна калі; ва ўсякі час, хоць калі.

@<b>аб<u>ы</u>класць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абыклага. <i>За гэтыя часы да ўсяго людзі папрывыкалі, і ўсялякая навіна скора рабілася абыкласцю.</i> Чорны.

@<b>аб<u>ы</u>клы</b>, -ая, -ае. Заўсёдны, звыклы. <i>Зноў пачаў асталёўвацца.. абыклы рух жыцця.</i> Чорны. <i>Ён жа [Чорны] адкладаў убок сваё, траціў час, парушаў абыклы распарадак.</i> Лужанін.

@<b>абы-к<u>о</u>лькі</b>, <i>займ. няпэўны.</i> Усё роўна колькі; колькі можна.

@<b>абы-куд<u>ы</u></b>, <i>прысл.</i> Куды папала, куды-небудзь. — <i>Не бойся, — зласнавата адказаў Кушнерчык, — абы-куды не завяду!</i> Кулакоўскі.

@<b>абылг<u>а</u>ны</b>, -ая, ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абылгаць.

@<b>абылг<u>а</u>ць</b>, -лг<u>у</u>, -лж<u>э</u>ш, -лж<u>э</u>; -лж<u>о</u>м, -лжац<u>е</u>, -лг<u>у</u>ць; <i>заг.</i> абылж<u>ы</u>; <i>зак., каго.</i> Нагаварыць на каго-н.; узвесці паклёп; абгаварыць. — <i>Што ж ты нарабіў? — ледзь не закрычаў на мяне ўжо ў кабінеце рэдактар. — Сумленных людзей абылгаў, а сабатажнікаў узяў пад абарону.</i> Сабаленка.

@<b>абымш<u>ы</u>ць</b>, -мш<u>у</u>, -мш<u>ы</u>ш, -мш<u>ы</u>ць; -мшыц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Перакласці мохам бярвенні ў зрубе. <i>Абымшыць хату.</i>
<br>// Пазатыкаць мохам шчыліны ў сценах.

@<b>абымш<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Які аброс, пакрыўся мохам. <i>За вытаптаным выганам.. Апейку абступалі хаты — новыя, пасівелыя ўжо ад дажджу ды ветру, скрыўленыя, абымшэлыя ад даўнасці.</i> Мележ. <i>Сям-там пракідаліся абымшэлыя барадачы-дубы, меднастволыя, пагоністыя хвоі.</i> Сачанка.

@<b>абымш<u>э</u>ць</b>, -<u>э</u>е; <i>зак.</i> Абрасці, пакрыцца мохам.

@<b>аб<u>ы</u>раць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Абл.</i> Звыкнуцца з дрэннымі ўмовамі; зрабіцца абыякавым. <i>Абыралі каторыя, машыну не даглядаюць, вучыцца не хочуць.</i> Шынклер.

@<b>абыржав<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Пакрыты ржой; іржавы. <i>Абыржавелая бляха.</i>

@<b>абыржав<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>е; <i>зак.</i> Пакрыцца ржой.

@<b>абысц<u>і</u></b>, абыд<u>у</u>, аб<u>ы</u>дзеш, аб<u>ы</u>дзе; <i>пр.</i> абыш<u>о</u>ў, -шл<u>а</u>, шл<u>о</u>; <i>заг.</i> абыдз<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Рухаючыся па крузе, прайсці вакол каго-, чаго-н. <i>Стаў клікаць Дубяга бацькоў і сям'ю. Кругом абышоў ён сялібу сваю. Ніхто не азваўся.</i> Танк. <i>Абыдзе Ян камень навокал, нават абмацае яго рукою і плюне.</i> Пестрак.
<br>// Абкружыць, абступіць. <i>Кінь вокам на увесь абшар зямлі: Вось хату шчыльна абышлі Парканы з вострымі цвікамі.</i> Багдановіч.
<br><b>2.</b> У ваеннай справе — зайсці ворагу з тылу або з фланга, каб акружыць яго. <i>Па горадзе хадзілі розныя чуткі: адны казалі, што нашы войскі занялі Кенігсберг, другія, што нямецка-фашысцкія войскі абышлі Брэсцкую крэпасць, хоць гарнізон не здаўся і вядзе гераічную барацьбу.</i> Гурскі.
<br><b>3.</b> Прайсці бокам, мінуўшы каго-, што-н.; абагнуць каго-, што-н. <i>Абысці вёску.</i> □ <i>Батальён потайкам уначы абышоў Прымакі і Вепры і хаваўся ў лесе, выставіўшы варту і рассыпаўшы дазоры.</i> Колас.
<br>// <i>перан.</i> Мінуць, не закрануць каго-, што-н. <i>[Волька:] — Людзей неяк мінае, а мяне ні адна бяда не абыдзе.</i> Васілевіч.
<br>// <i>перан.</i> Знарок пазбегнуць, не закрануць чаго-н. (у размове, апавяданні і пад.). <i>І той выпадак недарэчны — Аб ім так прыкра ўспамінаць — Ён [Гедвіла] абышоў лагодна, “гжэчна”, Бо ж людзям трэба меру знаць.</i> Колас.
<br>// <i>перан.</i> Не палічыцца з чым-н., не прыняць пад увагу, не ўлічыць чаго-н. <i>Абысці закон, загад.
<br>// перан.</i> Пакінуць без павышэння, узнагароды і пад.
<br><b>4.</b> Прайсці па ўсёй прасторы чаго-н., наведаць розныя месцы. <i>Сёння з песняй абыду я Уваскросшую з руінаў Залатую, маладую Нашу родную краіну.</i> Панчанка. <i>Шмат вёсак і гаспадароў абышоў Пракоп, але прыпынку ўсё не знаходзілася.</i> Колас.
<br>// Падысці да кожнага па чарзе. <i>Нецярпліва прычакаў.. [Гушка] пачатку работы і абышоў усіх рабочых, шукаючы Адася.</i> Чорны.
<br>// Пашырыцца, стаць усюды вядомым. <i>Навіна абышла ўвесь раён.</i>
<br><b>5.</b> Падмануць, ашукаць. <i>Вер людзям, ды не будзь занадта прасцяком, Бо іншы дабрадзея носіць маску, Каб пры выпадку абысці цябе цішком...</i> Валасевіч. <i>Міхайлаў быў добры канцылярыст, ён умеў абысці паперкаю начальства.</i> Шынклер.
<br><b>6.</b> Перамагчы, узяць верх; выперадзіць. <i>Доўгі і тонкі, як вудзільна, Стась Рудніцкі рыўком абышоў Віктара, а потым і Васіля.</i> Шашкоў.
<br>◊ <b>За вярсту абысці</b> — не мець жадання сустракацца, бачыцца з кім-н.; пазбягаць каго-, чаго-н.

@<b>абысц<u>і</u>ся</b>, абыд<u>у</u>ся, аб<u>ы</u>дзешся, аб<u>ы</u>дзецца; <i>пр.</i> абыш<u>о</u>ўся, -шл<u>а</u>ся, -шл<u>о</u>ся; <i>заг.</i> абыдз<u>і</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Задаволіцца тым, што ёсць; знайсці выйсце са становішча, абмяжоўваючыся наяўнымі сродкамі. <i>Ды зрабілі хлопцы з толкам, абышліся без вяроўкі: паяскі свае сабралі, у адзін усе звязалі.</i> Дубоўка.
<br>// Здолець пражыць без каго-, чаго-н., не выкарыстаць каго-, чаго-н. <i>Бацька, дзед і прадзед умелі іграць на скрыпцы і былі скамарохамі для ўсяе акругі. Ніводнае вяселле без іх не абышлося.</i> Гарэцкі.
<br><b>2.</b> Так ці інакш паставіцца да каго-, чаго-н., выявіць пэўныя адносіны. <i>Абысціся па-людску. Ветліва абысціся.</i> □ <i>Тут дзед пачаў пералічаць усе здарэнні, дзе з сялянамі абышліся несправядліва.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Выклікаць пэўныя расходы, страты; каштаваць. <i>Перавозка грузаў абышлася ў 50 рублёў.</i> □ <i>Маёрава смерць дорага абышлася немцам.</i> Гурскі.
<br><b>4.</b> Закончыцца добра, без непрыемнасцей; уладзіцца. <i>Андрэй быў рады, што ўсё абышлося шчасліва.</i> Шахавец. <i>[Шафёр:] — Добра, што ўсё так абышлося.</i> Кулакоўскі.
<br>◊ <b>Абысціся ў капейку (капеечку)</b> — дорага каштаваць.

@<b>абых<u>о</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і <a>абход</a> (у 1, 2 знач.).
<br><b>2.</b> Тое, што і <a>абыходак</a> (у 1, 3 знач.). <i>“Спатканне” — адзін сярод тых вершаў Танка, якія, вырасшы на глебе падпольнай літаратуры і фальклору, самі ўвайшлі ў вусны мастацкі абыход працоўных былой Заходняй Беларусі.</i> У.Калеснік.

@<b>абых<u>о</u>дак</b>, -дку, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Патрэбы штодзённага жыцця. <i>Жанкі і дзяўчаты збіраюць летам ягады і грыбы і гэтым трохі падзарабляюць на дамашні абыходак.</i> Колас. [<i>Федзя:] — Заўсёды нейкі грош Трэба мець на абыходак.</i> Крапіва.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Неабходныя рэчы, абстаноўка. <i>[Маці:] — Стараючыся, дык і на дзвюх дзесяцінах льга жыць. Людзі жывуць. А гэта — што папрадаём увесь абыходак свой — дык яно, жывучы, нажывецца зноў.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Ужытак, карыстанне. <i>Увесці ў навуковы абыходак невядомыя дакументы.</i>
<br>◊ <b>На першы абыходак</b> — на першую патрэбу, на першы час.

@<b>абых<u>о</u>джанне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Выяўленне сваіх адносін, манера паводзін у дачыненні да каго-н. <i>Гэта быў дробны хлапчына, заўсёды вясёлы і просты ў абыходжанні.</i> Брыль. <i>Кабановіч пазіраў і проста цешыўся з яго [Анцыпіка] здольнасці ў справе абыходжання з жанчынамі.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Уменне карыстацца чым-н. <i>Выпрацаваць у навучэнцаў навыкі ўмелага абыходжання з прыладамі вытворчасці.</i>

@<b>абых<u>о</u>дзіцца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абысціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абыходзіць (у 1 знач.).

@<b>абых<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абысці.
<br><b>2.</b> <i>перан.; каго-што</i> і <i>без дап. Разм.</i> Кранаць пачуцці, турбаваць, хваляваць. <i>Пажары, страляніна па начах у горадзе — недзе рэзалі, недзе білі, а хто каго — Лукавіцына гэта не вельмі абыходзіла.</i> Крапіва. <i>Пісар Дулеба хоць трохі і прыціх, але ўсё яшчэ храбрыцца. І не пісарства дорага яму — пляваць ён хоча на яго і плюе, — яму абыходзіць самы прынцып: ну, што будзе, калі гэтыя сацыялісты возьмуць верх?</i> Колас.

@<b>абых<u>о</u>длівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абыходлівага.

@<b>абых<u>о</u>длівы</b>, -ая, -ае. Ветлівы, далікатны ў абыходжанні. <i>Калі ўжо гаварыць аб ёй, дык усюды, дзе ні пабывала Марына, яна была самай абыходлівай і ласкавай сярод медсясцёр.</i> Грамовіч. <i>Гэта быў чалавек гадоў сарака, далікатны і абыходлівы.</i> Колас.

@<b>абы-хт<u>о</u></b>, абы-каг<u>о</u>, <i>займ. няпэўны.</i>
<br><b>1.</b> Хто-н., любы, хто папала, кожны. <i>Быць блазнам, весяліць абы-каго, Якая невясёлая задача!</i> Лойка.
<br><b>2.</b> (<i>з адмоўем).</i> Пра асобу, якая чым-н. вылучаецца сярод іншых. <i>[Старшыня калгаса:] — А вы думаеце, ён [Антось] сам абы-хто? Першакласны музыка і цясляр першай рукі.</i> Чарнышэвіч.

@<b>абыч<u>а</u>й</b>, -ю, <i>м.</i> Тое, што і <a>звычай</a>. Пераважна ў прыказках і прымаўках: <i>Што край — то абычай. Кожны край мае свой абычай. Не пазычай: пазычай — злы абычай.</i>

@<b>абы-ч<u>ы</u>й</b>, абы-чыйг<u>о</u>, <i>займ. няпэўны.</i> Чый-н., чый папала.

@<b>абы-шт<u>о</u></b>, абы-чаг<u>о</u>.
<br><b>1.</b> <i>займ. няпэўны.</i> Што-н., што папала.
<br><b>2.</b> <i>у знач. наз. Разм. неадабр.</i> Непатрэбшчына, абсурд, глупства. — <i>Пакінь гаварыць абы-што! — Пятро заўсёды быў спакойны і разважлівы.</i> Новікаў. <i>[Антон:] — Можа я нагаварыў табе абы-чаго?</i> Ермаловіч.

@<b>абы-<u>я</u>к</b>, <i>прысл.</i> Як папала, неахайна; нядбала. <i>Калі дадаць да гэтага хату, абы-як складзеную з камення.., без даху, — дык гэта і будзе ўся гаспадарка Асана.</i> Маўр.

@<b>абы<u>я</u>кавасць</b>, -і, <i>ж.</i> Адсутнасць цікавасці да каго-, чаго-н. <i>Нават у найбольш слабых творах Чорнага няма іменна аднаго — абыякавасці да жыцця.</i> Адамовіч. <i>Не задавальняюць чытача творы, напісаныя з недаравальнай абыякавасцю да слова.</i> Юрэвіч.
<br>// Раўнадушнасць да навакольнага наогул. <i>Уражлівую душу [Тапурыя] ахапіла нейкая здранцвелая абыякавасць.</i> Самуйлёнак.

@<b>абы<u>я</u>кавы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які не выяўляе ніякай цікавасці да каго-, чаго-н. <i>[Люба] глядзела ў вочы гэтаму чалавеку, абыякаваму да яе, і нават каб ён пачаў яе абсмейваць, яна б магла выпрошваць у яго рады.</i> Чорны. <i>Адзін толькі Янка заставаўся абыякавым у дачыненні рыбы: ён не пазнаў</i> <i>яшчэ асалоды ў лоўлі сеткаю-таптухаю.</i> Колас.
<br>// Раўнадушны да навакольнага наогул. <i>[Мікола Пышко:] — Толькі абыякавы чалавек можа кінуць пачатую справу, не скончыўшы яе.</i> Грахоўскі. <i>Ні ён сам пра сябе, ні другія пра яго не маглі і не могуць сказаць, што чалавек ён абыякавы, марудны, раўнадушны. Нельга так сказаць пра Андрэя Сцяпанавіча Лазарэку.</i> Бялевіч.
<br>// Які выяўляе раўнадушнасць. <i>Абыякавы выгляд. Абыякавы тон.</i> □ <i>Чакалі наступнага дня. Некаторыя з трывогай, — што будзе? Другія з абыякавым настроем: што будзе, то будзе.</i> Галавач.
<br><b>2.</b> Які не выклікае да сябе цікавасці. <i>І ўсё стала абыякава для.. [Сашы], нішто яе больш не цікавіла, не магло запаліць.</i> Шамякін.

@<b>абы-як<u>і</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е, <i>займ. няпэўны.</i>
<br><b>1.</b> Які-небудзь, які-папала. <i>Абы-якая замінка ці маленькая няўпраўка,.. [Уладзімір Аляксеевіч] ужо там [на полі].</i> Пальчэўскі.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Звычайны, усякі. <i>[Тамаш:] — Раней, дык я мог і ў абы-якіх ботах зімаваць.</i> Чорны.

@<b>аб<u>э</u>лтух</b>, -а, <i>м. Абл. лаянк.</i> Неразумны, някемлівы чалавек. <i>[Кандрат:] — А як гэта можна, каб такое дзіцё ішло на вайну?.. Вось яно па віне такіх абэлтухаў, як я, суткі пратырчала на дзераве.</i> Кулакоўскі. <i>[Мартыневіч:] — А па мне дык задавіўся б ён [Халуста] са сваёй малатарняй... [Лявон:] — Во ты дурны абэлтух!</i> Чарнышэвіч.

@<b>аб<u>э</u>рак</b>, -рка, <i>м.</i> Польскі народны танец, які выконваецца ў хуткім тэмпе. <i>У польцы і абэрку.. [Ян Янавіч] таптаўся адзін, як вучоны мядзведзь.</i> Брыль.
<br>[Польск. oberek.]

@<b>абюракр<u>а</u>ціцца</b>, -кр<u>а</u>чуся, -кр<u>а</u>цішся, -кр<u>а</u>ціцца; <i>зак.</i> Стаць бюракратам, бюракратычным.

@<b>абюракр<u>а</u>ціць</b>, -кр<u>а</u>чу, -кр<u>а</u>ціш, -кр<u>а</u>ціць; <i>зак., што.</i> Зрабіць бюракратычным. <i>Абюракраціць справу. Абюракраціць работу канцылярыі.</i>

@<b>абюракр<u>а</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абюракраціць.

@<b>абюракр<u>а</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абюракраціцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абюракрачваць.

@<b>абюракр<u>а</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абюракраціць.

@<b>аб'<u>я</u>ва</b>, -ы, <i>ж.</i> Паведамленне, якое даводзіцца да ўсеагульнага ведама. <i>Павесіць аб'яву. Аб'ява пра набор спецыялістаў.</i> □ <i>Дзядзька Антось натрапіў на аб'яву, што за Слуцкам нейкая пані ўраздроб прадае зямлю.</i> С.Александровіч.

@<b>аб'яв<u>і</u>цца</b>, -яўл<u>ю</u>ся, -<u>я</u>вішся, -<u>я</u>віцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> З'явіцца, выявіцца; знайсціся. <i>Пайшла чутка па ваколіцы, што аб'явілася такая бабка- шаптуха, якая вельмі ж добра лечыць і людзей і жывёлу.</i> Якімовіч.
<br>// Падаць вестку; аказацца. <i>[Аўген:] — Дык не гаруй, мая нябога — Яшчэ аб'явіцца твой брат.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Выказаць жаданне што-н. зрабіць. —- <i>Давай, Мікодымка, я пацягаю [вяроўку па полі], а ты пішы ў свае метрыкі, — адразу аб'явіўся Цярэшка.</i> Грахоўскі.

@<b>аб'яв<u>і</u>ць</b>, -яўл<u>ю</u>, -<u>я</u>віш, -<u>я</u>віць; <i>зак., што.</i> Тое, што і абвясціць.

@<b>абяг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абабегчы.

@<b>аб'яд<u>а</u>ла</b>, -ы, <i>ДМ</i> -у, <i>Т</i> -ам, <i>м.; ДМ</i> -е, <i>Т</i> -ай (-аю), <i>ж. Разм.</i> Той (тая), хто аб'ядае другіх.

@<b>аб'яд<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аб'есціся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аб'ядаць.

@<b>аб'яд<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аб'есці.
<br>◊ <b>Бакі аб'ядаць</b> — заўсёды сварыцца з кім-н., дрэнна жыць у сям'і.

@<b>аб'ядз<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Разм.</i> Пра што-н. вельмі смачнае. — О, <i>шашлык — гэта, брат, аб'ядзенне! Трэба ўзяць бараніну, парэзаць яе на кусочкі і вымачыць у розных прыправах.</i> С.Александровіч.

@<b>аб'ядн<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Тое, што і аб'яднаўчы.

@<b>аб'ядн<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць аб'яднанага.

@<b>аб'ядн<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аб'яднаць, аб'яднацца.
<br><b>2.</b> Арганізацыя, саюз. <i>Вытворчае аб'яднанне. Фінансавае аб'яднанне.</i> □ <i>Па ініцыятыва ЦК камсамола Беларусі ў 1923 г. было створана літаратурнае аб'яднанне “Маладняк”.</i> Пшыркоў.

@<b>аб'ядн<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'яднаць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Сумесны, злучаны. <i>Аб'яднаныя дзеянні ўсіх прагрэсіўных сіл. Арганізацыя Аб'яднаных Нацый.</i>

@<b>аб'ядн<u>а</u>ўчы</b>, -ая, -ае. Які служыць аб'яднанню, вядзе да аб'яднання. <i>Аб'яднаўчы з'езд.</i> □ <i>Мінула паўтара тыдня з часу аб'яднаўчага сходу.</i> Хадкевіч.

@<b>аб'ядн<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Злучыцца, утварыць адно цэлае. <i>Аб'яднацца ў кааператыў.</i> □ <i>Тут аб' ядналіся разам усе выгоды: і лес, і луг.. і шырокая рака і зараснік.</i> Маўр.
<br><b>2.</b> Згуртавацца. <i>Аб'яднацца ў барацьбе за мір.</i>

@<b>аб'ядн<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Утварыць адно цэлае з асобных частак, адзінак. <i>Аб'яднаць два прадпрыемствы ў адно.</i>
<br><b>2.</b> Згуртаваць, дасягнуць аднадушнасці. <i>Аб'яднаць намаганні для вырашэння важнай навуковай праблемы.</i>

@<b>абядн<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Тое, што і <a>збяднелы</a>. <i>Маёнтак, праўда, быў за часы вайны вельмі запушчаны і абяднелы.</i> Бядуля.

@<b>абядн<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Стан паводле знач. дзеясл.</i> <a>абяднець</a>.
<br><b>2.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> <a>абядніць</a>.

@<b>абядн<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i> Тое, што і <a>збяднець</a>.

@<b>абядн<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць; <i>зак.</i> Тое, што і <a>збядніць</a>.

@<b>аб'ядн<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аб'ядноўваць-аб'яднаць.

@<b>аб'ядн<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аб'яднацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аб'ядноўваць.

@<b>аб'ядн<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аб'яднаць.

@<b>абядн<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абядніць.

@<b>абязб<u>о</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., што.</i> Штучна зняць боль (пры хірургічнай аперацыі і пад.). <i>Абязболіць роды. Абязболіць замарожваннем.</i>

@<b>абязб<u>о</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абязбольваць — абязболіць.

@<b>абязб<u>о</u>львацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абязбольваць.

@<b>абязб<u>о</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абязболіць.

@<b>абязб<u>о</u>льваючы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. незал. цяпер, ад</i> абязбольваць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Які служыць для абязбольвання. <i>Абязбольваючыя сродкі.</i>
<br><b>3.</b> <i>Дзеепрысл. цяпер. незак. ад</i> абязбольваць.

@<b>абязв<u>е</u>чаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абязвечыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Тое, што і знявечаны (у 2 знач.).

@<b>абязв<u>е</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абязвечыцца.

@<b>абязв<u>е</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абязвечыць.

@<b>абязв<u>е</u>чыцца</b>, -чуся, -чышся, -чыцца; <i>зак.</i> Тое, што і знявечыцца.

@<b>абязв<u>е</u>чыць</b>, -чу, -чыш, -чыць; <i>зак., каго.</i> Тое, што і знявечыць. <i>Але за якую крыўду Бушмар мог абязвечыць гэтак старога Вінцэнта.</i> Чорны.

@<b>абязв<u>о</u>джанне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абязводзіць, абязводзіцца.

@<b>абязв<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абязводзіць.

@<b>абязв<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абязводжваць — абязводзіла

@<b>абязв<u>о</u>джвацца</b>, -авіцца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абязводзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абязводжваць.

@<b>абязв<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абязводзіць.

@<b>абязв<u>о</u>дзець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак.</i> Стаць бязводным; пазбавіцца вады.

@<b>абязв<u>о</u>дзіцца</b>, -дзіцца; <i>зак.</i> Тое, што і абязводзець.

@<b>абязв<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак; што.</i> Штучна выдаліць ваду адкуль-н.; зрабіць бязводным. <i>Абязводзіць торф. Абязводзіць мясцовасць. Абязводзіць арганізм.</i>

@<b>абязв<u>о</u>лець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак.</i> Страціць здольнасць валодаць сабою; стаць бязвольным. <i>Калі Ціхану стала горш і ён абязволеў, Мальвіна перастала рагатаць і свавольнічаць.</i> Дуброўскі.

@<b>абязв<u>о</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго.</i> Пазбавіць волі; зрабіць бязвольным.

@<b>абязв<u>о</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абязволіць.

@<b>аб'яздж<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аб'язджаць — аб'ездзіць.

@<b>аб'яздж<u>а</u>цца</b>, -аецца. <i>Зал. да</i> аб'язджаць.

@<b>аб'яздж<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аб'ехаць (у 1—4 знач.) і <i>да</i> аб'ездзіць.

@<b>абязд<u>о</u>ленасць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан абяздоленага. <i>Раскрываючы сацыяльныя прычыны абяздоленасці і цяжкага жыцця народных мас Беларусі, .. [Гурыновіч] заклікае іх да паўстання, да рэвалюцыйнай барацьбы супраць прыгнятальнікаў, памешчыкаў і самадзяржаўя.</i> Ларчанка.

@<b>абязд<u>о</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяздоліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Няшчасны, прыгнечаны; пазбаўлены самага неабходнага. <i>Расказваючы гісторыю аднаго з.. курганоў, Янка Купала малюе вобраз музыкі-гусляра, абаронцы інтарэсаў прыгнечаных і абяздоленых людзей.</i> Шкраба. <i>[Пятрусь:] — Я расказаў табе вельмі не многа з таго, што займала мае думы. Самыя звычайныя рэчы: што ёсць раскоша і беднасць, сіла і бяспраўнасць і што ў той спрадвечнай барацьбе класаў ёсць адна найвышэйшая мара: здабыць шчасце для абяздоленага чалавека.</i> Скрыган.
<br>/ у знач. наз. <b>абязд<u>о</u>лены</b>, -ага, <i>м.;</i> абяздоленая, -ай, <i>ж. Усе сустрэчныя, думалася, пазіраюць на яе [Марынку], як на няшчасную, абяздоленую.</i> Хадкевіч.

@<b>абязд<u>о</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго.</i> Зрабіць няшчасным, пазбавіўшы самага неабходнага. <i>Вайна раз'яднала, абяздоліла сотні тысяч сем'яў.</i> Кулакоўскі.

@<b>абязд<u>о</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяздоліць.

@<b>абяззбр<u>о</u>ены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяззброіць.

@<b>абяззбр<u>о</u>іць</b>, -збр<u>о</u>ю, -збр<u>о</u>іш, -збр<u>о</u>іць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Адабраць зброю, зрабіць бяззбройным. <i>Арыштаваныя зрабілі смелы налёт на канвой, абяззброілі яго.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Сваімі паводзінамі, учынкамі пазбавіць мажлівасці і жадання пярэчыць, рабіць насуперак. <i>- Я - камуніст і дырэктар школы, - знешне спакойна адказаў Лемяшэвіч, і гэтая спакойнасць яго абяззброіла сакратара, які звычайна ўмеў знайсці выхад з любога, самага цяжкага, становішча.</i> Шамякін.

@<b>абяззбр<u>о</u>йванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абяззбройваць — абяззброіць.

@<b>абяззбр<u>о</u>йвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абяззбройваць.

@<b>абяззбр<u>о</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяззброіць.

@<b>абязл<u>е</u>сенне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абязлесіць.
<br><b>2.</b> <i>Стан паводле знач. дзеясл.</i> абязлесець.

@<b>абязл<u>е</u>сены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр.</i> ад абязлесіць.

@<b>абязл<u>е</u>сець</b>, -ее; <i>зак.</i> Страціць лясы, стаць бязлесным.

@<b>абязл<u>е</u>сіцца</b>, -л<u>е</u>сіцца; <i>зак.</i> Тое, што і абязлесець.

@<b>абязл<u>е</u>сіць</b>, -л<u>е</u>шу, -л<u>е</u>сіш, -л<u>е</u>сіць; <i>зак., што.</i> Пазбавіць лясоў, зрабіць бязлесным. <i>Абязлесіць край.</i>

@<b>абязл<u>і</u>чанасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць абязлічанага.

@<b>абязл<u>і</u>чаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абязлічыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> За які ніхто асабіста не адказвае. <i>Абязлічанае абсталяванне.</i>

@<b>абязл<u>і</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> абязлічыцца.

@<b>абязл<u>і</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абязлічыць.

@<b>абязл<u>і</u>чка</b>, -і, <i>ДМ</i> -чцы, <i>ж.</i> Сістэма арганізацыі працы, пры якой адсутнічае асабістая адказнасць за даручаную работу, за прылады вытворчасці.
<br>// Тое, што робіць усіх роўнымі, пазбаўляе індывідуальных рыс і якасцей. <i>[Анісімаў].. не хацеў, каб падлік выпрацоўкі ішоў цалкам па брыгадзе, — абязлічкі начальнік цэха не любіў.</i> Шахавец. <i>Па цэлым па Саюзе Бяжыць хай пераклічка: Ураўнілаўку руйнуйце. Касуйце абязлічку!</i> Купала.

@<b>абязл<u>і</u>чыцца</b>, -чуся, -чышся, -чыцца; <i>зак.</i> Стаць абязлічаным.

@<b>абязл<u>і</u>чыць</b>, -чу, -чыш, -чыць; <i>зак., каго- што.</i> Паставіць у такія ўмовы, пры якіх ніхто асабіста не адказвае за справу.

@<b>абязл<u>ю</u>дзелы</b>, -ая, -ае. Які стаў бязлюдным, пустэльным. <i>Абязлюдзелы інтэрнат.</i> □ <i>Вецер халодны скуголіць Над абязлюдзелым полем.</i> Глебка.

@<b>абязл<u>ю</u>дзенне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абязлюдзець.

@<b>абязл<u>ю</u>дзець</b>, -ее; <i>зак.</i> Стаць бязлюдным, пустэльным. <i>Мы спынілі бескарысную дыскусію. Пляж абязлюдзеў, ды і нам заставацца на ім не было ніякай ахвоты.</i> Лынькоў.

@<b>абязл<u>ю</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., што.</i> Зрабіць бязлюдным, пустэльным. <i>Беззямелле, а значыць — звязанае з ім адыходніцтва, магло абязлюдзіць землі.</i> Караткевіч.

@<b>абязл<u>ю</u>днець</b>, -ее; <i>зак.</i> Тое, што і абязлюдзець. <i>З-за позняга часу вуліцы абязлюднелі.</i> Сабаленка.

@<b>аб'язн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е. Такі, па якім аб'язджаюць; кружны. <i>Аб'язная дарога.</i>

@<b>абял<u>і</u>ць</b>, абял<u>ю</u>, аб<u>е</u>ліш, аб<u>е</u>ліць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць белым.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Зняць скуру з забітай жывёліны. <i>Абяліць барана.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Зняць з каго-н. падазрэнне; даказаць чыю-н. невінаватасць; апраўдаць. <i>[Сямён Парфёнавіч:] — Хоча абяліць таго, хто сам сябе ачарніў.</i> Шамякін.

@<b>абял<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абяліць (у 3 знач.).

@<b>абярн<u>у</u>цца</b>, абярн<u>у</u>ся, аб<u>е</u>рнешся, аб<u>е</u>рнецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Паваліцца на бок, перавярнуцца, перакуліцца. <i>Санкі толькі скрыпелі ды пагрозліва перавальваліся з боку на бок на выбоінах, але абярнуцца, мусіць, не паспявалі.</i> Дамашэвіч. <i>Здалося, што зараз упадзе столь, абернуцца сцены і падушаць людзей, а хата была паўнюткая.</i> Лужанін.
<br>// Разліцца, выліцца, высыпацца з перавернутай пасудзіны. <i>Малако абярнулася.</i>
<br><b>2.</b> Павярнуць галаву, тулава назад, убок; аглянуцца. <i>Антось абярнуўся: перад ім стаялі начальнік міліцыі, дэпутат сельсавета і старшыня калгаса.</i> Скрыпка. <i>Злачынец раптоўна абярнуўся назад і працягнуў руку, у якой быў рэвальвер.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Звярнуцца з чым-н. да каго-н. <i>— Табе куды ехаць? — абярнуўся Рыгор да Ганны на ты і сумеўся.</i> Гартны.
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Прайсці шлях у якім-н. напрамку і вярнуцца назад за які-небудзь адрэзак часу; звярнуцца. <i>Мо паспрабаваць заўтра два разы абярнуцца, ночы ж доўгія...</i> Б.Стральцоў.
<br><b>5.</b> <i>перан.</i> Змяніцца, ператварыцца ў новую якасць. <i>Ён пазбыў свой цяжкі клопат і яго бацькава гора абярнулася ў радасць: ён знайшоў свайго сына і даручыў яго надзейным людзям.</i> Колас.
<br>// Нечакана набыць іншы напрамак, іншы сэнс. <i>Больш таго, гэты падвох абярнуўся супроць саміх паліцаяў.</i> Васілевіч. <i>І чым бліжэй да прахадной, тым больш запаволены і карацейшы становіцца крок.. Апошняя сустрэча... А зрэшты, хіба хто ведае наперад, як усё абернецца...</i> Мыслівец.
<br>// У казках і рэлігійных павер'ях — ператварыцца ў каго-, што-н. пры дапамозе чараў. <i>Абярнуцца ў камень.</i> □ <i>У народзе ходзяць чуткі, быццам князь Усяслаў умее абярнуцца ў рысь ці ваўка і блукае ўначы па дарогах.</i> В.Вольскі.
<br><b>6.</b> <i>Спец.</i> Зрабіць абарот (у 3 знач.) (пра капітал, грошы).

@<b>абярн<u>у</u>ць</b>, абярн<u>у</u>, аб<u>е</u>рнеш, аб<u>е</u>рне; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Паваліць на бок або перавярнуць дагары; перакуліць. <i>Абярнуць стол.</i> □ <i>А раніцай — ускруціць цябе шалёны вецер,.. гатовы сцены абярнуць і сячэ, цэдзіць па вокнах буйнымі халоднымі слязьмі.</i> Пташнікаў.
<br>// Выліць, вываліць змесціва з пасудзіны і пад., паваліўшы яе на бок. <i>Абярнуць малако. Абярнуць воз бульбы.</i>
<br><b>2.</b> Павярнуць назад, убок. <i>Абярнуць галаву.</i> □ <i>[Язэп] заснуў на санках падцягнуўшы пад сябе правую [ляйчыну] так моцна, ажно конь галаву абярнуў направа і за ноч вялізны круг вытаптаў у снезе на выгане.</i> Бядуля.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Накіраваць (сродкі і пад.). <i>Работа зробіцца, час пройдзе, а заробленыя грошы.. [Толя Базылькевіч] аберне на заняпалую гаспадарку.</i> Чорны. <i>[Віктар:] — Цяпер я бачу, што ўсё на свеце можна абярнуць на карысць чалавека.</i> Маўр.
<br><b>4.</b> Прымусіць прыняць іншае аблічча, выгляд; ператварыць, змяніць, перавесці адну якасць у другую. <i>І можа лепш пайсці па згоду, У жарт выпадак абярнуць.</i> Колас.
<br>// У казках і рэлігійных павер'ях — ператварыць адну істоту, з'яву або прадмет з дапамогай чараў у іншую. <i>Абярнуць чалавека ў воўка.</i> □ <i>“Абярні, бог, ворагаў маіх за здзекі У каменне нерухомае навекі”.</i> Дзяргай.
<br><b>5.</b> Схіліць да чаго-н. <i>Абярнуць у сваю веру.</i>
<br><b>6.</b> Змяніць, прыдаць іншы напрамак (пра абставіны, ход якой-н. справы). <i>Адпомсцім ворагу мы ў жорсткай барацьбе, Абернем ў пільнасць мы жалобу і трывогу.</i> Гурло.
<br><b>7.</b> Абвергнуць чые-н. думкі, погляды, перакананні і пад. <i>Антон не хацеў паверыць у гэта [што Букаты не дараваў яму], спадзяваўся, што ўсё яшчэ можа неяк змяніцца, але маўклівая туга ў вачах Букатага абярнула слабую надзею, перакрэсліла яе і адкінула бязлітасна.</i> Савіцкі.

@<b>абяр<u>э</u>мак</b>, -мка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Такая колькасць чаго-н., якую можна ўзяць, панесці, абхапіўшы рукамі; бярэмя, ахапак. <i>Бацька штовосень сюды прывозіў з лугу бахматыя вазы зялёнага, духмянага мурагу.., а ўжо мы з дзедам ладавалі, парадкавалі — цягалі віламі і абярэмкамі сена на вышкі.</i> Сачанка.
<br><b>2.</b> Становішча рук, калі чалавек нясе што-н. у ахапку. <i>Рыта вярнулася з суседняга пакоя, несучы ў абярэмку пасцель для Пратасевіча.</i> Васілевіч.

@<b>абяск<u>о</u>леранне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абясколерыцца.

@<b>абяск<u>о</u>лераць</b>, -ае; <i>зак.</i> Тое, што і абясколерыцца. <i>У чыстым, бясхмарным паднябессі, якое нібыта выцвіла і абясколерала, кружыў коршак.</i> Сачанка.

@<b>абяск<u>о</u>лерванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абясколерваць — абясколерыць.

@<b>абяск<u>о</u>лерваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясколерыць.

@<b>абяск<u>о</u>лерыцца</b>, -рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Страціць яркасць афарбоўкі; зрабіцца бясколерным, выцвісці. <i>На сонцы фарбы выцвілі, абясколерыліся.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Страціць яркія індывідуальныя асаблівасці.

@<b>абяск<u>о</u>лерыць</b>, -ру, -рыш, -рыць; <i>заг.</i> абяск<u>о</u>леры; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць бясколерным, зменшыць, аслабіць яркасць афарбоўкі. <i>Абясколерыць тканіну, пражу.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць яркіх індывідуальных асаблівасцей, зрабіць невыразным.

@<b>абяскр<u>о</u>віцца</b>, -віцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Стаць бяскроўным, страціўшы многа крыві; пабляднець. <i>Нейкае імгненне.. [Пыжык] стаяў нібы скамянелы. Твар пабялеў, губы абяскровіліся.</i> Шыловіч.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Стаць слабым, нежыццяздольным.

@<b>абяскр<u>о</u>віць</b>, -кр<u>о</u>ўлю, -кр<u>о</u>віш, -кр<u>о</u>віць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> (<i>рэдка).</i> Пазбавіць крыві, зрабіць бяскроўным.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць каго-, што-н. сілы, жыццяздольнасці. <i>Абяскровіць варожую армію.</i>
<br>// Пазбавіць жывога зместу, выразнасці, яркасці.

@<b>абяскр<u>о</u>ўлены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяскровіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Белы, пазбаўлены яркай афарбоўкі; бледны (пра рукі, твар і пад.). <i>Абяскроўлены твар.. [Насці] і рукі былі бялей за прасціну.</i> Шамякін.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым. перан.</i> Пазбаўлены сілы, жыццяздольнасці. <i>[Вучылішча] якраз толькі што вярнулася з фронту.. Вярнулася абяскроўленае, малалікае — большасць курсантаў засталася там, на полі бою...</i> Марціновіч.

@<b>абяскр<u>о</u>ўліванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абяскроўліваць.

@<b>абяскр<u>о</u>ўлівацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абяскровіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абяскроўліваць.

@<b>абяскр<u>о</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяскровіць.

@<b>абяскр<u>ы</u>лены</b>, -ая, ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяскрыліць.

@<b>абяскр<u>ы</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго- што.</i> Адарваць, адрэзаць крылы, пазбавіць магчымасці лётаць.
<br>// <i>перан.</i> Пазбавіць творчых сіл, натхнення. <i>[Дзяжа:] Хто волю смеў маю знясіліць І дух мой вольны абяскрыліць І палажыць яму мяжу?</i> Колас.

@<b>абяскр<u>ы</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяскрыліць.

@<b>абясп<u>а</u>мяцець</b>, -п<u>а</u>мяцею, -п<u>а</u>мяцееш, -п<u>а</u>мяцее; <i>зак.</i> Страціць памяць. <i>Абяспамяцець ад гора.</i>

@<b>абяспл<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абясплодзіць.

@<b>абяспл<u>о</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абясплоджваць.

@<b>абяспл<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясплодзіць.

@<b>абяспл<u>о</u>дзець</b>, -ее; <i>зак.</i> Стаць бясплодным.

@<b>абяспл<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., каго-што.</i> Зрабіць бясплодным. <i>Абясплодзіць глебу.</i>

@<b>абясс<u>і</u>ленне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> абяссіліць.

@<b>абясс<u>і</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяссіліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Тое, што і знясілены (у 2 знач.).

@<b>абясс<u>і</u>лець</b>, -ею, -ееш, -ее; <i>зак.</i> Тое, што і знясілець.

@<b>абясс<u>і</u>ліць</b>, -лю, -ліш, -ліць; <i>зак., каго- што.</i> Тое, што і знясіліць.

@<b>абясс<u>і</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяссіліць.

