Парадак Гарычкакветныя (Gentianales), сямейства Марэнавыя (Rubiaceae)
Статус. III катэгорыя. Надзвычай рэдкі від.
Значэнне ў захаванні генафонду. Паўднёва-барэальны галарктычны від паблізу паўднёвай мяжы арэала [1].
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая расліна з тонкім паўзучым карэнішчам і слабым распасцёртым чатырохгранным сцяблом вышынёй 25-60 см. Лісце буйное, лінейна-ланцэтнае, на верхавінцы каротказавостранае даўжынёй 4-6 і шырынёй да 1 см. Ніжняе і верхняе лісце па 4 у кальчаках, сярэдняе - па 6. Прыкветкавае лісце шылавата-ланцэтнае. Белаватыя кветкі сабраны па 2-3 на доўгіх голых кветаножках у пазушных паўпарасоніках. Плады з двайным ці адным мерыкарпіем, усаджаны доўгімі, белымі, бліскучымі кручкавата-загнутымі валаскамі [2].
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў чэрвені-жніўні. Размнажаецца насеннем і вегетатыўна.
Пашырэнне. Арэал ахоплівае Скандынавію, Японію, Кітай, Паўночную Амерыку. Пашырана на паўночным усходзе, у цэнтры Эўрапейскай часткі, Прыбалтыцы, Заходняй і Ўсходняй Сібіры, на Далёкім Усходзе [3]. У Беларусі дакладна вядома адзінае месцазнаходжанне ў наваколлі Менска, у заходніх кварталах Прылепскай лясной дачы [4].
Месцы росту. Яловыя і ялова-шыракалістыя лясы.
Характар росту. Некалькі невялікіх курцін.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Не вызначаны.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Арганізацыя батанічнага заказніка мясцовага значэння ў Прылепскай лясной дачы.
Літ.: 1. Флора северо-востока Европейской части СССР, 1977; 2. Флора СССР, 1958; 3. Флора Европейской части СССР, 1978; 4. Даныя гербарыя ІЭБ АН Беларусі.
Дз.Траццякоў
