Клас Сумчатыя грыбы (Ascomycetes), парадак Туберальныя (Tuberales), сямейства Труфлевыя (Tuberaceae)
Статус. IV катэгорыя. Надзвычай рэдкі, недастаткова вывучаны від з арэалам, які, магчыма, скарачаецца.
Значэнне ў захаванні генафонду. Гіпагейны немаральны лясны від, як мяркуецца, з дыз'юнктыўным арэалам. Малавядомы ядомы грыб.
Кароткае апісанне. Пладовае цела дыяметрам да 2,5 см, клубнепадобнае або вуглавата-акругленае. Перыдый (абалонка) ад мякаці не аддзяляецца, з няроўнай паверхняй, але гладкі, белаваты, часам з брудна- або шакаладна-бураватым адценнем. Глеба (мякаць) шчыльнамясістая, белая або злёгку крэмавая, ружаватая, на разрэзе з мармуровым малюнкам, з вельмі тонкімі звілінамі крэмавага колеру, пры выспяванні бурэе, мае пах сырой бульбы, без асаблівага смаку. Сумкі авальныя або авальна-грушападобныя, з выцягнутай кароткай ніжняй часткай, 1-3-, радзей 4-5-споравыя, у мякаці, якая высцілае звіліны (вонкавыя вены), размешчаны групамі. Споры 41-50 х 26-29 мкм, спачатку бясколерныя, амаль шарападобныя, з сеткаватай абалонкай, пазней авальныя, жоўта-бурыя, з доўгімі шыпамі па вуглах сеткаватай структуры [1-3].
Асаблівасці біялогіі. Расце і ўтварае пладовыя целы ў верхнім гумусавым слоі глебы, пад яе паверхняй. Мікарызны сімбіятроф шыракалістых дрэў. Пладовыя целы выспяваюць у жніўні-верасні.
Пашырэнне. Заходняя Эўропа. У Беларусі знойдзены толькі ў наваколлі в. Жорнаўка ў Асіповіцкім раёне - Жорнаўская лясная доследная станцыя [2, 4].
Месцы росту. Лісцевыя і мяшаныя лясы з глебай, багатай на гумус, асабліва з карбанатнай сугліністай.
Характар росту. Пладовыя целы трапляюцца адзінкавымі экземплярамі або невялікімі групамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Змена ўмоў росту пры неспрыяльным уздзеянні антрапагенных фактараў (зацвярдзенне і забруджванне глебы, высечка лесу і г.д.).
Культываванне. Звесткі адсутнічаюць.
Прынятыя меры аховы. Не прымаліся.
Неабходныя меры аховы. Рэвізія вядомага месцазнаходжання, вывучэнне і кантроль за станам папуляцыі, арганізацыя спецыялізаванага мікалагічнага мікразаказніка ў Асіповіцкім раёне, выяўленне новых месцаў росту і іх ахова, забарона несанкцыянаванага збору пладовых цел, увядзенне ў культуру з мэтай захавання генафонду мясцовых папуляцый і наступнага рассялення ў прыроднае асяроддзе.
Літ.: 1. Бухгольц, 1902; 2. Сержанина, Гапиенко, 1980; 3. Moszer, 1963; 4. Michael, Hennig, 1960.
Г.Сяржаніна