@<b>абяссл<u>а</u>віцца</b>, -сл<u>а</u>ўлюся, -сл<u>а</u>вішся, -сл<u>а</u>віцца; <i>зак.</i> Тое, што і зняславіцца.

@<b>абяссл<u>а</u>віць</b>, -сл<u>а</u>ўлю, -сл<u>а</u>віш, -сл<u>а</u>віць; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і зняславіць.

@<b>абяссл<u>а</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абясславіць.

@<b>абяссл<u>а</u>ўліваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясславіць.

@<b>абяссм<u>е</u>рціцца</b>, -рчуся, -рцішся, -рціцца; <i>зак.</i> Стаць незабыўным у памяці народа.

@<b>абяссм<u>е</u>рціць</b>, -рчу, -рціш, -рціць; <i>зак., каго-што.</i> Зрабіць незабыўным у памяці народа. <i>Два вялікія сыны двух славянскіх народаў [Аляксандр Матросаў і Юліус Фучык] абяссмерцілі дату восьмага верасня 1943 года.</i> Шкраба.

@<b>абяссм<u>е</u>рчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. вал. пр. ад</i> абяссмерціць.

@<b>абясс<u>э</u>нсіць</b>, -ншу, -нсіш, -нсіць; <i>зак., што.</i> Пазбавіць сэнсу, зместу што-н. <i>Абяссэнсіць слова.</i>

@<b>абясс<u>э</u>ншаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяссэнсіць.

@<b>абясс<u>э</u>ншваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абяссэнсіць

@<b>абястл<u>у</u>сціць</b>, -тл<u>у</u>шчу, -тл<u>у</u>сціш, -тл<u>у</u>сціць; <i>зак., што. Спец.</i> Выдаліць тлушч, тлушчавыя рэчывы. <i>Абястлусціць знятую скуру. Абястлусціць гліну.</i>

@<b>абястл<u>у</u>шчаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абястлусціць.

@<b>абястл<u>у</u>шчванне</b>, -я, <i>н. Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абястлушчваць — абястлусціць.

@<b>абястл<u>у</u>шчвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абястлушчваць.

@<b>абястл<u>у</u>шчваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абястлусціць.

@<b>абясц<u>э</u>ненне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач.</i> <i>дзеясл.</i> абясцэніць і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> абясцэніцца.

@<b>абясц<u>э</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абясцэніць.

@<b>абясц<u>э</u>ніцца</b>, -ніцца; <i>зак.</i> Страціць каштоўнасць. <i>Грошы абясцэніліся.</i>

@<b>абясц<u>э</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., што.</i> Пазбавіць каштоўнасці. <i>Абясцэніць тавар.</i>

@<b>абясц<u>э</u>ньванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абясцэньваць — абясцэніць.

@<b>абясц<u>э</u>ньвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абясцэніцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> абясцэньваць.

@<b>абясц<u>э</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясцэніць.

@<b>абясшк<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абясшкодзіць.

@<b>абясшк<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> абясшкоджваць — абясшкодзіць.

@<b>абясшк<u>о</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> абясшкоджваць.

@<b>абясшк<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> абясшкодзіць.

@<b>абясшк<u>о</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., каго-што.</i> Пазбавіць магчымасці прынесці шкоду; зрабіць бясшкодным. <i>Абясшкодзіць міну. Абясшкодзіць яд. Абясшкодзіць рэцыдывіста.</i> □ <i>Чалавек прасіў праверыць, ці абясшкодзілі тую бомбу, бо яна можа нарабіць вялікай бяды.</i> Хомчанка.

@<b>аб'яўл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аб'яўляць — аб'явіць.
<br><b>2.</b> Тое, што і абвяшчэнне (у 2 знач.).

@<b>аб'<u>я</u>ўлены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аб'явіць.

@<b>аб'яўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аб'явіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аб'яўляць.

@<b>аб'яўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> аб'явіць.

@<b>абяц<u>а</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы; <i>Р мн.</i> -нак; <i>ж. Разм.</i> Абяцанне (часцей нявыкананае). [<i>Тапурыя:] — Цара-такі прагналі, але вольнасць народу багатыя не далі, ашукалі народ абяцанкамі...</i> Самуйлёнак. <i>Сымон жа крыўду дзён спазнаў, Цану спазнаў ён абяцанкам.</i> Броўка. <i>Абяцанка — цацанка, а дурню радасць.</i> Прыказка.
<br>◊ <b>Абяцанкамі карміць</b> <i>гл.</i> карміць.

@<b>абяц<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> Дабравольнае абавязацельства зрабіць што-н. <i>Даць, выканаць абяцанне. Урачыстае абяцанне.</i> □ <i>Аксён моцна паціснуў руку настаўніку і пайшоў дадому, даўшы абяцанне вучыцца.</i> Колас. <i>Абяцанне было нялёгкае, і будаўнікі рабілі ўсё, каб стрымаць сваё слова.</i> Краўчанка.
<br><b>2.</b> Абавязацельства, прынятае паводле рэлігійных перакананняў.

@<b>абяц<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> абяцаць.

@<b>абяц<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i> і <i>незак.</i> Тое, што і абяцаць. <i>Другі раз абяцаўся.. [Сухавараў] прыйсці з гітарай, бо панна Ядвіся яго вельмі прасіла.</i> Колас.

@<b>абяц<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>з інф.</i> Даваць абяцанне што-н. зрабіць. <i>Крысціна ідзе на спатканне з незнаёмым мужчынам, які абяцаў знайсці ёй працу.</i> Васілевіч. <i>Сам не мае, а другому абяцае.</i> Прыказка.
<br>// <i>каго-чаго, каго-што і каму-што.</i> Даваць абяцанне каму-н. аддаць, перадаць што-н. у яго распараджэнне. <i>За галаву Ціхана мінскі губернатар абяцаў тады вялікія грошы.</i> Бядуля. <i>Нашы сцежкі сышліся зусім нечакана. Ды я ні разу яшчэ не падумаў, што лёс абяцаў мне не гэтую.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>што</i> і <i>без дап.</i> Выклікаць якія-н. спадзяванні, падаваць надзеі на што-н. <i>Глядзеў, ці хіліцца ўніз дым, — Дажджу нішто не абяцала.</i> Колас. <i>Я хапаўся за ўсякую думку, якая магла абяцаць які-небудзь ратунак.</i> Якімовіч.
<br>◊ <b>Абяцаць залатыя горы</b> — вельмі многа абяцаць, не клапоцячыся аб выкананні абяцанага.

@<b>авадз<u>е</u>нь</b>, -дня, <i>м.</i> Двухкрылае насякомае, лічынкі якога паразітуюць у целе жывёл. <i>А авадні, як рой пчаліны, Сляпіцай лезуць да скаціны.</i> Колас.

@<b>ав<u>а</u>л</b>, -а, <i>м.</i> Фігура, утвораная замкнутай крывой, якая нагадвае форму падоўжанага разрэзу яйца. <i>Шырокі лоб і авал твару з вастраватым падбародкам казалі за тое, што Іван Тадорык, як відаць, чалавек з выдатнымі здольнасцямі.</i> Колас.
<br>[Фр. ovale.]

@<b>авал<u>о</u>данне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> авалодваць—авалодаць.

@<b>авал<u>о</u>даць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Захапіць, узяць сілай; завалодаць. <i>Спроба ворага з ходу авалодаць пераправай.. не ўдалася.</i> Брыль.
<br>// <i>перан.</i> Падначаліць сабе, падпарадкаваць свайму ўплыву. <i>Авалодаць увагай.</i>
<br><b>2.</b> Ахапіць, апанаваць (пра стан, думкі, пачуцці). <i>Цяжкая стома авалодала ўсім целам, не хапала паветра.</i> Гамолка. <i>“Глупства ўсё гэта</i>, <i>не можа быць”, — суцяшаў сам сябе Казімір, як бы баючыся таго новага пачуцця, што авалодала ўсёй яго істотай.</i> Краўчанка.
<br><b>3.</b> Трывала засвоіць што-н., навучыцца карыстацца, кіраваць чым-н. <i>Авалодаць англійскай мовай. Авалодаць агратэхнікай. Авалодаць станком.</i>
<br>◊ <b>Авалодаць сабой</b> — вярнуць страчанае самавалоданне. <i>Госць падаўся да дзвярэй, але зноў авалодаў сабою і спакойна сеў.</i> Чорны.

@<b>авал<u>о</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> авалодваць — авалодаць.

@<b>авал<u>о</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> авалодаць.

@<b>ав<u>а</u>льнасць</b>, -і, ж. Уласцівасць авальнага.

@<b>ав<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які мае форму авала. <i>Гэты пакой — пусты, авальнай формы, вышынёю ахоплівае два паверхі.</i> Бядуля. <i>Вакол рота на запалых шчоках прарэзаліся авальныя маршчыны.</i> Дамашэвіч.

@<b>аванг<u>а</u>рд</b>, -а, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Частка войска або флоту, якая знаходзіцца наперадзе галоўных сіл. <i>Авангард.. [белапалякаў] ужо выйшаў на правы бераг, кіламетрах у паўтара ад таго месца, дзе занялі пазіцыю партызаны.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Найбольш свядомая, вядучая частка якой-н. грамадскай групы, класа. <i>Выхоўваючы рабочую партыю, марксізм выхоўвае авангард пралетарыяту, здольны ўзяць уладу і весці ўвесь народ да сацыялізма, накіроўваць і арганізоўваць новы лад, быць настаўнікам, кіраўніком, правадыром усіх праціўных і эксплуатуемых у справе ўстройства свайго грамадскага жыцця без буржуазіі і супроць буржуазіі.</i> Ленін.
<br>◊ <b>У авангардзе</b> — наперадзе, у першых радах.
<br>[Фр. avant-garde.]

@<b>аванг<u>а</u>рдны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які мае адносіны да авангарда (у 1 знач.). <i>Авангардная</i> <i>рота.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Перадавы. <i>Авангардная роля камуністаў.</i>

@<b>авангард<u>ы</u>зм</b>, -у, <i>м.</i> Агульная назва розных кірункаў у буржуазным мастацтве 20 ст., якім уласцівы разрыў з традыцыяй рэалістычнага мастацкага вобраза, пошукі новых сродкаў выяўлення і фармальнай структуры твора.

@<b>авангард<u>ы</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м.</i> Прадстаўнік авангардызму.

@<b>авангард<u>ы</u>сцкі</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да авангардызму, авангардыста, уласцівы ім. <i>Авангардысцкае мастацтва.</i>

@<b>аванз<u>а</u>ла</b>, -ы, <i>ж.</i> Пярэдняя зала, пакой перад галоўнай залай у вялікіх грамадскіх памяшканнях, палацах.
<br>[Ад фр. avant — перад і salle — зала.]

@<b>аванл<u>о</u>жа</b>, -ы, <i>ж.</i> Невялікае памяшканне перад уваходам у тэатральную ложу.
<br>[Ад фр. avant — перад і loge — ложа.]

@<b>аванп<u>о</u>рт</b>, -а, <i>М</i> -рце, <i>м.</i> Вонкавая частка воднай прасторы порта або гавані.
<br>[Фр. avant-port.]

@<b>аванп<u>о</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -п<u>о</u>сце; <i>мн.</i> -п<u>о</u>сты, -аў; <i>м.</i> Перадавая ахоўная варта (пост) у войсках некаторых армій.
<br>[Фр. avant-poste.]

@<b>аванп<u>о</u>стны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аванпоста.

@<b>ав<u>а</u>нс</b>, -у, <i>м.</i> Грошы (часам і прадукты), якія выдаюцца наперад у лік зарплаты. <i>Грашовы, натуральны аванс. Атрымаць аванс.</i> □ <i>Дацягнуўшы сяк-так да чарговага авансу, Яша зноў сабраў свае, цяпер ужо наскрозь прапахлыя бензінам, манаткі і зноў выйшаў на дарогу.</i> Кулакоўскі.
<br>[Фр. avance.]

@<b>авансав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> авансаваць, авансавацца.

@<b>авансав<u>а</u>цца</b>, -с<u>у</u>юся, -с<u>у</u>ешся, -с<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> і <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Узяць (браць), атрымаць (атрымліваць) аванс.
<br><b>2.</b> <i>толькі незак. Зал. да</i> авансаваць.

@<b>авансав<u>а</u>ць</b>, -с<u>у</u>ю, -с<u>у</u>еш, -с<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак., каго-што.</i> Даць (даваць) аванс каму-н. <i>Авансаваць калгаснікаў.</i>

@<b>ав<u>а</u>нсавы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да авансу. <i>Авансавая справаздача. Авансавая сума. Авансавы плацеж. Авансавыя расходы.</i>

@<b>ав<u>а</u>нсам</b>, <i>прысл.</i> Наперад, загадзя, у лік будучага. <i>Атрымаць авансам сто рублёў.</i> □ <i>Можна авансам Прапець славу Новаму году.</i> Танк. <i>Да якасці здымкаў ніхто з іх не прыдзіраўся, нават дзякавалі авансам.</i> Брыль.

@<b>авансц<u>э</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i> Пярэдняя, адкрытая частка тэатральнай сцэны, крыху высунутая ў глядзельную залу. У <i>змроку авансцэны Прагучаў акторскі голас.</i> Глебка. <i>Трыбуна стаяла</i> з <i>процілеглага ад Івана Паўлавіча боку і была крыху ссунута на авансцэну.</i> Місько.
<br>[Фр. avant-scene.]

@<b>авант<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Рызыкоўная беспрынцыповая падазроная справа, распачатая без уліку рэальных умоў і сіл з надзеяй на выпадковы поспех. <i>Ваенная авантура. Палітычная авантура.</i> □ <i>Ёсць вайна — авантура, якая задавальняе інтарэсы дынастыі, апетыты грабежніцкай шайкі, мэты герояў капіталістычнай нажывы. Ёсць вайна — і гэта адзіная законная вайна ў капіталістычным грамадстве — супроць прыгнятальнікаў і занявольнікаў народа.</i> Ленін.
<br><b>2.</b> Сварка, скандал. <i>— Трэба бегчы з гэтай кватэры. Вернуцца гаспадары і ўчыняць нам авантуру...</i> Прокша.
<br>[Фр. aventure.]

@<b>авант<u>у</u>рнік</b>, -а, <i>м.</i> Тое, што і авантурыст.

@<b>авант<u>у</u>рны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Звязаны з рызыкоўнымі, падазронымі справамі.
<br><b>2.</b> Багаты на прыгоды, прыгодніцкі. <i>Авантурны раман.</i>

@<b>авантур<u>ы</u>зм</b>, -у, <i>м.</i> Дзейнасць, заснаваная на рызыкоўных падазроных учынках, накіраваных на дасягненне лёгкага поспеху, выгады; схільнасць да авантур. <i>Сацыял-дэмакраты, вядома, нічога не могуць мець супроць таго, каб паўстаўшы мужык “дабіў да канца памешчыка”, адабраў у яго ўсю зямлю, але яны не могуць удавацца ў авантурызм у пралетарскай праграме, не могуць засланяць класавай барацьбы супроць уласнікаў ружовымі перспектывамі такіх перабудоў землеўладання (хоць бы і дэмакратычных перабудоў), якія акажуцца толькі перасоўваннем класаў або разрадаў уласнікаў.</i> Ленін.

@<b>авантур<u>ы</u>н</b>, -у, м. Разнастайнасць дробназярністага кварцу; мінерал, які ўжываецца для ўпрыгожанняў і мастацкіх вырабаў.
<br>[Фр. aventurine.]

@<b>авантур<u>ы</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м.</i> Беспрынцыповы дзялок, прайдзісвет. <i>[Чарнавус:] Гэта непаразуменне, што вы дырэктар установы. Вы — прайдзісвет і авантурыст!</i> Крапіва. <i>[Мяснікоў:] Мы і будзем змагацца! Толькі без панікі і не як авантурысты, а па ўсіх правілах ваеннай і партыйнай навукі.</i> Мележ.

@<b>авантур<u>ы</u>стка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж. Жан. да</i> авантурыст.

@<b>авантурыст<u>ы</u>чны</b>, -ая, -ае. Заснаваны на авантурызме, уласцівы авантурыстам. <i>Авантурыстычная палітыка імперыялізму.</i>

@<b>авантур<u>ы</u>сцкі</b>, -ая, -ае. Тое, што і авантурыстычны.

@<b>ав<u>а</u>р</b> <i>гл.</i> авары.

@<b>ав<u>а</u>рац</b> <i>гл.</i> аварцы.

@<b>ав<u>а</u>рка</b> <i>гл.</i> аварцы.

@<b>ав<u>а</u>рскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аварцаў, авараў, уласцівы аварцам, аварам, належыць ім. <i>Аварская мова.</i>

@<b>ав<u>а</u>рцы</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>ав<u>а</u>рац</b>, -рца, <i>м.;</i> <b>ав<u>а</u>рка</b>, -і, <i>ДМ</i> -рцы- <i>мн.</i> ав<u>а</u>ркі, -рак; <i>ж.</i> Народ, які складае частку насельніцтва Дагестанскай АССР.

@<b>ав<u>а</u>ры</b>, -аў; <i>адз.</i> <b>ав<u>а</u>р</b>, -а, <i>м.</i> Цюркскія плямёны, якія ўварваліся ў 6 ст. ў прыдунайскія землі і ўтварылі там самастойную дзяржаву, што праіснавала да пачатку 10 ст.

@<b>авар<u>ы</u>йнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Наяўнасць аварый. <i>Барацьба з аварыйнасцю.</i> □ <i>Аварыйнасць і няшчасныя выпадкі выклікаюцца грубымі парушэннямі правіл бяспекі руху.</i> “Звязда”.

@<b>авар<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аварыі. <i>Аварыйны сігнал. Аварыйная сітуацыя.</i>
<br>// Які выкарыстоўваецца ў самых пільных выпадках. <i>Твар нампаліта быў белы як палатно. Відно было, што яму не хапала паветра, бо ён адкручваў аварыйны кран кіслароднага прыбора.</i> Алешка.
<br>// Прызначаны для ліквідацыі аварыі. <i>Хлопцы ведалі, што на ветцы стаіць аварыйны цягнік, цягнік-электрастанцыя.</i> Лынькоў.

@<b>авар<u>ы</u>йшчык</b>, -а, <i>м. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Той, хто нясе аварыйную службу, ліквідуе аварыі.
<br><b>2.</b> Нядбайны рабочы, які дапускае аварыі.

@<b>ав<u>а</u>рыя</b>, -і, <i>ж.</i> Пашкоджанне якога-н. механізма, машыны і пад. у час дзеяння, руху. <i>Для папярэджання аварый суднаў небяспечныя месцы абслугоўваюцца гукавой сігналізацыяй.</i> □ <i>Здарылася аварыя, дык без яго, галоўнага механіка, нічога там зрабіць не могуць.</i> Сабаленка.
<br>// <i>перан. Разм.</i> Няўдача, нечаканае парушэнне чаго-н. у ходзе якой-н. справы; няшчасце. — <i>Ну, якая ў цябе аварыя?— прысеўшы за стол, са здзіўленнем запытаўся Кругляк.</i> Грамовіч.
<br>[Іт. avaria.]

@<b>ав<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i> Калектыўнае выказванне працяглымі воплескамі, радаснымі воклічамі (звычайна на тэатральных пастаноўках, мітынгах) адабрэння чаго-н., захаплення чым-н. <i>Гучнай авацыяй і крыкам “ура” пакрылася прамова камандзіра.</i> Каваль. <i>Грыміць авацыя у зале — Нібы прыбой магутны б'е.</i> Гілевіч.
<br>[Лац. ovatio — радасць, весялосць.]

@<b>авен<u>ю</u></b>, <i>нескл., н.</i> У Францыі, Англіі, ЗША і некаторых іншых краінах — шырокая з прысадамі вуліца. <i>Чорная ноч над Амерыкай. Гул паліцэйскіх сірэнаў На ўсіх авеню і стрытах, На ўсіх скрыжаваннях, шляхах.</i> Танк.
<br>[Фр. avenue.]

@<b>ав<u>е</u>чка</b>, -і, <i>ДМ</i> -чцы; <i>Р мн.</i> -чак; <i>ж.</i> Свойская жвачная жывёліна, якая дае воўну, мяса, малако; самка барана. <i>Па вуліцы каровы затухкалі, забляялі авечкі, ляснуў пугаю пастух.</i> Колас.
<br>// <i>перан. Лаянк.</i> Пра някемлівага дурнаватага чалавека. — <i>А як у нас слаўна было. Добра жылі. Мірна, па-людску... Дык прывалаклася ж сюды гэтая... паршывая авечка!..</i> Ракітны.
<br>○ <b>Каракулевая авечка</b> — каштоўная парода авечак, шкуркі ягнят якой ідуць на выраб каракулю і каракульчы.
<br>◊ <b>Блудная (аблудная) авечка</b> — пра чалавека, які адарваўся, адбіўся ад свайго асяроддзя, грамадства, сям'і і інш., які збіўся з правільнага жыццёвага шляху. <i>[Раіса:] — Ну што я магу зрабіць, калі я такая блудная авечка?</i> Лобан. <b>Божая авечка</b> — пра набожнага, богабаязнага чалавека. <i>[Сіман:] Значыць, латынянка? адступніца?.. Хаця ў чым ты, божая авечка, тут павінна.</i> Клімковіч. <b>Прыкідвацца авечкай</b> <i>гл.</i> прыкідвацца.

@<b>авечкагад<u>о</u>вец</b>, -д<u>о</u>ўца, <i>м.</i> Той, хто займаецца авечкагадоўляй.

@<b>авечкагад<u>о</u>ўля</b>, -і, <i>ж.</i> Галіна жывёлагадоўлі. <i>Танкарунная авечкагадоўля.</i>

@<b>авечкагад<u>о</u>ўчы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да авечкагадоўлі, звязаны з ёй. <i>Авечкагадоўчая ферма. Авечкагадоўчы раён.</i>

@<b>ав<u>е</u>чнік</b>, -а, <i>м.</i> Авечы хлеў.

@<b>ав<u>е</u>чы</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да авечак, належыць авечкам. <i>Авечы статак. Авечая воўна.</i>
<br>// Прыгатаваны з малака авечкі. <i>Авечы сыр.</i>
<br>◊ <b>Авечая галава</b> <i>гл.</i> галава. <b>Воўк у авечай шкуры</b> <i>гл.</i> воўк.

@<b>ав<u>е</u>яны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> авеяць.

@<b>ав<u>е</u>яць</b>, ав<u>е</u>ю, ав<u>е</u>еш, ав<u>е</u>е; <i>заг.</i> ав<u>е</u>й; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абвеяць. <i>Здаровы холад зімы авеяў і разрумяніў.. [панне Людміле] шчокі.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>перан. паэт.</i> Ахапіць, акружыць. <i>Авеяць славай.</i> □ <i>[Пісьменнік] авеяў.. вобраз [героя] своеасаблівай рамантыкай.</i> “Маладосць”.

@<b>авёс</b>, аўс<u>а</u>, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Яравая збажына, зерне якой ідзе на корм коням і на крупы. <i>Не гані каня бізуном, а гані аўсом.</i> Прыказка.
<br><b>2.</b> <i>толькі мн.</i> (<b>аўс<u>ы</u></b>, -<u>о</u>ў). Пасевы аўса. <i>На блізкіх шнурах зелянелі аўсы.</i> Бядуля.

@<b>авів<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> авіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> авіваць.

@<b>авів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> авіць.

@<b>аві<u>е</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж.</i> Устарэлая назва лёгкага (звычайна аднамеснага) самалёта з рухавіком малой сілы. <i>Па-над горадам на захад З неразлучнай нашай парай З аўтаптахамі наўзахват Авіетка зырка шпарыць.</i> Крапіва.
<br>[Фр. aviette.]

@<b>авітамін<u>о</u>з</b>, -у, <i>м.</i> Хвароба, якая развіваецца пры адсутнасці або недахопе вітамінаў у ежы.

@<b>ав<u>і</u>цца</b>, аў<u>ю</u>ся, аў<u>е</u>шся, аў<u>е</u>цца; аўяц<u>е</u>ся; <i>пр.</i> ав<u>і</u>ўся, авіл<u>а</u>ся, авіл<u>о</u>ся; <i>заг.</i> ав<u>і</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і абвіцца.

@<b>ав<u>і</u>ць</b>, аў<u>ю</u>, аў<u>е</u>ш, аў<u>е</u>, аўём, аўяц<u>е</u>; <i>пр.</i> ав<u>і</u>ў, авіл<u>а</u>, авіл<u>о</u>; <i>зак.</i> Тое, што і абвіць.

@<b>авія...</b> Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае: 1) слову <a>авіяцыйны</a>, напрыклад: <b>авіябомба, авіязлучэнне, авіямеханік, авіяспецыяліст, авіяпрыборы, авіяпарк, авіяпрамысловасць</b>; 2) слову <a>паветраны</a>, напрыклад: <b>авіядэсант, авіясувязь, авіятранспарт</b>.

@<b>авіяап<u>ы</u>рскванне</b>, -я, <i>н.</i> Апырскванне палёў хімічнымі рэчывамі пры дапамозе авіяцыі.

@<b>авіяб<u>а</u>за</b>, -ы, <i>ж.</i> Аэрадром з рамонтнымі майстэрнямі, складамі і абслуговымі падраздзяленнямі для забеспячэння дзеянняў авіяцыі.

@<b>авіяб<u>о</u>мба</b>, -ы, <i>ж.</i> Снарад абцякальнай формы, напоўнены выбуховымі запальнымі або атрутнымі рэчывамі, які скідваецца з лятальнага апарата ў стан ворага або на важныя аб'екты ў яго тыле.

@<b>авіябудав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Вытворчасць лятальных апаратаў, прыбораў і абсталявання для авіяцыі.

@<b>авіябудаўн<u>і</u>к</b>, -<u>а</u>, <i>м.</i> Работнік авіяцыйнай прамысловасці.

@<b>авіядэс<u>а</u>нт</b>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м.</i> Войска, якое высаджваецца з самалётаў, верталётаў на тэрыторыю праціўніка для ўдзелу ў баявых аперацыях.

@<b>авіядэс<u>а</u>нтны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да авіядэсанта. <i>Авіядэсантныя войскі.</i>

@<b>авіязав<u>о</u>д</b>, -а, <i>м.</i> Авіяцыйны завод.

@<b>авіяканстр<u>у</u>ктар</b>, -а, <i>м.</i> Канструктар лятальных апаратаў і рухавікоў да іх.

@<b>авіял<u>і</u>нія</b>, -і, <i>ж.</i> Пастаянны маршрут транспартных самалётаў паміж двума або некалькімі населенымі пунктамі; паветраная лінія.

@<b>авіямадэл<u>і</u>зм</b>, -у, м. Канструяванне, пабудова і запуск мадэляў лятальных апаратаў.

@<b>авіямадэл<u>і</u>ст</b>, -а, <i>М</i> -сце, <i>м.</i> Той, хто займаецца авіямадэлізмам.

@<b>авіямад<u>э</u>ль</b>, -і, <i>ж.</i> Мадэль лятальнага апарата.

@<b>авіямад<u>э</u>льны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да авіямадэлі. <i>Авіямадэльны гурток.</i>

@<b>авіям<u>а</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы, <i>ж.</i> Тое, што і авіяносец.

@<b>авіян<u>о</u>сец</b>, -н<u>о</u>сца, м. Карабель, прыстасаваны для ўзлёту, пасадкі і перавозкі самалётаў.

@<b>авіяп<u>о</u>шта</b>, -ы, <i>ДМ</i> -шце, <i>ж.</i> Перавозка пошты паветраным транспартам. <i>Паслаць пісьмо авіяпоштай.</i>

@<b>авіяс<u>у</u>вязь</b>, -і, <i>ж.</i> Паветраная сувязь.

@<b>аві<u>я</u>тар</b>, -а, <i>м.</i> Т<b>ой</b>, <b>хто</b> займаецца лётнай справай, авіяцыяй; лётчык.
<br>[Фр. aviateur.]

@<b>аві<u>я</u>тарскі</b>, -ая, -ае. Які належыць авіятару, мае дачыненне да яго.

@<b>авіятр<u>а</u>нспарт</b>, -а і -у, <i>М</i> -рце, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> -а. Ваенны карабель для перавозкі самалётаў без узлётнай палубы.
<br><b>2.</b> -у. Сродкі перавозу паветраным шляхам пасажыраў, грузаў, пошты.

@<b>авіяц<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да авіяцыі. <i>Авіяцыйны завод. Авіяцыйныя прыборы.</i>

@<b>аві<u>я</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Тэорыя і практыка перамяшчэння ў паветры на лятальных апаратах, цяжэйшых за паветра: самалётах, верталётах, планёрах і пад. <i>Развіццё авіяцыі. Выкарыстаць у авіяцыі навейшыя дасягненні навукі.</i>
<br><b>2.</b> Сукупнасць лятальных апаратаў; паветраны флот. <i>Грамадзянская авіяцыя. Бамбардзіровачная авіяцыя. Налёт авіяцыі.</i>

@<b>ав<u>о</u>й</b>, <i>выкл. Разм.</i> Выгук пры выказванні здзіўлення, захаплення і пад. <i>[Таццяна:] — Авой, туман які!</i> Зарыцкі.

@<b>авысакар<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> авысакародзіць.

@<b>авысакар<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> авысакародзіць.

@<b>авысакар<u>о</u>дзіць</b>, -р<u>о</u>джу, -р<u>о</u>дзіш, -р<u>о</u>дзіць; <i>зак., што. Кніжн.</i> Зрабіць высакародным, узняць у маральных і духоўных адносінах.

@<b>авяв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> авяваць.

@<b>авяв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> авеяць.

@<b>аг<u>а</u>/1</b><sup>1</sup>, <i>часціца.</i>
<br><b>1.</b> <i>сцвярджальная.</i> Ужываецца, каб выказаць згоду, сцвярджэнне. — <i>У сяло ідзеш? — пацікавілася Алеся. — Ага, да Івана Базылёвага, — адказаў Кастусь.</i> С.Александровіч.
<br><b>2.</b> Ужываецца ў апавядальнай мове пры ўспамінанні чаго-н., пры перамене тэмы гутаркі і пад. <i>Галя выкаціла веласіпед на дарогу і спынілася. Што яна забылася зрабіць у Сялібе? Ага, разглядаючы кніжную вітрыну на пошце, яна думала, што зараз жа трэба ісці ў бібліятэку, запісацца і ўзяць што-небудзь для чытання.</i> Ермаловіч. <i>[Арцём:] — Вычыталі [у газетах] і пачалі мазгаваць: ага, наконт птушак пытанне адпадае — вадаёмаў няма. А трусы — тут, браткі, варта падумаць.</i> Ракітны.
<br><b>3.</b> Ужываецца для выказу ўшчування, папроку. <i>[Аўгінька] пачала спаганяць злосць на небараку Віктару. — Ага, паехаў? Што, спазніўся? Ага?</i> Зарэцкі.

@<b>аг<u>а</u>/2</b><sup>2</sup>, <i>выкл.</i>
<br><b>1.</b> Выказвае здагадку, радаснае здзіўленне і пад. <i>[Ляснічы:] — Ага, ты тут! Ну, чалавеча, Збірай манаткі і ў Парэчча За добры час перабірайся!</i> Колас. <i>[Туляга:] Ага, разумею... Толькі я хацеў запытацца ў вас, ці не будзе гэта... подласцю?</i> Крапіва.
<br><b>2.</b> Выражае насмешку, злараднасць, пагрозу і пад. — <i>А дзе ты служыш, чалавеча? — Служу, паночку, я ў Парэччы. — Ага!.. Чаму гэта, ягомасць, Вядзеш вялікую знаёмасць? Чужых цялят бярэш на пашу?</i> Колас. <i>[Анатоль:] — А мой тата мінёр, ён фашыстам усе цягнікі паўзрывае. Ага!</i> Брыль. <i>І важна гаварыў [Міколка] потым да бацькі: — Ага! Не можаш мяне ўзяць... Забуксаваў!..</i> Лынькоў.

@<b>агаблёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агабляваць.

@<b>агабляв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; <i>зак., што.</i> Пагабляваць з усіх бакоў, зрабіць роўным, гладкім. <i>Агабляваць дошку.</i>

@<b>аг<u>а</u>ва</b>, -ы, <i>ж.</i> Шматгадовая травяністая трапічная расліна сямейства агававых з шорсткім буйным лісцем, якое выкарыстоўваецца для атрымання валакна.

@<b>агавар<u>ы</u>цца</b>, -вар<u>у</u>ся, -в<u>о</u>рышся, -в<u>о</u>рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Загадзя растлумачыць, папярэдзіць; зрабіць агаворку. <i>Варта адразу агаварыцца, што не заўсёды воля ва ўяўленнях героя паўстае хісткай зданню, “краінай-марай”, няяснай і няўстойлівай.</i> Навуменка.
<br><b>2.</b> Памылкова сказаць не тое, што трэба. <i>Бывае, што ў гарачцы агаворышся, сам не агледзішся як.</i> Няхай.

@<b>агавар<u>ы</u>ць</b>, -вар<u>у</u>, -в<u>о</u>рыш, -в<u>о</u>рыць; <i>зак., што.</i> Спецыяльна адзначыць, зрабіць агаворку.

@<b>агав<u>о</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агаварыць.

@<b>агав<u>о</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> агаворваць.

@<b>агав<u>о</u>рвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> агаварыцца (у 2 знач.). 
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агаворваць.

@<b>агав<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агаварыць.

@<b>агав<u>о</u>рка</b>, -і, <i>ДМ</i> -рцы; <i>Р мн.</i> -рак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Дадатковае тлумачэнне, заўвага, абмежаванне. <i>Істотная агаворка. Згадзіцца без усякіх агаворак.</i>
<br><b>2.</b> Памылкова ўжытае слова або выраз.

@<b>агалас<u>і</u>цца</b>, -л<u>о</u>сіцца; <i>зак.</i> Напоўніцца якімі-н. моцнымі гукамі (пра паветра, прастору). <i>Не задаволіліся карнікі адным наездам, дзён праз два наведаліся яшчэ раз. І яшчэ раз плачам агаласілася некрашоўская вуліца.</i> Лобан.

@<b>агалас<u>і</u>ць</b>, -лаш<u>у</u>, -л<u>о</u>сіш, -л<u>о</u>сіць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Напоўніць паветра, прастору якімі-н. гукамі (голасам, крыкам і пад.). <i>Дзеці рассыпаліся па лесе і агаласілі яго сваім крыкам і шчэбетам.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Урачыста абвясціць, абнародаваць. <i>Аж вось скончыліся прывітанні Савету, і камуністы агаласілі спіс прывітальных тэлеграм, якія трэба паслаць ад Савета.</i> Гарэцкі.

@<b>агалас<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -с<u>о</u>ўцы; <i>Р мн.</i> -с<u>о</u>вак; <i>ж. Спец.</i> Наяўнасць таго або іншага галоснага ў марфеме. <i>Агаласоўка кораня.</i>

@<b>агалаш<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> агаласіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агалашаць.

@<b>агалаш<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> агаласіць.

@<b>агалаш<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> агалашаць — агаласіць (у 2 знач.).

@<b>агал<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Тое, што і згалелы. <i>Людзі, што прыходзілі з франтоў і з палону, знаходзілі агалелыя сем'і, спустошаныя вінаграднікі, зарослыя пустазеллем палі.</i> Самуйлёнак.

@<b>агал<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> агаляць — агаліць (у 1, 5 знач.); <i>дзеянне</i> і <i>стан паводле дзеясл.</i> агаляцца — агаліцца (у 1 знач.).

@<b>агал<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Агаліцца, страціць покрыва. <i>Агалела поле. Знята Збажына з яго даўно.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Тое, што і згалець (у 2 знач.). <i>Там за аўсянымі снапамі — Ядзяць іх мухі з камарамі — Ляжыць і кошаніна й віка — Не агалеў яшчэ Хадыка.</i> Колас.

@<b>агал<u>і</u>цца</b>, агал<u>ю</u>ся, аг<u>о</u>лішся, аг<u>о</u>ліцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зняўшы адзенне, стаць голым.
<br>// Скінуць покрыва, лісце, ігліцу. <i>Кусты агаліліся і зрабіліся непрыгожымі — адны дубцы тырчаць.</i> Якімовіч.
<br>// Адкрыцца вачам, пазбавіўшыся покрыва, верхняга слоя. <i>Іншы раз за доўгі пагодлівы дзень так аголіцца і выгарыць на сонцы бераг, што, здаецца, і курыцы тут ужо не напасеш.</i> Кулакоўскі. <i>Вясне так рады малышы. І каля хат, дзе грэла сонца І агаліліся пяскі, Звіняць, як медзь, іх галаскі.</i> Колас.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Выявіць сваю сутнасць, свой сапраўдны змест; стаць відавочным.
<br><b>3.</b> Стаць даступным, адкрытым для праціўніка. <i>Фронт агаліўся.</i>

@<b>агал<u>і</u>ць</b>, агал<u>ю</u>, аг<u>о</u>ліш, аг<u>о</u>ліць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Зрабіць голым, зняўшы адзенне, покрыва і пад. <i>Шэя адсунуў на патыліцу сваю чорную высокую, з абшытым казырком, шапку і агаліў высокі маршчыністы лоб.</i> Гартны.
<br><b>2.</b> Зрабіць бачным што-н. раней скрытае, зняўшы покрыва. <i>Перасохла.. [рэчка], апала, агаліла крутыя свае берагі і прысмірнела.</i> Галавач.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Давесці да галечы, разарыць. <i>[Немцы] агалілі нашчэнт, у морак ахуталі сёлы, Над краем прыйшлі панаваць Расстрэлы, пакуты, турма...</i> Броўка.
<br><b>4.</b> Раскрыць сутнасць, сапраўдны змест чаго-н., зрабіць яўным, відавочным. — <i>Ты занадта агаліў сэнс жыцця, — сказаў Турсевіч.</i> Колас.
<br><b>5.</b> <i>перан.</i> Пакінуць без людзей, без зброі, зрабіць даступным, адкрытым для ворага. <i>Агаліць фронт.</i> □ <i>[Ермашоў:] А вам, таварышы, не шкодзіць павучыцца ў Наганава, як трэба трымаць заняты рубеж. А то, сапраўды: агалілі яго флангі і — бывай здароў...</i> Губарэвіч.
<br><b>6.</b> Выняць з ножнаў. <i>Агаліць шаблю.</i>
<br><b>7.</b> Зрэзаць брытвай валасы, пабрыць.

@<b>агал<u>о</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агаласіць.

@<b>агал<u>о</u>швацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і агалашацца (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агалошваць.

@<b>агал<u>о</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агаласіць (у 1 знач.).

@<b>агал<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> агаліцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агаляць.

@<b>агал<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> агаліць.

@<b>аганёк</b>, -ньк<u>а</u>, <i>м.</i> Пакаёвая травяністая расліна, якая найчасцей цвіце ярка-чырвонымі кветкамі. <i>Гэта прасторная святліца з мноствам фікусаў, аганькоў, руж, пальмаў, якімі, былі застаўлены ўсе вокны і палавіна падлогі, і была [Сашына кватэра].</i> Шамякін.

@<b>аганізав<u>а</u>ць</b>, -з<u>у</u>ю, -з<u>у</u>еш, -зуе; <i>незак.</i> Быць у стане агоніі; канаць.

@<b>аган<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> абагнаць (у 2 знач.).

@<b>агарадж<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Прызначаны для абгароджвання, засцярогі чаго-н. <i>Агараджальная дамба. Агараджальныя збудаванні.</i>

@<b>агарадз<u>і</u>цца</b>, -радж<u>у</u>ся, -р<u>о</u>дзішся, -р<u>о</u>дзіцца; <i>зак.</i> Тое, што і абгарадзіцца.

@<b>агарадз<u>і</u>ць</b>, -радж<u>у</u>, -р<u>о</u>дзіш, -р<u>о</u>дзіць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абгарадзіць.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Засцерагчы, абараніць, ахаваць ад каго-, чаго-н. <i>Агарадзіць чалавецтва ад вайны.</i> □ <i>Падземная частка помпавай станцыі размесціцца ніжэй узроўню вады ў Дзвіне, яе трэба агарадзіць ад грунтавых вод.</i> Хадкевіч.

@<b>аг<u>а</u>рак</b>, -рка, м. Астатак недагарэлай свечкі, электрода, цыгаркі і пад. <i>Васковы агарак.</i> □ <i>Рыгор моўчкі прайшоў да сябе і, засвяціўшы агарак свечкі, зноў хапіўся за чытанне.</i> Гартны.

