Ветры буйныя песню вясны Разнясуць па зялёнай даліне (П.Трус). Вецер, вецер быстракрылы, Дзе мой любы, скажы, дзе? Пакланюся той дарожцы, Што мілога прывядзе (А.Русак). Па шляху блакітным з хмараў караванам, з вальнакрылым ветрам [сэрца] паплыло ў нязнана (Л.Геніюш). Зашумеў на лад суровы Вольны вецер, сонца сын (Я.Колас). Сёння свет запоўнены ветрам — высокім і нізкім (М.Танк). Спярша вясна з шырокіх даляў Прыслала гонкія вятры (Г.Кляўко). Ноч. З мора цёплага Вецер густы, Ціха шэпчуцца хвалі (М.Хведаровіч). Над соснамі, асінамі Гуляюць па бары Зялёныя і сінія Залётныя вятры (Г.Бураўкін). Ці не вецер гэта звонкі ў тонкіх зёлках шапаціць? (М.Багдановіч). Абдымала яе [Бандароўну] ночка і вецер крылаты (Я.Купала). Пагуляў па волі Вецер лёгкакрылы (Я.Колас). Лёгкі ветрык сад калыша, Гойдае галінкі (Я.Колас). Аднекуль з-за калгаснага саду прышумацеў сюды лёгенькі-лёгенькі, ледзь улоўны ветрык (Я.Сіпакоў). Дзе ж вы, вятры, маладыя, магутныя? (П.Броўка). Не чакай, пакуль разгоніць хмары моцны, бурны вецер! (К.Буйло). На кручы стагоднія дрэвы. Над імі паводка зары. Вятроў несціханых напевы (М.Танк). Вясна іскрыцца над зямлёю, Захутанаю ў лёгкі дым, І свежай дыхае раллёю, І пругкім ветрам маладым (С.Грахоўскі). Вецер, рэзкі і пявучы, заскуголіў пад акном (М.Машара). Тут ціха, спакойна, утульна, І песціцца ў сонцы платан, І лашчыцца вецер разгульны, Шырокі (Я.Колас). Жыць, раскрыўшы свае грудзі насцеж Для напеваў і вятроў свабодных (М.Танк). Заплюшчу вочы — з касачамі Насустрач любая ідзе. Яе, нібы скульптуру, лепяць Тугія, сінія вятры (С.Грахоўскі). Ціхавейны, цёплы ветрык прылятае к нам (Я.Журба). Ціхі ветрык цалуецца з жытам (П.Трус). Тарасова гора, мукі Камень толькі бача, Ды шумлівы вецер чуе, Як гаротны плача (Я.Купала). Свавольнік шумны, вольны вецер! Я гаманіў з табой не раз І ў час трывог, і ў мірны час... (Я.Колас). Ветрык шустры змоўк і заціх (Р.Барадулін). А калі праз бары прарвуцца вятры ашалелыя, тады возера — неба чорнае з грымучымі навальніцамі (У.Карызна). Візглівы вецер, як бы з вялікае злосці, ірваў апошнія з дрэў кляновыя... лісты (Ядвігін Ш.). Вецер між тым узмацняецца. Востры, пранізлівы, ён так і працінае да самых касцей (Б.Сачанка). Плача-галосіць у коміне вецер глухі (Я.Купала). Пад хмарамі дзікія ветры равуць І чуецца крык жураўліны (П.Пруднікаў). Вецер заложны шуміць, не сціхае, Жаласна свішча (Я.Колас). Неспадзявана аднекуль з боку лесу вырваўся парывісты вецер, з посвістам і віскам прамчаўся над пракосамі (І.Мележ). З успамінамі крочыў пад ветрамі сіплымі І з надзеяй на студзеньскім холадзе мёрз (П.Панчанка). Хай пра нашу з радзімай сустрэчу Прапяе пераможна над краем Узмяцелены шаблямі вецер (М.Танк). Халодны дождж і вецер хлёсткі Іх [цюльпаны] секлі некалькі гадзін, Але трымаліся пялёсткі І не зваліўся ні адзін (С.Грахоўскі). [Соня] толькі чула завыванне шалёнага ветру (М.Лынькоў). Вые ноч, а вецер белагрывы Б’ецца ў шыбы лапай снегавой (А.Александровіч). Шмат разоў, напэўна, шэрыя бярозы След іх [змагароў] белым ветрам у полі замялі (М.Танк). Вецер блакітны і вецер зялёны Хай пагуляюць сабе... (Я.Янішчыц). На ветры румяным і золкім Іх [бяроз] сестры стаяць на груду (М.Хведаровіч). Паўночныя воблакі ў лёце, Свіст рыжых вятроў (А.Пысін). Цёмны вецер над замкам кружыў (П.Панчанка). Не пісаў бы, не складаў бы я вас, думы-песні, Каб не вецер шызакрылы, Вецер напрадвесні (М.Танк).
