Коўш Аляксандар (1890-1943), праваслаўны святар, рэлігійны і культурна-грамадскі дзеяч, удзельнік беларускага хрысціянскага руху 20 ст., рэдактар, выдавец і публіцыст.

Нарадзіўся ў 1890 г. ў в. Рыдзялі Гарадзенскага павета. Паходзіў з сям'і праваслаўных беларусаў. Скончыў настаўніцкую семінарыю ў мястэчку Свіслач. Пэўны час працаваў настаўнікам на Століншчыне. Вучыўся на бухгалтарскіх курсах у Любліне. Пасля іх заканчэння - супрацоўнік Люблінскага аддзялення Расейскага дзяржаўнага банка. У пачатку Першай сусветнай вайны эвакуіраваны ў Разань, потым у Майкоп. У 1921 г. вярнуўся ў Заходнюю Беларусь. Рукапаложаны ў сан святара ў 1924 г. (?) у Горадні. З 1925 г. - у Вільні. Служыў настаяцелем прыхода ў Сніпішках, галоўным бухгалтарам Беларускага кааператыўнага банка, выкладаў Закон Божы ў Віленскай беларускай гімназіі. Адзін з ініцыятараў і заснавальнікаў прафесійнага Саюза беларускіх настаўнікаў у Вільні, Клецку і Наваградку. Шырока супрацоўнічаў з заходнебеларускім перыядычным друкам, выступаў з артыкуламі па пытаннях беларусізацыі праваслаўнай царквы, аднаўлення беларускай дзяржаўнасці. У 1927 г., у сувязі з забаронай дзейнасці Беларускай сялянска-работніцкай грамады, арыштаваны польскімі ўладамі, аднак у 1928 г. апраўданы. У 1928-1929 гг. - выдавец і рэдактар праваслаўнага царкоўна-рэлігійнага часопіса «Беларуская зарніца» і газеты «Народная Ніва» (з 05.01.1928), кіраўнік секцыі Чырвонага Крыжа пры Беларускім цэнтры. За ўдзел у нацыянальна-вызваленчым руху пазбаўлены польскімі ўладамі месца настаяцеля Пятніцкай царквы ў Вільні і высланы ў в. Кастыкі Вілейскага павета. У 1939 г. вярнуўся ў Вільню, быў настаяцелем царквы св. Мікалая. Паводле ўказу Ковенскага епархіяльнага савета (ад 07.12.1939, № 1274) звольнены з пасады настаяцеля па прычыне «серьёзных обвинениях, требующих расследования». У гады Другой сусветнай вайны звязаны з беларускімі нацыянальна-рэлігійнымі і грамадска-культурнымі арганізацыямі. У 1941 г. прызначаны ў выдавецкую камісію пры менскім архірэі. Паводле адной версіі, у 1943 г. быў арыштаваны гестапа і расстраляны ў Плешчаніцах за дапамогу жыдоўскаму насельніцтву, па другой - стаў ахвярай унутраных парахункаў паміж беларускімі палітычнымі групоўкамі.

Літ.: LCVA, ф. 218, воп. 1, спр. 21, 66, 79; ЦНБ, ф. 5, воп. 1, спр. 1; ЭГБ, IV; Пранчак Л.

Паведаміць пра недакладнасьць