Кладонія дзірваністая (Cladonia caespiticia (Pers.) Flk., 1828)
Клас Сумчатыя лішайнікі (Ascolichenes), парадак Леканаральныя (Lecanorales), сямейства Кладоніевыя (Cladoniaceae)

Статус. I катэгорыя. Выключна рэдкі від, які знаходзіцца пад пагрозай знікнення.
Значэнне ў захаванні генафонду. Адзін з нямногіх прадстаўнікоў мантаннага (горнага) элементу ліхенафлоры Беларусі.
Кароткае апісанне. Слаявіна складаецца з гарызантальных лускавінак першаснай слаявіны і, зрэдку, з другаснай (падэцыяў), якая вырастае з першаснай. Лускавінкі даўжынёй 25 [10] мм і шырынёй 0,5-1 мм, чарапічна налягаюць адна на другую, глыбока рассечаны, зверху шараватыя або аліўкава-эеленаватыя, знізу белыя, зрэдку з нешматлікімі зярністымі сарэдыямі. Падэцыі вышынёй 0,5-2 [7] мм, белаватыя, часта не развіваюцца, цыліндрычныя або невыразна сцыфападобныя, на канцах з цёмна- або чырвона-карычневымі апатэцыямі. Слаявіна ад K і KC не мяняе колер, ад P чырванее. Утрымлівае фумарпротацэтрарыевую кіслату [1].
Асаблівасці біялогіі. Размнажаецца вегетатыўна (сарэдыямі).
Пашырэнне. Эўразія, Паўночная Амерыка, Паўднёвая Афрыка [1-3]. Трапляецца ў Карэліі, Эстоніі, Летуве, на Ўкраіне, у Маскоўскай вобласці, на Каўказе. У Беларусі дакладна вядома месца росту ў Свіслацкім раёне (Белавежская пушча) [4]. Больш раннія звесткі аб выяўленні віду на тэрыторыі краіны [1, 5] прыводзяцца без удакладнення канкрэтных месцаў росту.
Месцы росту. Расце на каранёвых лапах елкі ў хвойна-шыракалістых лясах.
Характар росту. Трапляецца адзіночнымі курцінамі.
Асноўныя абмежавальныя фактары. Высечка лясоў, празмернае антрапагеннае ўздзеянне на жывое наглебавае покрыва.
Культываванне. Не культывуецца.
Прынятыя меры аховы. Ахоўваецца ў Белавежскай пушчы.
Неабходныя меры аховы. Забарона ў месцах росту высечкі лесу і абмежаванне ўздзеяння на жывое наглебавае покрыва, выяўленне новых месцаў росту.

Літ.: 1. Определитель лишайников СССР, вып. 5, 1975; 2. Anti, 1983; 3. Egan, 1987; 4. Голубков, 1987; 5. Окснер, 1968.

У.Галубкоў

Паведаміць пра недакладнасьць