Афанасій (1904-1983), праваслаўны святар, магістр багаслоўя, епіскап Віцебскі і Полацкі, манах, рэлігійны і культурна-грамадскі дзеяч, гісторык. У свецкім жыцці - Антон Мартас.

Нарадзіўся 08.09.1904 на Наваградчыне. Паходзіў з сялянскай сям'і Вікенція Мартаса. Скончыў гімназію ў Наваградку і багаслоўскі факультэт Варшаўскага ўніверсітэта (1930). На 2-м курсе ўніверсітэта пастрыгся ў манахі ў Пачаеўскай лаўры. У 1933 г. абараніў магістэрскую дысертацыю. У сан архімандрыта ўзведзены ў 1938 г. З 1940 г. выконваў святарскія абавязкі на Холмшчыне. У гады Другой сусветнай вайны браў удзел у беларускім грамадскім і нацыянальна-рэлігійным жыцці. 08.03.1942 рукапаложаны ў сан епіскапа Віцебскага і Полацкага. Удзельнік Усебеларускага царкоўнага сабора ў Менску (30.08-02.09.1942), на якім была абвешчана аўтакефалія Беларускай праваслаўнай царквы. З 1944 г. - у эміграцыі. Знаходзіўся ў лагеры для перамешчаных асоб у Германіі. 06.05.1946 разам з епіскапамі Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы далучыўся да Расейскай зарубежнай праваслаўнай царквы. У пачатку 1950-х гадоў перабраўся ў Аргенціну. Даследаваў гісторыю беларускага царкоўна-рэлігійнага жыцця. Аўтар манаграфіі «Матар'ялы да гісторыі Праваслаўнай Беларускай царквы» (1947) і кнігі «Беларусь в исторической государственной и церковной жизни» (Буэнас-Айрэс, 1966). Памёр 03.11.1983 у Буэнас-Айрэсе.

Літ.: Касяк І.; Мартос А.; Вініцкі А.; Запісы (Нью-Ёрк). 1983. № 17.

Паведаміць пра недакладнасьць