Лімнакалянус (Limnocalanus macrurus Sars, 1863)
Атрад Весланогія ракападобныя (Copepoda), сямейства Цэнтрапагіды (Centropagidae)

Статус. II катэгорыя. Рэдкі від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Ледавікова-марскі рэлікт чацвярцічнага перыяду. Корм для сігавых рыб [1].
Кароткае апісанне. Адзін з буйных прадстаўнікоў планктонных прэснаводных капепод. Даўжыня цела ад 1,6 да 2,2 мм (у вадаёмах Беларусі). Тулава складаецца з 3 аддзелаў: галаўнога, груднога (торакс), злітых у галавагрудзі, і брушнога (абдомен). На канцы абдомена 2 каудальныя галінкі з 5 аперанымі шчацінкамі. Галавагрудзі складаюцца з 5 сегментаў, дзе размешчаны: пара доўгіх аднагалінастых пярэдніх антэнаў, 5 пар ротавых канечнасцей і 5 пар плавальных ног. Абдомен намнога вузейшы за галавагрудзі, у самкі трох-, у самца пяцічленікавы. Каудальныя галінкі больш як у 2 разы даўжэйшыя за апошні членік брушка.
Пашырэнне. Глыбокія азёры паўночнага паўшар'я. Па Беларусі праходзіць паўднёвая мяжа арэала. Знойдзены ў паўночна-заходняй частцы краіны ў азёрах Паўночны і Паўднёвы Валасо, Снуды, Струста, Рычы, Доўгае, Крывое Сіта, Бабына [1-6].
Месцы пражывання. Насяляе алігатрофныя і мезатрофныя азёры ледавіковага паходжання. Жыве ў тоўшчы вады, пераважна ў слаях з тэмпературай не вышэй за 10-12°С.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Вагаецца ад 40 да 300 рачкоў у 1 м3 вады. Максімальная шчыльнасць (30 000 асобін у 1 м3) адзначана ў воз. Паўднёвы Валасо. Колькасць змяншаецца.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Змяншэнне колькасці карэлюе з дэфіцытам кіслароду ў прыдонных слаях вады, а таксама з забруджваннем (цеплавым, прамысловымі і сельскагаспадарчымі сцёкамі).
Асаблівасці біялогіі. Працягласць жыццёвага цыклу 1 год. Размнажэнне прымеркавана да халоднага перыяду года. Спароўванне ў лістападзе. Самка адкладвае да 20 яек у ваду, развіццё іх праходзіць на дне вадаёмаў. Мае 12 стадый развіцця: 6 наупліяльных і 6 капепадзітных. Лічынкі першага ўзросту паяўляюцца праз 20-25 сутак. Кормяцца водарасцямі (на наупліяльных стадыях), а таксама зоапланктонам (на капепадзітных стадыях).
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў азёрным заказніку на воз. Рычы і ландшафтным заказніку «Міжазёрны». Від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі з 1981 г.
Неабходныя меры аховы. Арганізацыя азёрных заказнікаў у месцах пражывання рачкоў для захавання рэліктавага комплексу (лімнакалянус, мізіда, понтапарэя і бакаплаў Паласа). Забарона выкарыстання хімічных сродкаў і ўгнаенняў на вадазборы вадаёмаў з рэліктавай фаунай.

Літ.: 1. Вежновец, Семенченко, 1977; 2. Гаврилов и др., 1979; 3. Драко, 1954; 4. Петрович, 1954; 5. Черемисова, 1964; 6. Вежновец, 1984.

В.Вежнавец

Паведаміць пра недакладнасьць