@<b>агарн<u>у</u>цца</b>, агарн<u>у</u>ся, аг<u>о</u>рнешся, аг<u>о</u>рнецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Ахінуць сябе чым-н.; загарнуцца. <i>Агарнуцца хусткай.</i>
<br><b>2.</b> Заслацца, аблажыцца з усіх бакоў. <i>Лес агарнуўся цемрай.</i>
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Апынуцца ў пэўным душэўным стане. <i>[Вэня] дапаў да сваіх саней, і душа яго агарнулася лагодным спакоем: конь быў накормлены і запрэжан.</i> Чорны.

@<b>агарн<u>у</u>ць</b>, агарн<u>у</u>, аг<u>о</u>рнеш, аг<u>о</u>рне; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Укрыць з усіх бакоў, абкруціць. <i>Іван, нічога не кажучы, агарнуў адзежынай худыя, вострыя плечы [Джуліі].</i> Быкаў.
<br>// Абняць, абхапіць каго-, што-н. <i>Аберуч агарнуў [хлопчык], як з маткаю абняўся, І ў споласе сачыў за бамбавозам, І нават у пажары не расстаўся З бярозай.</i> Вітка.
<br>// <i>перан.</i> Настаць, заспець (пра ноч, цемру і пад.). <i>Зося гэтак шчыра запрацавалася, што не пабачыла, як яе агарнула ноч.</i> Чарот. <i>Ціхі летні вечар агарнуў зямлю.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Завалодаць, захапіць, падпарадкаваць сабе; адолець, апанаваць. <i>Дома Міця доўга не мог супакоіцца. Думкі пра Сюзану ўладна агарнулі душу.</i> Навуменка.
<br>// Ахапіць каго-н. (пра пачуцці, стан). <i>[Іван і Джулія] не здолелі прайсці таемна, адкрылі сябе, ззаду застаўся сведка, і непакой з новаю сілай агарнуў хлопца — выдасць аўстрыяк ці не?</i> Быкаў. <i>[Язэп:] — “Што ты, Віктар, выдумляеш, хто пра мяне гаворыць?” А ў самога сэрца ў пяткі заскочыла, і млявасць агарнула ўсё цела.</i> Чарнышэвіч.

@<b>агар<u>о</u>д</b>, -а і -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> -а. Участак зямлі засаджаны агароднінай. <i>Мінулі хлеў, між густых зарас[нікаў] кіяшніку і маку, што буяў на агародзе, выбраліся на прыгуменне.</i> Мележ. <i>Хлопчыкі падышлі ўжо блізка да агародаў, як учулі плач на ўскраі вёскі.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> -у. Агародныя культуры. <i>На папялішчы тым сусед Сабе пасеяў агарод.</i> Астрэйка.
<br>◊ <b>Агарод гарадзіць</b> <i>гл.</i> гарадзіць. <b>Кідаць каменьчыкі ў агарод</b> <i>чый гл.</i> кідаць. <b>Пусціць казла ў агарод</b> <i>гл.</i> пусціць.

@<b>агар<u>о</u>джа</b>, -ы, <i>ж.</i> Плот, тын, сцяна і пад. вакол чаго-н. <i>Старыя ліпы і бярозы.., нібы верныя вартаўнікі, стаялі наўкола жалезнай агароджы.</i> Чарот. <i>Перад вокнамі, за нізкай агароджай, цвілі вяргіні.</i> Чорны. <i>Таму маўзалей, агароджу, Каб вечна тут вёсны цвілі, Вянкамі народ упрыгожыў.</i> Танк.

@<b>агар<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агарадзіць.

@<b>агар<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> агароджваць — агарадзіць.

@<b>агар<u>о</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> агарадзіцца.

@<b>агар<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агарадзіць.

@<b>агар<u>о</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i> Від лёгкай агароджы (звычайна каля дома). <i>[Мартын:] — Дом.. [сыну] новы пабудаваў, ды не абы-які — з балкончыкам, з фігурнай агародкай.</i> Ракітны.

@<b>агар<u>о</u>днік</b>, -а, <i>м.</i> Той, хто займаецца агародніцтвам. <i>Марына бабку падмяняе І рэжа скібіны-брускі Ды градку гладзіць і раўняе, Як агароднік запраўскі.</i> Колас.

@<b>агар<u>о</u>дніна</b>, -ы, <i>ж., зб.</i> Карані, клубні, зяленіва агародных раслін. <i>[Лабановіч:] — Кожнай агародніне свой час. Свой час ягадзе і свой баравіку...</i> Колас.

@<b>агар<u>о</u>днінны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агародніны. <i>Агароднінная база.</i>

@<b>агар<u>о</u>дніца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> агароднік. <i>Воўк не пастух, а свіння не агародніца.</i> Прыказка.

@<b>агар<u>о</u>дніцкі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агародніцтва і агародніка.

@<b>агар<u>о</u>дніцтва</b>, -а, <i>н.</i> Развядзенне агародных культур як галіна сельскай гаспадаркі. <i>Прамысловае агародніцтва. Парніковае і цяплічнае агародніцтва.</i>

@<b>агар<u>о</u>днічаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак. Разм.</i> Займацца агародніцтвам.

@<b>агар<u>о</u>дны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агароду. <i>Агародная зямля. Агародная брыгада.</i>
<br>// Які расце на агародзе. <i>Агародныя расліны.</i>

@<b>агар<u>о</u>дчык</b>, -а, <i>м.</i> Агароджаны кавалачак зямлі (звычайна пад вокнамі), дзе садзяць кветкі, сеюць расаду; кветнік. <i>Акно выходзіла на вуліцу, у цесны агародчык для кветак і расады.</i> Чорны.

@<b>агарт<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> агарнуць.

@<b>аг<u>а</u>т</b>, -у, <i>М</i> агаце, <i>м.</i> Цвёрды мінерал, які складаецца з слаёў рознай афарбоўкі; выкарыстоўваецца для ўпрыгожанняў і дробных вырабаў.
<br>[Грэч. achates.]

@<b>аг<u>а</u>тавы</b>, -ая, -ае. Зроблены з агату. <i>Агатавы кубак.</i>
<br>// Які мае ўласцівасці, выгляд або колер агату. <i>Агатавыя вочы.</i>

@<b>аг<u>а</u>ткі</b>, -так; <i>адз.</i> <b>аг<u>а</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы, <i>ж.</i> Лекавая і дэкаратыўная расліна сямейства складанакветных з белымі або ружовымі кветкамі.

@<b>аг<u>е</u>нт/1</b><sup>1</sup>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Прадстаўнік арганізацыі, установы, які выконвае службовыя, дзелавыя даручэнні. <i>Агент па забеспячэнню. Страхавы агент.</i>
<br><b>2.</b> Асоба, якая з'яўляецца стаўленікам каго-н., служыць чыім-н. інтарэсам. <i>Агенты імперыялізму.</i>
<br><b>3.</b> Сакрэтны супрацоўнік разведкі якой-н. дзяржавы; шпіён. <i>Атраду таварыша Андрэя даручана ўстанавіць, ці не з'яўляецца гэты “бацька Рудольф” агентам гестапа.</i> Мікуліч.
<br>[Ад лац. agens, agentis — дзейны.]

@<b>аг<u>е</u>нт/2</b><sup>2</sup>, -а, <i>М</i> -нце, <i>м. Кніжн.</i> Прычына, якая выклікае тыя або іншыя з'явы ў прыродзе. <i>Мікробы, вірусы — інфекцыйныя агенты.</i>

@<b>агент<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Разведвальная служба, якая арганізоўваецца для збірання сакрэтных звестак і правядзення падрыўной работы.
<br><b>2.</b> <i>зб.</i> Агенты (<i>гл.</i> агент<sup>1</sup> у 3 знач.). <i>Варожая агентура.</i>

@<b>агент<u>у</u>рны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агентуры (у 1 знач.). <i>Агентурныя звесткі. Агентурная разведка.</i>

@<b>аг<u>е</u>нцкі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агента<sup>1</sup> (у 1 знач.), звязаны з ім.

@<b>аг<u>е</u>нцтва</b>, -а, <i>н.</i> Прадстаўніцтва, аддзяленне якой-н. установы ці прадпрыемства. <i>Гандлёвае, паштовае, страхавое агенцтва.</i>
<br>// Установа інфармацыйнага, пасрэдніцкага характару. <i>Інфармацыйнае агенцтва. Тэлеграфнае агенцтва.</i>

@<b>аг<u>е</u>ньчык</b>, -а і -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> -у. <i>Памянш.-ласк. да</i> агонь (у 1 знач.). <i>Каля зямлянкі тут прыветна Гарэў агеньчык чуць прыкметна.</i> Колас. <i>Задрыжалі рукі, і сэрца ўсхадзілася хутка, хутка, калі цьмяны агеньчык запалкі аблізаў па чарзе кожны</i> з <i>шнуроў.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> -а. Святло ад чаго-н. у выглядзе кропкі; плямка святла. <i>Зялёны агеньчык тралейбуса. Агеньчык цыгаркі.</i>
<br>// <i>перан.</i> Бляск вачэй (звычайна як адлюстраванне якога-н. унутранага стану чалавека). <i>Зноў успыхнулі ў вачах Любы ранейшыя смяшлівыя агеньчыкі.</i> Васілевіч.
<br><b>3.</b> <i>-у; перан.</i> Захапленне, запал, уздым. <i>Міша Казлоў не любіць высокіх слоў: энтузіязм, камсамольскі агеньчык, працоўны ўздым. Ахвота да працы ў яго — патрэба душы.</i> Мыслівец.
<br>◊ <b>На агеньчык (зайсці, забегчы)</b> — зайсці да каго-н. мімаходам, убачыўшы ў вокнах святло.

@<b>агіб<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца.
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> абагнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агібаць.

@<b>агіб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> абагнуць. <i>Алесь хадзіў каля крынічкі, Што з лесу тут жа выцякала І дужкай хату агібала.</i> Колас.

@<b>аг<u>і</u>да</b>, -ы, <i>ДМ</i> -дзе, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Вельмі непрыемнае пачуццё, якое выклікаецца кім-, чым-н. <i>[Юлька] адразу заўважыла, што.. [Андрыян] вельмі п'яны, і скаланулася ад агіды і страху.</i> Марціновіч.
<br><b>2.</b> <i>Лаянк.</i> Нягоднік, паскуднік. <i>Зірнуў на Богута Даніла, як на агіду, на брыду.</i> Колас.

@<b>аг<u>і</u>длівасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агідлівага.

@<b>аг<u>і</u>длівы</b>, -ая, -ае. Які выказвае агіду, поўны агіды да каго-, чаго-н. <i>Лясніцкі.. уздрыгнуў ад раптоўнага прыліву гневу і агідлівай пагарды да гэтага чалавека [Гаруна], якому вельмі доўгі час яны [партызаны] без сумнення верылі.</i> Шамякін.

@<b>аг<u>і</u>днасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агіднага.

@<b>аг<u>і</u>днік</b>, -а, <i>м. Лаянк.</i> Нягоднік, паганец, брыдота. <i>[Ліндэ:] — Даволі глядзець, як звер, на свайго гаспадара... На свайго карміцеля... Чуеш, агіднік?</i> Бядуля.

@<b>аг<u>і</u>дніца</b>, -ы, <i>ж. Жан. да</i> агіднік.

@<b>аг<u>і</u>дны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які выклікае агіду (у 1 знач.). <i>Агідны пах. Агідная лаянка.</i> □ <i>Нечым страшным і пачварным аддало ў першы момант ад.. [нямецкай вінтоўкі], усё роўна як ад агіднай змяі.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> Вельмі дрэнны, брыдкі, гадкі. <i>Бюракратызм.. — адзін з самых агідных перажыткаў мінуўшчыны.</i> “Полымя”.

@<b>агін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i> Ухіляцца ад непасрэднага ўдзелу ў працы; туляцца, гультаяваць. <i>Усе працуюць старанна, ніхто не агінаецца.</i> Чарнышэвіч. — <i>Раз! Два! Узялі! — чуваць голас Марынчука. Хто пяўся з усяе сілы, а хто агінаўся, а каму проста нельга было даступіцца.</i> С.Александровіч.
<br>// Ухіляцца ад адказу, гутаркі, кампаніі і пад. <i>Дзверы на работу замкнуты, падтрымкі няма, кожны агінаецца пры сустрэчы, каб і самому не падпасці пад падазрэнне.</i> Лужанін.

@<b>агін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. Тое, што і абгінаць.

@<b>аг<u>і</u>т...</b> Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае слову агітацыйны, напрыклад: <b>агітбрыгада, агітпункт</b>.

@<b>агітав<u>а</u>ць</b>, -т<u>у</u>ю, -т<u>у</u>еш, -т<u>у</u>е; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Займацца агітацыяй (у 1 знач.). <i>Трэба мець на ўвазе, што ў гэтай выбарчай кампаніі кожнаму агітатару прыйдзецца агітаваць адначасова за некалькіх кандыдатаў у дэпутаты мясцовых Саветаў.</i> “Звязда”. <i>Самае большае, што маглі зрабіць камсамольцы, гэта агітаваць за таварыства.</i> Крапіва.
<br><b>2.</b> <i>каго. Разм.</i> Пераконваць у чым-н., схіляць да чаго-н.; угаворваць. <i>Астатнія [вучні] аднесліся да гуртка з іроніяй, кпілі, бяскрыўдна жартавалі: кожны агітаваў суседа, а сам не запісваўся.</i> Шамякін.

@<b>агіт<u>а</u>тар</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Той, хто вядзе агітацыю (у 1 знач.). <i>Палітычны, камсамольскі, прафесійны агітатар.</i>
<br><b>2.</b> Тое, пры дапамозе чаго вядзецца агітацыя. <i>Газета — не толькі калектыўны прапагандыст і калектыўны агітатар, але таксама і калектыўны арганізатар.</i> Ленін.

@<b>агіт<u>а</u>тарскі</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агітатара.

@<b>агітац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агітацыі (у 1 знач.). <i>Агітацыйны калектыў. Агітацыйны плакат. Агітацыйная работа. Агітацыйная літаратура.</i>

@<b>агіт<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Вусная або праз друк дзейнасць, якая мае сваёй мэтай палітычнае ўздзеянне на свядомасць і настрой мас, распаўсюджванне сярод іх пэўных ідэй і лозунгаў. <i>Камуністычная агітацыя. Масавая палітычная агітацыя. Наглядная агітацыя. Перадвыбарчая агітацыя. Сродкі агітацыі.</i>
<br><b>2.</b> <i>Разм. Дзеянне паводле дзеясл.</i> агітаваць (у 2 знач.).
<br>[Ад лац. agitatio — прывядзенне ў рух.]

@<b>агітбрыг<u>а</u>да</b>, -ы, <i>ДМ.</i> -дзе, <i>ж.</i> Агітацыйная брыгада, якая вядзе агітацыйна-масавую прапаганду. <i>Часта перад механізатарамі выступае агітбрыгада раённага дома культуры.</i> “Звязда”.

@<b>аг<u>і</u>тка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж. Разм.</i> Твор літаратуры, жывапісу і пад., які ставіць толькі агітацыйныя мэты і не ўлічвае мастацкага боку. <i>Палітычная агітка.</i> □ <i>Няўжо такі выдатны верш? Прачытаў. Нічога асаблівага. Так сабе агітка.</i> Сабаленка.

@<b>агіткалект<u>ы</u>ў</b>, -т<u>ы</u>ву, <i>м.</i> Калектыў агітатараў, які ствараецца пры пярвічных арганізацыях КПСС для вядзення агітацыйнай работы сярод насельніцтва.

@<b>агітм<u>а</u>савы</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агітацыйнай, грамадска-палітычнай работы сярод мас.

@<b>агітплак<u>а</u>т</b>, -а, <i>М</i> -к<u>а</u>це, <i>м.</i> Спецыяльны плакат з агітацыйным зместам. <i>Усе.. разнавіднасці мастацкай зброі.. скарыстоўвае Максім Танк на старонках агітплаката “Раздавім фашысцкую гадзіну”.</i> Бугаёў.

@<b>агітп<u>о</u>езд</b>, -а, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i> Спецыяльна абсталяваны чыгуначны састаў, што выкарыстоўваецца як рухомы агітпункт.

@<b>агітпр<u>о</u>п</b>, -а, <i>м.</i> Скарочаная назва аддзелаў агітацыі і прапаганды пры ЦК і мясцовых камітэтах ВКП (б), якая ўжывалася да 1934 г.

@<b>агітп<u>у</u>нкт</b>, -а, <i>М</i> -кце, <i>м.</i> Агітацыйны пункт (мясцовая ўстанова, якая вядзе масава-палітычную работу сярод насельніцтва).

@<b>агія...</b> Першая частка запазычаных складаных слоў царкоўнага паходжання, якая адпавядае слову святы, напрыклад; <b>агіябіягр<u>а</u>фія, агіягр<u>а</u>фія</b> і інш.

@<b>агіяграф<u>і</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агіяграфіі. <i>Агіяграфічная літаратура.</i>

@<b>агіягр<u>а</u>фія</b>, -і, <i>ж.</i> Від хрысціянскай літаратуры, які складаецца з апісанняў жыцця святых.
<br>[Грэч. hagios — святы і grapho — пішу.]

@<b>аглаб<u>е</u>лька</b>, -і, <i>ДМ</i> -льцы; <i>Р мн.</i> -лек; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Памянш. да</i> аглобля. <i>Яўген Пятровіч рушыў за Колем, які моцна абхапіў рукамі тонкія аглабелькі.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> Дужка ў акулярах, якая закладваецца за вуха. <i>Доктар зірнуў спадылба на ўсіх нас праз свае акуляры, у якіх чамусьці не было правай аглабелькі.</i> Сабаленка.

@<b>аглаб<u>е</u>льны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аглоблі.
<br>◊ <b>Аглабельная крытыка</b> <i>гл.</i> крытыка.

@<b>аглаб<u>і</u>на</b>, -ы, <i>ж.</i> Біла, якім мацуюцца лёсткі ў драбінах. <i>Шэя трошкі падбег, узяўшыся за лейцы, потым ёмка ўскочыў на кончык восі і прысеў перш на аглабіне, потым перамясціўся ў перадок.</i> Гартны.

@<b>агламер<u>а</u>т</b>, -у, <i>М</i> -раце, <i>м. Спец.</i>
<br><b>1.</b> Рыхлае скапленне розных горных парод і мінералаў.
<br><b>2.</b> Спечаная ў кавалкі дробная або пылападобная руда.

@<b>агламер<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Атрыманне вялікіх кавалкаў з рыхлых дробных руд, пылападобных матэрыялаў шляхам спякання.

@<b>аглапар<u>ы</u>т</b>, -у, <i>м.</i> Будаўнічы матэрыял порыстай структуры. <i>Гліністы аглапарыт.</i>

@<b>аглапар<u>ы</u>тавы</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да аглапарыту. <i>Аглапарытавы шчэбень.</i>

@<b>агл<u>е</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агледзець.

@<b>агл<u>е</u>дзецца</b>, -джуся, -дзішся, -дзіцца; <i>заг.</i> агледзься; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Паглядзець вакол сябе, па баках. <i>[Настаўнік] зняў акуляры, па прывычцы працёр іх хусцінкай, адзеў і агледзеўся навокал.</i> Даніленка.
<br><b>2.</b> Звыкнуцца, асвойтацца з новымі абставінамі. <i>Не паспелі агледзецца [дзеці] — дзяжурны абвясціў канец перапынку, пара было збірацца ў дарогу.</i> Пальчэўскі.
<br><b>3.</b> Хапіцца, апамятацца; заўважыць што-н. <i>Пакуль людзі агледзеліся, Сымон уцёк.</i> Бядуля. <i>Злосная Валя ўвайшла ў Любіну кватэра, не думаючы, і толькі там агледзелася, што яе акружае.</i> Чорны.
<br>◊ <b>Не паспець агледзецца, як...</b> <i>гл.</i> паспець.

@<b>агл<u>е</u>дзець</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>заг.</i> агледзь; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Акінуць позіркам, разгледзець з усіх бакоў. <i>Агледзеў майстар камень ды выкаваў з яго споднік для млынавых жорнаў.</i> Якімовіч.
<br>// Пазнаёміцца, разглядаючы прадмет за прадметам. <i>За дзень звяно ў сталіцы На вуліцах і пляцах Агледзела святліцы, Тэатры і палацы.</i> Аўрамчык.
<br><b>2.</b> Заглянуць усюды, шукаючы каго-, чаго-н. <i>Міколка агледзеў вагон — няма дзеда.</i> Лынькоў.
<br><b>3.</b> Выпадкова ці знарок адшукаць, напаткаць прыхаванае. <i>Назаўтра раніцай агледзеў.. [Максімку] дворнік і выгнаў мятлою вон.</i> Якімовіч.
<br><b>3.</b> Абследаваць, вызначыць стан здароўя арганізма або асобнага органа шляхам агляду, выслухвання і пад. <i>Устрывожаная,.. [Граноўская] агледзела нагу. Рана была невялікая.</i> Гурскі.
<br><b>5.</b> Прывесці ў парадак; падправіць, паднавіць. <i>Агледзеў іх [будынкі] Антось, падправіў І шулы новыя паставіў У гнілы паркан.</i> Колас.

@<b>агл<u>е</u>дзіны</b>, -дзін; <i>адз. няма.</i>
<br><b>1.</b> Агляд каго-, чаго-н. з мэтай знаёмства. <i>Агледзіны пінкавіцкіх мясцін мы, вядома, пачалі з будынка былой школы, у якой больш чым паўвека таму назад працаваў вялікі паэт.</i> С.Александровіч. — <i>А цяпер хадзем на агледзіны да той затокі. Можа там і арэхаў зусім няма, — пажартаваў ляснік.</i> Дубоўка.
<br><b>2.</b> Бытавы абрад знаёмства жаніха і яго сваякоў з нявестай. <i>Была турбота [у Ганны] пра тое, каб не спатыкнуцца ў чым-небудзь на агледзінах, усё зрабіць так, як трэба, не паказаць сябе недарэкаю.. Назаўтра, у нядзелю, былі змовіны.</i> Мележ.

@<b>агл<u>о</u>блі</b>, аглаб<u>е</u>ль, <i>Д</i> агл<u>о</u>блям; <i>адз.</i> <b>агл<u>о</u>бля</b>, -і, <i>ж.</i> Пара жардзін, прымацаваных канцамі да пярэдняй восі воза, у якія запрагаюць каня.
<br>◊ <b>(Быць) у аглоблях</b> — выконваць якія-н. цяжкія абавязкі. <b>Запрэгчы ў аглоблі</b> <i>гл.</i> запрэгчы. <b>Ні па кані ні па аглоблях</b> <i>гл.</i> конь. <b>Павярнуць (завярнуць) аглоблі</b> <i>гл.</i> павярнуць.

@<b>агл<u>у</u>хлы</b>, -ая, -ае. Які стаў глухім. <i>Аглухлы чалавек.</i>

@<b>агл<u>у</u>хнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>пр.</i> агл<u>у</u>х, -ла; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Страціць пачуццё слыху; стаць глухім, — <i>Ты што?! — грымнуў гаспадар кулаком па стале. — Аглухла?..</i> Бажко. <i>Такі шум, гоман на кірмашы, што чалавек ледзь не аглух.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> Стаць прыглушаным, заціхнуць (пра гукі). <i>Гудок паравоза раптоўна аглух.</i>

@<b>аглуш<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Здольны аглушыць, вельмі моцны, гучны. <i>Пярэдні паравоз узняўся і павіс у вогненным смерчы — шалёна круціліся на месцы калёсы. Усё гэта цягнулася долю секунды і — рассыпалася, распалася ў аглушальным грукаце.</i> Лынькоў.

@<b>агл<u>у</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аглушыць.

@<b>аглуш<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> аглушыць.

@<b>агл<u>у</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> аглушыць.

@<b>аглуш<u>ы</u>цца</b>, агл<u>у</u>шыцца; <i>зак.</i> Напоўніцца аглушальнымі гукамі (пра паветра, прастору). <i>Праз хвілін дзесяць бор аглушыўся грымотным выбухам.</i> Якімовіч.

@<b>аглуш<u>ы</u>ць</b>, аглуш<u>у</u>, агл<u>у</u>шыш, агл<u>у</u>шыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Моцным гукам, шумам часова пазбавіць здольнасці чуць. <i>Асляпіў горад сваім святлом, аглушыў грукатам, здзівіў сваёй прыгажосцю.</i> Каваль. <i>Свет страсянуўся, жудасны гук аглушыў яго, і стала цёмна.</i> Чорны.
<br>// <i>перан.</i> Напоўніць аглушальнымі гукамі (паветра, прастору). <i>Калі, бывала, грому ўдары аглушаць ціхае сяло, на фоне цёмна-сіняй хмары мільгае белае крыло.</i> Вялюгін.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Моцна ўдарыць па галаве; ударам давесці да непрытомнасці. <i>Дзед непрыкметна падабраўся кустамі да карнікаў і, высока ўзмахнуўшы дубінай, аглушыў аднаго ў зялёнай касцы.</i> Шчарбатаў.
<br>// <i>перан.</i> Чым-н. нечаканым моцна ўразіць, ашаламіць. <i>Не сказаць, каб Сымона Чуйку вельмі аглушыла навіна, што ягонага Рыгора няма на лесапільні ўжо можа больш за тры гады.</i> Чорны. <i>Гітлераўцы разлічвалі, што начное забойства страшэнна ўразіць людзей, аглушыць іх.</i> Шамякін.
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Выпіць вялікую дозу чаго-н. (гарэлкі, спірту). <i>[Міхась] выняў з кішэні портак паўлітроўку. — Поўненькая. З чырвонай галоўкай. Адну такую, Вася, сам аглушыў.</i> Брыль.

@<b>аглуш<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> аглушаць — аглушыць (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Страта звонкім гукам звонкасці і пераход яго ў адпаведны глухі.

@<b>агл<u>я</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> агледзець (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> Абследаванне якога-н. аб'екта для выяўлення або праверкі яго стану. <i>Тэхнічны агляд. Медыцынскі агляд.</i>
<br><b>3.</b> Афіцыйнае інспектаванне войск камандаваннем на парадзе.
<br><b>4.</b> Грамадская праверка, паказ чаго-н. <i>Рэспубліканскі агляд мастацкай самадзейнасці.</i>
<br><b>5.</b> Кароткае паведамленне пра з'явы, падзеі, факты, якім-н. чынам звязаныя паміж сабою. <i>Міжнародны агляд. Агляд творчасці пісьменніка. Агляд газет.</i>

@<b>агл<u>я</u>давы</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да агляду (у 2 знач.).

@<b>агляд<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м.</i> Аўтар газетнага, часопіснага і інш. агляду навін за пэўны час. <i>Спартыўны аглядальнік. Міжнародны аглядальнік.</i>

@<b>агляд<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> аглядаць — агледзець (у 1 знач.).

@<b>агляд<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аглянуцца (у 1 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аглядаць.

@<b>агляд<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> агледзець.

@<b>агл<u>я</u>двацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аглянуцца. <i>Ішла.. [жанчына] чамусьці крадком і ўвесь час аглядвалася.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аглядваць.

@<b>агл<u>я</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агледзець (у 1, 2 і 4 знач.).

@<b>агл<u>я</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> аглядацца — агледзецца (у 1—2 знач.), аглянуцца (у 1—2 знач.).
<br><b>2.</b> Асцярожныя, баязлівыя адносіны ў дзеяннях; асцярога. <i>[Вера:] — У гэтых словах — уся наша Таня, з яе аглядкамі на заўтра.</i> Машара.
<br>◊ <b>Без аглядкі</b> (бегчы, імчацца, дзейнічаць і пад.) — а) бегчы вельмі хутка, з усіх сіл, не аглядваючыся. <i>Алесь без вопраткі і босы Бяжыць у снег, праставалосы, За хлеў ён чэша без аглядкі: — А во яны! а во “начаткі”!</i> Колас; б) рабіць што-н. рашуча, не вагаючыся; в) рабіць што-н. бесклапотна, не звяртаючы ўвагі ні на што. <b>З аглядкай</b> — асцярожна, прадбачліва; прыглядаючыся да другіх.

@<b>агл<u>я</u>днасць</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Уласцівасць агляднага; аглядны характар чаго-н.
<br><b>2.</b> Асцярожнасць, прадуманасць дзеянняў, учынкаў. <i>Такая агляднасць Вачынскай кінулася мне ў вочы.</i> Пестрак.

@<b>агл<u>я</u>дны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які можна агледзець, акінуць, ахапіць поглядам.
<br><b>2.</b> Які з'яўляецца аглядам (у 3 знач.). <i>Аглядны артыкул.</i>
<br><b>3.</b> Які мае дачыненне да афіцыйнага інспектавання, праверкі.

@<b>агл<u>я</u>дчык</b>, -а, <i>м.</i> Службовая асоба, якая робіць агляд чаго-н. з мэтай праверкі. <i>Аглядчык вагонаў. Аглядчык засцерагальных лямпаў.</i>

@<b>аглян<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Паглядзець, павярнуўшы галаву назад; азірнуцца. <i>Вольга Віктараўна ідзе борзда, ні разу назад не аглянулася. Лабановіч стаіць, пазірае ёй услед.</i> Колас.
<br>// <i>перан.</i> Кінуць погляд на мінулае, каб даць яму новую ацэнку. <i>Вялікі Кастрычнік даў магчымасць беларускім пісьменнікам аглянуцца з вышыні заваёў сацыялістычнай рэвалюцыі на мінулае свайго народа.</i> Дзюбайла.
<br><b>2.</b> Паглядзець вакол сябе. <i>Лясніцкі памаўчаў, аглянуўся навокал і панізіў голас.</i> Шамякін.
<br><b>3.</b> Апамятацца, заўважыць, прыкмеціць. <i>І дзядзька наш не аглянуўся, Як і яго людская хваля Нясла, бы шчэпку ў перавале.</i> Колас.
<br>◊ <b>Не паспець аглянуцца, як ...</b> <i>гл.</i> Паспець.

@<b>агл<u>я</u>нуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак., каго-што.</i> Акінуць позіркам. <i>Міхал падыдзе і прыстане, І лаву жыцейка агляне.</i> Колас.

@<b>агнастыц<u>ы</u>зм</b>, -у, <i>м. Спец.</i> Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое адмаўляе магчымасць пазнання аб'ектыўнага свету як крыніцы нашых адчуванняў.
<br>[Ад грэч. agnōstos — невядомы.]

@<b>агнаст<u>ы</u>чны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Які мае дачыненне да агнастыцызму, агностыка.

@<b>агнездав<u>а</u>цца</b>, агнязд<u>у</u>юся, агнязд<u>у</u>ешся, агнязд<u>у</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> (<i>1 і 2 ас не ўжыв.).</i> Звіць сабе гняздо дзе-н. (пра птушак). <i>Высокай, разгалістай стала ігруша. Цыбаты бусел агнездаваўся на ёй.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пасяліцца (пра людзей). — <i>Хату там купіў [дзед] і пераехаў у Жалезінкі. А потым ужо, як сталі зямлю даваць, у Ходараве агнездаваўся.</i> Масарэнка.

@<b>агнёвы</b>, -ая, -ае. Тое, што і агнявы. <i>Агнёвае мора пажару.</i> □ <i>Іх [людзей] злучыў спеў гудкоў, Спаяў стук малаткоў. У іх сэрцах агнёвая зорнасць.</i> Журба. <i>Там, дзе сонца агнёвымі крыллямі Хоча слёзы балота выпіць, Шэпча хвалямі ціха гуллівымі Чараўніца — Прыгожая Прыпяць.</i> Чарот. <i>[Раіса] захаплялася.. [Лясніцкім], усміхалася яму такой чароўнай даверлівай усмешкай, ад якой гарэла агнёвай радасцю сэрца.</i> Зарэцкі.

@<b>агнёўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нёўцы; <i>Р мн.</i> -нёвак; <i>ж.</i> Невялікі матыль — шкоднік раслін. <i>З доследаў Краснаярскага інстытута лесу і драўніны.. было вядома, што ў Сібіры такія прышчэпы псуе шышкавая агнёўка, ад якой там ратуюцца або пастаю ДДТ, або апырскваннем.</i> Дубоўка.

@<b>агн<u>і</u>сты</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які свеціцца, як агонь. <i>Агністая чырвань на ўсходзе Адсвечвае, грае пажарам.</i> Колас. <i>Лес зашумеў мацней, захістаўся. Збоку бліснула яркая агністая паласа.</i> Якімовіч.
<br>// Падобны колерам да агню; які адлівае фарбамі агню. <i>З табою, клён, я разважаю. З тваёй агністай галавой.</i> Броўка.
<br>// Пякучы, гарачы, як агонь. <i>Усё дзіка, пустынна імшыцца, Агністая спёка стаіць.</i> Багдановіч.
<br><b>2.</b> Палымяны, бліскучы, які ззяе ад узрушэння і пачуцця (пра вочы, позірк). <i>Цёмны сад-вінаград, Цвет бяленькі вішнёвы, — І агністы пагляд, І гарачыя словы.</i> Багдановіч. 
<br>// <i>перан.</i> Палымяны, страсны. <i>Любіў жыццё, свабоду я Душой сваёй агністай...</i> Броўка.
<br>// Натхняльны, страсны. <i>Сотні тысяч галодных Узнімаюць, як сцяг, Два агністыя словы: — Мір і хлеб!</i> Глебка.

@<b>агн<u>і</u>ца</b>, -ы, <i>ж.</i> Невялікая пасудзіна з кнотам, якая напаўняецца драўняным маслам і запальваецца перад абразамі; лампада. <i>Па харомах вяльмож і царкоўных званіцах Анямеў п'яны спеў і патухлі агніцы.</i> Бядуля.

@<b>агн<u>і</u>шча</b>, -а, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Гіст.</i> Прыстасаванне, дзе ў старажытнасці распальвалі і зберагалі агонь.
<br><b>2.</b> Месца лакалізацыі чаго-н., крыніца, з якой што-н. пашыраецца.

@<b>агн<u>о</u>стык</b>, -а, <i>м.</i> Паслядоўнік агнастыцызму.

@<b>агня...</b> Першая частка складаных слоў, якая адпавядае слову агонь, напрыклад: <b>агнястр<u>э</u>льны, агнякр<u>ы</u>лы</b> і пад.

@<b>агняв<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е.
<br><b>1.</b> Які мае дачыненне да агню. <i>Агнявыя ўспышкі.</i> □ <i>Густое воблака дыму, апярэдзіўшы агнявую лавіну і цяжка пераплыўшы па прыгнутых калоссях, раптам накіравалася да лесу.</i> Кулакоўскі. <i>Як высокае залатое жыта пад ветрам, хістаецца полымя, то сцелючыся над долам агнявымі пасмамі, то яркімі стужкамі ўзвіваючыся ўгору.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Які мае колер агню; ярка-чырвоны. <i>І песня, і людзі, і агнявыя пад сонцам грывы коней — усё ляцела бурай-віхурай уперад ды ўперад.</i> Лынькоў. <i>Агнявыя валаконцы Ткуцца ў шоўк чырвоны — Гэта хмаркі ладзяць сонцу І дзяньку кароны.</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Які выпраменьвае яркае святло; бліскучы. <i>Свеціць ласкай з высі агнявое сонца, Хараства красою свет ўвесь адзяе...</i> Гурло.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Палымяны, гарачы, парывісты. <i>Гэта здарэнне, гэты агнявы пацалунак панны Ядвісі напоўніў.. [Лабановіча] шчасцем.</i> Колас. <i>У век наш крытыкі сур'ёзнай І самакрытык агнявых Мы падыходзім вельмі грозна Не да сябе, а да другіх.</i> Купала.
<br>// Напоўнены напружанай барацьбой, бурнымі падзеямі. <i>Паэт [Дудар] не можа без захаплення, без гордасці гаварыць аб “агнявой нашай эры”.</i> Ярош.
<br><b>5.</b> Звязаны з абстрэлам, стральбой. <i>Яшчэ агнявы налёт артылерыі не скончыўся, як былі заўважаны танкі.</i> Гурскі.
<br>○ <b>Агнявая заслона</b> <i>гл.</i> заслона. <b>Агнявая кропка</b> <i>гл.</i> кропка. <b>Агнявая пазіцыя</b> <i>гл.</i> пазіцыя (у 2 знач.). <b>Агнявы рубеж</b> <i>гл.</i> рубеж. <b>Агнявыя сродкі</b> <i>гл.</i> сродак.

@<b>агн<u>я</u>здоўвацца</b>, -аецца. <i>Незак. да</i> агнездавацца.

@<b>агнямёт</b>, -а, <i>М</i> -мёце, <i>м.</i> Зброя, якая паражае праціўніка струменем агню.

@<b>агнястр<u>э</u>льны</b>, -ая, -ае. У выразах: <b>агнястрэльная зброя</b> <i>гл.</i> зброя; <b>агнястрэльная рана</b> <i>гл.</i> рана; <b>агнястрэльныя прыпасы</b> <i>гл.</i> прыпас

@<b>агняцв<u>е</u>т</b>, -у, <i>М</i> -цв<u>е</u>це, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і братаўка.
<br><b>2.</b> Агульная назва дарагіх камяпёў.

@<b>аг<u>о</u>йтацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак. Разм.</i> Прывыкнуць да чаго-н., асвойтацца. <i>Каменнаму трэба быць, каб жыць у сям'і Верамейчыкаў.. Ды агойталася [Зося] ужо трохі за колькі год, прывыкла да грызні.</i> Крапіва.

@<b>аг<u>о</u>ленасць</b>, -і, ж. Уласцівасць аголенага (у 2 знач.).

@<b>аг<u>о</u>лены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агаліць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Без адзення; голы. <i>Сумны, паніклы і ў той жа час суровы ў сваім маўчанні, з аголенай галавой,.. [вайсковец] доўга аглядаў запусцелае селішча.</i> Ракітны.
<br>// Пазбаўлены покрыва. <i>Аголенае карэнне дрэў.</i>
<br>// Пазбаўлены верхняга слоя; бачны, не прыкрыты. <i>Аголеныя горныя пароды.</i>
<br>// Пазбаўлены расліннасці (пра мясцовасць). <i>Неба абложанае нізкімі хмарамі, здавалася, усё цяжэй навісла над аголенай зямлёй.</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>у знач. прым.</i> Выняты з ножнаў. <i>Казакі з аголенымі шаблямі, з гіканнем праімчаліся паўз яго [Юткевіча].</i> Мікуліч.
<br><b>3.</b> <i>перан.; у знач. прым.</i> Відавочны па сваёй сутнасці, непрыкрыты. <i>Аголены цынізм. Аголеная праўда.</i>

@<b>аг<u>о</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> агольваць — агаліць (у 1, 2, 4 знач.).

@<b>аг<u>о</u>львацца</b>, -аюся, -аешся, -аецда. <i>Незак. да</i> агаліцца.

@<b>аг<u>о</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ас. <i>Незак. да</i> агаліць.

@<b>аг<u>о</u>нія</b>, і, <i>ж.</i> Перадсмяротны стан арганізма, кананне. <i>Вепр дзіка рохкнуў, выскачыў з рову і ўпаў на снег з разарваным жыватом і з выпаўшымі вантробамі, б'ючыся ў страшнай перадсмяротнай агоніі.</i> Колас.
<br>[Грэч. agōnia — змаганне.]

