Парадак Астракветныя (Asterales), сямейства Астравыя (Складанакветныя) (Asteraceae (Compositae))
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, які трапляецца ў невялікай колькасці на абмежаваных тэрыторыях.
Значэнне ў захаванні генафонду. Рэліктавы лесастэпавы эўрасібірскі від, які ў Беларусі знаходзіцца ў ізаляваных лакалітэтах і астраўных участках росту на паўночнай мяжы арэала [1]. Дэкаратыўная і меданосная расліна.
Кароткае апісанне. Шматгадовая травяністая расліна з простым або ў верхняй частцы галінастым сцяблом вышынёй 15-45 (80) см і чорным вертыкальным маршчыністым сцеблакоранем (каўдэксам), каранёвая шыйка якога густа пакрыта шчацінкападобнымі валакністымі рэшткамі ліставых чаранкоў. Лісце вузкалінейнае, плоскае або жалобчата-трохграннае, голае або злёгку павуцініста апушанае. Язычковыя кветкі светла-пурпуровыя або фіялетава-ружовыя, з пахам ваніліну, сабраны ў невялікія кошыкі на канцах сцёблаў і галінак. Абгорткі чарапіцавыя, прадаўгавата-цыліндрычныя. Плод - сямянка з чубком [2].
Асаблівасці біялогіі. Цвіце ў траўні-чэрвені, пладаносіць у жніўні. Размнажэнне насеннае.
Пашырэнне. Эўразія. У Беларусі трапляецца ў Брагінскім, Гомельскім і Добрушскім раёнах [1].
Месцы росту. Сасновыя і дубова-сасновыя лясы на пясчанай глебе, па ўзлесках.
Характар росту. Расце адзіночнымі экземплярамі і невялікімі групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка лесу з трансфармацыяй зямель, празмерныя рэкрэацыйныя нагрузкі (вытоптванне, зрыванне квітучых раслін).
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі з 1981 г. [3]. Ахоўваецца ў Шабрынскім батанічным заказніку.
Неабходныя меры аховы. Арганізацыя спецыялізаваных батанічных заказнікаў у Гомельскім і Брагінскім раёнах, кантроль за станам папуляцый, выяўленне новых месцаў росту.
Літ.: 1. Редкие и исчезающие виды..., 1987; 2. Флора СССР, т. 29, 1964; 3. Чырвоная кніга БССР, 1981.
Г.Вынаеў
