Мартыненка Вітаўт (псэўданімы: Вінцук Гуненка, Рыгор Дамінюк і інш.; 29.09.1959, Менск), распачынальнік незалежнай беларускай музычнай журналістыкі, пісьменьнік, паэт.

У 1976-1982 навучаўся на факультэце журналістыкі БДУ. У 1982 пачынае працаваць ў газэце «Чырвоная Змена», з 1983 вядзе музычную старонку «Мэлёдыя» (з 1986 - «Нотны аркуш»). Працаваў на Беларускай тэлевізіі, супрацоўнічаў з радыёстанцыяй «Свабода». З 1985 - сябра Саюзу журналістаў СССР. Выступае з матэрыяламі пра сучасную беларускую музыку ў беларускіх і замежных выданьнях.

Напрыканцы 1980-х - удзельнік «Талакі», «Тутэйшых», а ў 1988 стаў арганізатарам адной зь першых групаў падтрымкі БНФ, якая была створаная ў дзяржаўнай газэце «Чырвоная Змена». Падчас Дзядоў-88 М. быў атручаны газам «Чаромха», за ўдзел у акцыі быў асуджаны (адміністрацыйна).У адказ на гэта ў «Чырвонай Змене» зьявіўся калектыўны артыкул «Процістаяньне». На пазыцыі групы падтрымкі БНФ стала ўся рэдакцыя газэты.

М. стаў адным з пачынальнікаў уласна беларускай музычнай журналістыкі. Выступіўшы вядучым рубрыкі «Мэлёдыя», М. разам зь сябрам Анатолем Мяльгуем кардынальна мяняе канцэпцыю рубрыкі: упершыню на старонках беларускай прэсы ладзяцца музычныя хіт-парады, зьяўляюцца рэцэнзіі на новыя альбомы беларускіх гуртоў, пачынаюць друкаваць постэры беларускіх выканаўцаў. У музычную рубрыку ўводзіцца абавязковая прысутнасьць нацыянальнай мас-культуры. Узмацненьне ўвагі да нацыянальнага аспэкту мас-культуры адбілася і ў зьмене назвы музычнай старонкі «Чырвонай Змены»: з 88-га выпуску (1986) яна называецца «Нотны аркуш».

М. палемізаваў з жураналістамі, якія не прымалі тэрмінаў «беларускі рок» (інакш - беларускамоўны) і «рок зь Беларусі» (ангельска-, расейскамоўны), уведзеныя М. Гэтая дыскусія атрымала назву «бервяно ў воку» (паводле назвы артыкулу М.). Апанэнтамі М. выступілі журналісты Ю.Цыбін і Дз.Падбярэскі, згуртаваныя вакол газэты «Знамя юности». Яны ж даводзілі, што беларускамоўныя гурты «Мроя» і «Bonda» непрафэсыйныя, і ў прыклад ставілі расейскамоўныя каманды «Отражение», «Форпост» і іншыя.

Журналісцкае крэда «не апісваць, а ствараць» знаходзіць і іншыя шляхі выражэньня: у 1985 М. разам з Анатолем Мяльгуем ствараюць першы ў Беларусі рок-клюб «Няміга», дзе гуртуюцца беларускія рок-музыкі. У 1986 закладаецца традыцыя правядзеньня нацыянальнага рок-фэсту «Тры колеры» (1986, 1988).

У сярэдзіне 1988 зьявіўся поўны машынапісны варыянт кнігі М. і Анатоля Мяльгуя «Праз рок-прызму»: аўтары зьмяшчаюць беларускую рок-культуру ў кантэкст сусьветнай мас-культуры. Кніга выйшла ў 1989 у Ню Ёрскім выдавецтве БІНіМ - беларускія выдавецтвы ў тыя гады адмаўляліся браць рукапіс у працу.

Тв.: 1. Мартыненка В. Мець справу з творчасцю // Чырвоная Змена. 20.02.1985; 2. Мартыненка В. Між простым і складаным // Чырвоная Змена. 11.04.1986. (у газэце «ЛИК» (Сафія, Баўгарыя) гэты артыкул зьяўляецца бяз цэнзарскіх купюраў); 3. Мартыненка В. Бервяно ў воку // Чырвоная Змена. 01.06.1988; 4. Martynenka V. BONDA - grupe i Baltarusijos // Komjaunimo tiesa (Vilnus), 27.05.1986; 5. Martynenka V. Fan-korespondent i BONDA // Na przełaj (Warszawa), 06.07.1986.

Сяргей Сахараў

Паведаміць пра недакладнасьць