I. ПРАСТОРАВЫЯ АДНОСІНЫ.
1. Ужываецца пры абазначэнні прасторавай блізкасці; побач, паблізу каго- ці чаго-н. Бярозы стаялі каля дарогі. Рэчка цякла каля агародаў. Было завозна каля млына. Працаваў каля станка. Садок каля хаты. □ Брыгада сабралася каля апошняга вагона (С.Грахоўскі). Двары каля хат застаўлены драбінамі, паабрасталі дрэвамі; малыя сады каля іх паціху абсыпаюць жоўтым лісцем стрэхі гумен (К.Чорны). Яшчэ ўчора ластаўкі былі, а ўжо сёння пуста каля дома (А.Астрэйка).
// Вакол каго- ці чаго-н. Абышоў каля хаты. Лопнуў абруч каля дзежачкі. □ Каля яе [калектывізацыі] згуртаваны ўсе думкі, пачуцці і разрахункі практычнага сялянскага розуму (Я.Колас). Маці каля дачок увесь час круцілася (П.Галавач).
II. АБ'ЕКТНЫЯ АДНОСІНЫ.
2. Размоўн. і абл. Ужываецца пры ўказанні на аб'ект, да якога сцвярджаюцца якія-н. адносіны, дачыненне, пачуццё. Смяяцца каля п'яніцы. Пажывіцца каля чужой бяды. □ Сорамна мне, бо сягоння дзень працы і ўсе клапоцяцца каля яе (М.Багдановіч). Ты рад, што каля цябе стараюцца ўсялякія гады і падхлебнікі (К.Чорны). Смейся каля сваёй жонкі (Чарнышэвіч). Каля пана смяяліся (дыялектн.).
III. АДНОСІНЫ ПРЫБЛІЗНАСЦІ.
3. Ужываецца пры абазначэнні недакладнай, прыблізнай меры чаго-н. (звычайна: некалькі менш якой-н. меры). Да вёскі каля кіламетра. Дубу каля ста гадоў. Вагой каля шасці пудоў. Наліць каля двух вёдзер. □ Пад сельскагаспадарчымі ўгоддзямі каля 32% тэрыторыі (БелСЭ). Ужо каля двух гадзін кіпеў бой у пасёлку (І.Мележ).
// Ужываецца ва ўстойлівых выразах пры ўказанні на пэўны тэрмін, да якога падышоў ці падыходзіць час. Было каля поўначы. Устаў каля паловы дзевятай. □ Час каля купалля (Я.Купала). Каля поўдня выглянула сонца (Я.Брыль). Каля таго самага часу, раз увечары, Скуратовічаў пастушок Міхалка Тварыцкі слаўся ў кухні спаць (К.Чорны).
