РАСА (росы). 1. Пра колер, бляск, тэмпературу і інш.: барвовая, белая, блакітная, бліскучая, брыльянцістая, дыяментная, жамчужная, залатая, залаціста-ружаватая, залацістая, іскрыстая, крыштальная, люстраная, празрыстая, прамяністая, светлая, серабрыстая, сівая, сіняя, сонечная, срабрыстая, срэбралітая (аўт.), сярэбраная, чыстая, яркая  крывавая, шэрая; цёплая  золкая, колкая, крамяная, ледзяная, лядовая (разм.), пякучая, стылая, сцюдзёная, халодная, церпкая, ядраная.

Хіба разумее гэта кабета, што значыць для яго, Банадыся, свіст касы і халаднаватая, барвовая ад сонца ранішняя раса (Б.Сачанка). Тут, умыўшыся белай расой, Мы з табою хадзілі з касой (П.Глебка). Зноў пад акном чаромхі пах духмяны Асыплецца на сон блакітных рос (Х.Чэрня). З плеч сплываюць яе косы, Як бы сонца косы, І іскрацца, як на сонцы Брыльянцісты росы (Я.Купала). Я стаяў ля сялянскай паветкі, аздобленай жамчужнай расой (З.Бядуля). А досвіткам на сенажаць з касою У новы наступ выйдзе [франтавік]. Па траве Яму насустрач з залатой расою Сто тысяч мірных сонцаў прыплыве (П.Панчанка). У мокрым бэзе, што свяціўся, мігцеў залаціста-ружаватаю расою... зашчабяталі вераб’і (В.Адамчык). На світанні [бабка] выходзіць за вёску Па іскрыстай халоднай расе, Васількі, і трыпутнік, і слёзкі У прыполе дадому нясе (С.Грахоўскі). Мне ногі змываюць крыштальныя росы (Я.Колас). ...А вясёлае... сонца п’е люстраную расу (Н.Загорская). Чакаю ліпнёвай празрыстай расы (П.Броўка). Сонцу — высь і чыстыя нябёсы, Кветцы — май і светлая раса (А.Пысін). Ірынцы спадабалася цудоўная вясна. Як восені даждалася, Пайшла прасіць яна, Прасіць нябёс не хмарыцца, Вятроў не галасіць, Срабрыстых росаў раніцай На травах не гасіць (М.Танк). У сівой расе прыгнуліся цёмныя вяргіні (В.Вітка). І на міг яму [разведчыку] здалося, Што ідзе ён на пакос, Што чуваць у сініх росах Лёгкі звон сталёвых кос (П.Панчанка). Звоняць звоны галасныя... Срэбралітаю расою іх віталі краскі, травы (Я.Колас). Зацвілі сярэбраныя росы ў кілішках выцвілых лістоў (Т.Кляшторны). На іх [травы] і на рунь пасеваў падала раса, чыстая і бліскучая, як дыямент (І.Шамякін). Якім жа мілым, родны край, Здаешся ты за акіянам! А ў тым раі за небакраем — Лугі ў брыльянтах чыстых рос (А.Бачыла). Клаліся густа засевы сталі У кроплях крывавай расы... (Я.Колас). Холадам шкліцца празрысты ранак, У травах калючых — шэрыя росы (К.Буйло). Ходзіць месяц дазорам па цёплай расе (А.Александровіч). З табой [краем] зраднілі ручаіны, На пожнях золкая раса, І позірк сумнае хаціны, І маці шчырая сляза (П.Броўка). А росы колкія — аж бегчы хочацца (Н.Гілевіч). Яна [бяроза], бялюткая, іскрыцца Крамянай сонечнай расой (П.Прыходзька). Перавяжам мы кужалем раны на целе. Стому з твараў Абмыем расой ледзяной (П.Броўка). Дзе ні ступіш, дзе ні станеш — Скрозь пякучая раса (М.Арочка). Раніца яшчэ толькі абвясціла аб сабе. На травах стылыя ядраныя росы (М.Гамолка). Цішыня. Загараюцца зоры Над сцюдзёнай расой (П.Панчанка). Галя глядзіць у поле. Ногі ў церпкай, халоднай расе (Я.Брыль).

