Атрад Цвердакрылыя (Coleoptera), сямейства Жужалі (Carabidae)
Статус. II катэгорыя. Від, колькасць якога скарачаецца.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзін з 4 відаў роду. Рэгулюе колькасць вусеняў матылёў - шкоднікаў лесу.
Кароткае апісанне. Даўжыня цела 16-24 мм. Верх цёмна-бронзавы або чорна-зялёны, часам медна-зялёны або сіні, бакавыя краі пярэдняспінкі і надкрылаў звычайна больш яркія. Афарбоўка заўсёды з металічным адлівам.
Пашырэнне. Палеарктыка. У Беларусі від пашыраны лакальна, часцей трапляецца ў поймавых дубравах Палесся [1-10].
Месцы пражывання. Лісцевыя лясы (дубравы і чорнаалешнікі).
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Вельмі нераўнамерная ў асобных біягеацэнозах. Скарачаецца.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Гаспадарчая дзейнасць у лясах.
Асаблівасці біялогіі. Драпежнік. Знішчае пераважна вусеняў пядзенікаў, няпарнага шаўкапрада, залатагузкі. Жукі зімуюць у глебе і подсцілцы. Спароўванне ў траўні-чэрвені. Працягласць фазы яйка 3-14 сутак. Лічынка ліняе 2 разы, жыве каля 24 сутак, вядзе такі ж спосаб жыцця, як і дарослыя асобіны. У канцы лета лічынкі акукліваюцца ў глебе і праз 8-10 сутак паяўляюцца жукі, якія застаюцца ў глебе да наступнай вясны.
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Від занесены ў спіс ахоўных жужаляў Беларусі [11]. У Белавежскай пушчы знаходзіцца пад аховай запаведнага рэжыму.
Неабходныя меры аховы. Увядзенне запаведнага рэжыму ў асобных месцах знаходжання віду. Кантроль за станам папуляцый.
Літ.: 1. Арнольд, 1901; 2. Радкевич, 1936; 3. Кипенварлиц, 1961; 4. Радкеич, 1970; 5. Ярмашевич, 1975; 6. Дьяченко, 1975; 7. Хотько, 1978; 8. Окулов, Савицкий, Дьяченко, 1982; 9. Александрович, 1985; 10. Молодова, 1985; 11. Хотько и др., 1986.
Э.Хацько
