Адна зусім засталася яна [Люба] са сваім адчайным, безвыходным горам (К.Чорны). Прыпомнілася... хатка на крутым адкосе ў канцы вёскі... Самае, можна сказаць, барадатае гора, спрадвечнае (Я.Брыль). Заламаў дзед на галаве рукі і з бязмерным горам пазіраў на Панаса (Я.Колас). Можна боль заглушыць і суцішыць вялікае гора, Можна жыць у разлуцы далёка ад родных прастораў, Аднаго не забыць, аднаго ў душы не закрэсліць — Гэта нашу нянавісць, якую праз бой мы пранеслі (П.Панчанка). Песня, дзіцятка сэрца балючага! Толькі цябе запяю, Многа абудзіш ты гора гаручага, Смуціш душу ты маю (Я.Колас). Я плачу, я з горкага гора крычу, Малюся народнай расплаце і кары (А.Астрэйка). Вайна пакінула свой след на нашай зямлі: жахлівае гора маткам і дзецям... (“Беларусь”). Ах, якое грознае гора! Ах, якая журба ў світанні: На вачах у нябёсаў чорных на расстрэл адводзяць каханне (У.Караткевіч). Жаваранак недзе ў хмарах разліў звонкае гора (Н.Тарас). Няхай бача ўвесь свет Цяжку долю тваю [селяніна], Няхай бача ўвесь свет Злое гора тваё! (Я.Купала). Не зможа нас лютае гора асіліць, Мы знаем, што час наступаць (М.Танк). Тут была цэлая бездань маладога, няўцешнага гора, тут было шмат, адразу вельмі шмат пачуццяў — тых, з якімі адгэтуль выходзілі многія (Я.Брыль). І гора схована ліхое — Жыццё бядачае людское (Я.Колас). І старая... як быццам... хоць на момант адышла ад самага краечку чорнай бездані свайго маўклівага мацярынскага гора, хутка ішла насустрач госцейцы (Я.Брыль). І мо таму, што не было ні асаблівых клопатаў, ні асаблівага гора, мо таму, што была ты [Люба] у шмат чым падобна на ляльку, выглядам сваім і розумам, ты прайшла сваім сэрцам міма найвялікшага гора, якое навалілася на народ (М.Лынькоў). Шпалы старыя! Колькі іх плечы Вытрымалі на сабе Эшалонаў З боепрыпасамі, З танкамі, З раненымі, З горам людскім невымоўным (М.Танк). Паўстае маладосць у атрутнай красе, Паўстае невыказнае гора (П.Глебка). Зіна сядзела на траве і плакала, бяссільна, жаласна, як плача чалавек, да якога прыйшло непапраўнае гора (А.Карпюк). І клянеш напэўнае Гора неразвейнае, Долю пуставейную, Долю беззямельную (Я.Купала). Адна, з нявыказаным горам... Нясе нявыплаканы сорам (С.Грахоўскі). І слязамі не астудзіш Гора несуцешнае, гора непазбыўнае (“Маладосць”). І некага ёй [маці] выпраўляці, І некага ёй сустракаці, Адно — галасіць засталося І ў горы няўгойным гарэць (П.Панчанка). Колькі гора яшчэ палахлівага... Колькі слёз... Колькі дум, колькі мар! (В.Вярба). Маўчаў і Янка... Апроч агульнай бяды, аднаго для ўсіх роднага гора, была ў яго свая бяда (Я.Брыль). Святое гора матчына ўсім душу пякло (“Полымя”). Ён з усёй яскравасцю зразумеў, што яго ў жыцці напаткала страшнае, непапраўнае гора (А.Чарнышэвіч). Пацягнуліся нудныя пякучыя словы... малітвы, у вымове якой нібы захавалася сусветнае гора (М.Лынькоў). Ішоў трэці год вайны. Спрадвечнае гора абдымала чалавека (В.Адамчык). А маці ноч бяссонную Малілася, каб бог Ад бед, ад гора чорнага Ёй сына пабярог (П.Панчанка). Прывычка да матчынага малака каштавала Юльцы шмат слёз, шмат шчырага гора (З.Бядуля).
* Блуканне-гора, гора-забава, гора-нядоля.
На блуканне-гора Бог судзіў, няйначай, І злучыў ён долю З доляю бядачай (Я.Колас). Бясхлеб’е глухое На стале засядзе... У карчму загоне На гора-забаву (Я.Купала). Чыёю рукою Крыжы пастаўляны? Знаць, гора-нядоля Тут след пакідае... (Я.Колас).