2. Пра тэмпературу, вільготнасць (ветру): асвяжальны, вільготны, воглы (разм.), волкі, гарачы, густы, задушна-мяккі, засмяглы, золкі, зыркі (разм.), калючы, колкі, ледзяністы, ледзяны, лядовы, марозлівы, марозны, мокры, пякучы, распалены, свежы, сіберны (разм.), сіверны (разм.), сонечны, стылы, сухавейны, сухі, сцюдзёны, сцюжны (разм.), сыры, халодны, цёплы.
Падуў густы асвяжальны вецер. Адразу стала лягчэй дыхаць (Ц.Гартны). Тут вецер вільготны і пруткі, І ружы ў духмянай расе (П.Панчанка). Пятрок пастаяў, сцюжа і воглы вецер трохі далі яму аддыхацца (В.Быкаў). А з рэчкі ветрык вее волкі, Як веснік блізкага ўжо дня (Я.Колас). А вецер дзьмуў сустрэчны і гарачы (М.Танк). Варушыўся ціхі, але неспакойны і густы вецер (І.Мележ). Голле старой бярозы гайдаў цёплы, задушна-мяккі вецер (А.Савіцкі). Вада жыве ў вядры халоднаю спякотай. Засмяглыя вятры аблізваюцца ўпотай (Р.Барадулін). На дварэ ў твар Васіля ўдарыў золкі вецер (І.Мележ). З адной дзьме вецер стараны, Ды вецер зыркі, сухавейны, Мой недруг... (Я.Колас). Я ўзнімаўся, хапаючы вуснамі колкі вецер (Г.Бураўкін). Зноў дыхнуў лядовы вецер (К.Буйло). Марозны белы вецер хіба не супакоіцца да рана (М.Танк). Раніцою мокры вецер біўся з лесу ў сонечнае акно (К.Чорны). Адшумеў лістапад, адзвінелі дажджы, І зіма панагнала пякучых вятроў (П.Панчанка). Закрытая, заціснутая з усіх бакоў дзеравякамі, не бачыла яна [бярозка] сонца, рэдка калі патыхаў на яе свежы ветрык (Я.Колас). Здаецца, клёны слухаюць І хочуць адгадаць, якой дарогай, дзе З сібернымі вятрамі, з завірухамі У ботах ледзяных зіма ідзе (П.Панчанка). Сцюдзёны сіверны вецер самаўладна гаспадарыў у непрыбраным кукурузным прасцягу (В.Быкаў). Я чую, як палае кроў Ад іскры першай бліскавіцы І подых сонечных вятроў, Якіх удоваль не напіцца (М.Танк). Потым з поўначы падзьмуў густы і стылы восеньскі вецер (Я.Сіпакоў). Усю ноч дзьмуў вецер — сухі, марозлівы (З.Бядуля). Як гэта страшна, калі адзін Пад сцюжны вецер, Як у бяздонне паміж лядзін, Брыдзеш у свеце (К.Кірэенка). На сырым, калючым ветры нікому не хацелася гібець... (В.Гардзей). Самы лепшы час, калі пачынаюць распускацца бярозавыя лісточкі, і няма лепшай музыкі, калі высока ўгары гойдае-песціць лёгенькі цёплы ветрык пахучыя лісточкі (Я.Колас).
