Гётэ Ёган Вольфганг (Goethe Johann Wolfgang von; 1749-1832), нарадзіўся 28.08.1749 года ў Франкфурце-на-Майне. Яго бацька быў заможным чалавекам, доктарам права. Першапачатковую адукацыю Ёган Вольфганг атрымаў дома, пасля ён вывучаў юрыспрудэнцыю, медыцыну і літаратуру ва ўніверсітэтах Лейпцыга (1765-1768) і Страсбурга (1770-1771). У пачатку 1770-х гадоў Гётэ далучаецца да літаратурна-эстэтычнага руху «Буры і націску»: у гэты час узнікаюць яго першыя значныя творы - драмы «Гётц фон Бэрліхінген з жалезнай рукой» (1771), «Клавіга» (1774), раман «Пакуты маладога Вертэра» (1774), шэраг выдатных лірычных вершаў («Да Фрыдэрыкі», «Майская песня», «Ружа край дубровы», «Спатканне і ростань», «На возеры» і інш.). У 1775 годзе Гётэ наведвае Швейцарыю, а пасля, прыняўшы запрашэнне маладога герцага Карла-Аўгуста, пераязджае ў сталіцу Заксэн-Веймарскага герцагства горад Веймар, каб заняць пасаду першага міністра. На працягу наступнага дзесяцігоддзя ён стварае шмат новых твораў, з якіх найбольшую вядомасць здабудуць славутыя балады «Рыбак» (1778), «Альховы Цар» (1782), «Пясняр» (1783) і новыя шэдэўры лірычнай паэзіі «Другая начная песня вандроўніка» (1780), «Міньён» (каля 1783), «Арфіст» (1783) і іншыя. У 1786 годзе Гётэ, адклаўшы ўбок усе справы, выязджае на два гады ў Італію. Тут ён даводзіць да канца задуманыя і пачатыя раней драматычныя творы «Іфігенія ў Таўрыдзе», «Тарквата Таса» (1786-1788), «Эгмант» (1788). У гэты час канчаткова афармляецца літаратурнае крэда Гётэ, якое пазней даследчыкі назавуць веймарскім класіцызмам.

У 1790-ыя гады, зноў у Веймары, Гётэ працуе над сатырычнай паэмай «Райнэке Ліс» (1793), вялікім раманам «Годы вучобы Вільгельма Майстэра» (1796), эпічнай паэмай «Герман і Даратэя» (1798), новымі лірычнымі вершамі і баладамі («Шукальнік скарбаў», «Карыфская нявеста», «Бог і Баядэра», «Вучань чарадзея», «Штыль на моры», «Шчаслівае плаванне» і інш.). Пачатак 1800-х гадоў - час напружанай працы над першай часткай самага галоўнага твора Ёгана Вольфганга Гётэ трагедыі ў вершах «Фаўст» (ч.І выйшла ў 1808 годзе), пачатай паэтам яшчэ ў пачатку 1770-х гадоў. Другую частку гэтага шэдэўра сусветнай літаратуры Гётэ скончыў менш як за год да сваёй смерці - улетку 1831 года.

У першае і другое дзесяцігоддзі 19 стагоддзя Гётэ таксама стварае двухтомную аўтабіяграфічную эпапею «Паэзія і праўда» (1811-1812), цыкл вершаў на тэмы ўсходніх класікаў «Заходне-ўсходні дыван» (1819), працяг дылогіі пра Вільгельма Майстэра «Гады вандраванняў Вільгельма Майстэра» (1821, 1829).

Геніяльнасць Гётэ выявілася не толькі ў яго літаратурнай і філасофска-эстэтычнай дзейнасці: ён апублікаваў шэраг значных для свайго часу прац па геалогіі, мінералогіі, анатоміі і іншых прыродазнаўчых навуках.

Памёр Еган Вольфганг Гётэ 22.03.1832 года ў Веймары.

Шэраг твораў вялікага нямецкага паэта перакладзены на беларускую мову - «Фаўст» (Васіль Сёмуха), «Райнэке Ліс» (Віталь Вольскі), многія вершы (Алег Лойка, Юрка Гаўрук, Аляксей Зарыцкі, Васіль Сёмуха, Наталля Арсеннева, Фелікс Баторын, Лявон Баршчэўскі і інш.)

Крыніца: Хрэстаматыя па літаратуры народаў свету. Менск, 1995.

Паведаміць пра недакладнасьць