Гумус (ад лац. humus - зямля, глеба), перагной; арганічная частка глебы, якая ўтвараецца ў выніку біяхімічнага ператварэння раслінных і жывёльных рэшткаў, а таксама прадуктаў іх жыццядзейнасці. У ім змяшчаюцца асноўныя элементы харчавання раслін, якія пад уздзеяннем мікраарганізмаў пераходзяць у даступную для іх форму. Колькасць Г. - паказчык урадлівасці глебы.