Антысавецкія рухі ў Беларусі (1944-1956). Даведнік

Наваградзкая пэднавучальня - спроба ўтварэньня падпольнай патрыятычнай арганізацыі ў 1950. У Наваградзкай пэднавучальні, якая адчынілася ў самым канцы другой сусьветнай вайны, з самага пачатку пачалася жорсткая русіфікацыя. Усе вучэбныя дысцыпліны, за выключэньнем беларускай мовы і літаратуры, выкладаліся па-расейску. На навучэнцаў, якія спрабавалі на занятках або экзаменах карыстацца беларускай мовай, аказваўся непрыкрыты ціск, ім зьніжалі адзнакі. Гэта выклікала зразумелы пратэст юнакоў ідзяўчат. У выніку ў 1950 навучэнцы Анатоль Клышка і Міхась Ігнатовіч, нягледзячы на свае сацыяльна-палітычныя разыходжанні (Ігнатовіч вельмі крытычна адносіўся да камуністычнага рэжыму), вырашылі ўтварыць арганізацыю аднадумцаў, якая б выступала за адраджэньне беларускай мовы і культуры. На ўстаноўчы збор у парк пры Замкавай гары зьявілася каля 20 навучэнцаў. І гэта насьцярожыла арганізатараў, бо сярод такой вялікай грамады маглі быць правакатары - у памяці яшчэ былі арышты ў 1947 навучэнцаў Наваградку за ўдзел у падпольнай арганізацыі Саюз Вызваленьня Беларусі. Такім чынам, арганізацыйнага афармленьня групоўкі не адбылося. У далейшым А.Клышка стаў вядомым беларускім празаікам, крытыкам і перакладчыкам.

Кр.: 1. Вусная інфармацыя Анатоля Клышкі.

Міхась Чарняўскі

Паведаміць пра недакладнасьць