2. Пра багацце і шчодрасць (расы), пра вадзяныя кроплі, іх водар; пра час выпадзення: багатая, буйная, вясёлая, гаючая, духмяная, дымная, жыватворная, жыватворчая, звонкая, зорная, краплістая (разм.), мурожная, мядзвяная, мядовая, пахкая, пахучая, салодкая, шчодрая  скупая, цяжкая; пераспелая, ранішняя, ранняя, світальная, святаянская, чэрвеньская.

Колерамі вясёлкі адбіваліся сонечныя промні ў багатай расе (І.Дуброўскі). Увесь ніз сонца быў у буйнай і чыстай, як слёзы, расе (Я.Сіпакоў). Луг свеціцца ад зорак — Вясёлая раса. ...Мой брат, Глядзі, каб не забыў Знаёмых сцежак і прысад, Сваіх жытнёвых ніў, Гаючых рос, духмяных траў (М.Танк). Бляск пялёсткаў у росах духмяных Ты [Купала] убачыў, цвісці ім памог (К.Буйло). Мы крочым па полю, па дымнай расе Да птушкі, нацэленай у неба (П.Панчанка). Тужу па табе я. Так хмаркі чакае пустыня, Зямля так у спёку расы жыватворчай чакае (К.Буйло). На волатаўскі луг прыходзь не вялым, Каб звонкіх рос вятры не ўкралі (А.Пысін). Вясна. А наперадзе лета, І ў космасе нашы ракеты, І дзеці на зорнай расе (П.Панчанка). А толькі сонца прамень прачнецца, — Цяплом гарачым атуліць сэрца, Амые ззяннем краплістых росаў, Птушыным шчэбетам шматгалосым (М.Танк). Вецер, гушкаючы сосны, Бегучы насустрач дню, Топіць у мурожных росах Ранішнюю цішыню (А.Александровіч). А на ўсходзе свяцілася неба і ззяла, У рацэ калыхалася бляскам жывым, Сярод красак у росах мядзвяных Разлівалася чырванню ў моры травы (К.Кірэенка). Мядовыя росы, Лядовые росы... Не росы, а слёзы Цямнеюць на лозах, На папараці і дзеразе (П.Панчанка). Пахне стэп салодкаю расой (А.Вялюгін). Нарэшце ў сасновым лесе стома скарылася песні, Шчодрай расой растала (Д.Бічэль-Загнетава). Калі Наталька прачнулася, першы, выкупаны ў скупой расе прамень сонца глядзеў у акно (А.Кулакоўскі). У цішы раса цяжкая коціцца па травах... (М.Калачынскі). І двор, і кветкі, і бярозы белыя — Усё заціхла ў пераспелых росах (Н.Гілевіч). У мутнаватай сіні чэрвеньскага неба, пакуль сонца асушвае раннія росы, жаўранкаў не відаць (Я.Брыль). Шыбы слязяцца расою світальнаю (М.Танк). Можа, вам не карціць Па гаях, сцежках роднага краю, Па расе святаянскай прайсці, Калі рунь новых слоў прарастае (М.Танк). Ты, нібы шукаючы гусей, Берагам ка мне ішла з усмешкай, І на дымнай чэрвеньскай расе Толькі засталіся нашы сцежкі (С.Грахоўскі).

* Брыльянты-росы, дыяменты-росы, кроплі-росы, росы-слязінкі, ягады-росы.

Дождж прайшоў, І на траве, на лісці Зіхацяць, гараць Брыльянты-росы (Н.Гілевіч). Падаюць сняжынкі, дыяменты-росы, Падаюць бялюткі за маім акном (П.Трус). Раніца на ніці павуцін з кропляў-рос нанізвала каралі (М.Аўрамчык). Тут люблю я глядзець, як дубочак з сасной Ціха шэпты вядуць між сабой; Як з расою-слязінкай бярозка адна..., Да зямлі валасы апусціўшы, стаіць (К.Буйло). Адгулі грымоты і замоўклі, Усюды шмат срабрыстых ягад-рос (П.Панчанка).

Паведаміць пра недакладнасьць