Атрад Бакаплавы (Amphipoda), сямейства Гамарыды (Gammaridae)
Статус. II катэгорыя. Рэдкі від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Ледавікова-прэснаводны рэлікт чацвярцічнага перыяду [1]. Адзін з 11 відаў роду ў сусветнай фауне, у Беларусі адзіны прадстаўнік роду.
Кароткае апісанне. Цела даўжынёй 10-15 мм, сціснутае з бакоў, складаецца з 18 сегментаў, дзе адрозніваюць 3 аддзелы: галаўны, грудны і брушны. На канцы брушнога аддзела пласцінка - тэльсон, будова якога з'яўляецца адной з асноўных вызначальных прыкмет. У адрозненне ад тэльсона понтапарэі ён не расшчэплены да канца, а толькі мае неглыбокую выемку. На спінным баку пярэдніх абдамінальных сегментаў 2 вострыя, накіраваныя назад шыпы.
Пашырэнне. Поўнач Эўропы. Па тэрыторыі Беларусі праходзіць паўднёвая мяжа арэала віду. Пашыраны ў азёрах Браслаўскай групы, у азёрах Лукомскае (Чашніцкі раён) і Доўгае (Глыбоцкі раён) [1, 2].
Месцы пражывання. У адрозненне ад іншых рэліктавых ракападобных пражывае ў азёрах рознага тыпу - ад эўтрофных да алігатрофных. Трапляецца не толькі на глыбакаводных участках дна, але і на мелкаводдзі.
Колькасць і тэндэнцыі яе змянення. Звестак няма.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Эўтрафаванне азёр, забруджванне вадаёмаў прамысловымі адходамі і ядахімікатамі.
Асаблівасці біялогіі. Жыве на дне вадаёмаў. Монацыклічны від. Размнажаецца на працягу ўсяго года. Сярэдняя пладавітасць 45 яек [1].
Развядзенне. Звестак няма.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў ландшафтным заказніку «Міжазёрны». Занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі з 1981 г. [3].
Неабходныя меры аховы. Забарона выкарыстання ядахімікатаў, гербіцыдаў на землях, якія прылягаюць да вадаёмаў з рэліктавай фаунай. Арганізацыя азёрных заказнікаў з мэтай зберажэння рэліктавага комплексу (бакаплаў Паласа, понтапарэя, мізіда і лімнакалянус).
Літ.: 1. Сущеня, Семенченко, Вежновец, 1986; 2. Вежновец, Семенченко, 1977; 3. Чырвоная кніга БССР, 1981.
В.Вежнавец
