Атрад Перапончатакрылыя (Hymenoptera), сямейства Пчаліныя (Apidae)
Статус. II катэгорыя. Рэдкі від, колькасць якога скарачаецца. Занесены ў Чырвоную кнігу СССР [1].
Значэнне ў захаванні генафонду. Характэрны для лесастэпавай зоны від, які найбольш падпадае пад антрапагеннае ўздзеянне. Апыляльнік многіх кветкавых раслін.
Кароткае апісанне. Спінка пакрыта чорнымі або цёмна-карычневымі валаскамі, часам з невялікай прымессю жоўтых або шэрых на пярэдняй частцы спінкі і шчыціка; першы тэргіт брушка пакрыты жоўтымі, а трэці і пяты - жоўтымі або аранжавымі валаскамі. На лбе ніжэй асновы вусікаў чорныя валаскі. Афарбоўка асобін вар'іруе. Хабаток доўгі [2].
Пашырэнне. Сярэдняя Эўропа. У Беларусі трапляецца спарадычна.
Месцы пражывання. Лугі.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. У многіх частках арэала за апошнія 20 гадоў колькасць скарацілася больш як у 3 разы [2], у 1920-х гг. у Менскім раёне трапляўся нярэдка, у паўднёвых раёнах краіны, як мяркуюць, быў больш шматлікі [3-5]. Сучасных звестак няма.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Разворванне і асваенне астэпаваных лугоў.
Асаблівасці біялогіі. Схема жыццёвага цыклу такая ж, як у чмяля мохавага. Самкі вылятаюць з месцаў зімоўкі ў канцы вясны і хутка прыступаюць да адкладвання яек. Гнёзды размешчаны на зямлі, часам у норах дробных грызуноў. Сем'і невялікія. Актыўна апыляе лугавую канюшыну, корміцца на кветках бабовых, губакветных і астравых раслін.
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Выяўленне і ахова месцаў пражывання. Правядзенне даследаванняў па біялогіі і экалогіі віду.
Літ.: 1. Красная книга СССР, 1984; 2. Сысолетина, 1979; 3. Гребенников, 1984; 4. Дабратворскі, 1927; 5. Дабратворскі, 1928.
Н.Лаўрова