3. Пра ўражанне, псіхалагічнае ўспрыняцце, фізічнае ўздзеянне (ветру): арлінавокі (аўт.), ветлы, вішнёвы, водарны, вясёлы, гарэзлівы, гарэзны, гаючы, гуллівы, далікатны, добры, дураслівы, духмяны, жартаўлівы, закаханы, залаты (паэт.), зіхоткі (разм.), лагодны, ласкава-цёплы, ласкавы, мірны, мядовы, мяккі, наіўны, неўгамонны, нясмелы, пахучы, працавіты, прыветлівы, прыветны, прыемны, пяшчотны, радасны, родны, рухавы, салодкі (паэт.), светлы, смалісты, снежнарукі (аўт.), спрытны, усемагутны, усхваляваны, хвалюючы, цвярозлівы (аўт.), шаўковы, шчаслівы асіплы (аўт.), атручаны, ахрыплы (аўт.), безыменны (аўт.), без’языкі, беспрытульны, бяздомны, бязлітасны, бяссонны, востры, галодны, гаркавы, гнеўны, горкі, дакучлівы, жаласны, журботны, задумны, задымлены, засмучаны, засмяглы, заўзяты, зацяты, злавесны, злосны, злючы (аўт.), змрочны, зухаваты, калматы, кудлаты, ліхі, маркотны, нахабна-краплісты (аўт.), нахабны, нелюдзімы, непакорны, непаслушны, непрыемны, неспакойны, нечакана востры, нудны, нямы, няўтульны, нячулы, нячутна смертаносны (аўт.), пагрозлівы, пануры, плакучы, прэсны, пустапашны (аўт.), пякучы, п’яны, разбойны, разгульны, раззлаваны, раз’ятраны, роспачна-вясёлы (аўт.), салёны, свавольны, сляпы, сонны, сумны, суровы, трывожны, тужлівы, хаўтурны, хмурны, хмуры, шорсткі, шумліва-порсткі (аўт.), шурпаты.
Вадой і хлебам, словам, снежных стром парывістым арлінавокім ветрам... Радзіма ўвайшла ў мяне... (Г.Пашкоў). А заўтра будуць ветлыя вятры (Я.Сіпакоў). Вішнёвы вецер студзіць грудзі, Пялёсткі кружаць галаву (С.Гаўрусёў). Вясёлы вятрыска вітаўся з кустамі... (Н.Гілевіч). На падмостках У ззянні агнёў мюзікхола Негрыцянка пяе, І звініць яе голас, Быццам ветрык гарэзлівы, цёплы, лагодны... (М.Танк). І боль суціхаў пад журботным напевам Плакучай вярбы і гаючых вятроў (М.Машара). У даль лятуць мае белыя коні па пустым бездарожным загоне. Пераблытаў ім вецер гуллівы Легкавейныя тонкія грывы (К.Буйло). А няхай дзьме добры вецер І дзьме на наш касцёр (Я.Колас). А гэты ветрык дураслівы Траве зялёнай чэша грывы (Я.Колас). Цёплы, духмяны вецер фурчыць у вушах... (Я.Брыль). Жартаўлівы ветрык губы, твар цалуе (“Маладосць”). Вецер закаханы шэпча чараўніцы пра любоў (І.Скурко). Ідуць калоны, залатым Сцягоў авеяныя ветрам (М.Танк). Над вёскай, у полі, была імглістая, закураная смуга, быў прыхаваны смутак... незразумелы, як настрой, то сцішанага — і тады светлага, — то шумліва-порсткага, роспачна-вясёлага, нават аж зіхоткага ўваччу і ўсё адно цёмнага ветру (М.Стральцоў). Імполь падняў проці ласкава-цёплага ветру свой твар (В.Адамчык). І вецер ласкавы, вясновы Гамоніць пра мір і любоў (П.