@<b>аг<u>о</u>нь</b>, агн<u>ю</u>, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Распаленыя газы, якія вылучаюцца пры гарэнні і ярка свецяцца; полымя. Уся <i>станцыя гарэла, і дождж, хоць і быў моцны, аднак не меў сілы заліць гэтае мора агню.</i> Шамякін. <i>Агонь весела пабег ад снапа да снапа, салома затрашчала.</i> Якімовіч.
<br><b>2.</b> Падпаленая куча дроў, галля, ламачча і пад.; вогнішча. <i>Назбіраўшы яшчэ сушняку, Міколка з дзедам расклалі невялікі агонь.</i> Лынькоў.
<br><b>3.</b> Святло ад асвятляльных прыстасаванняў; светлавая кропка. <i>У куткавым пакоі ў Няслаўскіх гарэў агонь, хоць на вуліцы яшчэ добра відно было.</i> Мурашка. <i>У хаце гарбатага краўца Лапінкі снедалі пры агні.</i> Брыль.
<br>// <i>перан.</i> Бляск у вачах ад узбуджэння, страсці. <i>Цёмныя вочы Дакутовіча свяціліся такім агнём, што Жэня зразумеў: яго сябра ведае нейкую надзвычайную таямніцу.</i> Шчарбатаў.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Палымянасць, жвавасць, душэўны ўздым. <i>Яе, крылатую, цаню, Яна вялікай славы варта, Крыніца творчага агню — Загартаваная упартасць.</i> Хведаровіч. <i>Твар.. [Себастыяна] быў халодны. Цеплыня і агонь гарэлі ў ім у глыбіні.</i> Чорны. <i>Навошта кветкі? У сэрцы Без іх агню хапае.</i> Калачынскі.
<br>// Пра быстрага і бойкага чалавека. — <i>Слаўная ў Булыгі наймічка, да чаго ж спрытная і ваяўнічая! Агонь! Такой, браце, пальца ў рот не кладзі... — сказаў адзін з парабкоў.</i> Бажко. <i>Сумеўся Богут з неспадзевы, Нагладзіў вус, пачухаў скронь — Ого, якія яе [Марыны] спевы! Ох, не кабеціна— агонь!</i> Колас. <i>Як што робіць — агонь, а як што зробіць — у агонь.</i> Прымаўка.
<br><b>5.</b> Ружэйная, артылерыйская стральба. <i>Адкрыць агонь. Весці агонь. Прыцэльны, беспрыцэльны агонь.</i> □ <i>Нашай групе трэба было адцягнуць на сябе агонь праціўніка, пакуль асноўныя часці.. наблізяцца з супрацьлеглага боку і пойдуць на штурм.</i> Карпюк.
<br>// Ваенная каманда. — <i>Агонь па ворагу! — камандую я, яшчэ зусім не ведаючы, якое выбраць рашэнне.</i> Якімовіч.
<br>○ <b>Адамаў агонь</b> — павышэнне тэмпературы ў час хваробы. <b>Антонаў агонь</b> — заражэнне крыві, гангрэна. <b>Беглы агонь</b> — часты артылерыйскі агонь, які вядзецца самастойна кожнай гарматай. <b>Бенгальскі агонь</b> — яркае белае ці каляровае полымя, якое ўтвараецца пры гарэнні спецыяльнага саставу (з берталетавай солі, серы і інш.), а таксама сам феерверачны агонь. <b>Блукаючыя агні</b> — блакітныя языкі полымя, што паяўляюцца ноччу на балоце ў выніку згарання газу метану, які вылучаецца пры гніенні. <b>Вечны агонь</b> — агонь, які пастаянна гарыць каля помнікаў, магіл загінуўшых герояў як сімвал бяссмерця іх славы. <b>Кінжальны агонь</b> — агонь гармат, кулямётаў, які адкрываецца раптоўна на блізкай адлегласці. <b>Лінія агню</b> — рубеж на пярэднім краі, з якога вядзецца стральба па праціўніку. <b>Праметэеў агонь</b> — нязгаснае ўнутранае імкненне да дасягнення высокіх мэт, да шчасця ўсіх людзей. <b>Сустрэчны агонь</b> — агонь, які вядзецца ў адказ на агонь праціўніка. <b>Шквальны агонь —</b> інтэнсіўны, масіраваны агонь.
<br>◊ <b>Агнём і мячом</b> — з бязлітаснай жорсткасцю. <b>Агонь яго ведае</b> — невядома. <b>Баяцца як агню</b> <i>гл.</i> баяцца. <b>Гарэць (сінім) агнём</b> <i>гл.</i> гарэць. <b>(Днём) з агнём не знойдзеш</b> <i>гл.</i> знайсці. <b>Жартаваць (гуляць) з агнём</b> <i>гл.</i> жартаваць. <b>Жыць як агонь з вадою</b> <i>гл.</i> жыць. <b>З агню ды ў полымя</b> — з адной непрыемнасці ў другую, яшчэ большую. <b>(Круціцца) як скурат на агні</b> <i>гл.</i> скурат. <b>Падліць масла ў агонь</b> <i>гл.</i> падліць. <b>Пайсці агнём</b> <i>гл.</i> пайсці. <b>Паміж двух агнёў</b> — пра становішча, калі небяспека пагражае з двух бакоў. <b>Прайсці (праз) агонь, ваду і медныя трубы</b> <i>гл.</i> прайсці. <b>Пусціць з агнём</b> <i>гл.</i> пусціць. <b>У агонь і ваду (кінуцца, пайсці)</b> — пра гатоўнасць ахвяраваць сабой дзеля каго-, чаго-н. <b>Як агню ўхапіўшы —</b> вельмі хутка.

@<b>аг<u>о</u>раны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агораць.

@<b>аг<u>о</u>раць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што.</i> Набыць што-н. з вялікімі цяжкасцямі. <i>[Гушка] адчуў, як радасная надзея яго ўсяго ўскалыхнула: сярод добрых людзей, разам з імі, ён як-небудзь агорае сабе зямлі крыху і пачне жыць па-чалавечы.</i> Чорны.
<br>// Справіцца з чым-н.; здолець зрабіць што-н. <i>Агораць хату.</i>

@<b>аг<u>о</u>рклы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Пра тое, што набыло горкі смак. <i>Не спазнаўшы месяца мядовага, Яблынькі прачнуліся удовымі, Доляй падзяліліся з рабінамі — Дзічкамі агорклымі зрабіліся.</i> Барадулін.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Пра тое, што надакучыла, абрыдла. <i>З двара пачуўся так добра знаёмы, такі ўжо агорклы голас: “Мар-ры!”</i> Брыль.
<br>// Невыносны, цяжкі. <i>[Язэп:] — Як там маці? [Даша:] — Нічога... І зноў настала агорклая цішыня.</i> Асіпенка.

@<b>аг<u>о</u>ркнуць</b>, -не; <i>пр.</i> аг<u>о</u>рк, -ла і аг<u>о</u>ркнуў, -нула; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і згоркнуць.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Вельмі надакучыць, абрыдзець. <i>Толькі цікуе [сталяр] спадылба, як той воўк, — сказала мама. — А робіць — ну, што мокрае гарыць. Агоркла ўжо глядзець на гэту работу...</i> Брыль.
<br>// Стаць невыносным, цяжкім. <i>Жыў ён [муж] бедна. Спадзяваўся Свой прыдбаць куточак, Хату вывесці, зямелькі Прыкупіць шматочак, Бо агоркнуў хлеб батрацкі.</i> Колас.

@<b>аг<u>о</u>рнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агарнуць.

@<b>аг<u>о</u>ртвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> агарнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> агортваць.

@<b>аг<u>о</u>ртваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агарнуць.

@<b>агра...</b> Першая частка складанаскарочаных слоў, якая адпавядае слову агранамічны, напрыклад: <b>агравучоба, аграгурток, аграпрыём, агралабараторыя, аграмерапрыемства, аграфізіка</b>.
<br>[Грэч. agr<u>о</u>s — поле.]

@<b>аграб<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аграбаць — агрэбці.

@<b>аграб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> агрэбці.

@<b>агр<u>а</u>біць</b>, -блю, -біш, -біць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Сілай адабраць у каго-н. маёмасць, грошы; абрабаваць. <i>Разам з тым [Гамыра] займаўся і бандыцтвам, выходзячы на дарогу. Аграбіў аднаго доктара, падманам заклікаўшы яго да “хворага”.</i> Колас.
<br>// Выкрасці чужую маёмасць. <i>Аграбіць кватэру, магазін.</i>
<br><b>2.</b> Забраць, абрабаваць паборамі; абабраць.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Пазбавіць духоўных сіл; апустошыць.

@<b>аграбл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аграбіць.

@<b>агр<u>а</u>блены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аграбіць.

@<b>аграг<u>о</u>рад</b>, -а, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i> Вялікі сельскі населены пункт, які пабудаваны па тыпу горада і які з'яўляецца цэнтрам буйной вытворчай сельскагаспадарчай адзінкі. <i>—Памятаеш, — з задавальненнем успамінае.. [Міхал], — як былі загаварылі ў нас пра будаўніцтва аграгарадоў.</i> Васілевіч.

@<b>агракліматал<u>о</u>гія</b>, -і, <i>ж.</i> Раздзел кліматалогіі, які вывучае клімат як фактар сельскагаспадарчай вытворчасці.

@<b>агракульт<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж.</i> Сістэма мерапрыемстваў, накіраваных на павышэнне культуры земляробства.

@<b>агракульт<u>у</u>рны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агракультуры. <i>Агракультурныя мерапрыемствы.</i>

@<b>агралесамеліярац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Звязаны з агралесамеліярацыяй. <i>Агралесамеліярацыйныя мерапрыемствы.</i>

@<b>агралесамеліяр<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i> Лесаводчыя мерапрыемствы, накіраваныя на паляпшэнне кліматычных і глебавых умоў для атрымання высокіх ураджаяў.

@<b>аграм<u>а</u>да</b>, -ы, <i>М</i> -дзе, <i>ж.</i> Што-н. велізарнае, агромністае; глыба, гмах; аграмадзіна. <i>Аграмады гор. Белая аграмада Эльбруса. Каменныя аграмады пірамід.</i> □ <i>Як змрочныя здані, з пустымі вачамі Стаялі муроў аграмады, Трывожнымі днямі, даўгімі начамі Не ціхла вакол кананада.</i> Хведаровіч.

@<b>аграм<u>а</u>джанне</b>, -я, <i>н. Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аграмадзіць і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> аграмаджвацца аграмадзіцца.

@<b>аграм<u>а</u>джаны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Кніжн. Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аграмадзіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> У якім індывідуальныя, прыватныя сродкі вытворчасці ператвораны ў калектыўна-грамадскія.

@<b>аграм<u>а</u>джванне</b>, -я, <i>н. Кніжн. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аграмаджваць — аграмадзіць.

@<b>аграм<u>а</u>джвацца</b>, -аецца; <i>незак. Кніжн.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> аграмадзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> аграмаджваць.

@<b>аграм<u>а</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Кніжн. Незак. да</i> аграмадзіць.

@<b>аграм<u>а</u>дзіна</b>, -ы, <i>ж.</i> Прадмет вельмі вялікіх памераў. <i>Цагляная аграмадзіна ў чатыры паверхі высілася насупраць гарадскога парка.</i> Бядуля. <i>Скалануўшыся ўсёй сваёй аграмадзінай, параход з палёгкай выныраў, задзіраючы мокры нос аж пад самыя хмары.</i> Лынькоў.

@<b>аграм<u>а</u>дзіцца</b>, -дзіцца; <i>зак.</i> Ператварыцца з індывідуальнага, прыватнага ў калектыўна-грамадскае (пра сродкі вытворчасці, гаспадарчыя аб'екты і пад.).

@<b>аграм<u>а</u>дзіць</b>, -джу, -дзіш, -дзіць; <i>зак., што.</i> Ператварыць індывідуальнае, прыватнае (сродкі вытворчасці, гаспадарчыя аб'екты і пад.) у калектыўна-грамадскае; абагуліць. <i>Аграмадзіць зямлю, жывёлу.</i>

@<b>аграм<u>а</u>дны</b>, -ая, -ае. Незвычайна вялікі. <i>Над будынкам вакзала калыхаўся аграмадны чырвоны сцяг.</i> Лынькоў. <i>Туман насунуўся разам з адлігай з захаду і за тыдзень з'еў аграмадныя гурбы снегу.</i> Алешка.

@<b>аграмеліярац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да аграмеліярацыі.

@<b>аграмеліяр<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i> Сістэма асушальных або арашальных мерапрыемстваў, накіраваных на павышэнне ўрадлівасці глебы.

@<b>агранам<u>і</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аграноміі. <i>Агранамічная навука.</i>

@<b>агр<u>а</u>нены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> аграніць.

@<b>агран<u>і</u>ць</b>, -н<u>ю</u>, -н<u>і</u>ш, -н<u>і</u>ць; <i>зак., што.</i> Механічным спосабам зрабіць на чым-н. (камені, шкле) грані, канты.

@<b>агран<u>о</u>м</b>, -а, м. Спецыяліст у галіне аграноміі; арганізатар сельскагаспадарчай вытворчасці. <i>Участковы аграном. Аграном-палявод.</i>
<br>[Грэч. agros — поле і nomos — закон.]

@<b>агран<u>о</u>мія</b>, -і, <i>ж.</i> Навука пра земляробства.
<br>[Грэч. agronomia.]

@<b>агр<u>а</u>ньванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> аграньваць — аграніць.

@<b>агр<u>а</u>ньваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>што. Незак. да</i> аграніць.

@<b>агр<u>а</u>рнік</b>, -а, <i>м. Разм.</i> Спецыяліст па аграрных пытаннях.

@<b>агр<u>а</u>рны</b>, -ая, -ае. Сельскагаспадарчы, звязаны з землекарыстаннем, землеўладаннем. <i>Аграрная краіна. Аграрная палітыка. Аграрная праграма. Аграрнае пытанне. Аграрнае заканадаўства. Аграрны крызіс. Аграрны раён. Аграрны рух.</i>
<br>[Лац. agrarius.]

@<b>агр<u>а</u>рый</b>, -я, <i>ж. Кніжн.</i>
<br><b>1.</b> Буйны землеўладальнік, памешчык-абшарнік.
<br><b>2.</b> Член партыі буйных землеўладальнікаў, адной з найбольш рэакцыйных арганізацый у капіталістычных краінах.
<br>[Ад лац. agrarius — зямельны.]

@<b>аграт<u>э</u>хнік</b>, -а, <i>м.</i> Спецыяліст у галіне агратэхнікі.

@<b>аграт<u>э</u>хніка</b>, -і, <i>ДМ</i> -ніцы, <i>ж.</i> Сістэма прыёмаў вырошчвання сельскагаспадарчых культур.

@<b>агратэхн<u>і</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да агратэхнікі. <i>Агратэхнічныя мерапрыемствы. Агратэхнічныя курсы.</i>

@<b>агр<u>а</u>фка</b>, -і, <i>ДМ</i> -фцы; <i>Р мн.</i> -фак; <i>ж. Разм.</i> Своеасаблівая шпілька, якая ўжываецца для прымацавання чаго-н. да адзення, змацавання тканін; англійская шпілька. — <i>Міша, — пазвала.. [жанчына] раптам маленькага хлопчыка.. — Я табе, сынок, пакладу ў кішэню ключ, а каб не згубіў, прышпілю аграфкай.</i> Карпюк.
<br>[Фр. agrafe.]

@<b>аграх<u>і</u>мік</b>, -а, м. Спецыяліст у галіне аграхіміі.

@<b>аграхім<u>і</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аграхіміі. <i>Аграхімічная лабараторыя.</i>

@<b>аграх<u>і</u>мія</b>, -і, <i>ж.</i> Навука пра жыўленне раслін, выкарыстанне ўгнаенняў і хімічных сродкаў абароны раслін з мэтай атрымання высокіх устойлівых ураджаяў.

@<b>агр<u>о</u>мністы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Вельмі вялікі памерамі, аб'ёмам. <i>Як нейкі востраў на агромністым блюдзе чаратовых балот, маляўніча выступаў старадаўні горад, важнейшы цэнтр неабсяжнага Палесся.</i> Колас. <i>Ад агромністых хвой засталіся толькі пашчапаныя пні.</i> Лынькоў. <i>Ні раённы гарадок, ні нават Бабруйск ніяк не маглі раўняцца з гэтым агромністым, такім неспакойным горадам.</i> Мележ.
<br>// Вельмі вялікі па колькасці; шматлікі. <i>А хто там ідзе, а хто там ідзе У агромністай такой грамадзе? — Беларусы.</i> Купала. <i>Агромністая армія.. застыла насцярожана, чакаючы жаданага слова каманды.</i> Мележ.
<br><b>2.</b> Вельмі вялікі па сіле, глыбіні выяўлення. <i>Як у маўклівых, скупых словах выказаць тое агромністае, багатае пачуццё, якое ў ім [Тураўцу] жыве?</i> Мележ. <i>У гэтым маналогу — ніводнага халоднага, абыякавага слова, усё дыхае агнём агромністага ўзрушэння.</i> Бярозкін.

@<b>агруб<u>е</u>ласць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агрубелага.

@<b>агруб<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які стаў шорсткім, цвёрдым, шурпатым (пра скуру, паверхню чаго-н.). <i>Агрубелая скура.</i> □ <i>Туга сцягнуты шнурок не паддаваўся агрубелым пальцам.</i> Лынькоў.
<br>// Які стаў больш грубым, нізкім (пра голас).
<br>// <i>перан.</i> Які страціў вастрыню, сілу. <i>Агрубелы слых. Агрубелы нюх.</i>
<br><b>2.</b> Які стаў вонкава нязграбны, страціў мяккасць, тонкасць (пра аблічча, выгляд). <i>Праз люстэрка мне добра відзён яго [Сцяпана Рыгоравіча] твар — са складкамі маршчын, крыху агрубелы, напэўна, ад марозу.</i> Кірэйчык.
<br>// Які страціў душэўную далікатнасць, стаў менш чулым, чэрствым. <i>Агрубелая натура. Агрубелы чалавек.</i>

@<b>агруб<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Стан паводле знач. дзеясл.</i> агрубець.

@<b>агруб<u>е</u>ць</b>, -<u>е</u>ю, -<u>е</u>еш, -<u>е</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Стаць шорсткім, цвёрдым, шурпатым (пра скуру, паверхню чаго-н.). <i>Бачыць.. [Дуню] хацелася інакшай: не ў гэтым каляным брызенце — камбінезоне, не з рукамі, што, безумоўна, агрубеюць.., а заўсёды светлай, прыгожай.</i> Хадкевіч.
<br>// Стаць больш грубым, нізкім (пра голас).
<br>// <i>перан.</i> Страціць вастрыню, сілу. <i>Слых ад кананады агрубеў, Сонца задыхаецца ад дыму.</i> Панчанка.
<br><b>2.</b> Стаць вонкава нязграбным, страціць мяккасць, тонкасць (пра аблічча, выгляд).
<br>// Страціць душэўную далікатнасць, стаць менш чулым, чэрствым. <i>За гэту страшную пару незлічоных людскіх пакут Глечык ужо агрубеў нутром.</i> Быкаў.

@<b>агруб<u>і</u>ць</b>, агрубл<u>ю</u>, агр<u>у</u>біш, агр<u>у</u>біць; <i>зак., што.</i> Зрабіць грубейшым, пазбавіць тонкасці. <i>Многія не паспелі Закончыць дзесяты клас. Сонца, сівер і слота Твары ім агрубілі.</i> Бураўкін.
<br>// Спрасціць; падаць што-н. у занадта абагуленым, прымітыўным выглядзе.

@<b>агрубл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> агрубляць — агрубіць.

@<b>агрубл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> агрубляць.

@<b>агрубл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> агрубіць.

@<b>агр<u>ы</u>зак</b>, -зка, <i>м.</i> Абгрызены кавалак, недаедзеная частка чаго-н. <i>Агрызак яблыка.</i> □ <i>На стале і пад сталом валяліся крошкі, агрызкі селядцоў, скарынкі хлеба і коркі ад бутэлек.</i> Колас.
<br>// Рэшта якога-н. прадмета, малапрыдатная для ўжывання. <i>Агрызак алоўка.</i>
<br>// <i>перан. Зневаж.</i> Пра чалавека і інш., якімі пагарджаюць, якія не заслугоўваюць павагі. <i>[Анікей:] — Мы, рабочыя, прымусім гэты агрызак з царскага стала [Дзяржаўную думу] яшчэ не так заварушыцца.</i> Гартны.

@<b>агрыз<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> агрызнуцца.

@<b>агрызн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Злосна забурчаць ці забрахаць, пагражаючы ўкусіць таго, хто закрануў (у адносінах да некаторых жывёл). <i>Нават самы добры кот, калі хто нечакана смаргане яго за хвост, агрызнецца.</i> Гарэцкі.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Груба, са злосцю адказаць на чыё-н. пытанне, заўвагу. — <i>Ды маўчы ты, — агрызнуўся на жонку Лявон.</i> Сабаленка. <i>Не хацелася яму [Саньку] аддаваць сваю вушанку чужому хлапцу. Але ж гэты чорны прыстаў... Смала, а не чалавек... Ды Сідараў, пэўна, не ўмеў і агрызнуцца добра.</i> Чыгрынаў.
<br>// Аказаць супраціўленне. <i>Спачатку нехта ўдарыў з вінтоўкі, потым на голас вінтоўкі злосна агрызнуўся і кулямёт.</i> Шашкоў.

@<b>агрыкульт<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж. Уст.</i> Тое, што і агракультура.

@<b>агрыкульт<u>у</u>рны</b>, -ая, -ае. <i>Уст.</i> Тое, што і агракультурны.

@<b>агр<u>э</u>бваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агрэбці.

@<b>агр<u>э</u>бены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агрэбці.

@<b>агр<u>э</u>бкі</b>, -аў; <i>адз. няма. Разм.</i> Рэшткі сена пасля стагавання, накладвання воза і пад. — <i>На, яшчэ на рубель пакладзі агрэбкі. Закуска ж з цябе, помні, — ускінуў Чачык некалькі ахапкаў сябру пад ногі.</i> Пташнікаў.

@<b>агр<u>э</u>бці</b>, аграб<u>у</u>, аграб<u>е</u>ш, аграб<u>е</u>; аграбём, аграбяц<u>е</u>; <i>пр.</i> агр<u>о</u>б, агр<u>э</u>бла і аграбл<u>а</u>; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абгрэбці.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Згрэбці ўсё з якой-н. плошчы, <i>[Дзядзька:] — Агрэблі мы так свае соткі, зірнулі, і страх нас узяў — было поле зялёнае, а стала чорнае, толькі вяршочкі зялёныя з зямлі вытыкаюцца.</i> Палтаран.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Атрымаць, здабыць, захапіць што-н. у вялікай колькасці. <i>[Ціток:] — Каб нам з вамі папалам дзесятую долю таго, што агроб наш Іван, то мы б з вамі, пане мой, азалаціліся б.</i> Лобан.

@<b>агрэг<u>а</u>т</b>, -а і -у, <i>М</i> -г<u>а</u>це, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> -а. Канструктыўнае спалучэнне ў адно цэлае некалькіх машын, апаратаў для эфектыўнай сумеснай работы. <i>Новы матор паставілі, перагрэвы зніклі, агрэгат мог працаваць хоць і цэлыя суткі без перапынку.</i> Кулакоўскі.
<br>// Складаная частка машыны, апарата, якая ўяўляецца як адзінае цэлае, напрыклад, рухавік аўтамабіля, каробка перадач.
<br><b>2.</b> -у. Сукупнасць мінералаў, якія складаюць горную пароду. <i>Кожная калаідальная частачка прадстаўляе сабой агрэгат з сукупнасці многіх малекул.</i> Гаркуша.
<br>// Усякае рэчыва, утворанае механічным спалучэннем аднародных або разнародных частак.
<br>[Ад лац. aggregatus — сабраны, злучаны.]

@<b>агрэг<u>а</u>тны</b>, -ая, -ае. Які мае асаблівасці агрэгата (агрэгату). <i>Агрэгатныя станкі. Агрэгатны стан рэчыва.</i>

@<b>агрэм<u>а</u>н</b>, -у, <i>м.</i> Згода ўрада адной дзяржавы прыняць асобу, прапанаваную іншай дзяржавай у якасці яе дыпламатычнага прадстаўніка.
<br>[Ад фр. agrément — згода.]

@<b>агр<u>э</u>сар</b>, -а, <i>м.</i> Той, хто нападае, ажыццяўляе агрэсію; захопнік. <i>Імперыялістычны агрэсар. Патэнцыяльны агрэсар.</i>

@<b>агрэс<u>і</u>ўнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Імкненне да развязвання грабежніцкай імперыялістычнай вайны; захопніцкая палітыка.
<br>// Актыўнае праяўленне варожасці. <i>Бяссілле і перапалох пастуха прыспешваюць звера, прыдаюць яму агрэсіўнасць і рашучасць.</i> Масарэнка.

@<b>агрэс<u>і</u>ўны</b>, -ая, -ае. Захопніцкі. <i>Агрэсіўная акцыя, палітыка, Агрэсіўны блок. Агрэсіўныя сілы.</i>
<br>// Варожы, наступальны. <i>Агрэсіўны тон. Агрэсіўныя дзеянні.</i>

@<b>агр<u>э</u>сія</b>, -і, <i>ж.</i> Узброены напад адной краіны на другую з мэтай захопу чужой тэрыторыі, заняволення народаў, эканамічнага ці палітычнага падпарадкавання. <i>Ваенная, імперыялістычная, узброеная агрэсія.</i> □ <i>На зброю агрэсіі — атамны гром.. Навекі сваю забарону кладзём.</i> Танк.
<br>[Лац. aggressio — прыступ, напад.]

@<b>агр<u>э</u>ст</b>, <i>-у, М</i> -сце, <i>м., зб.</i>
<br><b>1.</b> Кустовая садова-ягадная расліна сямейства агрэставых. <i>Ад шашы дом аддзяляўся садам з чатырох яблынь і кустамі агрэсту і парэчак.</i> Маўр.
<br><b>2.</b> Кісла-салодкія ягады гэтай расліны.

@<b>агр<u>э</u>ставы</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які мае адносіны да агрэсту, з'яўляецца агрэстам. <i>Агрэставы куст.</i>
<br>// Прыгатаваны з агрэсту, з агрэстам. <i>Агрэставае варэнне.</i>
<br><b>2.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>агр<u>э</u>ставыя</b>, -ых. Сямейства двухдольных раслін, да якога адносяцца агрэст, парэчкі і інш.

@<b>агр<u>э</u>х</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Дрэнна ўзараная, прапушчаная пры ворыве лапіна на полі. <i>Вунь на жытнёвым масіве відаць незасеяныя ўвосень палоскі-агрэхі, парослыя пырнікам і лебядой.</i> Хадкевіч. У <i>ворыве агрэхі — у кішэні прарэхі.</i> Прыказка.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Усякія недаробкі, недагляды. <i>Моўныя агрэхі. Агрэхі ў працы.</i>

@<b>агр<u>э</u>ць</b>, агр<u>э</u>ю, агр<u>э</u>еш, агр<u>э</u>е; <i>зак., каго-што. Разм.</i> Моцна ўдарыць; выцяць. <i>Агрэць палкай каго-небудзь.</i>

@<b>аг<u>у</u></b>, <i>выкл.</i>
<br><b>1.</b> Узаемнае акліканне з мэтай знайсці або не згубіць адзін аднаго. <i>Рыгор яшчэ раз махнуў капелюшом, крыкнуў: агу! і яны [Рыгор і Зося] сышлі са сценкі...</i> Гартны.
<br><b>2.</b> Зварот да малога дзіцяці з мэтай забавіць яго. <i>— Агу, агу!.. Разумны ж які!..</i> Мележ.

@<b>аг<u>у</u>зак</b>, -зка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Сцягновая частка мясной тушы.
<br><b>2.</b> Скура з задняй часткі жывёліны.
<br><b>3.</b> Тое, што і камель.

@<b>аг<u>у</u>каць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак. Разм.</i> Вымаўляць “агу”. <i>Малы задаволена вадзіў чорнымі гузікамі вачэй, агукаў таксама задаволена нешта сабе пад нос.</i> Васілевіч.

@<b>аг<u>у</u>лам</b>, <i>прысл.</i>
<br><b>1.</b> Усе разам, гуртам. Рабіць што-н. агулам. <i>[Рыгор:] — Ураднік, старшына, стражнік, поп, нават дзесяцкія — усе агулам глумяцца з бедняка.</i> Гартны.
<br><b>2.</b> Усё, адразу, цалкам (купіць, прадаць). <i>[Сымон Рапецька:] — Сурвіла купляе [зямлю] у пана агулам, а людзям будзе па кавалку перапрадаваць.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Неканкрэтна, не звяртаючы ўвагі на дэталі, на паасобныя факты. <i>[Паходня:] — Давай не агулам, а канкрэтна разбяромся ў фактах.</i> Хадкевіч.

@<b>аг<u>у</u>льна</b>, <i>прысл.</i>
<br><b>1.</b> У агульных рысах, без падрабязнасцей і дэталей.
<br><b>2.</b> Усё адразу, цалкам. <i>Было так цёмна, прытульна, У гразі-балоце ўсё агульна: Як печ, як столь, і сцены, лавы.</i> Колас.

@<b>агульна...</b> Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) агульны, адзіны, абавязковы для ўсіх і ўсяго ў межах, вызначаных другой часткай слова, напрыклад: <b>агульнагарадскі, агульнавайсковы, агульнаславянскі</b>; 2) уласцівы ўсім тым, хто названы або ўсяму таму, што названа ў друг частцы слова, напрыклад: <b>агульначалавечы, агульнадэмакратычны</b>; 3) які датычыцца ўсіх і пашыраецца на ўсіх; уласцівы ўсім (пра якасць, уласцівасць, названую ў другой частцы складанага слова), напрыклад: <b>агульнаабавязковы, агульнавядомы, агульнакарысны</b>; 4) які закранае самае галоўнае, істотнае, не прыватны, не спецыяльны, напрыклад: <b>агульнаадукацыйны, агульнатэарэтычны</b>.

@<b>агульнаабавязк<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Абавязковы для ўсіх. <i>Агульнаабавязковая павіннасць. Агульнаабавязковы этап развіцця.</i>

@<b>агульнаадукац<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Які дае не спецыяльную, а агульную адукацыю. <i>Агульнаадукацыйная школа. Агульнаадукацыйныя курсы.</i>
<br>// Звязаны з агульнай адукацыяй. <i>Агульнаадукацыйныя прадметы.</i>

@<b>агульнаарм<u>е</u>йскі</b>, -ая, -ае. Адзіны, абавязковы для ўсёй арміі. <i>Агульнаармейская дысцыпліна.</i>

@<b>агульнавайск<u>о</u>вы</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсіх родаў войск; які ахоплівае ўсе роды войск. <i>Агульнавайсковая тактыка. Агульнавайсковы штаб.</i>

@<b>агульнавяд<u>о</u>ма</b>, <i>безас., у знач. вык.</i> Аб усеагульным веданні чаго-н. <i>Агульнавядома, што велічнае заўсёды простае, вычварнасць рассейвае ўяўленні аб узнёслым і велічным.</i> У.Калеснік.

@<b>агульнавяд<u>о</u>масць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агульнавядомага. <i>Агульнавядомасць факта.</i>

@<b>агульнавяд<u>о</u>мы</b>, -ая, -ае. Вядомы ўсім. <i>Агульнавядомыя рэчы.</i>

@<b>агульнагарадск<u>і</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е. Агульны для ўсяго горада; аб'ядноўвае ўсе гарадскія арганізацыі, мерапрыемствы. <i>Агульнагарадская дэманстрацыя. Агульнагарадскі суботнік.</i>

@<b>агульнадаст<u>у</u>пнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агульнадаступнага. <i>Агульнадаступнасць адукацыі.</i>

@<b>агульнадаст<u>у</u>пны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Даступны ўсім для карыстання, куплі і інш. <i>Агульнадаступныя культурна-асветныя ўстановы. Агульнадаступная цана.</i>
<br><b>2.</b> Зразумелы ўсім. <i>Агульнадаступная музыка.</i>

@<b>агульнадзярж<u>а</u>ўны</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсёй дзяржавы, які датычыць усёй дзяржавы. <i>Агульнадзяржаўны план. Агульнадзяржаўныя накапленні.</i>

@<b>агульнадэмакрат<u>ы</u>чны</b>, -ая, -ае. Уласцівы дэмакратычнаму руху ў цэлым, без класавага раздзялення. <i>Агульнадэмакратычная аснова. Агульнадэмакратычны рух за мір.</i>

@<b>агульнаж<u>ы</u>цце</b>, -я, <i>н.</i> Грамадскае жыццё, нормы, уклад грамадскага жыцця. <i>Трэба забяспечыць больш дзейсную прапаганду норм сацыялістычнага агульнажыцця.</i> “Звязда”. <i>[Веньямін] даўно прызвычаіўся да агульнажыцця і можа не зважаць на шум, які трывае ў інтэрнаце ледзь не круглыя суткі.</i> Навуменка.

@<b>агульнажыццёвы</b>, -ая, -ае. Звязаны са звычайным, штодзённым жыццём. <i>Агульнажыццёвыя інтарэсы.</i>

@<b>агульназав<u>о</u>дскі</b>, -ая, -ае. Агульны для ўсяго завода. <i>Агульназаводскае планаванне.</i>

@<b>агульназразум<u>е</u>лы</b>, -ая, -ае. Зразумелы для ўсіх; даступны разуменню кожнага. <i>Агульназразумелы выраз. Агульназразумелы план дзеяння.</i>

@<b>агульнакар<u>ы</u>сны</b>, -ая, -ае. Карысны ўсім. <i>Агульнакарысная праца. Агульнакарысная справа.</i>

@<b>агульнакл<u>а</u>савы</b>, -ая, -ае. Які аб'ядноўвае ўвесь клас, уласцівы ўсяму класу. <i>Агульнакласавая барацьба.</i>

@<b>агульнанар<u>о</u>дны</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсяго народу; які належыць усяму народу. <i>Агульнанародная ўласнасць. Агульнанародныя патрэбы. Агульнанародная мараль.</i>
<br>// Такі, у якім удзельнічае ўвесь народ; усенародны. <i>Агульнанародная справа.</i>

@<b>агульнанацыян<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсёй нацыі; які ахоплівае ўсю нацыю. <i>Агульнанацыянальная мова. Агульнанацыянальная задача. Агульнанацыянальнае значэнне.</i>

@<b>агульнапаліт<u>ы</u>чны</b>, -ая, -ае. Звязаны з галоўнымі, агульнымі пытаннямі палітыкі. <i>Агульнапалітычнае значэнне. Агульнапалітычная падрыхтоўка. Агульнапалітычная частка даклада.</i>

@<b>агульнапарт<u>ы</u>йны</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсёй партыі; які ахоплівае ўсю партыю. <i>Агульнапартыйная справа.</i>

@<b>агульнапаш<u>ы</u>раны</b>, -ая, -ае. Пашыраны скрозь, сярод усіх. <i>Агульнапашыраная з'ява.</i>

@<b>агульнапрызн<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. Прызнаны ўсімі. <i>Агульнапрызнаны факт.</i>

@<b>агульнапрын<u>я</u>ты</b>, -ая, -ае. Звычайны, прыняты ўсімі; які прымяняецца ўсімі. <i>Агульнапрыняты пункт гледжання.</i>

@<b>агульнараспаўс<u>ю</u>джаны</b>, -ая, -ае. Распаўсюджаны сярод усіх. <i>Агульнараспаўсюджаны погляд.</i>

@<b>агульнарэспублік<u>а</u>нскі</b>, -ая, -ае. Агульны для ўсёй рэспублікі; распаўсюджаны па ўсёй рэспубліцы. <i>Агульнарэспубліканскі план. Агульнарэспубліканскія паказчыкі вытворчасці.</i>

@<b>агульнаса<u>ю</u>зны</b>, -ая, -ае. Агульны, адзіны для ўсяго Савецкага Саюза; які пашыраецца на ўвесь Савецкі Саюз. <i>Агульнасаюзнае заканадаўства. Агульнасаюзнае міністэрства.</i>

@<b>аг<u>у</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Адзінства, непарыўнасць, супадзенне. <i>Агульнасць ідэйных пазіцый. Агульнасць класавых інтарэсаў.</i>

@<b>агульнатэарэт<u>ы</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае агульнае тэарэтычнае значэнне; які ахоплівае асноўныя тэарэтычныя пытанні пэўнай галіны ведаў. <i>Агульнатэарэтычныя прынцыпы. Агульнатэарэтычныя пытанні мовазнаўства.</i>

@<b>агульнаўжыв<u>а</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць агульнаўжывальнага. <i>Агульнаўжывальнасць слова.</i>

@<b>агульнаўжыв<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які ўсімі ўжываецца, усімі выкарыстоўваецца. <i>Агульнаўжывальны сродак. Агульнаўжывальны выраз.</i>

@<b>агульнаўстан<u>о</u>ўлены</b>, -ая, -ае. Устаноўлены для ўсіх або ўсімі. <i>Агульнаўстаноўленыя правілы прыёму. Агульнаўстаноўлены парадак.</i>

@<b>агульначалав<u>е</u>чы</b>, -ая, -ае. Уласцівы ўсім людзям, усяму чалавецтву, які датычыцца ўсіх людзей. <i>Агульначалавечая мараль.</i>

@<b>аг<u>у</u>льны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які ажыццяўляецца ўсімі, у якім усе ўдзельнічаюць. <i>Агульная справа.</i> □ <i>— Хлопцы, дзяўчаты, давайце танцаваць! Агульныя танцы! — камандаваў Андрэй.</i> Дуброўскі.
<br><b>2.</b> Які належыць усім (пэўнай групе, калектыву) ; калектыўны. <i>Дубейка пахадзіў па парабках, гаворачы, што трэба заводзіць агульную гаспадарку.</i> Скрыган. <i>Калгасны свіран, ну, як сонца, Святлее беллю сваіх сцен. А паглядзіце на гумёнца — Прад ім старыя гумны — тлен. Прасторна, светла ў ім, утульна. Зірнеш — каўказская гара. А колькі зложана дабра. То — ўсё калгасны скарб агульны.</i> Колас.
<br>// Прызначаны для сумеснага карыстання. <i>Агульная кухня.</i> □ <i>Было некалькі агульных пакояў, дзе ў вольны час заўсёды шмат збіралася людзей.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> Які аб'ядноўвае ўсіх у якую-н. групу, калектыў; сабраны ў адно цэлае. <i>Агульны сход. Агульны збор.</i>
<br><b>4.</b> Аднолькавы, уласцівы каму-н. адначасова з іншым (іншымі); той самы для аднаго і другога (другіх). <i>Агульная задача. Агульная мэта.</i> □ <i>Дзед Талаш палічыў сваім абавязкам не пакідаць Букрэя і партызан, і ён цвёрда пастанавіў падпарадкаваць свае асабістыя інтарэсы інтарэсам агульным.</i> Колас. <i>Доўга яшчэ не спалі ў зямлянцы, успаміналі даваенныя дні, колішнія сустрэчы, агульных знаёмых.</i> Лынькоў. <i>У Данусі і ў радысткі я знаходзіў штосьці агульнае.</i> Карпюк. <i>Розніца эпахальная! Але пры гэтай гістарычнай розніцы агульным паміж паэтамі [Міцкевічам і Купалам] было тое, што яны жылі інтарэсамі народа.</i> Палітыка.
<br>/ <i>у знач. наз.</i> <b>аг<u>у</u>льнае</b>, -ага, <i>н. Шмат агульнага маюць яны [навелы] з фальклорнымі казкамі.</i> Казека.
<br><b>5.</b> Які ахоплівае ўсіх і ўсё, пашыраецца на ўсіх і на ўсё навокал. <i>Агульнае правіла. Агульныя недахопы.</i> □ <i>Так, бяда наша агульная, і выбрацца з яе нялёгка, — загаварыў адзін камандзір.</i> Новікаў. <i>Да агульнага страху за хлопцаў і да гордасці імі ўпляталася., няўпэўненасць у тым, што і цяпер у іх нешта выйдзе.</i> Брыль.
<br>// Які распаўсюджваецца на ўвесь арганізм. <i>Агульная паўза сэрца.</i>
<br><b>6.</b> Які не мае спецыяльнага прызначэння. <i>Агульны вагон. Агульны стол. Агульная адукацыя.</i> □ <i>— Нічога, — сказала маці. — Пабудзе ў ізалятары дзень, а потым у агульны цялятнік пусцім [цялушку]. Яна ж амаль здаровая ўжо.</i> Даніленка.
<br><b>7.</b> Увесь, у поўным аб'ёме, сукупны. <i>Агульны аб'ём вытворчасці. Агульная плошча пасеваў.</i> □ <i>Гэта быў напрамак галоўнага ўдару. Ад удачы тут залежаў агульны поспех аперацыі.</i> Шамякін.
<br><b>8.</b> Які датычыцца асноў чаго-н. <i>Агульны курс матэматыкі.</i>
<br><b>9.</b> Які ўспрымаецца ў цэлым, без уліку дэталей, дробязей. <i>Агульнае ўражанне. Агульны ход падзей. Агульны план экспедыцыі.</i> □ <i>Было яшчэ невялікае дапаўненне да агульнага малюнка: некаторыя хаты стаялі з павыбіванымі вокнамі і знятымі з крукоў сенечнымі дзвярыма.</i> Чорны.
<br>// Галоўны, вызначальны, асноўны. <i>Агульная накіраванасць твора. Агульны напрамак дзейнасці.</i>
<br><b>10.</b> Схематычны, павярхоўны, неканкрэтны. <i>Агульныя распараджэнні. Агульныя апісанні.</i> □ <i>Надзя суцяшала як магла, але сама адчувала, што ўсе гэтыя суцяшэнні, супакаенні былі такімі агульнымі, такімі ўмоўнымі, што яна і сама ў іх не верыла.</i> Лынькоў.
<br>○ <b>Агульны рынак</b> <i>гл.</i> рынак.
<br>◊ <b>Агульнае месца</b> <i>гл.</i> месца. <b>(Знайсці) агульную мову</b> <i>гл.</i> мова. <b>Прывесці да агульнага назоўніка</b> <i>гл.</i> прывесці. <b>У агульных рысах</b> <i>гл.</i> рыса.

