Парадак Потыевыя (Pottiales), сямейства Цынклідотавыя (Cinclidotaceae)
Статус. I катэгорыя. Надзвычай рэдкі від, які знаходзіцца пад пагрозай знікнення. Занесены ў Чырвоную кнігу СССР [1].
Значэнне ў захаванні генафонду. Рэліктавы немаральнагорны сярэднеэўрапейскі від (тыповы прадстаўнік комплексу брыяфітаў сярэднягорных патокаў) у ізаляваным лакалітэце за ўсходняй мяжой арэала.
Кароткае апісанне. Дзярнінкі буйныя, рыхлыя, буравата-зялёныя. Сцябло даўжынёй да 5 см, плаваючае і ляжачае, шматразова вілавата- або пучкаватаразгалінаванае, з чырвона-бурымі рызоідамі. Лісце адыходнае, падоўжана-лінейнае, паступова завостранае, іншы раз з кароткім тупым кончыкам. Жылка простая, доўгая, выходзіць з кончыка ліста тупым вастрыём. Клеткі ліста дробныя, акругла-6-вугольныя і прамавугольныя, з патоўшчанымі сценкамі.
Асаблівасці біялогіі. Двухдомны. Спарагоны невядомы. Размнажэнне вегетатыўнае - утвараюцца пупышкі на другаснай пратанеме.
Пашырэнне. Сярэдняя Эўропа. Ва Ўсходняй Эўропе расце ў р. Заходняя Дзвіна ў Латвіі і Беларусі (у наваколлі вёскі Руба ў Віцебскім раёне).
Месцы росту. Даламітавыя парогі ў рэчышчах рэк.
Характар росту. Расце невялікімі групамі на даламітавых глыбах або засцілае іх цалкам.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Абмежаванасць пашырэння адпаведных месцазнаходжанняў. Празмернае затапленне або высушванне даламітавых глыбаў, забруджванне вады, разбурэнне парогаў пры расчыстцы рэчышча.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Абвяшчэнне даламітавых парогаў помнікамі прыроды рэспубліканскага значэння.
Літ.: 1. Красная книга СССР, 1984.
Г.Рыкоўскі