Броўка). Хай жа ціха над кожным парогам Веюць мірныя ветры (П.Прыходзька). Асвежаны халоднаю расою Мядовы ветрык шалясцеў над дахам (К.Камейша). У кроне шамаціць мяккі вецер і сціхае ў ёй (В.Жуковіч). Лісты наіўны вецер неўпапад З далёкай гнаў вярсты (Р.Барадулін). Гэй, павейце, разгуляйцеся Ветры вольныя... Зашуміце, неўгамонныя (Я.Купала). Нясмелы вецер гнаў рэдкія хмары па... светламу небу (У.Краўчанка). У трапяткім лісці заблытаўся пахучы вясёлы ветрык (ЛіМ). Напаіў траву і жыта, І бярозаў вецце... Вельмі добры, працавіты ўсемагутны вецер (А.Бялевіч). Пойдзем, пойдзем туды, Адкуль сонца ўзыходзе, Адкуль вецер прыветлівы вее (Я.Купала). Я падару табе мора... Вецер ласкавы, пяшчотны... (Н.Загорская). Меднастволая [сасна] узняла высока Кучаравае тонкае вецце, Каб яго песціў радасны вецер (К.Буйло). Колькі жыць нам — невядома... Вей, мой родны вецярок! (П.Панчанка). Але душу маю сягоння поўняць Твае [Балгарыі] мелодыі, і я не знаю... Ці гэта ветрык ранішні, рухавы Пакінуў свой начлег на перавалах? (Н.Гілевіч). Прабег па сэрцы і па кожнай жылцы Салодкі і журботны вецярок (П.Панчанка). І здаецца, што ў прыдарожнай карчме Вецер свежы, смалісты павеяў (М.Танк). У белых далях застагналі снежнарукія вятры (“Маладосць”). Гучыць, грыміць мелодыя вясны! Яе нясе на крылах ветрык спрытны (А.Звонак). Пахучыя тонкія вецці Пясціў усхвалёваны вецер (К.Буйло). А ў зялёным ветры, нечакана вострым і хвалюючым, як успамін, мроіўся... пах гарэлага бульбоўніку... (М.Стральцоў). Ён гаварыў спакойна, крыху марудна, але цвёрда, і ад яго спакойнасці на распаленыя спрэчкай сэрцы жанчын нібы дыхнула свежым, цвярозлівым ветрам (І.Мележ). Ідуць без дарогі, проста наперад, у самыя абнімкі шаўковага падатнага ветру (М.Зарэцкі). У натапыраным галлі Асіплы вецер стогне глуха (П.Макаль). Вось і горкі ўмалот — гурбы бітае цэглы, І ўсе людзі навекі пад душнаю цэглай палеглі. І, здаецца, няма ўжо нікога, нікога на свеце. То не я пазіраю — Гэта трызніць атручаны вецер (П.Панчанка). Мне трэба падабраць людзей, Якім на гэтым свеце Усё роўна дзе грудзьмі глытаць Марскі ахрыплы вецер (М.Танк). За акном скуголіў мокры беспрытульны вецер... (В.Хомчанка). Ты знаеш вецер сваёй радзімы — Не безыменны там вецер нейкі, А той, што вее начлежным дымам. Шуміць чаротам, звініць жалейкай (М.Танк). Іх [калоны] вецер без’языкі не можа заглушыць (М.Хведаровіч). Дыханнем халодным, вільготным Павейвае ветрык бяссонны (Я.Колас). Галодны вецер свішча, шалее ў злыбядзе, Цямняцкае ігрышча з сухотніцай вядзе (Я.Купала). Смакуй, як найсвяцейшае прычасце, Гаркавы вецер, цёплы дух лясны... (Г.Бураўкін). ...