@<b>аг<u>у</u>льшчына</b>, -ы, <i>ж.</i> Павярхоўнае асвятленне чаго-н.; схематычнасць, неканкрэтнасць. Я <i>рад, што заціхнуў агульшчыны гром: Час наш канкрэтны і хуткі.</i> Панчанка. <i>Асабліва лёгка тут [у публіцыстычных вершах] збіцца, на агульшчыну і рыторыку.</i> Бугаёў.

@<b>агур<u>о</u>к</b>, -рк<u>а</u>, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Агародная расліна сямейства гарбузовых з паўзучым сцяблом і зялёным прадаўгаватым плодам.
<br><b>2.</b> Плод гэтай расліны. <i>Насенны агурок.</i>

@<b>агур<u>о</u>чнік</b>, -у, <i>м., зб. Разм.</i> Агурочнае бацвінне. <i>[Круміньскі] доўга поўзаў, хаваючыся, па градах, шукаючы свістка ў гарбузах і ў агурочніку, і ў траве каля плоту.</i> Галавач.

@<b>агур<u>о</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да агуркоў. <i>Агурочны цвет.</i>

@<b>аг<u>у</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> агучыць.

@<b>аг<u>у</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> агучваць — агучыць.

@<b>аг<u>у</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> агучыць.

@<b>агуч<u>ы</u>ць</b>, агуч<u>у</u>, аг<u>у</u>чыш, аг<u>у</u>чыць; <i>зак., што.</i> Зрабіць гукавым (кінафільм).

@<b>ад</b>, <i>прыназ, з Р.</i> Спалучэнне з прыназоўнікам “ад” выражае:
<br><b><i>Прасторавыя адносіны</i></b>
<br><b>1.</b> Ужываецца пры абазначэнні месца, прадмета, ад якіх пачынаецца рух, перамяшчэнне каго-, чаго-н.; прыназоўнік “ад” у такім знач. процілеглы прыназоўнікам “да” і “к”. <i>Зірнуў.. спадылба Міколка, моўчкі адышоў ад бацькі.</i> Лынькоў. <i>Калі гаварыць праўду, то хлопцам не вельмі хацелася адыходзіць ад агню.</i> Кулакоўскі.
<br>// Ужываецца пры абазначэнні месца, пункта, ад якога ў пэўным напрамку пашыраецца, разыходзіцца, пачынаецца што-н. <i>Мястэчка малое: ад незабрукаванай плошчы разыходзіцца шэсць вуліц.</i> Брыль.
<br>// У злучэнні з прыназоўнікам “да” (ад — да <i>і</i> да — ад) і другім назоўнікам акрэслівае прастору, у межах якой адбываецца дзеянне, перамяшчэнне і г. д. <i>[Сенька:] —Пад самым Барысавам знялі з экспрэса маю Фаню — ездзілі мы тады ад Мінска да Уладзівастока.</i> Лынькоў.
<br>// У спалучэнні з прыназоўнікам “да” (ад— да) і другім назоўнікам ужываецца пры абазначэнні чарговасці, паслядоўнасці дзеяння. <i>Па гэтых сцежках можна было ісці па адным чалавеку ад купіны да купіны, месцамі прабіраючыся па бярвенцах-кладках.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Ужываецца пры абазначэнні месца, якое з'яўляецца зыходным пунктам пры вызначэнні месцазнаходжання чаго-н. <i>Скіп'ёўсяае Пераброддзе стаіць за сем кіламетраў ад вялікага мястэчка Якубавічы.</i> Чорны.
<br>// <i>У</i> злучэнні з прыназоўнікам “да” (ад —да <i>і</i> да — ад) і другім назоўнікам ужываецца пры абазначэнні адлегласці паміж чым-н., працягласці граніц чаго-н. <i>Да Ганусаў ад Глухога вострава было кіламетраў пяць на ўсход — у бок пазіцыі Чырвонай Арміі.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Ужываецца ў значэнні прыназоўнікаў “каля”, “збоку”, “непадалёку”, пры абазначэнні прадмета, на мяжы з якім адбываецца дзеянне. <i>Касіў ад ракі. Легчы ад сцяны.</i>
<br><b><i>Часавыя адносіны</i></b>
<br><b>4.</b> У спалучэнні з назоўнікам, які мае часавае значэнне, паказвае на момант, з якога пачынаецца якое-н. дзеянне, стан і пад. <i>Ад</i> <i>калыскі ў нас Пра Радзіму</i> — <i>найлепшыя думы.</i> Панчанка. <i>Вісарыён Коркія жыў у Тбілісі ад самай вясны.</i> Самуйлёнак.
<br>// У спалучэнні з прыназоўнікам “да” (ад — да <i>і</i> да — ад) і другім назоўнікам ужываецца пры абазначэнні адрэзка часу, у межах якога адбываецца дзеянне, захоўваецца стан і пад. <i>Ад вясны вясёлай, ранняй Да восені позняй Пяе поле трактарамі Весела, пагрозна.</i> Купала. — <i>Будзь здарова! — кажу школе, Сам — на луг, у лес, у поле. Там я з пугай- дратаванкай Аж да вечара ад ранку, Покуль мой атрад рагаты Не захоча зноў дахаты.</i> Крапіва.
<br><b>5.</b> Пры паўтарэнні назоўніка з часавым значэннем утварае прыслоўныя спалучэнні, якія ўказваюць на характар працякання дзеяння — перыядычнасць, паслядоўнасць, нарастанне інтэнсіўнасці яго і пад. <i>Год ад году.</i> □ <i>Пад самым вільчыкам час ад часу пераклікаюцца сонныя ластаўкі.</i> Навуменка.
<br><b>6.</b> Ужываецца пры абазначэнні прыкметы прадмета паводле часу яго ўзнікнення. Указ <i>Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 13 чэрвеня 1977 года.</i>
<br><b><i>Аб'ектныя адносіны</i></b>
<br><b>7.</b> Ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, з'явы, ад якіх зыходзіць што-н. <i>Ад мазаля тая радасць ідзе, ад работы.</i> Лынькоў. <i>Ад сонца Даніку не цёпла — цёпла ад бацькавага салдацкага башлыка, ад вялікага, з чужых плячэй, паўкажушка, ад хады па глыбокай сцежцы.</i> Брыль.
<br>// Ужываецца пры абазначэнні асобы, пад уздзеянне якой падпадае другая асоба ці прадмет. <i>Мне часта пападала ад сястры, але, улучыўшы хвілінку, я забываўся пра кару і зноў уцякаў.</i> Скрыган.
<br><b>8.</b> Ужываецца пры назве прадмета, ад якога аддзяляецца што-н. <i>Ад сасны адламалася вялікая галіна і павісла над галовамі.</i> Шамякін. <i>Ад родных ніў, ад роднай хаты У панскі двор дзеля красы Яны, бяздольныя, узяты Ткаць залатыя паясы.</i> Багдановіч.
<br>/ <i>у перан. ужыв. Ад неба адарваўся і зямлі не дастаў.</i> Прыказка.
<br>/ <i>у безас. ужыв. У Міці адлягло ад сэрца.</i> Навуменка.
<br>// Ужываецца пры ўказанні на цэлае, ад якога засталася толькі частка. <i>Ад залатой рукі першай у вёсцы жняі і праллі засталася толькі кукса.</i> Брыль.
<br><b>9.</b> Ужываецца пры назвах прадметаў, з'яў і пад., ад якіх пазбаўляюцца, якія ліквідуюцца дзеяннем, выражаным кіруючым словам. <i>Ачысціцца ад пылу.</i> □ <i>Навокал было пуста і ціха. Нават птушкі і тыя некуды пахаваліся ад спякоты.</i> Шамякін.
<br><b>10.</b> Ужываецца пры абазначэнні з'явы, стану, супраць і для папярэджання якіх выкарыстоўваецца што-н. <i>[Міхась:] — Мама шмат якія</i> <i>расліны ведае. Яна</i> <i>нават збірае іх.</i> <i>Тая,</i> <i>кажа, ад</i> <i>горла, а</i> <i>тая ад</i> <i>жывата.</i> Чарнышэвіч. <i>Ад</i> <i>старасці ды ад</i> <i>смерці няма лекаў на</i> <i>свеце.</i> Прыказка. 
<br><b>11.</b> Ужываецца пры абазначэнні грамадскага асяроддзя, арганізацыі, ад імя якіх дзейнічае, выступае хто-н. <i>Гаварылі выбарныя ад сялян. Вынесці падзяку ад усяго калектыву.</i>
<br><b>12.</b> Ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, з'явы, з якімі супастаўляюцца другія, падобныя да іх. <i>Аповесць адрозніваецца ад апавядання больш шырокім апохам жыццёвых з'яў.</i>
<br><b><i>Адносіны параўнання</i></b>
<br><b>13.</b> <i>Абл.</i> Ужываецца ў значэнні прыназоўніка “за” (звычайна пры вышэйшай і найвышэйшай ступені) пры ўказанні на прадмет, з якім у нейкіх адносінах параўноўваецца другі прадмет. <i>Пакінем спадчыну мы для патомкаў Інакшую ад той, Што ўзялі мы ад продкаў на абломках Гісторыі сваёй.</i> Купала.
<br><b><i>Азначальныя адносіны</i></b>
<br><b>14.</b> Ужываецца пры вызначэнні цэлага, асобнай часткай якога з'яўляецца прадмет, названы кіруючым назоўнікам. <i>Ключы ад кватэры. Струны ад гітары.</i> □ <i>Матка ўставала, ставіла самавар, раздзьмухваючы яго старой халяўкай ад ботаў.</i> Лынькоў.
<br>// Ужываецца пры абазначэнні прычыннай залежнасці чаго-н. <i>Цень ад бярозы. След ад калёс.</i>
<br><b>15.</b> У спалучэнні з лічэбнікам і прыназоўнікам “да” і другім лічэбнікам ужываецца пры вызначэнні велічыні, узросту, вагі, якія абмяжоўваюць што-н. <i>У сад прымаюцца дзеці ад трох да сямі год.</i>
<br>// У спалучэнні з прыназоўнікам “да” (ад — да) і другім назоўнікам або прыметнікам ужываецца пры абазначэнні поўнага ахопу ўсіх прадметаў, уласцівасцей і пад., пачынаючы ад дадзенага і канчаючы яшчэ якім-н. <i>На полі былі ўсе — ад старога да малога.</i>
<br><b><i>Адносіны прыналежнасці</i></b>
<br><b>16.</b> Ужываецца пры вызначэнні сферы дзейнасці асобы, названай кіруючым назоўнікам. <i>[Пан Мацкевіч-Цат:] Цясней нам сысціся даўно пара: Вы [кат] — ад пятлі, а я — ад пяра, А працуем над супольнай справай, Карыстаемся роўнаю славай.</i> Крапіва.
<br>// Пры вызначэнні грамадскага асяроддзя, арганізацыі, установы, прадстаўніком якіх з'яўляецца названая асоба. <i>Прадстаўнік ад райкома партыі.</i>
<br><b><i>Прычынныя адносіны</i></b>
<br><b>17.</b> У спалучэнні з назоўнікамі, якія выражаюць пачуцці, перажыванні, фізічныя адчуванні, ужываецца пры абазначэнні прычыны якога-н. дзеяння або стану. <i>Чырванець ад сораму.</i> □ <i>У Лёні аж голас задрыжаў ад хвалявання.</i> Кулакоўскі.
<br><b>18.</b> Ужываецца пры выражэнні падставы, матывіроўкі дзеяння або стану, названага кіруючым словам. <i>У Хомчыка ад усмешкі прыгнуўся яго крыху дзюбаты нос.</i> Пестрак. <i>Радзіўся новы рупны дзень Ад рос, ад сонца яркі.</i> Панчанка.
<br><b><i>Адносіны спосабу дзеяння</i></b>
<br><b>19.</b> Ва ўстойлівых прыслоўных спалучэннях ужываецца пры абазначэнні спосабу працякання дзеяння. <i>Пісаць ад рукі. Плаціць ад соткі.</i> □ <i>Міхаіл Андронавіч раззлаваўся. — Ведаю, ведаю... Ведаеш, дык дай параду, пагавары ад душы.</i> Шамякін.
<br><b>20.</b> Ва ўстойлівых прыслоўных спалучэннях ужываецца пры абазначэнні ўзаемадзеяння асоб або прадметаў. <i>Хаваліся адзін ад аднаго.</i> □ <i>[Пятрусь і Рыгор] зрабілі па некалькі крокаў адзін ад другога.</i> Гартны.
<br><b>21.</b> Ва ўстойлівых прыслоўных спалучэннях ужываецца пры абазначэнні прадмета, з якім проціпастаўляецца другі прадмет. <i>Адрозніваецца, як неба ад зямлі.</i>
<br>◊ <b>Ад сілы</b> <i>гл.</i> сіла. <b>Ад цёмнага да цёмнага</b> <i>гл.</i> цёмны. <b>Ад (чыстага, шчырага, усяго) сэрца</b> <i>гл.</i> сэрца. <b>Ад душы</b> <i>гл.</i> душа.

@<b>ад...</b> (а <i>таксама</i> <b>ада...</b> і <b>ад'...</b>), <i>прыстаўка.</i>
<br><b>1.</b> Ужываецца пры ўтварэнні дзеясловаў і абазначае: а) аддаленне ад каго-, чаго-н., напрыклад: <b>адысці, адбегчы, адпаўзці, адляцець, адплысці;</b> б) аддзяленне ад прадмета яго часткі або іншага прадмета, цесна з ім звязанага, напрыклад: <b>адвязаць, адкусіць, адкруціць, адрэзаць, адчапіць;</b> в) завяршэнне і спыненне дзеяння, часта з адценнем інтэнсіўнасці або стараннасці, дакладнасці, напрыклад: <b>адгасціць, адгрымець;</b> г) звернутасць дзеяння ў адказ на што-н., напрыклад: <b>адгукнуцца, аддзякаваць;</b> д) пазбаўленне, вызваленне ад чаго-н., вяртанне каго-н. у ранейшы стан, напрыклад: <b>адвучыць</b> (ад дрэнных прывычак), <b>адбіць</b> (ахвоту), <b>адкачаць</b> (тапельца), <b>адагрэцца;</b> е) (<i>з часціцай</i> -ся) ухіленне ад чаго-н., напрыклад: <b>адгаварыцца, адмовіцца</b> (ад удзелу), <b>адпісацца;</b> ж) давядзенне працяглым дзеяннем да страты адчувальнасці, напрыклад: <b>адлежаць</b> (бакі), <b>адседзець</b> (нагу), <b>адбіць</b> (рукі).
<br><b>2.</b> Ужываецца пры ўтварэнні прыметнікаў з абазначэннем паходжання, сувязі іх з чым-н., напрыклад: <b>аддзеяслоўны, адыменны</b>.

@<b>ад'...</b>, <i>прыстаўка (гл.</i> <b>ад...).</b> Ужываецца замест <b>“ад...”</b> перад ётавымі галоснымі: “е”, “ё”, “я”, напрыклад: <b>ад'ехаць, ад'есціся, ад'язджаць, ад'ядацца</b>.

@<b>ада</b>, <i>прыназ, з Р. Разм.</i> Тое, што і прыназ. “ад”. Звычайна ўжываецца ў спалучэннях “ада дня”, “ада сну”. <i>Тым часам, здарэнні дзень ада дня несупынна ўскладняліся.</i> Гартны. <i>Хто прыносіць нам вясну, сонцам поплаў меціць, будзіць поле ада сну? Жаваранак, дзеці.</i> Вітка.

@<b>ада...</b>, <i>прыстаўка (гл.</i> <b>ад...).</b> Ужываецца замест <b>“ад...”:</b> а) перад двума і больш зычнымі, напрыклад: <b>адабраць, адагнаць, адарваць, адаткнуць;</b> б) перад зычным з наступным апострафам або мяккім знакам, напрыклад: <b>адаб'ю, адап'ю, адалью</b>.

@<b>адабр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр.</i> ад адабраць<sup>1</sup>.
<br><b>2.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>адабр<u>а</u>нае</b>, -ага, <i>н.</i> Тое, што сілай узята, забрана ў каго-н. <i>Сваю рэзідэнцыю Зюмель Абставіў, як кажуць, на яць, Каб вораг дрыжаў і не думаў Назад адабранае ўзяць.</i> Колас.

@<b>адабр<u>а</u>цца</b>, адбяр<u>э</u>цца; <i>зак.</i> Страціць здольнасць рухацца, дзейнічаць у выніку хваробы ці здранцвець ад напружанай працы або страху, хвалявання і пад. <i>[Якуб Колас] сядзеў за сталом.. і працаваў, пакуль не адбярэцца рука.</i> Лужанін.

@<b>адабр<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, адбяр<u>у</u>, адбяр<u>э</u>ш, адбяр<u>э</u>; адбяр<u>о</u>м, адберац<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прымусіць каго-н. аддаць які-н. прадмет; сілай забраць у каго-н., што-н. <i>Дубінка — скок, скок! Пабегла, адабрала ў ведзьмара гуслі.</i> Якімовіч. <i>Дануся, пакрыўдзіўшыся, адабрала касу і закінула за плячо.</i> Карпюк. <i>Ля сэрца ён хаваў іх [вершы] і бярог, Каб не знайшлі, не адабралі каты.</i> Танк.
<br>// Пазбавіць каго-н. права карыстацца чым-н. <i>Адабраў пан пасеку, і за гадоў дваццаць пяць парос на ёй густы ельнік ды бярэзнік.</i> Гарэцкі.
<br>// Пазбавіць каго-, чаго-н., забраўшы сабе, забіўшы, зруйнаваўшы. <i>[Наталля:] — А пасля да мяне прыйшла жанчына і сказала, што я адабрала ў яе мужа.</i> Скрыган. <i>Толькі адно пачуццё яскрава жыло ў Арыне: нянавісць.. да Патапчыка. Гэта ён зглуміў яе шчасце, адабраў у яе чалавека.</i> Чарнышэвіч. <i>[Наста:] Майго любага сына Адабрала вайна, І надзеяй адзінай Засталася яна [Таццяна].</i> Глебка.
<br><b>2.</b> Пазбавіць каго-н. якіх-н. пачуццяў, якасцей, права на што-н. <i>Стары Няміра стагнаў на саломе — трывога, здарожанасць адабралі ў яго ўсе сілы.</i> Чорны. <i>[Тася:] — А вайна ўсё зрабіла трагедыяй, усё ў мяне адабрала: і першае каханне, і сям'ю, і нават права быць матуляй.</i> Гарбук. <i>Вораг, якога мы пазналі ў верасні трыццаць дзевятага года, цяпер захацеў адабраць у нас волю і шчасце ўжо назаўсёды.</i> Брыль.
<br>// Пазбавіць чаго-н., што дае сродкі на існаванне. <i>[Алаіза Пашкевіч:] — Я ведаю, што ў вас [рабочых] дзеецца на заводзе. Ведаю, што Суравіч звольніў трыццаць чалавек. Выгнаў іх з завода, адабраў кавалак хлеба.</i> Арабей. <i>У калгасе прыладзіўся [Хмыль] вупраж выдаваць: у старых работу адабраў.</i> М.Стральцоў.
<br><b>3.</b> Выдаткаваць, патраціць нейкую колькасць часу (сілы, сродкаў, здароўя) на выкананне чаго-н. <i>Старшы лейтэнант, які то хадзіў туды-сюды, то паглядваў нецярпліва за рэчку, падумаў, што гэтая пераправа адбярэ ў яго многа часу.</i> Мележ. <i>Нямала адабраў здароўя апошні працэс — групавая справа малалетніх парушальнікаў.</i> Васілевіч.
<br><b>4.</b> <i>безас.</i> Страціць здольнасць валодаць чым-н. <i>У Мяфодзія Паўлавіча на некаторы час адабрала мову.</i> Чарнышэвіч. <i>Адабрала ногі, цела змарыла неадольная млявасць. Дуброўскі.</i>
<br><b>5.</b> Выбраць з аднастайных прадметаў асобныя з іх, якія вылучаюцца пэўнай якасцю або прыкметай. <i>Настаўнік прапануе вучням яшчэ раз прадумаць пытанні плана, прагледзець і адабраць патрэбныя словы.</i> Самцэвіч. <i>[Сакратар:] — Там [у парткабінеце] з ім [загадчыкам аддзела прапаганды] адбярыце неабходную літаратуру, парайцеся наконт тэмы і плана даклада і — дзейнічайце.</i> Сіўцоў.
<br><b>6.</b> <i>Спец.</i> Выстругаць адборнікам фігурную паверхню чаго-н.

@<b>адабр<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адобрыць.

@<b>адабр<u>э</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Прызнанне чаго-н. правільным, станоўчым; пахвала, заахвочванне. <i>Гоман адабрэння.</i> □ <i>Працоўныя Беларусі яшчэ раз выказалі сваё гарачае адабрэнне палітыкі Камуністычнай партыі і Савецкага ўрада.</i> “Звязда”. <i>Поспехі беларускага народа ў будаўніцтве новага жыцця выклікалі адабрэнне і гарачыя сімпатыі ў зарубежных сяброў.</i> Пшыркоў.

@<b>адагн<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адагнаць.

@<b>адагн<u>а</u>цца</b>, адган<u>ю</u>ся, адг<u>о</u>нішся, адг<u>о</u>ніцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Адагнаць каго-н., прымусіць пайсці прэч. <i>Хлапчукі абляпілі машыну — не адагнацца.</i> Васілевіч.
<br><b>2.</b> Гонячы (жывёлу), аддаліцца куды-н., адысці. <i>Мы з авечкамі адагналіся далей ад дому, каб паказаць, што нас блізка няма.</i> Лужанін.

@<b>адагн<u>а</u>ць</b>, адган<u>ю</u>, адг<u>о</u>ніш, адг<u>о</u>ніць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Сілай або пагрозай прымусіць адысці ад каго-, чаго-н., перамясціцца. <i>Адагнаць сабаку.</i> □ <i>Мухі і сляпні не давалі спакою каню, атакуючы яго з усіх бакоў, і Марцін час ад часу саскокваў з драбінкі, каб адагнаць іх.</i> Мележ. <i>Карніцкаму не спадабалася, як ваююць Барсук і Віхор. Адзін падсцерагаў акупантаў каля сваіх зямлянак і нікуды не вылазіў, другі стараўся, колькі ў яго ставала сілы, адагнаць ворага ад сябе як мага далей.</i> Паслядовіч.
<br>// Перамясціць (ветрам, плынню і пад.). <i>Баіцца ён [дзядуля], каб не сплылі [дзеці] на чоўнах тых далёка, — адгоніць вецер караблі ў акіян шырокі.</i> Дубоўка.
<br>// <i>перан.</i> Пазбавіцца ад чаго-н. (ад якіх-н. думак, пачуццяў, унікнуць якога-н. фізічнага стану). <i>Каб адагнаць сон, яна [Марылька] устала, прабеглася па беразе, аднак праз нейкі час паўтарылася тое ж самае.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> Адвесці, загнаць каго-, што-н. у якое-н. месца. <i>[Жылінскі:] — Мяне амаль кожную гадзіну завуць да тэлефона і ўсё пытаюцца, колькі я трактараў адагнаў на станцыю і пагрузіў на платформы.</i> Сіўцоў.
<br>// Вярнуць, прыгнаць, адвесці на ранейшае месца. <i>Адагнаць машыну ў гараж.</i> □ <i>Васіль падвёз Ніну да самага яе двара, потым адагнаў каня на канюшню, распрог і пайшоў дадому.</i> Гаўрылкін.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Аддзяліць, праводзячы баразну, мераючы; адсякаючы, адшчэпліваючы, адбіць. <i>Пойдзем разам з намі сёння, На узгорку, пры гайку, Пяць гектараў мы адгонім, На цябе і на дачку.</i> Броўка.
<br><b>4.</b> <i>Спец.</i> Здабыць шляхам перагонкі. <i>Адагнаць шкіпінар.</i>

@<b>адагн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адагнуць.

@<b>адагн<u>у</u>цца</b>, -гн<u>у</u>ся, -гн<u>е</u>шся, -гн<u>е</u>цца; -гнёмся, -гвяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Выпрастацца, стаць роўным. <i>Цвік адагнуўся.</i>
<br><b>2.</b> Разагнуўшыся, падняцца; выпрастаць спіну. <i>Напісаўшы, [Аўдоля] уздыхнула з палёгкай, быццам гоні жыта зжала, ад постаці адагнулася.</i> Крапіва. <i>Выпусціўшы з рук лейцы, [Наста] доўга стаіць у пяску, — не можа адагнуцца.</i> Пташнікаў.

@<b>адагн<u>у</u>ць</b>, -гн<u>у</u>, -гн<u>е</u>ш, -гн<u>е</u>; -гнём, -гняц<u>е</u>; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Выпрастаць (што-н. загнутае). <i>Адагнуць прабой.</i>
<br><b>2.</b> Згінаючы, адхіліць убок.

@<b>адаграв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.,</i> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адаграваць — адагрэць і адагравацца — адагрэцца.

@<b>адаграв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адагрэцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адаграваць.

@<b>адаграв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адагрэць.

@<b>адагр<u>э</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад адагрэць.</i>

@<b>адагр<u>э</u>цца</b>, -гр<u>э</u>юся, -гр<u>э</u>ешся, -гр<u>э</u>ецца; <i>зак.</i> Вярнуць сабе страчанае цяпло, нармальны стан. <i>Панас пазірае на фурманку.., а пасля засоўвае рукі глыбока ў кішэні паліто і там перабірае пальцамі падкладку, камечыць яе, каб хутчэй адагрэліся пальцы.</i> Галавач. <i>Ледзь паспее вясной Чарназём адагрэцца, — Вільгаць парай клубіцца Над цёплай зямлёй.</i> Аўрамчык.

@<b>адагр<u>э</u>ць</b>, -гр<u>э</u>ю, -гр<u>э</u>еш, -гр<u>э</u>е; <i>зак., каго- што.</i> Вярнуць страчанае цяпло, нармальны стан. <i>Была восень, абодва [Аляксей з таварышам] у трасучым кузаве намерзліся так, што пасля маці таварыша ніяк не магла адагрэць іх чаем.</i> Мележ.
<br>// <i>перан.</i> Чуласцю, ласкай супакоіць, суцешыць. <i>Цёплая рука жанчыны адагрэла, растапіла застыглыя камяком пад горлам боль і слёзы, і яны прарваліся.</i> Галавач.

@<b>ададзьм<u>у</u>ць</b>, -м<u>у</u>, -м<u>е</u>ш, -м<u>е</u>; -мём, -мяц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Дзьмучы, аддаліць, перамясціць што-н.

@<b>ададр<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> ададраць.

@<b>ададр<u>а</u>цца</b>, аддзяр<u>э</u>цца; <i>зак.</i> Аддзяліцца ад чаго-н., адарвацца.

@<b>ададр<u>а</u>ць</b>, аддзяр<u>у</u>, аддзяр<u>э</u>ш, аддзяр<u>э</u>; аддзяр<u>о</u>м, аддзерац<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Аддзяліць што-н. раней прымацаванае; адарваць. <i>Ададраць дранку. Ададраць кару.</i> □ <i>[Нявада] ададраў дошкі ад куткавога акна ў дварэ, улез праз акно ў хату і адчыніў сенцы.</i> Чорны.

@<b>ад<u>а</u>жыо</b>. <i>Спец.</i>
<br><b>1.</b> <i>прысл.</i> Ціха, павольна (аб тэмпе выканання музычнага твора).
<br><b>2.</b> <i>нескл., н.</i> Музычны твор або частка яго ў павольным тэмпе.
<br>[Іт. adagio.]

@<b>адазв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адазваць (у 2 знач.).

@<b>адазв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адазваць.

@<b>адазв<u>а</u>цца</b>, адзав<u>у</u>ся, адзав<u>е</u>шся, адзав<u>е</u>цца; адзавёмся, адзавяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Адказаць на кліч, адгукнуцца. — <i>Ці ты помніш той бор, Дзе я клікаў цябе, А ты моўчкі пайшла, Адазвацца, хоць блізка была, Не змагла?</i> Куляшоў. <i>Сеўшы ў човен хісткі, Я ізноў гукаю: — Дзе ты? Адзавіся! Я даўно шукаю.</i> Гілевіч.
<br>// <i>перан.; на што</i> і <i>без дап.</i> Аднесціся спачувальна да чаго-н.; адказаць якім-н. пачуццём на што-н. <i>Адазвацца на заклік. Адазвацца на просьбу.</i> □ <i>Сэрца яго [Мікалая] адазвалася радасным стукам.</i> Дамашэвіч.
<br><b>2.</b> Падаць голас, абазвацца. <i>Патапчык ехаў сабе наперадзе і нават ні разу не адазваўся.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>3.</b> Прагучаць у адказ на які-н. гук, удар. <i>Ледзь чутным трымценнем яму [матору] адазваліся ў вокнах шыбы.</i> Карпаў.
<br>// Адбіцца (пра гукі). <i>Уздоўж ракі імклівым віхрам пракацілася рэха і адазвалася недзе далёка ў лесе.</i> Кулакоўскі.
<br><b>4.</b> <i>чым, у кім-чым.</i> Выклікаць сабою якое-н. пачуццё, адчуванне і пад. <i>Смерць Хвядоса Шынклера адазвалася вялікім болем у сэрцах тых, хто асабіста ведаў яго, хто быў звязаны з ім ніцямі дружбы.</i> Арабей.
<br><b>5.</b> Выказаць сваю думку аб кім-, чым-н., даць ацэнку каму-, чаму-н. <i>Мікола, каб неяк выклікаць юнака на шчырую гутарку, сам пачаў расказваць пра сябе. Пра сваю працу, пра сваю вышэйшую адукацыю, аб якой, магчыма, знарок адазваўся зняважліва, — гэта і запомніў Вадзім.</i> Гаўрылкін.
<br><b>6.</b> Даць сябе адчуць, выявіцца. <i>Адчувала.. [Люба] сябе, як разарваная на кавалкі.. Вельмі можа быць, што гэта адазвалася спрацаванасць.</i> Чорны. <i>[Паўлінка:] Памагаў [бацька], пакуль не ўбачыў, што трэба і дачкою памагчы, а як да гэтага стала даходзіць, вось у ім і адазвалася шляхецкая фанабэрыя.</i> Купала.

@<b>адазв<u>а</u>ць</b>, -зав<u>у</u>, -зав<u>е</u>ш, -зав<u>е</u>; -завём, -завяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Тое, што і адклікаць.

@<b>ад<u>а</u>ле</b>, <i>прысл. Абл.</i> Потым, пасля. <i>Бяжыш скоранька-скоранька, адале распрастаеш рукі, памахаеш імі і зноў ходу.</i> Лужанін.

@<b>ад<u>а</u>маў</b>, -ва. У выразах: <b>адамава галава</b> <i>гл.</i> галава; <b>адамаў агонь</b> <i>гл.</i> агонь; <b>адамаў яблык</b> <i>гл.</i> яблык.

@<b>адам<u>а</u>шка</b>, -і, <i>ДМ</i> -шцы, <i>ж.</i> Шаўковая тканіна з узорамі. <i>З адамашкай ружовай навокал дзіцячыя мары Адплываюць таксама далёка да зор.</i> Глебка.

@<b>адам<u>а</u>шкавы</b>, -ая, -ае. Зроблены з адамашкі. <i>Адамашкавы абрус.</i>

@<b>адамкнёны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адамкнуць (у 1, 2 знач.).

@<b>адамкн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. Тое, што і адамкнёны.

@<b>адамкн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Адчыніцца; стаць незамкнутым. <i>Замок адамкнуўся. Дзверы адамкнуліся.</i>
<br><b>2.</b> Адчыніць памяшканне, у якім знаходзішся; зрабіць свабодным уваход да сябе. <i>Дзікі, прарэзлівы голас, поўны роспачы, выгукваў: — Адчыні! Адамкніся!</i> Колас.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Стаць даступным, магчымым для каго-н. <i>Спяць дзяды — ім былое абрыўкамі сніцца: адамкнуўся для іх зачарованы сад.</i> Дудар.
<br>◊ <b>Рай адамкнуўся</b> <i>каму гл.</i> рай.

@<b>адамкн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>; -нём, -няц<u>е</u>; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Адчыніць што-н. замкнёнае. <i>Адамкнуць дзверы.</i>
<br>// Зрабіць незамкнёным, адкрыць. <i>[Гаўрусь Каляда] адамкнуў вялізны замок, выняў абадок са</i> <i>скабы, і скрыпучая палавіна гуменных варот адчынілася.</i> Брыль.
<br><b>2.</b> Зняць прымкнутае. <i>Адамкнуць штык</i> (ад вінтоўкі).
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Зрабіць вядомым тое, што раней скрывалася, утойвалася; раскрыць. <i>Дагадваецца войт, што Панас і ёсць той ключ, якім можна, адамкнуць месца туляння дзеда Талаша.</i> Колас.

@<b>адамс<u>і</u>т</b>, -у, <i>М</i> -с<u>і</u>це, м. Атрутнае рэчыва, якое раздражняльна дзейнічае на верхнія дыхальныя шляхі, выклікаючы спачатку чханне, потым рвоту і галаўныя болі.
<br>[Ад уласнага імя.]

@<b>аданталаг<u>і</u>чны</b>, -ая, -ае. Які мае дачыненне да аданталогіі.

@<b>адантал<u>о</u>гія</b>, -і, <i>ж.</i> Навука пра зубы, іх хваробы і лячэнне.
<br>[Ад грэч. odontos — зуб і logos — вучэнне.]

@<b>адант<u>о</u>лаг</b>, -а, <i>м.</i> Урач — спецыяліст у галіне аданталогіі.

@<b>адапн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адапнуць.

@<b>адапн<u>у</u>ць</b>, -пн<u>у</u>, -пн<u>е</u>ш, -пн<u>е</u>; -пнём, -пняц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Тое, што і адпяць.

@<b>адаправ<u>а</u>ць</b>, -пра<u>е</u> і -прав<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адапрэць.

@<b>адапр<u>э</u>ць</b>, -пр<u>э</u>е; <i>зак.</i> Адстаць, аддзяліцца ад чаго-н. пад уздзеяннем вільгаці, ад перамены тэмпературы. <i>[Кара].. адапрэла ад пнёў і апаўзла, адвалілася разам са снегам у першыя вясновыя адлігі.</i> Пташнікаў.

@<b>адаптав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае.. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адаптаваць.

@<b>адаптав<u>а</u>цца</b>, -т<u>у</u>юся, -т<u>у</u>ешся, -т<u>у</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> адаптаваць.

@<b>адаптав<u>а</u>ць</b>, -т<u>у</u>ю, -т<u>у</u>еш, -т<u>у</u>е; <i>зак.</i> і <i>незак.</i> Прыстасаваць (прыстасоўваць), спрасціць (спрашчаць) тэкст для тых, хто пачынае вывучаць замежныя мовы.

@<b>ад<u>а</u>птар</b>, -а, ле.
<br><b>1.</b> Прылада для электраакустычнага ўзнаўлення механічных запісаў гуку; гуказдымальнік.
<br><b>2.</b> Спецыяльная касета для ўтрымання плоскіх фотаплёнак.

@<b>адапт<u>а</u>цыя</b>, -і, <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> Прыстасаванне арганізмаў або органаў пачуццяў да навакольных умоў. <i>Адаптацыя вока.</i>
<br><b>2.</b> Спрашчэнне (палягчэнне) тэксту (напрыклад, літаратурна-мастацкага твора) для тых, хто пачынае вывучаць замежную мову.
<br>[Ад лац. adaptatio — прыстасаванне.]

@<b>адапхн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адапхнуць.

@<b>адапхн<u>у</u>цца</b>, -н<u>е</u>цца; <i>зак.</i> Адштурхнуўшыся ад чаго-н., адсунуцца, аддаліцца. <i>[Толя] сеў на лавачку кармы, адапхнуўся ад берага.</i> Брыль.

@<b>адапхн<u>у</u>ць</b>, -пхн<u>у</u>, -пхн<u>е</u>ш, -пхн<u>е</u>; -пхнём, -пхняц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i> Адсунуць, аддаліць штуршком. <i>Апанаваная страхам Лёдзя ўпіралася рукамі ў падбародак Кашыну і, сцяўшы зубы, намагалася адапхнуць ад сябе, але гэта не ўдавалася.</i> Карпаў.
<br>// Моцна напіраючы, адціснуць, прымусіць адысці. <i>[Дзед Мікіта] адапхнуў колькі кабет і стаў наперадзе.</i> Колас.

@<b>адар<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адараць<sup>1</sup> (у 2, 3 знач.).

@<b>адар<u>а</u>цца</b>, -ар<u>у</u>ся, -ар<u>э</u>шся, -ар<u>э</u>цца; -ар<u>о</u>мся, -арац<u>е</u>ся; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Усё ўзараць, закончыць ворыва.
<br><b>2.</b> Аддаліцца аручы.

@<b>адар<u>а</u>ць/1</b><sup>1</sup>, -ар<u>у</u>, -ар<u>э</u>ш, -ар<u>э</u>; -ар<u>о</u>м, -арац<u>е</u>; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Папрацаваць пэўны час на ворыве. <i>Адараў цэлы дзень.</i>
<br><b>2.</b> Узараць нанава поле, на якім загінулі пасевы. <i>Адараць лён.</i>
<br><b>3.</b> Папрацаваць на ворыве для разліку за што-н. <i>Адараць за доўг.</i>

@<b>адар<u>а</u>ць/2</b><sup>2</sup>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адарыць. <i>Вольная праца нас адарае Песняю радасных дзён.</i> Колас.

@<b>адарв<u>а</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Стан адзіноты, адчужанасці, адсутнасць сувязі з кім-н., чым-н. <i>Пазіраючы на гэтыя балоты-пустэлі, Лабановіч часамі пачуваў у сэрцы нейкую адарванасць ад жыцця і свету</i> Колас. <i>Колькі разоў здаралася: стамляўся [Якаў], пачынаў сумаваць у дарозе, уяўляліся нават адзінота, адарванасць ад людзей.</i> Кулакоўскі.

@<b>адарв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. вал. пр. ад</i> адарваць (у 1, 3, 4 знач.).

@<b>адарв<u>а</u>цца</b>, -рв<u>у</u>ся, -рв<u>е</u>шся, -рв<u>е</u>цца; -рвёмся, -рвяц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Аддзяліцца, адпасці. <i>Каля берага [Макоўчык] нецярпліва пацягнуўся да галіны, але схапіў толькі кволы парастак з некалькімі клейкімі лісткамі. Парастак не вытрымаў і адарваўся.</i> Мележ. <i>Ноччу, калі ўціхамірылася і ўляглося ўсё на вуліцы, мы [палонныя] намацалі слабейшую ліштву, і яна лёгка адарвалася.</i> Адамчык.
<br><b>2.</b> Аддзяліцца, адысці ад каго-, чаго-н. <i>Постаць адарвалася ад крыжа і наблізілася да Колі.</i> Пестрак. <i>Таня кінулася насустрач. Прыпала да .. [Міколы], абхапіла рукамі за шыю і не магла адарвацца.</i> Новікаў.
<br>// Аддзяліцца ад зямлі. <i>Самалёт, падскокваючы, пабег па палянцы, а потым, нібы з вялікімі намаганнямі, адарваўся ад зямлі і павіс у паветры.</i> Сабаленка.
<br><b>3.</b> Перастаць часова займацца чым-н. па якой-н. прычыне. <i>Гуляючы з цацкамі на падлозе, .. [Міша] увесь час паглядаў на дарослых, — ці не адарвецца хто-небудзь з іх ад работы і ці не можна будзе з ім хоць трохі пагаварыць.</i> Шахавец. <i>Хлопцы разоў пяць прачыталі лістоўку і ўсё ніяк не маглі ад яе адарвацца.</i> Якімовіч. <i>[Міхал] адарваўся ад сваіх думак, падняўся, пайшоў.. [Мані] насустрач.</i> Васілевіч.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Страціць сувязь з кім-, чым-н, аддаліцца ад чаго-н. <i>[Гарнастай:] — Мне тут, хоць бы ты і хацеў, дык ніяк ад людзей не адарвешся.</i> Навуменка. <i>За гады вучобы.. [Лемяшэвіч] крыху адарваўся ад вёскі, не меў знаёмых старшынь калгасаў, а ў раманах, якіх ён перачытаў нямала, і ў кіно старшыні былі падобныя адзін на аднаго.</i> Шамякін. <i>Трымаліся.. [кветкі] пры самай зямлі, баючыся адарвацца ад яе цяпла.</i> Вітка. <i>Гэта была шчырая роспач маці, якая бачыць немінучую гібель свайго дзіцяці, калі яно адарвецца ад яе.</i> Васілевіч.
<br>// Вызваліцца ад чаго-н, <i>Адарвацца ад уплыву старых традыцый.</i>
<br>◊ <b>Сэрца адарвалася ў</b> <i>каго гл.</i> сэрца.

