Доўбік Аляксандар (псэўданім Садоўнік; 06.07.1921, хутар Сеньніца Слуцкага р-ну Бабруйскай акругі (цяпер Слуцкі р-н Менскай вобл.)), цяпер жыве ў мястэчку Ўша Карэліцкага р-ну Горадзенскай вобл. - у сваіх зваротах да міжнароднай грамадзкасьці крытыкаваў парушэньні з боку савецкага кіраўніцтва Ўсеагульнай дэклярацыі правоў чалавека; палітычны вязень.

У 1940 Д. скончыў курсы падрыхтоўкі настаўнікаў для няпоўных СШ пры Карагандзінскім пэдагагічным інстытуце, пасьля чаго ў верасьні 1940 быў мабілізаваны ў Чырвоную Армію, дзе знаходзіўся да сьнежня 1945. Па вайне пайшоў на сталую працу настаўніка. З 1946 па 1947 Д. настаўнічаў у Жухавіцкай няпоўнай СШ Мірскага р-ну Гарадзенскай вобл. З 1947 ён быў настаўнікам Мядзьвянскай няпоўнай СШ Мірскага р-ну, пасьля чаго ў 1954 патрапіў на працу ў Радуньскай няпоўнай СШ Карэліцкага р-ну. У 1950 Д. завочна скончыў Баранавіцкі настаўніцкі інстытут.

Для Д. былі відавочнымі разыходжаньні паміж прынцыпамі, якія дэкляравала кіраўніцтва СССР ды рэальнай практыкаю ў галіне правоў чалавека. Асабліва, паводле ягонага меркаваньня, гэта выяўлялася ў падпісаніі СССР у 1948 Усеагульнай дэклярацыі правоў чалавека і адначасовым парушэньні гэтай Дэклярацыі. Д. меркаваў, што існуюць міжнародныя інструмэнты ўплыву на ўнутранную палітыку ў СССР. Гэта падштурхнула Д. у 1958 праз амбасады ў Маскве накіраваць адмысловы ліст да кіраўнікоў шэрагу ўплывовых краінаў сьвету: прэзыдэнту ЗША - Эйзэнгаўэру, прэм'ер-міністру Вялікабрытаніі - Ідэну, прэм'ер-міністру Індыі - Дж.Нэру. У сваім лісьце Д. называў імёны вядомых яму ахвяраў савецкага рэжыму. Гэтыя лісты былі перахопленыя КГБ.

15.10.1958 Д. быў арыштаваны і 22.11.1958 на закрытым судовым працэсе Гарадзенскага абласнога суда быў асуджаны паводле арт. 72-А Крымінальнага кодэксу БССР на 10 гадоў пазбаўленьня волі. У прысудзе была фармулёўка: «изготовление и распространение анонимных писем, содержащих злобную клевету на КПСС и советское правительство, внешнюю политику СССР, экономические условия жизни трудящихся и призывы к правительствам империалистических государств к вмешательству во внутреннние дела СССР с целью изменения существующего в СССР строя» [1]. Тэрмін зьняволеньня адбываў у лягерах Мардовіі.

Са здабыцьцём Беларусьсю незалежнасьці Д. актыўна спрычыніўся да грамадзка-палітычнага жыцьця ў краіне. З 30.03.1994 ён - сябра Беларускага Народнага Фронту «Адраджэньне» (БНФ). Выконваў пэўныя даручэньні гэтай парты і ў часе выбарчых кампаніяў. Быў дэлегатам 1-га зьезду Таварыства Беларускай Мовы. Абраны старшынём Карэліцкай раённай суполкі Беларускай Асацыяцыі Ахвяраў Палітычных Рэпрэсіяў (БААПР); сябра Рады БААПР. Выяўленыя ім імёны ахвяраў рэпрэсіяў увайшлі ў кнігу «Памяць» Карэліцкага р-ну, а таксама зьмешчаныя ў створаным у Вашынгтоне Мэмарыяле-музэі ахвярам камуністычных рэжымаў

Кр.: 1. ANH. F-3 (Аляксандар Доўбік).

Юры Грыбоўскі

Паведаміць пра недакладнасьць