Вецер гнеўны клубіў дым комінаў фабрычных (М.Танк). Сцежкі незваротныя твае замятае вецер, вецер горкі... (В.Зуёнак). Што мне, вандроўніку, сон пад страхою!.. Хай не заўсёды мне цёпла і ўтульна: Часта наладжваюць свае гульні Вецер дакучлівы, дождж, бліскавіцы... Толькі пад небам адкрытым такім Бачу я дзівы і казкі лясныя... (М.Танк). І штось нашэптвае вербам задумны вецер (А.Звонак). Судзіць адшчапенцаў устануць прабітыя кулямі дзеці, Крывёю залітыя рэкі, пабітыя бомбамі хвоі... і чорны задымлены вецер (П.Панчанка). Надрывайся і шумі, Вецер злосны, ў полі (Я.Колас). І свавольны і злючы... вецер Гнуў без жалю рабіны той вецце (Я.Журба). Прыбег, няведама адкуль, на скокі вецер зухаваты (У.Хадыка). Толькі вецер калматы Замятае пры самой дарозе сляды (С.Грахоўскі). Зашуміць, можа, вецер кудлаты З падарожнай расстайнай сасны (М.Танк). Народжаны ў дні ліхіх вятроў, Ён [Колас] гартам волі наліваў нам грудзі (К.Буйло). Ты, вецер разгульны! Ты — вечны дарожны і вечны выгнаннік, бы кім закляты! Заўсёды маркотны, заўсёды трывожны, Спакою ніколі не ведаеш ты (Я.Колас). Ён... аддзімаўся ад нахабна-краплістага ветру (Я.Брыль). Са стрэхаў жмутамі вісіць салома, сарваная нелюдзімымі вятрамі (П.Пестрак). Прыціх той ветрык непаслушны, Як бы сваім аддаўся марам (Я.Колас). Нават неспакойны вецер і той гаманіў на сумны лад, прыпадаючы да зямлі, нібы для таго, каб паслухаць яе нямоўкныя песні (Я.Колас). За акном ціхі снег і блукаюць нямыя вятры (С.Ліхадзіеўскі). Вецер наскочыў, вецер нячулы Птушцы гняздзечка раскінуў (Я.Купала). Раптоўна сталі мёртвымі жывыя, жыццядайныя нядаўна, І вецер дзьме нячутна смертаносны (В.Жуковіч). Зноў мора Мінскага ўдыхаю прэсны вецер І кожнай прыдарожнай рад сасне (П.Панчанка). Пустапашны вецер полем імчыць да могілак — апошняга прычала, Дзе гора не маўчала, не маўчала (А.Лойка). Змярцвелы лес будзе стаяць... ціха скардзіцца пякучаму ветру... (Л.Дайнека). Пад сасновыя частушкі П’яны вецер завірыў (М.Танк). Паўночныя воблакі ў лёце, Свіст рыжых разбойных вятроў (А.Пысін). Раз’ятраныя халастыя ветры Гуляюць ад сяла і да сяла (Г.Бураўкін). Пажаты жыты, павязаны снапы, За хвост сябе ловіць вятрыска сляпы (С.Гаўрусёў). Толькі часам ціхай скрыпкай Заіграе сонны вецер (М.Танк). А ні хаты, а ні павеці — Голы комін ды цішыня... А тым часам трывожны вецер Хмары чорныя ў гурт заганяў (П.Панчанка). І вецер хаўтурны над сёламі вее... (П.Броўка). Хмуры цёплы вецер не мог раскалыхаць ваду (К.Чорны). Там ходзяць хмурыя вятры, Чарнеюць спаленыя хаты... (А.Астрэйка). Ноччу вецер шурпаты з оста І мяцеліцы вал дзевяты, Як на богам забыты востраў, На маю наляцелі хату (Н.Мацяш).