@<b>адарв<u>а</u>ць</b>, -рв<u>у</u>, -рв<u>е</u>ш, -рв<u>е</u>; -рвём, -рвяц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Рыўком, пацягнуўшы, аддзяліць (частку ад цэлага, што-н. прымацаванае). <i>Адарваць лісток календара.</i> □ <i>Сцёпка борзда развязаў торбу.., адламаў кусок хлеба, адарваў надрэзаны кавалачак сала і са смакам стаў сілкавацца.</i> Колас.
<br>// <i>звычайна безас.</i> Адрэзаць, знесці (пра галаву, часткі цела) машынай, снарадам і пад. <i>Беднай гімназістцы выбухам першай нямецкай бомбы ў пачатку вайны адарвала ногі.</i> Карпюк.
<br><b>2.</b> <i>ад каго-чаго.</i> Рэзкім рухам, пераадольваючы супраціўленне, адняць, аддаліць. <i>Асокін, крыху схіліўшыся, абняў Карніцкага і адарваў ад падлогі.</i> Паслядовіч. <i>[Леанід] пацалаваў халодныя вусны дзяўчыны. Аля хутка, адарвала свае губы і схавала твар на яго грудзях.</i> Мележ. <i>Пры апошніх словах хірург нейкім упартым рыўком адарваў сваю цяжкую галаву ад зямлі і флегматычным позіркам акінуў.. субяседнікаў.</i> Васілевіч.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Разлучыць. <i>Ад Васіля хлопцаў усё роўна не адарвеш.</i> Кавалёў.
<br>// Аддзяліць, пазбавіць сувязі з кім-, чым-н. <i>Добры канец у яго [Свідраля] разуменні азначаў, што ён зноў вернецца да ранейшага жыцця, ад якога яго адарвалі.</i> Дуброўскі.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Перашкодзіць займацца чым-н., адцягнуць (ад думак і пад.). <i>Адарваць ад работы.</i> □ <i>— Толькі абыякавы чалавек можа кінуць пачатую справу, не скончыўшы яе, — адказвае Мікола Пышко. — Хіба ж цяпер мяне адарвеш ад таго, што тут [на “Нафтабудзе”] зроблена і робіцца кожны дзень?</i> Грахоўскі. <i>Раптам знаёмы голас над самым вухам адарваў яго [Петрака] ад чытання.</i> Чорны. <i>Гаспадыня намагалася больш і цікавей гаварыць, каб адарваць ад нейкіх зацяжных і, бадай, невясёлых думак сваіх кватарантаў.</i> Кулакоўскі.
<br>◊ <b>Адарваць з пупавінай</b> — вырваць з коранем, выкараніць. <b>Вачэй не адарваць</b> — вельмі захапіцца прыгажосцю каго-, чаго-н. <b>Вушы (галаву) адарваць</b> (<i>груб.)</i> — набіць, пакараць. <b>Гнілому цяляці хваста не адарве</b> — пра слабага, ціхмянага чалавека. <b>З рукамі адарваць</b> — узяць, купіць што-н. у каго-н. з вялікай ахвотай. <b>На хаду падноскі адарваць</b> — пра спрыт каго-н.

@<b>адар<u>о</u>насць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць адаронага; даравітасць, здольнасць. <i>Характар Максіма Астаповіча яскрава адбівае ў сабе некаторыя істотныя рысы працоўнага беларуса — яго адаронасць, працавітасць, высакароднасць.</i> Луфераў.

@<b>адар<u>о</u>ны</b>, -ая, -ае. Тое, што і адораны (у 2 знач.).

@<b>адарфав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адарфаваць.

@<b>адарфав<u>а</u>ць</b>, -ф<u>у</u>ю, -ф<u>у</u>еш, -ф<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> З дапамогаю арфы выдаліць са збожжа мякіну, насенне пустазелля, смецце і пад.

@<b>адарф<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адарфаваць.

@<b>адарф<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>што. Незак. да</i> адарфаваць.

@<b>адар<u>ы</u>ць</b>, адар<u>у</u>, ад<u>о</u>рыш, ад<u>о</u>рыць; <i>зак., каго.</i>
<br><b>1.</b> Тое, што і абдарыць. <i>І [зямля] адарыла пладамі багатымі Працавітыя рукі шчаслівых людзей.</i> Грахоўскі.
<br>/ <i>у перан. ужыв. Дзяўчына адарыла мяне цёплай усмешкай.</i> Даніленка.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Багата надзяліць якімі-н. якасцямі, здольнасцямі, уласцівасцямі. <i>Прырода адарыла яго паэтычным талентам.</i>

@<b>адасабл<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адасабляць — адасобіць; <i>дзеянне</i> і <i>стан паводле знач. дзеясл.</i> адасабляцца — адасобіцца.

@<b>адасабл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адасобіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адасабляць.

@<b>адасабл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> адасобіць.

@<b>адасл<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адаслаць.

@<b>адасл<u>а</u>ць</b>, адашл<u>ю</u>, адашл<u>е</u>ш, адашл<u>е</u>; адашлём, адашляц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Адправіць, паслаць што-н. каму-н. <i>Адаслаць дакументы, пасылку.</i>
<br>// Адправіць назад, вярнуць. <i>[Саханюк:] — Адаслалі б вы сваю падводу дамоў, а самі тут паначавалі б.</i> Колас.
<br><b>2.</b> Выслаць каго-н. з якой-н. мэтай, па якой-н. прычыне. <i>З першага ж дня пасля суда, як толькі .. [Міхала Тварыцкага] адаслалі на месца, ён узяўся за работу.</i> Чорны.
<br>// Адправіць, пераслаць куды-н. часова. <i>Усе ведалі, усе адчувалі, што.. будзе моцны бой. Ведаў пра гэта і Іваноў. Таму ён цвёрда вырашыў адаслаць у тыл сям'ю.</i> Кавалёў.
<br><b>3.</b> Указаць, дзе можна знайсці падрабязную даведку; зрабіць спасылку на каго-, што-н. <i>Адаслаць чытача да першага выдання.</i>

@<b>адас<u>о</u>біцца</b>, -блюся, -бішся, -біцца; <i>зак.</i> Аддзяліцца, выдзеліцца з агульнага, цэлага; заняць асобнае месца.
<br>// Адмежавацца ад людзей. <i>Адчуваючы, што гаворка Панцялея Іванавіча была падобнаю на сватаўство, Крушыны яшчэ больш адасобіўся ад людзей.</i> Пальчэўскі. <i>[Раман] адасобіўся ад усіх, паставіў свой ложак у кутку пакоя і адгарадзіўся нейкай.. шырмай, якую дастаў у тэатральным рэквізіце.</i> Машара.

@<b>адас<u>о</u>біць</b>, -блю, -біш, -біць; <i>заг.</i> адасоб; <i>зак., каго-што.</i> Аддзяліць, выдзеліць з агульнага, цэлага; паставіць асобна, па-за сувяззю з іншымі. <i>Адасобіць маладняк ад прадукцыйнай жывёлы. Адасобіць адзін працэс ад другога.</i>
<br>// Выдзеліць які-н. даданы член сказа ў гаворцы паўзамі і інтанацыяй, а на пісьме— знакамі прыпынку. <i>Адасобіць акалічнасць, выражаную дзеепрыслоўным словазлучэннем.</i>

@<b>адас<u>о</u>бленасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць і стан адасобленага (у 2 знач.). <i>Пачуццё адасобленасці.</i> □ <i>Зацятасць ночы, адасобленасць ад усяго на свеце, перажытае сёння — абудзілі ўспаміны аб мінулым.</i> Дуброўскі.

@<b>адас<u>о</u>блены</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адасобіць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Выдзелены ў гаворцы інтанацыяй і паўзамі, на пісьме — знакамі прыпынку. <i>Адасоблены прыдатак. Адасобленае словазлучэнне.</i>

@<b>адасп<u>а</u>цца</b>, -спл<u>ю</u>ся, -сп<u>і</u>шся, -сп<u>і</u>цца; -сп<u>і</u>мся, -спіц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Аднавіць сілы працяглым сном пасля доўгай бяссонніцы; выспацца. <i>[Алесь] парашыў пайсці дамоў паабедаць, ды як належыць адаспацца, але з гэтага намеру нічога не выйшла.</i> Броўка. <i>Толя за гэты час адаспаўся ў дзедавай будцы, адагрэўся каля жалезнай печкі.</i> Якімовіч.

@<b>адасп<u>а</u>ць</b>, -спл<u>ю</u>, -сп<u>і</u>ш, -сп<u>і</u>ць; -сп<u>і</u>м, -спіц<u>е</u>; <i>зак. Разм.</i> Праспаць пэўны час; паспаць пасля начной змены, дзяжурства і пад. <i>Паўсутак адаспаць.</i>

@<b>адасс<u>а</u>ць</b>, -сс<u>у</u>, -сс<u>е</u>ш, -сс<u>е</u>; -ссём, -ссяц<u>е</u>; <i>каго-што.</i> Выссаць нейкую колькасць малака ці якой іншай вадкасці.

@<b>адаткн<u>у</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адаткнуць.

@<b>адаткн<u>у</u>цца</b>, -ткн<u>е</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Адкрыцца, адкаркавацца (пра бутэльку і пад.).
<br>// Пачаць зноў чуць (пра вушы). <i>Нешта стрэліла ў вушах, і яны адаткнуліся. Я пачуў свой голас.</i> Сабаленка.

@<b>адаткн<u>у</u>ць</b>, -ткн<u>у</u>, -ткн<u>е</u>ш, -ткн<u>е</u>; -ткнём, -ткняц<u>е</u>; <i>зак., што. Разм.</i> Адкрыць, выцягнуўшы корак, затычку. <i>Зіна.. адаткнула пляшку, нахіліла над кубачкам, а малако не палілася.</i> Кулакоўскі.

@<b>адахв<u>о</u>ціцца</b>, -ахв<u>о</u>чуся, -ахв<u>о</u>цішся, -ахв<u>о</u>ціцца; <i>зак.</i> Перастаць хацець чаго-н., страціць ахвоту да каго-, чаго-н.

@<b>адахв<u>о</u>ціць</b>, -ахв<u>о</u>чу, -ахв<u>о</u>ціш, -ахв<u>о</u>ціць; <i>зак., каго.</i> Прымусіць адвыкнуць ад чаго-н.; адвучыць, выклікаць неахвоту да чаго-н.; адбіць ахвоту хадзіць, рабіць што-н., мець зносіны з кім-н.

@<b>адахв<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адахвоціць.

@<b>адб<u>а</u>віць</b>, -б<u>а</u>ўлю, -б<u>а</u>віш, -б<u>а</u>віць; <i>зак.</i> Аддзяліць, адняць, памяншаючы колькасць чаго-н.

@<b>адбал<u>е</u>ць</b>, -л<u>і</u>ць; <i>зак.</i> Перастаць балець, супакоіцца. <i>Муж .. памёр так даўно, што боль адбалеў і забыўся.</i> Брыль.

@<b>адбамб<u>і</u>цца</b>, -бл<u>ю</u>ся, -б<u>і</u>шся, -б<u>і</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Скончыць бамбіць. <i>Зноў загулі самалёты. — Вяртаюцца, адбамбіліся, гады, — падумаў Данік.</i> Шамякін.

@<b>адбараб<u>а</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак. што</i> і <i>без дап.</i>
<br><b>1.</b> Скончыць барабаніць.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Без старання, невыразна выканаць, прачытаць што-н. <i>Адбарабаніць верш. Адбарабаніць прамову.</i>
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Адслужыць, адпрацаваць доўгі час на якой-н. малацікавай рабоце, службе. <i>Іванаў дзед, Сымон Мурашка, быў калісьці “мікалаеўскім” салдатам. Дваццаць пяць год адбарабаніў.</i> Брыль.
<br><b>4.</b> <i>каго</i> і <i>без дап.</i> Хутка прайсці, праехаць; завезці. <i>[Майбарада:] — То трэба было і чакаць аўтобуса. Можа абышлося б і дзешавей. Або можна было і пехатою адбарабаніць.</i> Скрыган. — <i>Усё, што магу для цябе зрабіць, гэта сказаць вось Пятру Іванавічу, каб ён адбарабаніў цябе на гэтым газіку на пост да старога Кузьмы.</i> Краўчанка.

@<b>адбаран<u>і</u>цца</b>, -баран<u>ю</u>ся, -бар<u>о</u>нішся, -бар<u>о</u>ніцца; <i>зак.</i> Абараніцца ад нападу, засцерагчыся ад чыіх-н. непрыхільных, варожых дзеянняў. <i>Дамець хоць крыкам памагаў яму, бо ведаў: не можа быць, каб Ларывон не адбараніўся.</i> Сабаленка. <i>[Гаспадары:]— Ой</i>, <i>добры чалавек, у нас мышэй і пацукоў поўна — мы ад іх адбараніцца не можам. А цябе, свежага, яны і зусім з'ядуць.</i> Якімовіч.

@<b>адбаран<u>і</u>ць</b>, -баран<u>ю</u>, -бар<u>о</u>ніш, -бар<u>о</u>ніць; <i>зак., каго-што, ад каго-чаго.</i> Абараніць каго-н., засцерагчы ад чыіх-н. непрыхільных, варожых дзеянняў. <i>Адбараніць ад хуліганаў. Адбараніць ад сабак.</i>

@<b>адбаран<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца. <i>Незак. да</i> адбараніцца.

@<b>адбаран<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> адбараніць.

@<b>адб<u>а</u>ўка</b>, -і, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адбаўляць — адбавіць.

@<b>адбаўл<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> адбаўляць.

@<b>адбаўл<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> адбавіць.
<br>◊ <b>Хоць адбаўляй</b> — аб чым-н., чаго ёсць занадта многа.

@<b>адб<u>е</u>гацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак. Разм.</i> Паздаравець, паправіцца на волі, на выгодзе. <i>За лета гэта худзеча так адбегаецца па цёплым пяску, так адап'ецца смачнага вясковага малака, так загартуецца пад давольным сонейкам і ветрам, што пад восень дзіўна робіцца, няўжо гэта тыя самыя заморкі?</i> Васілевіч.

@<b>адб<u>е</u>гаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм.</i> Не мець магчымасці больш бегаць, скончыць бегаць. <i>Ён ужо адбегаў сваё.</i>

@<b>адб<u>е</u>гчы</b>, -бяг<u>у</u>, -бяж<u>ы</u>ш, -бяж<u>ы</u>ць; -бяж<u>ы</u>м, -бежыц<u>е</u>, -бяг<u>у</u>ць; <i>пр.</i> адб<u>е</u>г, -ла; <i>заг.</i> адбяжы; <i>зак.</i> Бягом аддаліцца на нейкую адлегласць ад каго-, чаго-н. <i>Закруцілася змяя, засіпела так, што Ра спалохаўся</i> і <i>адбег назад.</i> Маўр.
<br>// <i>перан.</i> Хутка аддаліцца ад чаго-н. <i>Хваля адбегла ад берага.</i>

@<b>адб<u>е</u>гчыся</b>, -бяг<u>у</u>ся, -бяж<u>ы</u>шся, -бяж<u>ы</u>цца; -бяж<u>ы</u>мся, -бежыц<u>е</u>ся, -бяг<u>у</u>цца; <i>пр.</i> адб<u>е</u>гся, -лася; <i>заг.</i> адбяж<u>ы</u>ся; <i>зак.</i> Тое, што і адбегчы. <i>Ліпачка таксама была ў той кашы [разгон сялян-дэманстрантаў]. Яна адбеглася да плота і пазірала.</i> Сабаленка. <i>Міхалка ахрып і шчабятаў ціха, к таму ж ён адбегся далёка ад стала, і старшыня не чуў яго шчэбету.</i> Чорны.

@<b>адбедав<u>а</u>ць</b>, -бяд<u>у</u>ю, -бяд<u>у</u>еш, -бяд<u>у</u>е; <i>зак.</i> Скончыць, перастаць бедаваць.

@<b>адбів<u>а</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Здольнасць (святла, гукаў, радыёхваль і пад.) адбівацца ад чаго-н.

@<b>адбів<u>а</u>льнік</b>, -а, <i>м.</i> Прыстасаванне для адбівання светлавых, цеплавых і інш. праменяў, хваль. <i>Адбівальнік нейтронаў.</i>

@<b>адбів<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. <i>Спец.</i> Які мае адносіны да адбівання (светлавых, цеплавых і інш. праменяў, хваль). <i>Адбівальная здольнасць цел.</i>

@<b>адбів<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адбіваць — адбіць.

@<b>адбів<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адбіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адбіваць.
<br>◊ <b>Адбівацца рукамі і нагамі</b> — рашуча адмаўляцца ад чаго-н., усімі сіламі супраціўляцца чаму-н.

@<b>адбів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адбіць.
<br>◊ <b>Адбіваць крок</b> — ісці, рытмічна, гучна ставячы нагу. <b>Адбіваць паклоны</b> — кланяцца.

@<b>адбір<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбіраць — адабраць і (у 1, 3 знач.).

@<b>адбір<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> адбіраць (<i>гл.</i> адабраць<sup>1</sup> у 1, 3 знач.).

@<b>адбір<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адабраць
<br>◊ <b>Адбіраць вочы</b> — сляпіць, асляпляць. <i>І ўсюды чыста, бель такая, Што проста вочы адбірае.</i> Колас. <b>Адбіраць капейкі</b>—забіраць апошнія грошы ў таго, у каго іх мала.

@<b>адб<u>і</u>так</b>, -тка і -тку, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> -тка. Тое, што адлюстравалася на гладкай, бліскучай паверхні ў выніку пераламлення светлавога праменя; адлюстраванне. <i>Тут ціха ля ног плешча чорная хваля азёрная, Адбіткі дубоў і сасонак чарнеюць з вады.</i> Лойка. <i>Справа і злева мільгаюць вуліцы, дамы-палацы, часта іх адбіткі купаюцца ў забетанаваных водах Неўкі і Фантаны.</i> Лупсякоў.
<br>// Цень прадмета, асветленага з процілеглага боку, на якой-н. паверхні. <i>На бледна-сіняй сцяне, на белых дзвярах палаты ўжо [свяціўся] вялікі сонечны квадрат з адбіткамі рамы.</i> Шамякін.
<br><b>2.</b> -тка. След, які астаўся на чым-н. ад іншага прадмета. <i>Адбіткі пальцаў.</i> □ <i>Вільготны пясок увесь спярэшчаны.. слядамі [чаек]. Усюды адбіткі іх лапак, нібы нейкі складаны, адмысловы ўзор.</i> В.Вольскі.
<br><b>3.</b> -тку. Тое, што з'яўляецца адлюстраваннем, перадачай у вобразах і паняццях чаго-н. <i>Тое, што азначала карэнныя змены ў агульным жыццёвым лёсе народа, не магло не знайсці свайго адбітку ў сферы мастацтва, літаратуры.</i> Перкін.
<br><b>4.</b> -тку. След, пячаць, адзнака якіх-н. пачуццяў, уздзеянняў, уплываў і пад. <i>На ўсіх рэчах у хаце ляжаў адбітак маладой свежай дбаласці.</i> Васілевіч. <i>Час бяжыць імкліва, нястрымна і на ўсё кладзе свой адбітак.</i> Хадкевіч.
<br><b>5.</b> -тка. Тэкст, малюнкі і пад., адціснутыя паліграфічным спосабам. <i>І калі, нарэшце, прэс падымаюць, на кардоне застаецца выразны адбітак як тэксту, так і малюнкаў.</i> Курто.

@<b>адб<u>і</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адбіць.

@<b>адбіўн<u>ы</u></b>, -<u>а</u>я, -<u>о</u>е.
<br><b>1.</b> Якім адбіваюць што-н. <i>Адбіўны молат.</i>
<br><b>2.</b> Прыгатаваны шляхам адбівання, размякчэння ўдарамі. <i>Адбіўная катлета.</i>
<br>/ <i>у знач. наз.</i> <b>адбіўная</b>, -ой, (-ое), <i>ж. З'есці адбіўную.</i>

@<b>адб<u>і</u>цца</b>, адаб'<u>ю</u>ся, адаб'<u>е</u>шся, адаб'<u>е</u>цца; адаб'ёмся, адаб'яц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.</i>). Адкалоцца, адламацца. <i>Ад кубка адбілася ручка.</i>
<br><b>2.</b> Даючы адпор, абараніцца ад нападу, ад чыіх-н. непрыязных, варожых дзеянняў. <i>Неспакой узрастаў. Чорт яго ведае, ісці ці не?.. Падумаў: “Калі правакацыя, адаб'юся. Не так проста ўзяць Талая”.</i> Асіпенка.
<br>// Абараніцца, вызваліцца. <i>Не паспеў адбіцца ад адной [пчалы], як зараз жа цэлая плойма густой сеткай замільгацела ў вачах.</i> Дуброўскі.
<br>// Пазбавіцца, вызваліцца ад чаго-н. <i>Нельга адбіцца ад думкі, што гэтыя дзве хаты, нібы тыя заядлыя маладзіцы-суседкі, пасварыліся і паадварочваліся адна ад адной.</i> Сабаленка.
<br><b>3.</b> Адстаць ад тых, з кім быў разам. <i>Гэта было маленькае дзікае качанятка, якое, відаць, адбілася ад чародкі.</i> Краўчанка. <i>[Эміль Клебер] не мог нікога знайсці з сваіх таварышаў. Ён ведаў, што некаторыя з іх забітыя тут дзесьці ляжаць. А жывыя напэўна адышлі кудысьці, і ён адбіўся ад іх.</i> Чорны.
<br><b>4.</b> Аддаліцца, парваць сувязь з кім-, чым-н. <i>Адбіцца ад дому.</i>
<br>// Перастаць рабіць што-н., займацца чым-н. <i>Няма яму [Міхалу] нядзелькі, свята — Ідзе ды йдзе ён, як закляты; У шчэпку высах з той хады, Ад сну адбіўся, ад яды.</i> Колас.
<br><b>5.</b> Сустрэўшы на шляху перашкоду, змяніць свой напрамак на другі, адваротны (пра гукі, прамені і пад.). <i>Крыкі, рогат, воплескі пакаціліся па пустыннай пратоцы і адбіліся рэхам між дзікіх скал.</i> Маўр.
<br><b>6.</b> Адлюстравацца на гладкай, бліскучай паверхні. <i>Да берага Нёмана прарваўся першы бранявік. Нават нахабна адбіўся ў спакойнай.. вадзе.</i> Брыль.
<br>// <i>перан.</i> Адлюстравацца ў вобразах, паняццях (пра з'явы аб'ектыўнай рэальнасці) .
<br><b>7.</b> Выявіцца, атрымаць вонкавае праяўленне (пра пачуцці, стан і пад.). <i>Трывога адбілася ў .. [Аксені] на твары, і рукі ўжо неяк неахвотна гарнуліся да працы.</i> Пестрак.
<br><b>8.</b> Выклікаць сабой якое-н. пачуццё, адчуванне; адазвацца. <i>Потым надыдзе зіма, прыйдзе вясна, вернецца лета і зноў настане восень, залатая і непаўторная, зменяцца далягляды і адаб'юцца навек у душы чалавека.</i> “Маладосць”.
<br><b>9.</b> Зрабіць уплыў, уздзеянне на каго-, што-н. <i>Частыя ўзлёты і падзенні адбіліся на здароўі.. Скашынскага.</i> Чарнышэвіч. <i>Адмоўна адбілася на развіцці байкі і іншых сатырычных жанраў блытаніна, якая яшчэ не так даўно мела месца ў поглядах на сатыру.</i> Казека.
<br><b>10.</b> Астацца пасля каго-, чаго-н., пакінуць адбітак. <i>Сляды мядзведзя выразна адбіліся на мокрым пяску каля берага.</i> В.Вольскі.
<br>// <i>перан.</i> Захавацца ў памяці.
<br>◊ <b>Адбіцца ад рук</b> — перастаць слухацца, перастаць падпарадкоўвацца.

@<b>адбіццё</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбіць (у 2 знач.).
<br><b>2.</b> Тое, што і адбітак (у 3 знач.). <i>Энтузіязм і героіка рэвалюцыі і грамадзянскай вайны знаходзілі.. адбіццё і праяўленне ў тэматыцы і стылі твораў многіх пісьменнікаў.</i> Адамовіч.

@<b>адб<u>і</u>ць</b>, адаб'<u>ю</u>, адаб'<u>е</u>ш, адаб'<u>е</u>; адаб'ём, адаб'яц<u>е</u>; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Ударамі адкалоць, адшчапіць, адарваць, адкрышыць (частку цэлага або што-н. прымацаванае). <i>[Крамарэвіч] падняў камень, адбіў прабой і адчыніў сенцы.</i> Чорны. <i>Камандзіру разведкі, Адаму Бухаўцу, разрыўною куляй адбіла ў запясці правую руку.</i> Брыль.
<br>// Адкрыць, адчыніць што-н. забітае. <i>Адбіць дзверы, дошку.</i>
<br><b>2.</b> Сустрэчным ударам адкінуць. <i>Праходзіла мінута за мінутай, а мне ўсё не ўдавалася адбіць яшчэ ніводнага мяча.</i> Карпюк.
<br>// Паспяхова абараняючыся, прымусіць адступіць; аказваючы моцнае супраціўленне, спыніць (напад, атаку і пад,). <i>Праз некалькі хвілін Арсен быў ужо ў артылерыстаў, перад якімі стаяла задача адбіць наступленне варожых танкаў.</i> Кавалёў. <i>Сталі радзіцца [звяры], Як быць, Як напад ваўка адбіць.</i> Калачынскі.
<br>// <i>перан.</i> Адказваючы на абвінавачанні, прыдзіркі і пад., абвергнуць іх. <i>Бальшавікі адбілі ўсе атакі праціўнікаў, якія спрабавалі раззброіць расійскі пралетарыят.</i> “Звязда”.
<br><b>3.</b> Сілаю, з боем адабраць каго-, што-н., вярнуць захопленае. <i>Натоўп кінуўся на паліцэйскі ўчастак і з поспехам адбіў арыштаваных таварышаў.</i> Гарэцкі. <i>Мы раніцой адбілі гэту вёску.</i> Панчанка.
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Прывабіць, прыцягнуць да сябе, выклікаць любоў да сябе, прымусіўшы аддаліцца ад другога. <i>[Жлукта:] Гэты палкі юнак хоча адбіць у мяне маю жонку.</i> Крапіва.
<br>// Аддаліць, адхіліць каго-, што-н. ад чаго-н. або каго-н. <i>Адбіць пакупнікоў.</i>
<br><b>5.</b> Прымусіць баяцца што-н. рабіць, знішчыць, адабраць (ахвоту, жаданне, памяць і пад.). <i>[Прыстром] хацеў давесці Дзерашу больш яскрава беззаганнасць сваёй тэорыі, сваіх думак, раз назаўсёды адбіць у таго ахвоту спрачацца.</i> Шынклер. <i>Можа гора і ўтрапенне апошніх дзён адбілі ў .. [Аўдоцці] памяць, замутнілі розум?</i> Мележ.
<br><b>6.</b> Адкінуць у адваротным кірунку (прамені, гук і пад.).
<br><b>7.</b> Адлюстраваць што-н. на сваёй гладкай, бліскучай паверхні. <i>І раніцай дарога, добра ўмытая, Пасерабрылася, у асфальце чыстым Адбіла сонца з яснымі блакітамі, Паркан гародчыкаў і лес расісты.</i> Калачынскі. <i>Алеся, бедная Алеся, Краса наднёманскіх дзяўчат! Ты сінь азёрнага Палесся Адбіла ў сонечных вачах.</i> Трус.
<br>// Адлюстраваць у вобразах, паняццях; выказаць.
<br><b>8.</b> Выявіць, даць вонкавае праяўленне (пачуццям, стану і пад.).
<br><b>9.</b> Выстукаць рытмічнымі ўдарамі. <i>Другі [хлопец], у сіняй кашулі з вышытым каўняром, сарваўся б з месца, адбіў бы чачотку.</i> Васілёнак.
<br>// Адзначыць ударамі, звонам. <i>Гадзіннік адбіў дванаццаць.</i>
<br>// Перадаць па тэлеграфе. <i>[Маргарыта:] — Не думала, што.. [Барыс] не дабярэ часу пісьма людскага напісаць. Адну тэлеграму адбіў: не турбуйся, цалую.</i> Скрыган.
<br><b>10.</b> Ударам (ударамі) пашкодзіць што-н., зрабіць балючым. <i>Яшчэ і дагэтуль усе ў вёсцы памяталі, як.. [Грамабой] адбіў печані Сідараваму хлапцу, калі той незнарок упусціў карову ў Грамабоеву віку.</i> Крапіва.
<br><b>11.</b> Завастрыць лязо касы, б'ючы малатком.
<br><b>12.</b> Аддзяліць, перагарадзіўшы. <i>Гэтаму сталу ўжо і месца падрыхтавалі: высокай фанернай фарбаванай шырмай адбілі кавалак пакоя з акном і дзвярыма проста ў калідор.</i> Чорны.
<br>// Абмераўшы, выдзеліць участак чаго-н. <i>Усім хацелася на свае вочы бачыць, што робіцца, дзе каму які ўчастак адаб'юць.</i> Галавач.
<br><b>13.</b> Правесці лінію ўдарам вяроўкі або шнура.
<br>// Паставіць кляймо.
<br><b>14.</b> Пабіць (расліны, пасевы). <i>Град адбіў жыта.</i>
<br>◊ <b>Глузды адбіць</b> — пабоямі пашкодзіць разумовую дзейнасць каго-н. <b>Ногі адбіць (збіць, набіць)</b> — моцна натаміць ногі, доўга ходзячы. <i>Дзед Тодар здрыгануўся, ступіў да стала: — Нічога не прыдумаеш. Вілія і пад лёдам шалёная... Ногі мы адбілі, цэлыя суткі не прысеўшы.</i> Пташнікаў. <b>Адбіць паклон</b> — пакланіцца. <i>[Бабка] закончыла нарэшце сваю малітву і адбіла апошні паклон.</i> Каліна.

@<b>адбл<u>і</u>скаць</b>, -ае; <i>зак.</i> Перастаць бліскаць.

@<b>адбл<u>і</u>скваць</b>, -ае; <i>незак.</i> Даваць водбліск; адсвечваць. <i>Вочы адблісквалі зеленаватым бляскам.</i> □ <i>Дождж з раўчукоў паволі пераходзіў на кроплі, а маланкі адблісквалі ўжо далёка і нясмела.</i> Мурашка.

@<b>адбл<u>ы</u>таны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адблытаць.

@<b>адбл<u>ы</u>тацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>зак.</i> Развязаць, раскруціць тое, чым што-н. заблытана.

@<b>адбл<u>ы</u>таць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што.</i> Вызваліць, развязваючы, знімаючы вяроўку, нітку і пад.

@<b>адбл<u>ы</u>твацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адблытацца.

@<b>адбл<u>ы</u>тваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адблытаць.

@<b>адб<u>о</u>й</b>, -ю, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбіваць — адбіць (у 2 знач.) і адбівацца — адбіцца (у 2 знач.).
<br><b>2.</b> Гукавы сігнал, які апавяшчае аб заканчэнні чаго-н. <i>Дзяжурны афіцэр пасля адбою Абход чарговы робіць.</i> Зарыцкі. <i>Даў адбой гарніст, і ўсе мы Спаць паклаліся на сене.</i> Нядзведскі.
<br>// <i>перан.</i> Перапынак у працы, дзеянні; спачын. <i>Ні ўдзень, ні ўноч не ведалі адбою мы.</i> Макаль.
<br><b>3.</b> Маркіровачны малаток. <i>Знайшлі два пні сантыметраў па трыццаць, пабілі іх штрафным адбоем.</i> Ермаловіч.
<br>// След, знак ад маркіровачнага малатка. <i>[Хама Хаміч:] — Пад'едзьце, Лявон Свірыдавіч, бліжэй... Бачыце — адбою на бярвеннях няма. — Ну, адбою тут вы не знойдзеце, — спыніў яго Лявон Свірыдавіч, — гэта ж верхавіны, а адбой на камлях.</i> Корбан.
<br>◊ <b>Адбою няма (не будзе)</b> ад <i>каго-чаго гл.</i> няма. <b>Біць (даць) адбой</b> <i>гл.</i> біць.

@<b>адб<u>о</u>йка</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Аддзяленне кавалкаў выкапняў ці пароды ад масіву.

@<b>адб<u>о</u>йны</b>, -ая, -ае. Які служыць для адбівання чаго-н. <i>Адбойны малаток.</i>

@<b>адб<u>о</u>р</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбіраць — адабраць<sup>1</sup> (у 5 знач.).
<br>○ <b>Натуральны адбор</b> — працэс развіцця жывой прыроды, у якім захоўваюцца арганізмы найбольш прыстасаваныя да ўмоў жыцця.
<br><b>Штучны адбор</b> — адзін з асноўных метадаў селекцыі, які ляжыць у аснове стварэння і паляпшэння чалавекам парод свойскай жывёлы і сартоў культурных раслін.

@<b>адб<u>о</u>рачны</b>, -ая, -ае. Які створаны і служыць для адбору каго-н. <i>Адборачная камісія. Адборачныя спартыўныя сустрэчы.</i>

@<b>адб<u>о</u>рка</b>, -і, <i>ж. Спец.</i> Выстругванне адмысловым гэблікам-адборнікам фігурнай паверхні чаго-н. <i>Адборка карніза.</i>

@<b>адб<u>о</u>рнік</b>, -а, <i>м.</i> Гэблік з вузкім лязом для выстругвання фігурнай паверхні чаго-н. <i>Якога толькі інструменту ў .. [бацькі] не было! І гэблікі, і адборнікі, і калёвачкі, і пазыкі, і пілкі ўсялякія.</i> Пальчэўскі.

@<b>адб<u>о</u>рны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Адабраны з ліку іншых як лепшы; першагатунковы, выдатны.
<br><i>Адборнае насенне.</i> □ <i>Хата была прасторная і пабудаваная з адборнага матэрыялу.</i> Колас. <i>Атрад налічваў каля двухсот адборных малайцоў.</i> Брыль. <i>Па дарозе Ілью Кавальчуку трапляліся фурманкі і аўтамашыны, нагружаныя адборнай сухой бульбай.</i> Паслядовіч.
<br><b>2.</b> Вельмі грубы, непрыстойны.
<br><i>Жанчына сыпала паліцаям у твар самыя адборныя, самыя моцныя праклёны.</i> Дамашэвіч.

@<b>адбрадз<u>і</u>ць</b>, -брадж<u>у</u>, -бр<u>о</u>дзіш, -бр<u>о</u>дзіць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.).</i> Закончыць, перастаць брадзіць (пра піва, квас і пад.).
<br><b>2.</b> Правесці мяжу на сенакосе.

@<b>адбракав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адбракаваць.

@<b>адбракав<u>а</u>ць</b>, -к<u>у</u>ю, -к<u>у</u>еш, -к<u>у</u>е; <i>зак., каго-што.</i> Аддзяліць недабраякаснае, бракоўнае. <i>Адбракаваць маладняк.</i>

@<b>адбрак<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адбракоўваць.

@<b>адбрак<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адбракаваць.

@<b>адбрак<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ДМ</i> -к<u>о</u>ўцы, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адбракоўваць —адбракаваць.

@<b>адбрах<u>а</u>цца</b>, -браш<u>у</u>ся, -бр<u>э</u>шашся, -бр<u>э</u>шацца; <i>зак. Разм. груб.</i> Адгаварыцца, адмовіцца ад чаго-н.; выкруціцца. — <i>Ідзі сюды, Анэта, а то я адна не адбрашуся, — пачула яна голас суседкі Агаты.</i> Чарнышэвіч.

@<b>адбрык<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Зак. да</i> адбрыквацца.

@<b>адбр<u>ы</u>квацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Брыкацца, адбіваючыся ад каго-, чаго-н. <i>Вася адбрыкваецца, выкручваецца, але ўстаць не можа.</i> Рунец.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Настойліва адмаўляцца ад чаго-н. непажаданага. <i>[Асмалоўскі:] — От я і кажу, што так далей працаваць нельга. Няма чаго адбрыквацца. Возьмемся за справу, скосім і ўбяром луг, а там — і за жніво.</i> Сіўцоў.

@<b>адбрысц<u>і</u></b>, -брыд<u>у</u>, -брыдз<u>е</u>ш, -брыдз<u>е</u>; -брыдзём, -брыдзяц<u>е</u>; <i>зак.</i> Адысці павольна, з цяжкасцю перастаўляючы ногі.

@<b>адбр<u>ы</u>ць</b>, -бр<u>ы</u>ю, -бр<u>ы</u>еш, бр<u>ы</u>е; <i>зак. Разм.</i> Рэзка і прама выгаварыць каму-н. — <i>Вы пачулі б, як .. [Ралан] умее востра секануць. Адбрыць там, дзе гэта трэба.</i> Грамовіч.

@<b>адбр<u>э</u>хвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адбрахацца.

@<b>адбудав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адбудаваць.

@<b>адбудав<u>а</u>цца</b>, -буд<u>у</u>юся, -буд<u>у</u>ешся, -буд<u>у</u>ецца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Пабудавацца нанава; аднавіць тое, што было разбурана, знішчана. <i>Сяло Гарадзішча, дашчэнту спаленае ў часе вайны фашыстамі, цяпер адбудавалася.</i> Гурскі. <i>[Кастрыца:]— У нас жа ніводнай хаты не засталося, ні каровы, ні пеўня .. Ну, дзякаваць, адбудаваліся скора.</i> Марціновіч.
<br><b>2.</b> Старанна, усё прадугледзеўшы, пабудавацца. <i>Як папрыгажэў горад! Як адбудаваўся!</i> Ус.

@<b>адбудав<u>а</u>ць</b>, -буд<u>у</u>ю, -буд<u>у</u>еш, -буд<u>у</u>е; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Пабудаваць нанава, аднавіць што-н. пасля разбурэння. <i>Родны горад! Нашае багацце! Мы хвіліны дарма не патрацім, Мы сваёй не пашкадуем працы — Адбудуем светлыя палацы!</i> Броўка.
<br><b>2.</b> Вельмі странна, усё прадугледзеўшы, пабудаваць. <i>Яны прыйшлі на з'езд партыйны, Каб вырашыць, абмеркаваць, Як лепш адбудаваць краіну, Заводы новыя ўзняць.</i> Танк.

@<b>адбуд<u>о</u>ва</b>, -ы, <i>ж. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбудоўваць — адбудаваць (у 1 знач.).

@<b>адбуд<u>о</u>ўванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адбудоўваць — адбудаваць.

@<b>адбуд<u>о</u>ўвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адбудавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адбудоўваць.

@<b>адбуд<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адбудаваць.

@<b>адбукс<u>і</u>раваны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адбуксіраваць.

@<b>адбукс<u>і</u>равацца</b>, -руецца; <i>зак.</i> Адысці адкуль-н. на буксіры (пра судна).

@<b>адбукс<u>і</u>раваць</b>, -рую, -руеш, -руе; <i>зак., што.</i> Адвесці на буксіры што-н. <i>Адбуксіраваць баржу.</i>

@<b>адбуксір<u>о</u>ўка</b>, -і, <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адбуксіраваць.

@<b>адб<u>у</u>хаць</b>, -ае; <i>зак. Разм.</i> Скончыць бухаць; адгрукаць. <i>Гармата адбухала.</i>

@<b>адбушав<u>а</u>ць</b>, -ш<u>у</u>ю, -ш<u>у</u>еш, -ш<u>у</u>е; <i>зак.</i> Перастаць, скончыць бушаваць. <i>Адышлі халады і слата, адбушавалі першыя навальніцы.</i> Хадкевіч.

@<b>адбу<u>я</u>ць</b>, -яе; <i>зак.</i> Перастаць буяць. <i>Адбуяла ў агародах хмельная летняя зеляніна.</i> Навуменка.

@<b>адбыв<u>а</u>лаўка</b>, -і, <i>ж.</i> У выразе: <b>адбывалаўку адбываць</b> <i>гл.</i> адбываць.

@<b>адбыв<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбываць — адбыць (у 1 знач.).

@<b>адбыв<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> адбыцца.

@<b>адбыв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адбыць (у 1-3 знач.).
<br>◊ <b>Адбывалаўку адбываць</b> — працаваць нехаця; без жадання, фармальна выконваць работу, абавязкі.

@<b>адб<u>ы</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адбыць (у 1, 3 знач.).

