Канюшына лубінавая (Trifolium lupinaster L., 1753)
Парадак Бабовакветныя (Fabales), сямейства Бабовыя (Fabaceae)

Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Эўразійскі рэліктавы від, які знаходзіцца ў Беларусі ў асобным эксклаве на паўночнай і паблізу заходняй мяжы арэала [1]. Каштоўная кармавая, лекавая, меданосная і дэкаратыўная расліна.
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая расліна з моцнымі верацёнападобнымі патоўшчанымі каранямі і прамастойнымі сцёбламі вышынёй 20-40 см. Лісце пальчата-складанае, звычайна з 5 вузкімі лінейна-прадаўгаватымі лісцікамі і буйнымі перапончатымі ланцэтнымі прыліснікамі, якія зрасліся з кароткімі чаранкамі. Кветкі лілова-пурпуровыя або жаўтавата-белыя, сабраны ў рыхлаватыя верхавінкавыя і пазушныя гронкі. Чашачка з адкрытым зевам і амаль роўнымі зубцамі. Плод - лінейна-прадаўгаваты 2-6-насенны струк [2, 3].
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў чэрвені-ліпені, пладаносіць у ліпені-жніўні. Размнажэнне, напэўна, насеннае.
Пашырэнне. Паўднёвы ўсход Сярэдняй Эўропы, Сібір, Сярэдняя Азія (паўночныя раёны), Далёкі Ўсход, Кітай, Манголія, Карэя, Японія [2]. У Беларусі трапляецца ў сярэдняй паласе - на тэрыторыі 34 раёнаў. Раней адзначалася таксама ў наваколлі Горадні, Жлобіна, Бабруйска, Менска, Рагачова, Свіслачы, Слоніма, Слуцка і ў Белавежскай пушчы [5].
Месцы росту. Светлыя сасновыя, саснова-бярозавыя і мяшаныя лясы, узлескі, паляны і высечкі.
Характар росту. Расце невялікімі групамі і асобнымі экземплярамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Тэхнагенныя ўздзеянні пры высечцы лесу, празмерныя рэкрэацыйныя нагрузкі (вытоптванне, зрыванне раслін), гаспадарчая трансфармацыя зямель.
Культываванне. Вырошчваецца ў ЦБС АН Беларусі [6].
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Белавежскай пушчы, батанічных заказніках «Баранавіцкі», «Добрушскі», «Струменскі», «Чырванашвабскі», паляўнічых заказніках «Чачэрскі», «Налібоцкі».
Неабходныя меры аховы. Рэвізія вядомых месцаў росту і кантроль за станам папуляцый, арганізацыя батанічных заказнікаў, выяўленне новых месцаў росту, увядзенне ў культуру.

Літ.: 1. Козловская, Парфенов, 1972; 2. Флора Европейской части СССР, т. 6, 1987; 3. Флора БССР, т. 3, 1950; 4. Даныя гербарыяў ІЭБ АН Беларусі і БДУ; 5. Пачоский, 1897; 6. Кухарева, Пашина, 1986.

Т.Сауткіна

Паведаміць пра недакладнасьць