* Бабыль-вецер, валацуга-вецер, вей-вецер, ветры-віхуры, вецер-арганіст, вецер-буй, вецер-буйнавей, вецер-бура, вецер-вандроўнік, вецер-віхор, вецер-вятрыла, вецер-вятрыска, вецер-ганец, вецер-дабрадзей, вецер-завіруха, вецер-задзіра, вецер-музыка, вецер-пяюн, вецер-самагуд, вецер-свавольнік, вецер-сівер, вецер-снегавей, вецер-сокал, вецер-сухавей, вецер-тайгачок, вецер-чабан, віхар-вецер, гарэзнік-вецер, забіяка-вецер, званар-вецер, змей-вецер, свавольнік-вецер.
Бабыль-вецер на світанні Пойдзе ў свет шырокі, Пойдзе ў злосці, буркатанні Аглядаць валокі (Я.Колас). Парасчыняны дзверы Для валацуг-вятроў (Н.Гілевіч). Бывала, імчыцца Вей-вецер і вецце лёгкім павевам авее (А.Александровіч). Жывіце ж да поўнага веку, сябры... нішто нам віхуры-вятры, Пакуль нашы шэрагі ў шчыльнасці (Н.Гілевіч). А сёння вецер-арганіст Па згібшых рэквіем іграе (К.Буйло). Наскочыла восень, Буй-вецер загушкаў (П.Броўка). У чаротах плачуць ветры-буйнавеі, Атрасаюць долу дымную расу (С.Грахоўскі). Паляцеў бы ў луг, дзе Нёман Бераг точыць, мые, Дзе гамоняць з ветрам-бурай Дубы векавыя (Я.Колас). Ужо верасень, Ветры-вандроўнікі Аж праз вокны нясуць халады (П.Броўка). Снежная замець шуганула над полем, нібы вырваўся на волю вецер-віхор (М.Лынькоў). О вецер-вятрыла, ні зімка, ні восень, а ты задзьмуваеш апошнюю просінь! (Е.Лось). Дзякуй вам, вятры-вятрыскі, Што нам твары гартавалі (П.Броўка). Шумяць дубы, гудуць дубы, Вядуць аповесць грозных год... І славяць велічны народ — Мой край, што зведаў многа ран, Край незабыўных партызан! Вятры-ганцы склікалі іх... (П.Броўка). Добрай раніцы ў полі шырокім Вятрам-дабравеям, Каласам умалотным высокім, Рупным жнеям (М.Танк). Ты сканала і разрухі больш не будзеш бачыць. Хай хоць ветры-завірухі Па табе паплачуць (Я.Колас). А вецер-задзіра гудзе, як шалёны, І вые над лесам пустым (Я.Колас). Песню зацягнулі ветры-музыкі (Р.Барадулін). Думкі вецер-пяюн развяваў (Л.Геніюш). І спяваюць вятры-самагуды Гучным звонам у струнах дратоў (Я.Колас). Калыхала мяне мама, Потым вецярок-свавольнік... (М.Танк). Усе лісточкі даўно вецер-сівер разнёс (Я.Колас). Гоніць хмаркі-лебедзі вецер-снегавік (А.Звонак). Будуць ветры шумець, ветры-сокалы (П.Трус). З балот крынічыў вецер-сухавей (М.Танк). Нават лёгенькі вецер-тайгачок замест вечнага паху кедравай смалы водарыў сенам (Я.Сіпакоў). На высокім перавале горным, Усё роўна, як з варот шырокіх, Перад ветрам-чабаном пакорна Чарадой даўгой ідуць аблокі (М.Аўрамчык). І я зросся з гэтым горам, Як віхры-вятры з прасторам, Як з загонам жыта (Я.Колас). Восеньскі забіяка-вецер раз-пораз рыпаў... дзвярыма (В.Быкаў). Званар-вецер біў языкамі званоў аб іх край (Я.Колас). Гарэзнік-вецер голле развінуў, Наўмысна перагортвае лістоту (М.Аўрамчык). Цішыня. Ды як можа ў гэтым казачным кутку сваволіць змей-вецер (І.Пташнікаў). Ды прыціх свавольнік-вецер, Шэпча мне, змяніўшы тон (Я.Колас).