@<b>адб<u>ы</u>цца</b>, -б<u>у</u>дзецца; <i>зак.</i> Ажыццявіцца, прайсці; быць праведзеным. <i>Закладка галоўнага корпуса электрастанцыі адбылася праз дзён тры.</i> Чорны. <i>Поруч.. паведамляецца, што ў суботу ў дзесяць гадзін вечара ў клубе адбудзецца прэм'ера п'есы “Васа Жалязнова”.</i> Васілевіч.
<br>// Здарыцца. <i>Прыжмурыў вока Міколка, на курок націснуў. І што адбылося тут, дык і сам дзед спачатку нічога не зразумеў, бо стрэльба бахнула, як батарэя гармат.</i> Лынькоў. <i>Многа падзей адбылося за апошнія часы.</i> Колас.

@<b>адбыццё</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адбыць (у 1, 2, 3 і 5 знач.).

@<b>адб<u>ы</u>ць</b>, -б<u>у</u>ду, -б<u>у</u>дзеш, -б<u>у</u>дзе; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>што.</i> Выканаць якую-н. павіннасць, абавязак; прабыць вызначаны тэрмін дзе-н. <i>Цімох Будзік.. адбыў два гады арыштанцкіх рот за падпал панскай стадолы, сядзеў як крымінальнік.</i> Колас. <i>Фёдар недзе ў Сібіры адбыў пакаранне за ўдзел у нейкай рэвалюцыйнай справе.</i> Корбан.
<br>// Выканаць што-н. фармальна, як бы з-пад прымусу. <i>Корч не любіць, каб рабілі абы-як, абы адбыць.</i> Мележ. <i>А з паперай той у канторы толькі фармальнасці адбылі, па кнігах пазапісвалі: калі мясцком накіроўвае, значыць, ведае каго!</i> Шынклер.
<br><b>2.</b> Паехаць, адправіцца куды-н. <i>З Цэнтральнага штаба паведамілі, што партызан Уладзімір Струк пасля лячэння ў шпіталі выпісаўся і адбыў на фронт.</i> Сабаленка.
<br><b>3.</b> <i>што.</i> Правесці, зрабіць, закончыць што-н. <i>[Вадзіцель:] — Дык ты, брат, як адбудзеш усе там справы ў вашым бюро, заходзь начаваць да мяне на Пушкінскі пасёлак.</i> Васілевіч. <i>Як вяселле адбылі, Тады прыкмеціў, Вочы карыя былі... На цэлым свеце Прыгажэйшых не знайсці.</i> Дзяргай.
<br><b>4.</b> Абысціся, абмежавацца чым-н. нязначным, лёгкадаступным. <i>[Дзед Мікола:] — А небарака Васіліса, наша паварыха, зусім разгубілася: што варыць? Тут варэнікамі, пельменямі ці пловам не адбудзеш.</i> Скрыпка. <i>Дзякуем не адбудзеш.</i> Прымаўка.
<br><b>5.</b> Прабыць дзе-н. пэўны тэрмін; закончыць сваё знаходжанне дзе-н. <i>І вось ужо адбылі, адгасцявалі, збіраюцца ехаць: Пятро з сынком Валодзькам зноў — у той свой далёкі Тамбоў, а Адам з Мікіткам паедзе ў Віцебск.</i> Ракітны.
<br>◊ <b>Не адбудзе, яе прыбудзе</b> — не будзе ні выгады, ні страты.

@<b>адбяг<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> адбегчыся.

@<b>адбяг<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адбегчы.

@<b>адв<u>а</u>га</b>, -і, <i>ДМ</i> -в<u>а</u>зе, <i>ж.</i> Смеласць, рашучасць, бясстрашнасць. <i>Хваліць за адвагу. Набрацца адвагі. Не хапае адвагі.</i> □ <i>Для Алёнкі была вялікая спакуса прачытаць той верш, але адвагі нехватала.</i> Колас. <i>І гэтай песні нельга сутрымаць, Мы</i> з <i>ёю стрэнем наш вясёлы май: Адвагу сіл у росквіце гадоў, Усмешку нашых новых пабудоў.</i> Панчанка.

@<b>адв<u>а</u>дзіць</b>, -в<u>а</u>джу, -в<u>а</u>дзіш, -в<u>а</u>дзіць; <i>зак., каго.</i> Прымусіць перастаць што-н. рабіць, адвыкнуць ад чаго-н. <i>Значыць, гэты чалавек шкодны і небяспечны. Трэба назаўсёды адвадзіць.. [браканьера] ад чорнай справы.</i> Кірэенка.
<br>// Адвучыць хадзіць куды-н., мець зносіны з кім-н. <i>Васіль увесь ажно пыхаў ад прагнага хацення чым барзджэй сустрэць Рыгора з Зосяю і раз назаўсёды адвадзіць яго ад яе.</i> Гартны.

@<b>адваёўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адваёўваць.

@<b>адваёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адваяваць.

@<b>адв<u>а</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адважыць.

@<b>адв<u>а</u>жванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адважваць—адважыць.

@<b>адв<u>а</u>жвацца/1</b><sup>1</sup>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адважыцца.

@<b>адв<u>а</u>жвацца/2</b><sup>2</sup>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адважваць.

@<b>адв<u>а</u>жваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адважыць.

@<b>адв<u>а</u>жнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць адважнага.

@<b>адв<u>а</u>жны</b>, -ая, -ае. Які не баіцца небяспекі; смелы, рашучы, бясстрашны. <i>Адважны чалавек. Адважны мараплавец. Адважныя сыны Радзімы.</i> □ <i>Адважныя людзі Савецкай краіны Пайшлі ў наступленне на тайны прыроды.</i> Колас. <i>[Маці:] — Пойдзеш ты у свет і людзі Хадою адважнай, Прад табою слацца будзе Край наш неабсяжны.</i> Купала.

@<b>адв<u>а</u>жыцца</b>, -жуся, -жышся, -жыцца; <i>зак.</i> Асмеліцца зрабіць, сказаць што-н., выявіць рашучасць, адвагу. <i>Прайсціся трэці раз Сцёпка не адважыўся: лёгка магло стацца так, што хто-небудзь з суседзяў мог бы звярнуць на яго ўвагу.</i> Колас. <i>Хлопчыкі і дзяўчаткі, якія можа ўпершыню ў жыцці адважыліся адмераць доўгія кіламетры ад сваёй вёскі да мястэчка, ідуць купляць падручнікі.</i> Навуменка.

@<b>адв<u>а</u>жыць</b>, -жу, -жыш, -жыць; <i>зак., што</i> і <i>чаго.</i> Аддзяліўшы, узважыць частку чаго-я. <i>Адважыць кілаграм цукру.</i>

@<b>адваз<u>і</u>ць</b>, -важ<u>у</u>, -в<u>о</u>зіш, -в<u>о</u>зіць; <i>зак.</i> Скончыць вазіць.
<br>// Знасіцца, з'ездзіцца, стаць непрыгодным.

@<b>адвак<u>а</u>т</b>, -а, <i>М</i> -к<u>а</u>це, <i>м.</i> Юрыст, які абараняе абвінавачанага на судзе, вядзе чыю-я. справу. <i>[Марыся:] — Хутка будзе суд, а пан Крукоўскі падкупіў адвакатаў, якія будуць абараняць Рыгора.</i> Бажко.
<br>// Аб тым, хто заступаецца за каго-н. — <i>Пакінь Лазавенка! Я не люблю адвакатаў, — нахмурыўся</i> <i>Ладынін і сярдзіта адышоў убок.</i> Шамякін.
<br>[Лац. advocatus — заступнік.]

@<b>адвакат<u>у</u>ра</b>, -ы, <i>ж.</i> Тое, што і адвакацтва. <i>У свой час.. [прамоўца] скончыў Сарбонскі універсітэт, займаўся адвакатурай.</i> Лынькоў.

@<b>адвак<u>а</u>цкі</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да адваката, адвакацтва. <i>Адвакацкая дзейнасць. Адвакацкая практыка.</i> □ <i>Адвакацкі кабінет быў прасторны. У ім стаяла некалькі шафаў з кнігамі, галоўным чынам па адвакацкай спецыяльнасці.</i> Колас.

@<b>адвак<u>а</u>цтва</b>, -а, <i>н.</i> Дзейнасць адваката. <i>У часе выхаду гэтых кніжак [“Дудка беларуская” і “Смык беларускі”] Францішак Багушэвіч стала жыў ужо ў Вільні, дзе займаўся адвакацтвам.</i> Клімковіч.

@<b>адв<u>а</u>л</b>, -а, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Частка плуга, акучніка, якая адразае скібу зямлі і пераварочвае яе; тое, што і паліца (у 2 знач.). <i>Плуг падразае мяжу і адвалам павольна кладзе яе на бок.</i> Галавач.
<br><b>2.</b> Перавернутая скіба зямлі.
<br><b>3.</b> <i>Спец.</i> Насып з пустых парод на горных распрацоўках.

@<b>адвалак<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адвалачыся.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адвалакаць.

@<b>адвалак<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адвалачы.

@<b>адвалач<u>ы</u></b>, -валак<u>у</u>, -валач<u>э</u>ш, -валач<u>э</u>; -валач<u>о</u>м, -валачац<u>е</u>; <i>пр.</i> адвал<u>о</u>к, -валакл<u>а</u>, -валакл<u>о</u>; <i>зак., каго-што.</i> Адцягнуць, перанесці што-н. на іншае месца, убок ад чаго-н.

@<b>адвалач<u>ы</u>ся</b>, -валак<u>у</u>ся, -валач<u>э</u>шся, -валач<u>э</u>цца; -валач<u>о</u>мся, -валачац<u>е</u>ся, -валак<u>у</u>цца; <i>зак. Разм. груб.</i> Пераадольваючы цяжкасці пакуты, адысці.

@<b>адв<u>а</u>лены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адваліць.

@<b>адвал<u>і</u>цца</b>, -вал<u>ю</u>ся, -в<u>а</u>лішся, -в<u>а</u>ліцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> (<i>1 і 2 ас. не ўжыв.</i>). Аддзяліўшыся, адарваўшыся, адпасці. <i>Са сцяны, пад акном, адваліўся карычневы абломак тынку, упаў на стол.</i> Мележ.
<br>// <i>перан.</i> Знікнуць, прайсці (пра адчуванні, пачуцці). <i>Патапчык крочыў на Алеся, потым стаў і крута павярнуў убок. Калі ён знік у гушчарніку, Алесь падняўся. Уся нуда, здаецца, раптам адвалілася ад яго.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>2.</b> Адхіліцца тулавам назад, адкінуцца. <i>Лаўніцкі сеў, адваліўся на спінку крэсла, падрыхтаваўшыся да размовы.</i> Шахавец.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Пад'еўшы, здаволіўшыся, пакінуць есці. <i>[Пракоп:]—От толькі што адваліўся ад сваёй бульбы, дык ваша, мабыць, не ўлезе.</i> Сабаленка.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Стаць меншым, паменшаць (пра мароз, спёку і пад.). <i>Мароз адваліўся, і з неба, нізка павісшага над вёскай, церушыў драбнюткі сняжок.</i> Дуброўскі. <i>Пад вечар, калі трохі адвалілася гарачыня, на вялікі брукаваны двор казармы другога бабруйскага батальёна ўвайшоў невысокі дзядок з берасцянай вярэнькаю за плячыма.</i> Грахоўскі.
<br>◊ <b>Рукі адваліліся</b> <i>гл.</i> рука. <b>Рукі не адваляцца</b> <i>гл.</i> рука.

@<b>адвал<u>і</u>ць</b>, -вал<u>ю</u>, -в<u>а</u>ліш, -в<u>а</u>ліць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>што.</i> Адвярнуць што-н. цяжкае ад чаго-н., што было прывалена ім ці перашкаджала чаму-н. <i>Адваліць каменную глыбу.</i>
<br>// Зняць завалу ў дзвярах, варотах. <i>Прытрымліваючы рукою крысы кажуха, да брамы падышоў гаспадар, не спяшаючыся адваліў завалу і адчыніў веснічкі.</i> Пальчэўскі.
<br><b>2.</b> <i>што.</i> Аддзяліць, выдзеліць, адрэзаць каму-н. значную частку чаго-н. <i>Адваліць лусту хлеба.</i>
<br>/ <i>у іран. ужыв. Выхапіў.. [начальнік] з рук Паранькі паперы і, як бы для адчэпнага, піша — выдаць два рулоны. Во, колькі адваліў!</i> Ракітны.
<br><b>3.</b> <i>ад чаго</i> і <i>без дап.</i> Адысці, адплысці, адляцець (пра судна, самалёт і пад.). <i>Параход плаўна адваліў ад прыстані.</i> Даніленка. <i>Нарэшце пікіроўшчыкі адвалілі. Я думаў, што на палянцы сапраўды не асталося нічога жывога.</i> Сабаленка.
<br>// Адысці, паменшаць колькасна, разысціся. <i>У паўзе, калі пакупнікі адвалілі, Аксана разгарнула ілюстраваны часопіс.</i> Шамякін.

@<b>адв<u>а</u>льванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адвальваць — адваліць (у 1 знач.).

@<b>адв<u>а</u>львацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адваліцца (у 1, 2 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адвальваць.

@<b>адв<u>а</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адваліць.

@<b>адв<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да адвалу. <i>Адвальная паверхня плуга.</i>

@<b>адвал<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца. Праваляўшыся пэўны час, скончыць валяцца. <i>[Клёст:]</i> — Я <i>толькі з рамонту. Амаль тры месяцы адваляўся.</i> Шашкоў.

@<b>адв<u>а</u>р</b>, -у, <i>м.</i> Вадкасць з наварам таго, што ў ёй варылася. <i>Рысавы адвар. Адвар з фруктаў.</i>

@<b>адвараж<u>ы</u>ць</b>, -раж<u>у</u>, -р<u>о</u>жыш, -р<u>о</u>жыць; <i>зак., што.</i> Паводле ўяўленняў забабонных людзей — варажбой зняць чары з каго-н.
<br>/ <i>у перан. ужыв. Яны [ударныя брыгады] хутка прыдуць, Вогнішчы разложаць, Да канца балота З багны адварожаць.</i> Купала.

@<b>адв<u>а</u>раны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адварыць.
<br><b>2.</b> <i>у знач. прым.</i> Звараны, вараны. <i>Стары моўчкі.. паставіў.. чыгун з халоднаю адваранаю бульбаю.</i> Чорны.

@<b>адв<u>а</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адварыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адварваць.

@<b>адв<u>а</u>рваць</b>, -аю, -ае, -аеш. <i>Незак. да</i> адварыць.

@<b>адвар<u>о</u>т</b>, -а, <i>М</i> -р<u>о</u>це, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Адагнуты і прыгладжаны (прыпасаваны) край адзення ці абутку. <i>Махнач моўчкі адышоў да сваёй скрыні і сеў там, а Полаз на дзіва хутка падняўся, стаў тварам у твар, узяў Лемяшэвіча за адварот пінжака.</i> Шамякін.
<br><b>2.</b> Адваротны бок чаго-н., напрыклад, кнігі, канверта, здымка і пад. <i>Адварот паштоўкі.</i> □ <i>Собіч, не адрываючыся, сачыў, каб не асталося дзе пропускаў, бо часамі подпіс павінен быць толькі наверсе, а часамі і на адвароце.</i> Скрыган.

@<b>адвар<u>о</u>тны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Які вядзе назад; які накіраваны ў супрацьлеглы папярэдняму руху бок. <i>У адваротным кірунку. Адваротнае вярчэнне.</i> □ <i>Відаць, чуючы, што на ўзлессі ірвуцца снарады, людзі кінуліся ў адваротны бок, да дробнага хмызняку.</i> Мележ.
<br>// Які прыводзіць да зыходнага выніку. <i>Адваротны хімічны працэс. Адваротнае ператварэнне тавару ў грошы.</i>
<br><b>2.</b> Супрацьлеглы. <i>Адваротны сэнс. Адыманне ёсць дзеянне адваротнае складанню. Лагарыфм з адваротным значэннем. Адваротная тэарэма. Адваротны дослед.</i>
<br><b>3.</b> Супрацьлеглы знешняму, вонкаваму, левы бок прадмета. <i>[Ніна] узяла са століка маленькае люстэрка, на адваротным баку якога быў малюнак — дзеці купаюцца ў рэчцы.</i> Мележ.
<br><b>4.</b> <i>у знач. наз.</i> <b>адваротнае</b>, -ага, <i>н.</i> Палажэнне, якое з'яўляецца процілеглым дадзенаму або патрэбнаму. <i>Доказ ад адваротнага.</i>
<br>◊ <b>Адваротная сіла закона</b> <i>гл.</i> сіла. <b>Адваротная прапарцыянальнасць</b> <i>гл.</i> прапарцыянальнасць. <b>Адваротны бок медаля</b> <i>гл.</i> Бок.

@<b>адвар<u>о</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адвярнуцца (у 1, 2 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адварочваць.

@<b>адвар<u>о</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвярнуць

@<b>адвар<u>ы</u>цца</b>, -в<u>а</u>рыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Зварыцца. <i>Грыбы адварыліся.</i>
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Аддзяліцца ад чаго-н. пры награванні ў месцы зваркі.

@<b>адвар<u>ы</u>ць</b>, -вар<u>у</u>, -в<u>а</u>рыш, -в<u>а</u>рыць; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Зварыць; зрабіць адвар. <i>[Бабка Аксіння:]— А ў мяне зеллейка такое ёсць, вось адвару і прынясу.</i> Чарнышэвіч.
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Награваючы ў месцы зваркі, аддзяліць ад чаго-н. <i>Адварыць рэйку.</i>

@<b>адвастр<u>ы</u>ць</b>, -вастр<u>у</u>, -в<u>о</u>стрыш, -в<u>о</u>стрыць; <i>зак., што.</i> Зрабіць вострым; навастрыць, завастрыць. <i>Пара ўжо косы адвастрыць, Каб да касьбы ўжо недалёкай Змаглі мы выйсці да зары.</i> Танк.

@<b>адваяв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адваяваць.

@<b>адваяв<u>а</u>цца</b>, -ва<u>ю</u>юся, -ва<u>ю</u>ешся, -ва<u>ю</u>ецца; <i>зак.</i> Тое, што і адваяваць (у 3 знач.). <i>[Лякомцаў:] — Вам адразу трэба перапраўляцца на Вялікую зямлю. Вы наваяваліся, Кірыла Пракопавіч, і, прабачце за праўдзівае слова, адваяваліся.</i> Паслядовіч.

@<b>адваяв<u>а</u>ць</b>, -ва<u>ю</u>ю, -ва<u>ю</u>еш, -ва<u>ю</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>што.</i> У вайне, у барацьбе адабраць захопленае ворагам або завалодаць тым, што належыць ворагу.
<br><b>2.</b> <i>перан.; каго-што.</i> Дамагчыся чаго-н., здабыць што-н. у выніку барацьбы, настойлівасці, працы, выратаваць каго-н. <i>[Бабейка:] — Нават пасля вайны адваявалі гектараў пяцьдзесят у балота — вунь, бачыце, чарнее ралля, гэта ўзаралі на зіму.</i> Хадкевіч. <i>[Хірургу] не раз хацелася кінуць папрок гэтаму ганарліўцу, якога ён адваяваў ад смерці, але кожны раз яго спрактыкаваны розум раіў маўчаць.</i> Васілевіч.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Пазбавіцца сілы, моцы ваяваць. <i>[Царская дачка:] — Зноў ідзе на наша царства вялікае войска аж трох каралёў. А бацька мой стары ўжо — ваяваць не можа. Ці не паехаў бы ты за яго? — Куды мне ехаць, — кажа салдат.</i>— <i>Я ўжо сваё адваяваў.</i> Якімовіч.
<br><b>4.</b> <i>Разм.</i> Праваяваць нейкі час, скончыць ваяваць. <i>Адваяваць два гады.</i> □ <i>Не дачакаўся ў гэты час суровы, Стары шасцідзесятае вясны, Знайшоў спакой на могілках вясковых, Адваяваўшы спраўна тры вайны.</i> Звонак.

@<b>адв<u>е</u>даць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>каго-што</i> і <i>без дап.</i> Праведаць, наведаць каго-, што-н. <i>Яму [Януку Сялібу] хацелася адведаць дом, Зноў паглядзець на роднае гняздо.</i> Танк. <i>[Рыгорыха:] — Прыязджае маці, Глафіра Парфіраўна, адведаць магілу сына, паглядзець наша жыццё.</i> Гурскі. <i>[Панна Рузя:] — Ваша ранейшая настаўніца колькі ўжо часу хварэе, а вы?.. Хоць бы разочак схадзілі адведаць! Ганьба!..</i> Брыль.
<br><b>2.</b> <i>чаго.</i> З'еўшы або выпіўшы трохі чаго-н., вызначыць смак; пакаштаваць. — <i>Просіць садоўнік Наведацца ў сад, Бабка Тадора Адведаць чарніц.</i> Броўка. <i>Пакаштуй, калі хочаш, адведай — Вунь — кубанскія кавуны!</i> Прыходзька.
<br><b>3.</b> <i>чаго.</i> Спазнаць, зведаць, паспытаць. <i>Гуляюць хмаркі ў небе сінім, І ледзь хвалюецца рака... Так моцна хочацца дзяўчыне Адведаць шчасце рыбака.</i> Іверс.

@<b>адв<u>е</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адведваць — адведаць.

@<b>адв<u>е</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адведаць.

@<b>адв<u>е</u>дзены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвесці.

@<b>адв<u>е</u>дзіны</b>, -дзін; <i>адз. няма.</i> Сяброўскае наведванне каго-н. звычайна з якой-н. нагоды. <i>Бадай кожны раз, прыходзячы да сябра ў адведзіны, Янка захапляўся прытулкам свайго прыяцеля, утульнасцю, глухменню.</i> Колас. <i>Я сяджу пад уражаннем дзедавых адведзін і ўсміхаюся.</i> Пестрак.

@<b>адв<u>е</u>дкі</b>, -дак; <i>адз. няма.</i>
<br><b>1.</b> Наведванне жанчыны, якая нарадзіла дзіця. <i>Цётка Параска.. частавала за сталом жанчын. Як павялося ў вёсцы, суседзі і знаёмыя калгасніцы прыйшлі ў адведкі.</i> Гроднеў.
<br><b>2.</b> Тое, што і адведзіны.

@<b>адв<u>е</u>зены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвезці.

@<b>адв<u>е</u>зці</b>, -вяз<u>у</u>, -вяз<u>е</u>ш, -вяз<u>е</u>; -вязём, -везяц<u>е</u>; <i>пр.</i> адвёз, -в<u>е</u>зла і -вязл<u>а</u>; <i>заг.</i> адвяз<u>і</u>; <i>зак., каго-што.</i> Везучы, вярнуць каго-, што-н.; завезці куды-н. <i>Машына спачатку адвезла начальніка, а тады ўжо і самога Сашку заімчала да яго новай кватэры.</i> Чорны.

@<b>адв<u>е</u>йвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адвейваць.

@<b>адв<u>е</u>йваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвеяць.

@<b>адв<u>е</u>ку</b>, <i>прысл.</i> З даўніх часоў; спрадвеку. <i>[Сарока:] — Адвеку на гэтай гары лісы вядуцца, ды якія ж пушыстыя.</i> Шарахоўскі.

@<b>адв<u>е</u>рнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвярнуць.

@<b>адв<u>е</u>с</b>, -а, <i>м.</i> Груз, падвешаны на шнуры або нітцы для вызначэння вертыкальнага напрамку; грунтвага. <i>Шнур быў без адвеса, і чалавек, яўна хочучы паскорыць работы, зашчаміў яго канец у калоду.</i> Ракітны.

@<b>адв<u>е</u>сіць</b>, -в<u>е</u>шу, -в<u>е</u>сіш, -в<u>е</u>сіць; <i>зак., што.</i> Адкрыць што-н. завешанае; зняць або адсунуць убок тое, чым было што-н. завешана. <i>[Жанчына] адвесіла акно, і дождж знадворку зашумеў мацней.</i> Чорны.
<br>◊ <b>Адвесіць губы</b> — надзьмуцца, пакрыўдзіцца.

@<b>адвеслав<u>а</u>цца</b>, -вясл<u>у</u>юся, -вясл<u>у</u>ешся, -вясл<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Тое, што і адвеславаць.

@<b>адвеслав<u>а</u>ць</b>, -вясл<u>у</u>ю, -вясл<u>у</u>еш, -вясл<u>у</u>е; <i>зак.</i> Вяслуючы, аддаліцца, ад'ехаць ад чаго-н. <i>Адвеславаць ад берага.</i>

@<b>адв<u>е</u>сці</b>, -вяд<u>у</u>, -вядз<u>е</u>ш, -вядз<u>е</u>; -вядзём, -ведзяц<u>е</u>; <i>пр.</i> адвёў, -вял<u>а</u>, -вял<u>о</u>; <i>заг.</i> адвядз<u>і</u>; <i>зак., каго.</i>
<br><b>1.</b> Ведучы, суправаджаючы, даставіць у якое-н. месца. <i>Мікола адвёў Даніка пад плот і пасадзіў на траве.</i> Брыль. <i>[Доктар:] — Пазней усе казалі, што яго [Зяму] туды [у стажок] адвяла і схавала Броня.</i> Грахоўскі.
<br>// Перавесці (войскі і пад.) на другую пазіцыю, перамясціць назад, у тыл. <i>[Перапечкін:] — Перадайце Паграбняку: атрад адвесці на поўнач ад вёскі.</i> М.Ткачоў.
<br><b>2.</b> Завесці на некаторую адлегласць ад каго-, чаго-н. <i>Букрэй адвёў убок начальнікаў аддзяленняў і дзеда Талаша і аддаў загад, каму, дзе і што рабіць.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Адхіліць; змяніць напрамак руху чаго-н., накіраваць убок ад каго-, чаго-н. <i>Зыбін лёгкадумны, вясёлы на тую пару, паспрабаваў абняць яе, але Жэня адвяла яго рукі.</i> Мележ. <i>Сонца ўжо схавалася за далёкім лесам.., а.. [аграном] ходзіць, думае, куды б гэту ваду адвесці з поля.</i> Бялевіч. Змяніць напрамак позірку, перастаўшы глядзець на што-н. <i>Здавалася, што калі хоць на момант адвядзеш вока, то машына абавязкова наскочыць на што-небудзь.</i> Кулакоўскі.
<br>// <i>перан.</i> Даць іншы кірунак, перавесці (увагу, думку і пад.) на што-н. іншае. <i>Лапінка, каб адвесці ад Косціка ўвагу “брата Мішы”, запрапанаваў яму заспяваць што-колечы.</i> Брыль.
<br>// <i>перан.</i> Папярэдзіць што-н. небяспечнае, непрыемнае. <i>[Марына:] — Пайду сама. Тайком пайду. І можа ліха адвяду, Калі ёсць сэрца ў таго ката [Богута].</i> Колас. <i>І спалохана ўзняліся З трыснягоў густых, з аеру Кнігаўкі, каб небяспеку Ад сваіх адвесці гнёзд.</i> Танк.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Адхіліць што-н. неадпаведнае, непрыдатнае. <i>Васіль Бусыга быў кандыдат У валасныя старшыні, але рэвалюцыя і ўсе далейшыя падзеі адвялі яго кандыдатуру.</i> Колас.
<br><b>5.</b> Даць у чыё-н. распараджэнне; прызначыць, выдзеліць для якой-н. мэты. <i>Гасцінны гаспадар адвёў два пакойчыкі Цэзарыю Гальвасу, а Блецька атабарыўся ў мураванай прыбудоўцы к дому.</i> Чорны. <i>Дык адвядзі [краіна] ім [сынам] пачэснае месца У кнігах, што пішуцца пра вайну, У кнігах пра нашу перамогу Песню складзі пра іх не адну.</i> Куляшоў.
<br>// Надаць тое або іншае значэнне, вызначыць ролю, месца каму-, чаму-н.
<br><b>6.</b> Правесці, адчарціць. <i>Адвесці палі ў сшытку.</i>
<br>◊ <b>Адвесці вочы</b> — хітруючы, адцягнуць чыю-н. увагу ад чаго-н. <b>Адвесці душу</b> —падзяліцца з кім-н. тым, што набалела; выказаць каму-н. свае патаемныя думкі; задаволіць якое-н. моцнае жаданне. <b>Вачэй не адвесці</b> — аб чым-н. вельмі прыгожым, прывабным.

@<b>адв<u>е</u>чнасць</b>, -і, <i>ж. Выс.</i> Існаванне з самага пачатку; спрадвечнасць; далёкае мінулае. <i>Мне марыцца: Нібыта той дарогай З адвечнасці вярнуліся гады.</i> Кляшторны.

@<b>адв<u>е</u>чны</b>, -ая, -ае. <i>Паэт.</i> Які заўсёды існаваў; спрадвечны. <i>Адвечная тайна. Адвечныя балоты.</i> □ <i>Дзе крыўда адвечная спела, Дзе сыпала гора курганы, Рукой пралетарскаю смелай Гнілы стары лад зруйнаваны.</i> Купала. <i>Думка — гэта адвечная, невычэрпная, бясконцая, як само жыццё, крыніца сілы.</i> Дубоўка.

@<b>адв<u>е</u>шаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвесіць.

@<b>адв<u>е</u>швацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адвешваць.

@<b>адв<u>е</u>шваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвесіць.

@<b>адв<u>е</u>яны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвеяць.

@<b>адв<u>е</u>яцца</b>, -в<u>е</u>ецца; <i>зак.</i> Ачысціцца ў час веяння.

@<b>адв<u>е</u>яць</b>, -в<u>е</u>ю, -в<u>е</u>еш, -в<u>е</u>е; <i>зак., што.</i> Выдаліць веяннем са збожжа мякіну і інш.

@<b>адвёртка</b>, -і, <i>ДМ</i> -тцы; <i>Р мн.</i> -так; <i>ж.</i> Інструмент для закручвання і выкручвання шрубаў. <i>Падыдзе, перакінецца з .. [трактарыстам] двума словамі, і бачыш: у Сцёпкі ў руках адвёртка або ключ, ён ужо ляжыць на спіне пад трактарам і нешта там робіць.</i> Гамолка.

@<b>адвів<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адвіваць — адвіць.

@<b>адвів<u>а</u>цца</b>, -а<u>е</u>цца; <i>незак. Зал. да</i> адвіваць.

@<b>адвів<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адвіць.

@<b>адв<u>і</u>льванне</b>, -я, <i>н. Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адвільваць.

@<b>адв<u>і</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>незак. Разм.</i> Ухіляцца, адмаўляцца ад чаго-н. з дапамогай хітрыкаў. <i>[Стражнік:] — Прызнавайся, Раман, нечага адвільваць. Што ты чуў?</i> Колас. <i>Пакуль галасаваць, ці за таго, ці за другога — ужо было вырашана. — І што б там ні стала — Яўгена! — Няма там чаго адвільваць!</i> Баранавых.

@<b>адвільн<u>у</u>ць</b>, -н<u>у</u>, -н<u>е</u>ш, -н<u>е</u>. <i>Зак. да</i> адвільваць.

@<b>адвін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> адвінуцца.

@<b>адвін<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i> Ненадоўга адлучыцца, адысці куды-н. <i>Антось да воза адвінуўся І зараз</i> <i>з</i> <i>торбаю вярнуўся.</i> Колас.
<br>// Адарвацца ад якой-н. справы, работы. <i>Адвінуцца на паўгадзіны.</i>

@<b>адвінц<u>і</u>ць</b>, -вінч<u>у</u>, -в<u>і</u>нціш, -в<u>і</u>нціць; <i>зак., што.</i> Аддзяліць, зняць што-н., круцячы па вінтавой нарэзцы. <i>Адвінціць гайку.</i> □ <i>Ігнат Пятровіч .. адвінціў нейкія вінцікі, агледзеў лямпы, зачысціў правады і.. прыёмнік загаварыў нармальна.</i> Асіпенка.

@<b>адв<u>і</u>нчвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адвінчваць.

@<b>адв<u>і</u>нчваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвінціць.

@<b>адвіс<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адвіснуць.

@<b>адв<u>і</u>слы</b>, -ая, -ае. Які адвіс, апусціўся, адцягнуўся ўніз; абвіслы. <i>Апоўдні.. [Наталя] села на адвіслую ралу стагодняга дуба, абняла рукою галіну, прыперлася плячыма да ствала і задрамала.</i> Чорны. <i>Дуброўскі быў яшчэ малады чалавек, вельмі паўнацелы, з гладзенькай адвіслай складкай пад падбародкам.</i> Мележ.

@<b>адв<u>і</u>снуць</b>, -не; <i>пр.</i> адв<u>і</u>с, -ла; <i>зак.</i> Адцягнуцца, апусціцца ўніз; звіснуць. <i>У Стафанавіча адвісла губа, і ён ледзьве выгаварыў: — То ратуйце хлопца, лячыце яго!</i> Чорны. <i>Быў Аніс ужо слабы, шчокі адвіслі, а замест багатай некалі барады тырчаў рэдкі і белы пушок.</i> Хомчанка.

@<b>адвіт<u>а</u>льны</b>, -ая, -ае. Звязаны з адвітаннем; выкліканы адвітаннем, расставаннем; развітальны. <i>Адвітальныя поціскі рук. Адвітальная песня.</i>

@<b>адвіт<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Абмен адвітальнымі словамі, поціскам рук і пад. пры расставанні; апошняя сустрэча перад разлукай; развітанне. <i>І застаўшыся адна, .. [Галена] адразу зразумела, што гаварыла Бушмарава маўклівасць на адвітанні і ссунутыя бровы.</i> Чорны. <i>“Суліко” на адвітанне Праспявай мне, Генацвале.</i> Купала.

@<b>адвіт<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца; <i>зак.</i> Абмяняцца адвітальнымі словамі, поціскам рук і пад. пры расставанні, пры разлуцы; развітацца. <i>Пакуль Алесь увязваў воз, Патапчык адвітаўся і пайшоў наперад.</i> Чарнышэвіч. <i>Дзяўчаты адвіталіся і выйшлі, але Алеська вярнулася назад.</i> Дубоўка.
<br>// Адказаць на адвітанне.

@<b>адв<u>і</u>твацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адвітацца.

@<b>адв<u>і</u>ты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвіць.

@<b>адвіхн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і адвінуцца. <i>Сястра Саша і Ганьчына маці вязуць на продаж клубніку і бяруць з сабой і Ганьку. Папільнаваць воза, як мацеры і Сашы спатрэбіцца адвіхнуцца за якімі пакупкамі.</i> Васілевіч.

@<b>адв<u>і</u>цца</b>, адаў<u>е</u>цца; <i>пр.</i> адв<u>і</u>ўся, -віл<u>а</u>ся, -віл<u>о</u>ся; <i>зак.</i> Размотваючыся, адматацца.

@<b>адв<u>і</u>ць</b>, адаў<u>ю</u>, адаў<u>е</u>ш, адаў<u>е</u>; адаўём, адаўяце; <i>пр.</i> адвіў, -віл<u>а</u>, -віл<u>о</u>; <i>зак., што.</i> Развіваючы, аддзяліць частку чаго-н. навітага.

@<b>адв<u>о</u>д</b>, -у, <i>М</i> -дзе, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адводзіць — адвесці.
<br><b>2.</b> Заява аб адхіленні каго-н. ад удзелу ў чым-н. <i>Выступіць з адводам кандыдатуры.</i>
<br><b>3.</b> Адгалінаванне (у трубе, радыё-, электрасетцы і пад.). <i>Адвод ад батарэі.</i>
<br>◊ <b>Для адводу вачэй</b> — з мэтай адцягнуць увагу, для прыліку.

@<b>адв<u>о</u>дак</b>, -дка, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Галінка або частка кораня з вочкамі, пасаджаныя ў зямлю асобна ад мацярынскай расліны. <i>Чаранковы адводак.</i>
<br><b>2.</b> Пчаліны рой, які толькі што ўтварыўся і аддзяліўся ад старога. <i>У раёне дзеду пашанцавала: ён прывёз аж цэлых дзесяць новых вулляў для перасадак у іх “адводкаў”</i> з <i>дужых сем'яў.</i> Якімовіч.

@<b>адв<u>о</u>дзіцца</b>, -в<u>о</u>дзіцца; <i>незак. Зал. да</i> адводзіць.

@<b>адв<u>о</u>дзіць</b>, -в<u>о</u>джу, -в<u>о</u>дзіш, -в<u>о</u>дзіць. <i>Незак. да</i> адвесці.

@<b>адв<u>о</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> адводзіць — адвесці (у 6 знач.).
<br><b>2.</b> <i>Спец.</i> Прыстасаванне ў станках для пераводу рэменя з рабочага шківа на халасты і наадварот.

@<b>адв<u>о</u>дны</b>, -ая, -ае. Які служыць для адводу чаго-н. убок. <i>Адводная канава.</i> □ <i>На Фінляндскім вакзале са шкляных дахаў і адводных труб струменямі сплывае дажджавая вада.</i> Лупсякоў.

@<b>адв<u>о</u>з</b>, -у, <i>м. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адвозіць — адвезці.

@<b>адв<u>о</u>зіцца</b>, -в<u>о</u>зіцца; <i>незак. Зал. да</i> адвозіць.

@<b>адв<u>о</u>зіць</b>, -в<u>о</u>жу, -в<u>о</u>зіш, -в<u>о</u>зіць. <i>Незак. да</i> адвезці.

@<b>адв<u>о</u>льнасць</b>, -і, <i>ж.</i> Уласцівасць адвольнага. <i>Адвольнасць рухаў. Адвольнасць вывадаў.</i>

@<b>адв<u>о</u>льны</b>, -ая, -ае.
<br><b>1.</b> Нічым не абмежаваны, вольны, што выконваецца паводле ўласнага жадання. <i>Акружнасць адвольнага радыуса.</i>
<br><b>2.</b> Які праводзіцца самавольна, паводле свайго ўласнага меркавання, капрызу. <i>Адвольнае распараджэнне.</i>
<br><b>3.</b> Непераканаўчы, бяздоказны, які не выклікаецца неабходнасцю, беспадстаўны. <i>Адвольнае тлумачэнне.</i>

@<b>адв<u>о</u>рвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адворваць.

@<b>адв<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адараць<sup>1</sup>.

@<b>адв<u>о</u>страны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвастрыць.

@<b>адв<u>о</u>стрываць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвастрыць.

@<b>адв<u>у</u>чаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвучыць.

@<b>адв<u>у</u>чванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адвучваць — адвучыць.

@<b>адв<u>у</u>чвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адвучыцца (у 1 знач.).

@<b>адв<u>у</u>чваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвучыць.

@<b>адвуч<u>ы</u>цца</b>, -вуч<u>у</u>ся, -в<u>у</u>чышся, -в<u>у</u>чыцца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>ад чаго</i> і <i>з інф.</i> Адвыкнуць ад чаго-н. <i>Колькі ні смяяліся</i> <i>з .</i>. <i>[Якавенкі] таварышы, ён усё не мог адвучыцца ад гэтага нязграбнага жэста.</i> Мележ. <i>Адвучылася смяяцца [Малання] за вайну, дык і цяпер яшчэ ўсё не наважыцца.</i> Кулакоўскі.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Закончыць навучанне, перастаць вучыцца. <i>Адвучылася Люба ў гімназіі. І радасна адначасна было ад гэтага і сумна.</i> Мурашка.

@<b>адвуч<u>ы</u>ць</b>, -вуч<u>у</u>, -в<u>у</u>чыш, -в<u>у</u>чыць; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Прымусіць адвыкнуць ад чаго-н. <i>Адвучыць ад дрэннай прывычкі.</i> □ <i>Тры гады, якія пражыла Малання ў горадзе, адвучылі Кандрата бачыць у ёй сваю сялянку.</i> Галавач. <i>[Трахім:] — Мне яшчэ ў маладосці адзін вучоны чалавек гаварыў: “Калі ваўку не даваць мяса змалку, дык можна адвучыць яго ад драпежніцтва”.</i> Пальчэўскі.
<br><b>2.</b> <i>Разм.</i> Закончыць вучэнне, перастаць вучыць, навучаць.

@<b>адвык<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адвыкнуць.

@<b>адв<u>ы</u>клы</b>, -ая, -ае. Які адвык ад чаго-н.; нязвычны. <i>[Банжын] даўно не іграў, і рукі, адвыклыя ад клавішаў, спачатку слухаліся дрэнна.</i> Шыцік.

