свядомасць класавая (class consciousness), тэрмін марксізму, які абазначае ўсведамленне сацыяльнай групаю, што займае пэўнае становішча ў грамадстве, сваёй еднасці, супольнасці сваіх мэтаў, каштоўнасцяў ды інтарэсаў; Дз.Лукач адрозніваў псіхалагічную, або актуальную, свядомасць класа, якую вызначаюць штодзённае жыццё і пільныя патрэбы прадстаўнікоў таго класа, ад накінутай або патэнцыйнай свядомасці, якая ёсць усведамленнем праз клас свайго гістарычнага задання і накідаецца класу (тут - пралетарыяту) незалежнымі й бесстароннімі інтэлектуаламі;
свядомасць супольная (фр. conscience collective), паняцце Дзюркейма, якое абазначае адзіны для ўсіх удзельнікаў грамадства светапогляд, што ўласціва для перадіндустрыйнага грамадства або, як казаў Дзюркейм, для грамадства з механічнай салідарнасцю.