Парадак Сфагнавыя (Sphagnales), сямейства Сфагнавыя (Spagnaceae)
Статус. III катэгорыя. Рэдкі від, колькасць якога скарачаецца. Занесены ў Чырвоную кнігу СССР [1].
Значэнне ў захаванні генафонду. Рэліктавы амфіатлантычны від у ізаляваных лакалітэтах за межамі асноўнай часткі арэала.
Кароткае апісанне. Дзярнінкі кампактныя, вышынёй да 10-15 см, бледна-шэра-зялёныя, з жаўтаватым адценнем. Галінкі звіслыя, сабраныя, большай часткай, па 2-4, радзей па 1-2 у завостраных уверсе пучках. Сцябловае лісце ромбападобнае, прадаўгаватае або трохвугольна-языковападобнае, з зубчастымі каля верхавінкі краямі. Галінкавае лісце яйкападобна-ланцэтнае, вельмі ўвагнутае, з краявым жалабком. Каробачка шарападобная, пры выспяванні выносіцца ўгору несапраўднай ножкай і раскрываецца адкідваннем вечка.
Асаблівасці біялогіі. Аднадомны. Спараносіць багата ў канцы лета. Размнажаецца вегетатыўна.
Пашырэнне. Заходняя і Сярэдняя Эўропа, Скандынавія і Паўночная Амерыка. Ва Ўсходняй Эўропе трапляецца ў Летуве, Латвіі, Беларусі і ў сумежных з ёю раёнах Украіны [2, 3]. У Беларусі выяўлены ў Міёрскім раёне (гідралагічны заказнік «Ельня»); паводле літаратурных звестак адзначаўся таксама ў Слуцкім, Глускім і Лельчыцкім раёнах [1].
Месцы росту. Вярховыя, пераходныя і нізінныя, не вельмі абводненыя балоты ў складзе падвейна-кусцікава-сфагнавых, чаротнікава-малініева-асакова-сфагнавых і малініева-асакова-падвейных цэнозаў.
Характар росту. Расце паасобнымі дзярнінкамі або групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Прыродныя - з павелічэннем абводненасці субстрату выцясняецца іншымі відамі сфагнавых імхоў, але ліквідацыя гэтых канкурэнтаў пірагенным уздзеяннем садзейнічае аднаўленню віду; антрапагенныя - знікненне віду з прычыны інтэнсіўнага асушвання і асваення тарфянікаў.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца на тэрыторыі гідралагічнага заказніка «Ельня».
Неабходныя меры аховы. Рэвізія вядомых месцазнаходжанняў віду з мэтай стварэння спецыялізаваных батанічных (брыялагічных) заказнікаў. Пошук новых месцаў росту.
Літ.: 1. Красная книга СССР, 1984; 2. Steffen,1931; 3. Путеводитель XVI экспедиции-конференции ботаников Прибалтики, 1982.
Г.Рыкоўскі