@<b>адв<u>ы</u>кнуць</b>, -ну, -неш, -не; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> <i>ад каго-чаго</i> і з <i>інф.</i> Страціць якую-н. звычку; адвучыцца ад чаго-н. <i>У хаце.. яшчэ стаяў тытунёвы дым, ад якога .. [Акіліна] даўно адвыкла.</i> Вітка. <i>Непрыемна было і тое, што прыйдзецца прасіць ласкі, а.. [Максім Сцяпанавіч] даўно ўжо адвык што-небудзь прасіць.</i> Карпаў. <i>Леапольд Гушка за гэты час адвык думаць пра гэтага чалавека [колішняга пана].</i> Чорны.
<br><b>2.</b> <i>ад каго-чаго.</i> Стаць далёкім, чужым каму-н., забыць каго-, што-н. <i>Пятро Пятровіч адвык за дваццаць год на ўсходзе ад палос, і ад парадку такога, як тут [у Забалоцці].</i> Брыль.

@<b>адвяв<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>незак., што.</i> Адхіляць, адносіць убок павевам ветру, веяннем.

@<b>адвядз<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адводзіць — адвесці.

@<b>адв<u>я</u>заны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адвязаць.

@<b>адвяз<u>а</u>цца</b>, -вяж<u>у</u>ся, -в<u>я</u>жашся, -в<u>я</u>жацца; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Развязаўшыся, аддзяліцца (аб вяроўцы, канаце і пад.).
<br>// Вызваліцца ад прывязі, стаць прывязаным. <i>Конь адвязаўся.</i> □ <i>Тыя, якія раней за іншых адвязаліся ад сваіх парашутаў, без усялякай каманды, механічна, пасталі з аўтаматамі на варту.</i> Чорны.
<br><b>2.</b> <i>перан. Разм.</i> Пазбавіцца ад каго-н. дакучлівага, назойлівага або непрыемнага, нежаданага. <i>Рыгору хацелася скарэй адвязацца ад гаспадыні.</i> Гартны. <i>Небяспечны чалавек, — падумаў пан. — ..Ніяк цяпер не адвяжашся ад гэтага д'ябла ў чорнай сутане.</i> Бядуля.
<br><b>3.</b> <i>перан. Разм.</i> Перастаць дакучаць каму-н. <i>Адвяжыся, аса-назола! — жартаўліва замахваўся на бабку дзед.</i> Даніленка. <i>[Лаяна:] — Скажу вам яшчэ болей, каб вы ўрэшце адвязаліся ад мяне і не ліплі, як назойлівыя мухі.</i> Лынькоў.

@<b>адвяз<u>а</u>ць</b>, -вяж<u>у</u>, -в<u>я</u>жаш, -в<u>я</u>жа; <i>зак., каго-што.</i> Развязаўшы вузел, аддзяліць. <i>Адвязаць вяроўку.</i>
<br>// Вызваліць ад прывязі, зрабіць непрывязаным. <i>[Ваўчок] адвязаў ад слупка каня і ўзяў у рукі лейцы.</i> Хадкевіч.

@<b>адв<u>я</u>званне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адвязваць — адвязаць.

@<b>адв<u>я</u>звацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адвязацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адвязваць.

@<b>адв<u>я</u>зваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвязаць.

@<b>адвярн<u>у</u>цца</b>, -вярн<u>у</u>ся, -в<u>е</u>рнешся, -в<u>е</u>рнецца; <i>зак., ад (да) каго-чаго</i> і <i>без дап.</i>
<br><b>1.</b> Павярнуцца ўбок ад (да) каго-, чаго-н., павярнуць галаву. <i>[Турцэвіч] прыгарнуў да грудзей малых і жонку, моцна іх па чарзе пацалаваў, адвярнуўся, неўзаметку змахнуў з вачэй слёзы і сказаў вазаку паганяць коней.</i> Гурскі.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Выказваючы сваю непрыязнасць, парваць сувязі, адносіны з кім-н. <i>Бедны да беднага горнецца, а багаты ад каго хочаш адвернецца.</i> Прыказка.
<br>// Адмовіцца ад чаго-н., перастаць займацца чым-н. <i>[Бабка:] — А вы ўсё седзіце над гэтымі кнігамі. А яны сушаць чалавека. [Лабановіч:] — А ты, бабка, пашапчы, каб я ад іх адвярнуўся.</i> Колас. <i>Стары айчым угаворваў .. ехаць на яго .. зямлю і займацца гаспадаркай.. Клебер адвярнуўся ад гэтай прапановы.</i> Чорны.
<br><b>3.</b> <i>Разм.</i> Адлучыцца, адысціся на кароткі час. <i>[Бабейка:] — За ім [Саўчуком] я заўсёды спакойны — куды б ні адвярнуўся з калгаса, ён усё зробіць як след.</i> Хадкевіч.
<br>◊ <b>Бог адвярнуўся ад каго</b> <i>гл.</i> бог.

@<b>адвярн<u>у</u>ць</b>, -вярн<u>у</u>, -в<u>е</u>рнеш, -в<u>е</u>рне; <i>зак., каго-што.</i>
<br><b>1.</b> Павярнуць у другі бок. <i>Стары Казімір спыніўся перад сынам, які сядзеў у канцы .. стала, і так доўга глядзеў на яго, што сын аж адвярнуў галаву да акна.</i> Пестрак. <i>Калі аднаго разу .. [Зося] ішла па вуліцы і дала “дзень добры” Грамабоісе.., дык тая толькі нос у другі бок адвярнула, плюнула і моцна скляла Зосю.</i> Крапіва.
<br>// <i>перан.</i> Адцягнуць (увагу, думку і пад.). <i>Цяпер іншыя справы адвярнулі ўвагу ад дому, ад сям'і, што, здавалася, іначай і не павінна быць.</i> Пестрак.
<br><b>2.</b> Варочаючы, адсунуць. <i>Адвярнулі [браты], камень, а там нара, ды такая глыбокая — дна не відаць.</i> Якімовіч. <i>Кузьма падбег к барознам і рукамі адвярнуў скібы раллі, каб паказаць старую мяжу.</i> Нікановіч.
<br>// Паставіць на месца што-н. перавернутае, абернутае. <i>Мужчыны дружна падхапілі каляску і адвярнулі, але, адварочваючы, выкінулі панскае сядзенне.</i> Колас.
<br><b>3.</b> Адагнаць, накіраваць у другі бок (жывёлу). <i>[Міхалка:] — Пачакайце, дзядзечка, я збегаю карову адвярну ад грэчкі.</i> Чорны.
<br><b>4.</b> Адагнуць край чаго-н. <i>Чудзін жахнуўся, умомант адвярнуў халявы і азірнуўся навокал.</i> Карпюк. <i>Васіль адвярнуў каўнер кажушка.</i> Колас.
<br><b>5.</b> <i>безас. Разм.</i> Аб пачуцці непрыязні, агіды, да каго-, чаго-н. <i>З таго часу і адвярнула.. [Яўхіма] ад пчол.</i> Кулакоўскі.
<br>◊ <b>Нос адвярнуць</b> — выказаць сваё незадавальненне чым-н., паставіцца да чаго-н. з пагардай, выявіць незадавальненне чым-н.

@<b>адвясл<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адвеславаць.

@<b>адвяч<u>о</u>рак</b>, -рка, <i>м.</i> Перадвячэрні час. <i>Сінім снежным адвячоркам Грыбок хадзіў ад акна да акна па сяле, загадваў ісці .. на сход.</i> Мележ. <i>Заходзіла сонца, але ўжо на самым захадзе яно сцьмела, і адвячорак спахмурнеў.</i> Чорны. <i>Быў ранні адвячорак. Яшчэ недзе прыветліва свяціла сонца. А пакой ужо напоўніўся змрокам.</i> Шамякін.

@<b>адвяч<u>о</u>ркавы</b>, -ая, -ае. Які мае адносіны да адвячорка. <i>Адвячоркавая пара.</i>

@<b>адвяч<u>о</u>ркам</b>, <i>прысл.</i> У хвіліны перад самым вечарам. <i>Невядома, як доўга цягнулася б гэта гісторыя, каб аднаго разу адвячоркам не прыйшла да іх настаўніца.</i> Колас. <i>Выйдзі адвячоркам у жытное поле І паслухай пошум спелых каласоў.</i> Вітка.

@<b>адгаблёўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгабляваць.

@<b>адгабляв<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгабляваць.

@<b>адгабляв<u>а</u>ць</b>, -л<u>ю</u>ю, -л<u>ю</u>еш, -л<u>ю</u>е; <i>зак., што.</i> Габлюючы, зрабіць роўным, гладкім. <i>[Старшыня:] — Не ўсё там [у хаце], праўда, паспелі адгабляваць к прыезду гаспадароў, ды галоўнае ёсць.</i> Якімовіч.

@<b>адгавар<u>ы</u>цца</b>, -гавар<u>у</u>ся, -гав<u>о</u>рышся, -гав<u>о</u>рыцца; <i>зак.</i> Адгаворкамі адмовіцца, ухіліцца ад якой-н. прапановы. <i>[Мікола:]</i> — <i>Я перш адказваўся, але .. [Васіль] так прыстаў, што нельга было адгаварыцца, і я мусіў зайсці з ім к Піню.</i> Гартны.
<br>// Апраўдацца, пазбегнуць пакарання, непрыемнасцей з дапамогаю адгаворак. <i>І самае цяжкае Клемсу сказаць, а потым няхай злуе яна [жонка], няхай сварыцца, потым ён зможа адгаварыцца.</i> Галавач.

@<b>адгавар<u>ы</u>ць</b>, -гавар<u>у</u>, -гав<u>о</u>рыш, -гав<u>о</u>рыць; <i>зак., каго.</i> Пераканаць не рабіць чаго-н., угаварыць адмовіцца ад чаго-н. <i>Хацеў [Сомік] на суд падаваць, ды людзі адгаварылі; казалі, што неяк сорам і судзіцца за дзесяць снапоў аўса.</i> Крапіва. <i>Зораў у апошні раз паспрабаваў адгаварыць Каленіка ад задуманага ім плана.</i> Паслядовіч.

@<b>адгав<u>о</u>р</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>звычайна мн.</i> (<b>адгав<u>о</u>ры</b>, -аў). Угаворы, парада не рабіць чаго-н. <i>[Міша:] — Пасылалі б мяне туды [на будоўлю], дык я ні адной хвіліны не раздумваў бы і ніякіх адгавораў не слухаў.</i> Хадкевіч.
<br><b>2.</b> Словы, з дапамогай якіх адмаўляюцца што-н. сказаць або зрабіць; адгаворка. <i>Успамінаюцца словы: “Было і страшна, было і весела..” Гэта, Арцём, гучала ў цябе.. ну, проста як адгавор.</i> Брыль.
<br>// Словы для апраўдання. <i>На ўсе прычыны адгаворы.</i>

@<b>адгав<u>о</u>рванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адгаворваць — адгаварыць.

@<b>адгав<u>о</u>рвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адгаварыцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адгаворваць.

@<b>адгав<u>о</u>рваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгаварыць.

@<b>адгав<u>о</u>рка</b>, -і, <i>ДМ</i> -рцы; <i>Р мн.</i> -рак; <i>ж.</i> Спасылка на што-н. з мэтай ухіліцца, адмовіцца ад чаго-н. — <i>Ды вось білет у кішэні. — сказаў .. [Гвозд], засоўваючы белую, з рудымі валаскамі, вузкую руку за борт пінжака, нібы збіраўся дастаць білет, каб Зыбін не падумаў, што гэта адна адгаворка.</i> Мележ. <i>Лека заўсёды магла выдумаць якую-небудзь адгаворку.</i> Асіпенка.

@<b>адгадав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгадаваць.

@<b>адгадав<u>а</u>цца</b>, -д<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Адкарміцца, стаць сытым, тоўстым. <i>[Жук:] — Калі нас [салдат] так увесь час будуць харчаваць, то мы за тры гады адгадуемся, як на курорце.</i> Алешка.

@<b>адгадав<u>а</u>ць</b>, -д<u>у</u>ю, -д<u>у</u>еш, -д<u>у</u>е; <i>зак., каго- што.</i>
<br><b>1.</b> Даць магчымасць адрасці, дасягнуць значных памераў. <i>Адгадаваць бараду.</i>
<br><b>2.</b> Выгадаваць, адкарміць. <i>Адгадаваць кабана.</i>

@<b>адгад<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгадаць.

@<b>адгад<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак., што.</i> Разгадаць загадку; правільна вырашыць пытанне, якое патрабуе здагадкі, кемлівасці. <i>[Пан:] — Загадаю вам [беднаму і багатаму] тры загадкі: што на свеце сыцей за ўсё? што на свеце саладзей за ўсё? што на свеце шпарчэй за ўсё? Хто адгадае, таму і карова застаецца.</i> Якімовіч.
<br>// Вызначыць што-н., даведацца аб чым-н. інтуітыўна, пры дапамозе здагадкі. <i>Волька з паўслова ўмела адгадаць Міхалаву думку.</i> Васілевіч. <i>Часамі, седзячы ў сябе на ганку, я разглядаў гэтыя гамакі і стараўся адгадаць, каторы з іх Данусін.</i> Карпюк.
<br>// Па якіх-н. прыкметах уведаць аб чым-н. наперад; прадбачыць. <i>І так і сяк яны [Даніла і Марынка] мяркуюць, Каб адгадаць падзеі ход.</i> Колас.
<br>// Пазнаць каго-, што-н. <i>Ціхаміру раптам захацелася пашукаць знаёмых, і ён прайшоўся між лавак, але знаёмых не было, ды і наўрад ці адгадаў бы ён тут каго, каб нават і былі: гады ж не так сабе ішлі.</i> Чыгрынаў. <i>Шпалеры на сценах да таго выцвілі, што нельга адгадаць іх першапачатковы колер.</i> Пестрак.

@<b>адг<u>а</u>дванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адгадваць —адгадаць.

@<b>адг<u>а</u>двацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> Угадвацца. <i>За соснамі адгадваўся блізкі праліў, чутно было, як ліжуць гальку хвалі.</i> Лупсякоў.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адгадваць.

@<b>адг<u>а</u>дваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгадаць.

@<b>адгадз<u>і</u>ць</b>, -гадж<u>у</u>, -г<u>о</u>дзіш, -г<u>о</u>дзіць; <i>зак. Разм.</i> Робячы што-н. добрае, аддзякаваць за паслугу. <i>І сабака за дабро ўмее адгадзіць.</i> Прыказка.

@<b>адг<u>а</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i> Адказ на загадку; рашэнне, якое раскрывае якую-н. тайну. <i>Як сагрэўся [Ігнат], пачаў здагадвацца, куды яго вязуць, і спалохаўся нечаканай адгадкі.</i> Галавач.

@<b>адгад<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак. Зал. да</i> адгадоўваць.

@<b>адгад<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгадаваць.

@<b>адг<u>а</u>дчык</b>, -а, <i>м. Разм.</i> Той, хто ўмее адгадваць, адгадвае што-н.

@<b>адг<u>а</u>дчыца</b>, -ы, <i>ж. Разм. Жан. да</i> адгадчык.

@<b>адг<u>а</u>каць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Разм.</i>
<br><b>1.</b> Адслужыць, адпрацаваць доўгі час на якой-н. цяжкай рабоце. <i>Бацька мой у імперыялістычную шэсць гадоў у палоне адгакаў і жывы вярнуўся.</i> Беразняк. <i>З другой паперы бачна, што паспытаў Міхалка і вугальныя шахты. Пад зямелькай адгакаў ён кайлом нешта каля пяці год.</i> “ЛІМ”.
<br><b>2.</b> Адбудаваць. <i>Адгакаць дом.</i>

@<b>адгалас<u>і</u>ць</b>, -лаш<u>у</u>, -л<u>о</u>сіш, -л<u>о</u>сіць; <i>зак.</i> Праплакаць, галосячы, пэўны час. <i>[Параска] ужо слаба помніць, як забіралі ў [панскі] двор Язэпку, затое па Васільку адгаласіла разам з маткаю.</i> Якімовіч.

@<b>адгалінав<u>а</u>нне</b>, -я, <i>н.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адгалінаваць, адгалінавацца.
<br><b>2.</b> Бакавы адростак, галіна. <i>Жывіць сасну толькі адзіны корань, што распусціў свае адгалінаванні ў процілеглы ад ракі бок.</i> Марціновіч.
<br><b>3.</b> Частка чаго-н., якая выдзяляецца ад асноўнага напрамку і адыходзіць убок. <i>Адгалінаванне чыгуначнага пуці.</i>

@<b>адгалінав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгалінаваць.

@<b>адгалінав<u>а</u>цца</b>, -н<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Утварыць адгалінаванне.

@<b>адгалінав<u>а</u>ць</b>, -н<u>у</u>ю, -н<u>у</u>еш, -н<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Зрабіць адгалінаванне чаго-н.

@<b>адгалін<u>е</u>нне</b>, -я, <i>н.</i> Тое, што і адгалінаванне.

@<b>адгалін<u>о</u>ўвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адгалінавацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адгаліноўваць.

@<b>адгалін<u>о</u>ўваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгалінаваць.

@<b>адгал<u>о</u>с</b>, -у, <i>м.</i> Тое, што і адгалосак. <i>Часта і цяпер у цішы ночы звонкім адгалосам разлягаюцца па балоце гукі гармоніка.</i> Чарот. <i>Спі, змагар! Над магілаю цеснаю Краскі ўзыдуць з пасеяных слёз... Прыйдзе моладзь не раз к табе з песняю, Смела кінуўшы ўдаль адгалос.</i> Васілёк.

@<b>адгал<u>о</u>сак</b>, -ску, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> Рэха, водгулле. <i>Ад песень ад гулкіх плывуць адгалоскі Па шумных дубровах і нівах.</i> Купала.
<br>// <i>чаго.</i> Аслаблены адлегласцю гук чаго-н. <i>Неба на ўсходзе палыхала частымі знічкамі, і адтуль даляталі зрэдку далёкія адгалоскі грому.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> <i>перан.; чаго.</i> Тое, у чым выяўляюцца сляды ўплыву, уздзеяння чаго-н.; рэшткі, вынік чаго-н. <i>З'явіўшыся яркім адгалоскам нарастаючага вызваленчага руху сялянства, адлюстраваўшы яго класавы пратэст супраць памешчыкаў і царызму, увабраўшы ў сябе нацыянальна-вызваленчыя імкненні шырокіх народных мас, .. [творчасць Багушэвіча] стала значнай літаратурна-грамадскай з'явай Беларусі напярэдадні рэвалюцыі 1905 г.</i> Івашын. <i>Як адгалосак, як цень свайго мужа, .. [Аўдоцця] жыла яго жыццём.</i> Бядуля.

@<b>адгал<u>о</u>ссе</b>, -я, <i>н., зб.</i> Тое, што і адгалосак. <i>Толькі рэха далятала, Звонкай песні адгалоссе.</i> Гілевіч. <i>Сціхла трывожнае адгалоссе стрэлаў, і зноў рэха насіла над балотамі роспачлівую песню шакалаў.</i> Самуйлёнак. <i>У гарах гулка пакацілася адгалоссе.</i> Быкаў.

@<b>адгаман<u>і</u>ць</b>, -ман<u>ю</u>, -м<u>о</u>ніш, -м<u>о</u>віць; <i>зак. </i>Закончыць, перастаць гаманіць. <i>Адгамоняць, бывала, школьнікі — пачынаюць сходзіцца дзядзькі-грамадаўцы і яшчэ неграмадаўцы.</i> Таўлай.
<br>// <i>перан.</i> Прайсці, закончыцца (пра што-н. шумнае, гаманлівае). <i>Адгрукаў гром. Адгаманіла лета На мове зор малінавых і кветак.</i> Панчанка. <i>Даўно прайшоў з апошнім громам лівень, адгаманіў даўно на полі жнівень.</i> Русецкі.

@<b>адган<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адагнацца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адганяць.

@<b>адган<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е. <i>Незак. да</i> адагнаць.

@<b>адгарав<u>а</u>ць</b>, -р<u>у</u>ю, -р<u>у</u>еш, -р<u>у</u>е; <i>зак. Разм.</i> Перажыць шмат гора.
<br>// Пражыць пэўны час, пераадольваючы цяжкасці. <i>Адгараваць зіму.</i> □ <i>Ёсць родныя. Ды ўсе жывуць сабой, І толькі верная твая любоў Са мной мой век адгаравала.</i> Буйло.

@<b>адгарадз<u>і</u>цца</b>, -радж<u>у</u>ся, -р<u>о</u>дзішся, -р<u>о</u>дзіцца; <i>зак.</i> Адгарадзіць сябе, свае ўладанні якой-н. агароджай, заслонай, перагародкай. <i>Прыбудоўку атынкаваў [Фёдар], выбеліў, адгарадзіўся зялёным парканам і зрабіў свой уласны выхад на вуліцу.</i> Ракітны.
<br>// <i>перан.</i> Парваць сувязь з кім-н.; адасобіцца, аддзяліцца ад каго-, чаго-н. <i>Юрканс і ў бараку адгарадзіўся ад людзей.</i> Броўка. <i>[Пятру Тадаровічу] пашанцавала, і ён адгарадзіўся ад усяго свету.</i> Чорны.

@<b>адгарадз<u>і</u>ць</b>, -радж<u>у</u>, -р<u>о</u>дзіш, -р<u>о</u>дзіць; <i>зак., каго-што ад чаго.</i> Аддзяліць (перагародкай, плотам і пад.) што-н. ад чаго-н. <i>Гаспадыня зачыніла дзверы і быццам адгарадзіла пакой ад усяго астатняга свету.</i> Савіцкі.
<br>// Аддзяліць, з'яўляючыся перагародкай, перашкодай. <i>Тут [на месцы, дзе балота злучалася з ручвом раўчука] павінна была вырасці высокая і моцная грэбля, якая адгародзіць балотца ад раўчука.</i> Якімовіч.
<br>// <i>перан.</i> Абараніць засцерагчы ад чаго-н. небяспечнага або непрыемнага. <i>Да радаснага адчування ашчаслівіць і. “адгарадзіць .. [Славу] ад усялякіх злых намераў” далучалася пачуццё патрэбы самому збыць з свае галавы ўсё гэта, ачысціцца ад усялякіх слядоў мінулага.</i> Чорны. <i>[Малашанка:] — Ты што ж... хочаш, каб я ад імя абкома адгарадзіў цябе ад крытыкі камуністаў?</i> Шамякін.
<br>// <i>перан.</i> Пазбавіць сувязі з кім-, чым-н.; адасобіць. <i>У той дзень Манцэвічу пачало здавацца, што яго адгарадзілі ад усяго свету.</i> Адамчык.

@<b>адг<u>а</u>рваць</b>, -ае. <i>Незак. да</i> адгарэць.

@<b>адгарн<u>у</u>цца</b>, -г<u>о</u>рнецца; <i>зак.</i> Павярнуцца з аднаго боку на другі (пра лісты ў кнізе). <i>/ у перан. ужыв. Адгарнулася новая старонка ў шматвяковай гісторыі Полацка — старонка будаўніцтва камунізма.</i> Хадкевіч.

@<b>адгарн<u>у</u>ць</b>, -гарн<u>у</u>, -г<u>о</u>рнеш, -г<u>о</u>рне; <i>зак., што.</i>
<br><b>1.</b> Адгрэбці, адсунуць убок. <i>Адгарнуць жар у печцы.</i> □ <i>Саўка прылёг, адгарнуў ад каменя зямлю і памаленьку выкаціў яго з-пад падрубы.</i> Колас. <i>[Піліп Андрэевіч:] — Пад'ехалі мы.. да яго, адгарнулі траву ў лодцы, а ў .. [Сенькі] там не менш трох пудоў рыбы ляжыць.</i> Краўчанка.
<br><b>2.</b> Адсунуць, адхіліць, адвесці ўбок. <i>Добра было б адгарнуць з вачэй валасы, прыпусціцца да першага дрэва бягом, каб схавацца пад ім ад дажджу.</i> Брыль.
<br>// Адагнуць, адвярнуць (пра адзежу і пад.). <i>Кудзіш асцярожна, следам за Ігнатавай рукой, намацаў рану, адгарнуў каўнер кашулі.</i> Галавач.
<br><b>3.</b> Разгарнуць, адкрыць (кнігу, сшытак і пад.); павярнуць з аднаго боку на другі (старонку). <i>Хлапчук дастаў з-пад канапы брудны, патрапаны альбом, адгарнуў вокладку.</i> Асіпенка.

@<b>адгар<u>о</u>джаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгарадзіць.

@<b>адгар<u>о</u>джванне</b>, -я, <i>н. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адгароджваць — адгарадзіць і адгароджвацца — адгарадзіцца.

@<b>адгар<u>о</u>джвацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адгарадзіцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адгароджваць.

@<b>адгар<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгарадзіць.

@<b>адгар<u>о</u>дка</b>, -і, <i>ДМ</i> -дцы; <i>Р мн.</i> -дак; <i>ж.</i> Сцяна з дошак, фанеры, бярвення, якой адгароджваюць частку памяшкання (у хаце, у хляве, у гумне і пад.). <i>Праз шчыліны паміж дрэнна прыпушчаных адна да адной дошчак сцянной адгародкі Міхалка заўважыў, што па той бок сцяны гарыць агонь.</i> Чорны. <i>[Віця] зазірнуў праз акенца, што было ў фанернай адгародцы, у суседні пакойчык.</i> Нядзведскі.

@<b>адгарт<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак.</i> Гартаючы, перакінуць, перавярнуць некалькі лістоў.

@<b>адгар<u>э</u>лы</b>, -ая, -ае. Які адгарэў, перагарэўшы адваліўся, адпаў.

@<b>адгар<u>э</u>ць</b>, -р<u>ы</u>ць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Перагарэўшы ў якім-н. месцы, адваліцца, адпасці ад чаго-н. <i>Сук адгарэў.</i>
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Скончыцца, мінуцца. <i>Што адбалела, Што адгарэла — Лісцем замецена.</i> Каржанеўская.

@<b>адгасц<u>і</u>ць</b>, -гашч<u>у</u>, -г<u>о</u>сціш, -г<u>о</u>сціць; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і адгасцяваць. <i>Ён [музыка] тут успомніў родны край І што не ў кожнай хаце адгасціў, І не на ўсіх хрысцінах пабываў, І не на ўсіх вяселлях адыграў.</i> Танк.

@<b>адгасцяв<u>а</u>ць</b>, -ц<u>ю</u>ю, -ц<u>ю</u>еш, -ц<u>ю</u>е; <i>зак. Разм.</i> Скончыць гасцяваць; пагасцяваць нейкі час. — <i>А госці вашы, цётка Аксіння, яшчэ доўга будуць? — Ды адгасцявалі ўжо. Заўтра паедуць.</i> Ракітны.

@<b>адг<u>і</u>н</b>, -у, <i>м. Разм.</i> Месца, па якім што-н. адагнута. <i>Зламацца на адгіне.</i>

@<b>адгін<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> адагнуцца.

@<b>адгін<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адагнуць.

@<b>адглянцав<u>а</u>ны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адглянцаваць.

@<b>адглянцав<u>а</u>цца</b>, -глянц<u>у</u>юся, -глянц<u>у</u>ешся, -глянц<u>у</u>ецца; <i>зак.</i> Набыць глянец, стаць выглянцаваным, адпаліраваным. <i>Яна [дарога] так адглянцавалася аўтамабільнымі шынамі, што калі глядзіш на яе седзячы на пярэднім сядзенні, дык, здаецца, гэта і дарога не дарога, а роўная, як струнка, рака.</i> Лынькоў.

@<b>адглянцав<u>а</u>ць</b>, -ц<u>у</u>ю, -ц<u>у</u>еш, -ц<u>у</u>е; <i>зак., што.</i> Навесці глянец, бляск на што-н.

@<b>адгнів<u>а</u>ць</b>, -ае. <i>Незак. да</i> адгнісці, адгніць.

@<b>адгн<u>і</u>сці</b>, -гні<u>е</u>; <i>зак.</i> Згніўшы, адваліцца, адпасці. <i>Дзядзька Цімох плот загарадзіў яшчэ да мяне з новага частаколу, а гэты — каторы збуцвеў, у каторага канцы адгнілі — склаў у кучу на дровы.</i> Баранавых.

@<b>адгн<u>і</u>ць</b>, -гні<u>е</u>; <i>зак.</i> Тое, што і адгнісці.

@<b>адг<u>о</u>да</b>, -ы, <i>ДМ</i> -дзе, <i>ж. Разм.</i> Аддзяка, адплата дагаджаннем за дагаджэнне каму-н. <i>[Бабуля:] — Аз норкі выбегла Мышка, узбегла на лаўку, на плячо Марыльцы і шэпча ёй на вуха: “Дзеўка-дзявіца, русая касіца, дай мне лыжачку кашы. Я табе буду ў адгодзе ў вялікай прыгодзе”.</i> Брыль.

@<b>адг<u>о</u>джваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгадзіць.

@<b>адг<u>о</u>н</b>, -у, <i>м.</i>
<br><b>1.</b> <i>Дзеянне паводле дзеясл.</i> адганяць — адагнаць (у 1, 2, 4 знач.).
<br><b>2.</b> Малако, з якога сепаратарам аддзелена, адагнана смятанка. <i>З дзесяці машын здадзенага малака сем машын адгону вяртаюць калгасу.</i> Дуброўскі.
<br><b>3.</b> Прадукт адгонкі парай. <i>Спіртавыя адгоны.</i>

@<b>адг<u>о</u>нка</b>, -і, <i>ДМ</i> -нцы, <i>ж. Спец. Дзеянне паводле дзеясл.</i> адганяць—адагнаць (у 4 знач.).

@<b>адг<u>о</u>нны</b>, -ая, -ае. Звязаны з адгонам жывёлы, з утрыманнем жывёлы на адгоне. <i>Адгонная авечкагадоўля.</i> □ <i>То былі яшчэ знаёмыя мясціны: летам паромам Ласка з сяброўкамі пераязджала за раку — на адгонную пашу.</i> Даніленка.

@<b>адг<u>о</u>р'е</b>, -я, <i>н.</i> Адгалінаванне асноўнага горнага ланцуга. <i>Адгор'і Карпат.</i> □ <i>Выступы скал свяціліся на сонцы, адгор'і танулі ў густым непраглядным змроку ценяў.</i> Гамолка.

@<b>адг<u>о</u>рнуты</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгарнуць.

@<b>адг<u>о</u>ртаць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгарнуць.

@<b>адг<u>о</u>ртвацца</b>, -аецца; <i>незак.</i>
<br><b>1.</b> <i>Незак. да</i> адгарнуцца.
<br><b>2.</b> <i>Зал. да</i> адгортваць.

@<b>адг<u>о</u>ртваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгарнуць.

@<b>адграб<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> адграбаць.

@<b>адграб<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адгрэбці.

@<b>адгр<u>а</u>ніць</b>, -ню, -ніш, -ніць; <i>зак., што.</i> Зрабіць грані (у 2 знач.).

@<b>адграф<u>і</u>ць</b>, -фл<u>ю</u>, -ф<u>і</u>ш, -ф<u>і</u>ць; -ф<u>і</u>м, -фіц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Адлінеіць, падзяліць на графы.

@<b>адграфлёны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адграфіць.

@<b>адгр<u>о</u>хаць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак., што. Разм.</i> Пабудаваць што-н. вялікае, грандыёзнае. <i>[Беразінец:]— А вы каля станцыі які новы дом адгрохалі!.. Ці не кантору думаеце тут змяшчаць?</i> Броўка.

@<b>адгр<u>у</u>жаны</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгрузіць.

@<b>адгруж<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>ецца; <i>незак. Зал. да</i> адгружаць.

@<b>адгруж<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адгрузіць.

@<b>адгруз<u>і</u>ць</b>, -груж<u>у</u>, -гр<u>у</u>зіш, -гр<u>у</u>зіць; <i>зак., што.</i> Пагрузіўшы, падрыхтаваць да адпраўкі. <i>У гэтым месяцы завод павінен адгрузіць Індыі тры плоскашліфавальныя станкі.</i> “Звязда”.

@<b>адгр<u>у</u>зка</b>, -і, <i>ДМ</i> -зцы; <i>Р мн.</i> -зак; <i>ж. Дзеянне паводле знач. дзеясл.</i> адгружаць — адгрузіць.

@<b>адгрукат<u>а</u>ць</b>, -кач<u>у</u>, -к<u>о</u>чаш, -к<u>о</u>ча; <i>зак. Разм.</i> Перастаць грукатаць. <i>Калі адгрукочуць трамваі і самазвалы, Пагаснуць у інтэрнатах запозненыя агні, Па Мінску задумліва крочыць Янка Купала, Радкі ненапісаных вершаў шэпчучы ў цішыні.</i> Бураўкін.
<br>// <i>перан.</i> Прайсці, мінуцца. <i>Калі паўвека мерна адгрукоча І ўжо не так бурліць у жылах кроў, І шлях жыццёвы, і сваіх сяброў Хто прыгадаць у цішыні захоча, Няхай жа той ніколі не забудзе Квяцістую дарогу ў родны дом.</i> Хведаровіч.

@<b>адгрукац<u>е</u>ць</b>, -кач<u>у</u>, -кац<u>і</u>ш, -кац<u>і</u>ць; <i>зак. Разм.</i> Тое, што і адгрукатаць.

@<b>адгр<u>у</u>каць</b>, -аю, -аеш, -ае; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Перастаць грукаць. <i>Пройдзе час, адгрукаюць гарматы, Змоўкнуць стрэлы, Знікнуць хмары дыму.</i> Броўка.
<br><b>2.</b> <i>перан.; што.</i> Пабудаваць, адбудаваць або зрабіць што-н. вялікае, значнае. — <i>Заходзьце, сядайце за стол, цесляры, — Адгрукалі хату на славу.</i> Бялевіч.
<br><b>3.</b> <i>што.</i> Адскакаць, станцаваць. <i>Відаць, такі ўжо клімат тут [на курорце] гаючы, што нават самавітыя дзядзькі і цёткі, забыўшыся пра свае радыкуліты, прастрэлы і рэўматычныя ламоты, адгрукаюць вам “Польку-Янку” ці “Лявоніху”.</i> Вірня.
<br><b>4.</b> <i>перан.; што.</i> Працуючы, выконваючы абавязак, адбыць, адслужыць нейкі час. <i>[Юнак:] — Два гады ў аўтароце разам адгрукалі.</i> Краўчанка.

@<b>адгрыз<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е. <i>Незак. да</i> адгрызці.

@<b>адгр<u>ы</u>зены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгрызці.

@<b>адгр<u>ы</u>зці</b>, -грыз<u>у</u>, -грыз<u>е</u>ш, -грыз<u>е</u>; -грызём, -грызяц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Грызучы, аддзяліць, ад'есці. <i>Бярэ .. [хлопец] гэту цыгарышчу і ажно сапе. Шмаргануў носам Надгрыз канчурык.</i> Грамовіч.

@<b>адгрым<u>е</u>ць</b>, -м<u>і</u>ць; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Перастаць грымець (пра гром). <i>Адгрымела ноччу навальніца, Птушак пазванчэлі галасы, І пяюць на сто ладоў сініцы — Пэўна, упіліся ад расы.</i> Панчанка. <i>Дождж прамачыў наскрозь Лясныя нетры. Гром адгрымеў. Чуваць быў толькі звон.</i> Свірка.
<br>// Скончыць грымець (пра што-н. гучнае). <i>Адгрымеў развітальны салют з вінтовак.</i> Лынькоў.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Прайсці, закончыцца (пра што-н. буйнае, шумнае). <i>Адгрымела слава.</i> □ <i>Змоўклі бітвы. Развеяўся дым. Адгрымелі часы баявыя.</i> Броўка. <i>Вайна адгрымела. Салют Уславіў шляхі перамогі.</i> Глебка.

@<b>адгр<u>э</u>бены</b>, -ая, -ае. <i>Дзеепрым. зал. пр. ад</i> адгрэбці.

@<b>адгр<u>э</u>бці</b>, -граб<u>у</u>, -граб<u>е</u>ш, -граб<u>е</u>; -грабём, -грабяц<u>е</u>; <i>зак., што.</i> Грабучы, адсунуць убок. <i>Мікіта адгроб ад варот гной, прычыніў вароты і пайшоў да стога.</i> Галавач.

@<b>адгук<u>а</u>цца</b>, -<u>а</u>юся, -<u>а</u>ешся, -<u>а</u>ецца. <i>Незак. да</i> адгукнуцца.

@<b>адгук<u>а</u>ць</b>, -<u>а</u>ю, -<u>а</u>еш, -<u>а</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Скончыць гукаць. <i>Адгукала труба, адмычалі каровы, ў полі пуста — ні голасу, ні аганька.</i> Дудар.
<br><b>2.</b> <i>каго-што.; перан.</i> Гукаючы, клічучы, вярнуць. <i>Толькі еднасці сіла Долю нам адгукала.</i> Бялевіч.

@<b>адг<u>у</u>квацца</b>, -аюся, -аешся, -аецца. <i>Незак. да</i> адгукнуцца.

@<b>адгукн<u>у</u>цца</b>, -н<u>у</u>ся, -н<u>е</u>шся, -н<u>е</u>цца; -нёмся, -няц<u>е</u>ся; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Адказаць на зварот; адазвацца. — <i>А хто не згаджаецца з гэткаю пастановаю? — запытаў старшыня. — Я!.. — адгукнуўся адзін толькі Габрусь.</i> Чарот. — <i>Габрынька! — Зараз, татка! — адгукнуўся ў глыбі дома звонкі дзявочы галасок.</i> Колас.
<br>// Прагучаць, падаць голас у адказ на што-н. <i>Дзесьці ў канцы вёскі хрыпла заспяваў певень. Яму адгукнуўся другі, трэці.</i> Шамякін. <i>Вясна гукнула, павяла, І адгукнулася дарога.</i> Пысін.
<br><b>2.</b> <i>перан.</i> Адазвацца якім-н. чынам на якую-н. з'яву, падзею, выказаць свае адносіны да яе. <i>[Якаў Гіс:] — Мы [рабочыя] павінны адгукнуцца на гэты замах палачоў рашучым выступленнем — забастоўкаю.</i> Гартны.
<br>// Паставіцца спачувальна да чаго-н., падтрымаць. <i>На шырокай плошчы перад вакзалам ішоў мітынг у гонар будаўнікоў-добраахвотнікаў, якія першымі адгукнуліся на заклік камсамола.</i> Асіпенка.
<br><b>3.</b> <i>перан.</i> Выклікаць якое-н. пачуццё, адчуванне ў каго-н. <i>Адна акалічнасць балюча адгукнулася ў Аўгініным сэрцы: у Вепрах хадзілі ўпартыя чуткі, што арышт Мартына Рыля стаіць у простай залежнасці ад даносу Васіля Бусыгі.</i> Колас. <i>Хай жа песня ўсюды льецца, У сэрцах вашых адгукнецца.</i> Купала.
<br><b>4.</b> <i>перан.</i> Адбіцца на кім-, чым-н., зрабіць уплыў. <i>Памыліўся ты, і твая памылка рэхам адгукнецца ва ўсім калгасе.</i> Дуброўскі.

@<b>адг<u>у</u>л</b>, -у, <i>м.</i> Водпуск, які даецца за звышурочную працу, дзяжурства. <i>А тым часам Язэп Кулінчык зачасціў да сваіх. То ў яго заданне ад рэдакцыі, то выхадны дзень, то адгул за дзяжурства.</i> Кавалёў.

@<b>адг<u>у</u>льваць</b>, -аю, -аеш, -ае. <i>Незак. да</i> адгуляць.

@<b>адгул<u>я</u>цца</b>, -<u>я</u>юся, -<u>я</u>ешся, -<u>я</u>ецца; <i>зак. Разм.</i>
<br><b>1.</b> Уволю пагуляць, адпачыць. <i>Усе ведалі, што Адарка ў апошні час любіць адгуляцца.</i> Лупсякоў.
<br><b>2.</b> Адпасвіцца на падножным корме (пра жывёлу). <i>Мой конь, ты добра адгуляўся, Пакуль я ездзіў на машыне, Мой конь, ты добра назбіраўся Дарожнай белай канюшыны.</i> Гаўрусёў.

@<b>адгул<u>я</u>ць</b>, -<u>я</u>ю, -<u>я</u>еш, -<u>я</u>е; <i>зак.</i>
<br><b>1.</b> Правесці некаторы час на гуляннях. <i>Вось ужо цэлае лета адгулялі.. [Антон і Надзя] на вечарынках.</i> Грамовіч.
<br>// <i>што.</i> Выкарыстаць чарговы адпачынак, водпуск, дазволены за звышурочныя работы, дзяжурствы. <i>Адгуляў сын-афіцэр свой водпуск у вёсцы.</i> Ракітны.
<br><b>2.</b> <i>што.</i> Адсвяткаваць; згуляць. — У <i>гэтым доме, — заўважае брат, — на Новы год вяселле адгулялі.</i> Гілевіч.
<br><b>3.</b> Перастаць, кончыць гуляць. <i>[Лятун:] — Стары я, браткі, недалугай раблюся. Што год, то горш. Але не шкада, сваё адгуляў, сваё адмазоліў