Асвета, як правіла, дапаўняе сістэму адукацыі. Напрыклад, калі ў Беларусі яшчэ не было пісьменнасці, асвета існавала ў выглядзе народнай педагогікі і была звязана з працоўным навучаннем - авалоданнем навыкамі земляробства, асновамі будаўніцтва, разнастайных рамёстваў. З 10 ст. асвета на беларускіх землях стала пашырацца ў форме пісьменнасці і кніжнасці. Напачатку былі рукапісныя кнігі (рэлігійна-дыдактычныя, гісторыка-асветніцкія, павучанні, жыціі, зрэдку і прыродазнаўчыя). Пры манастырах і цэрквах ствараліся школы, бібліятэкі, вялося летапісанне. У часы ВКЛ пісьменнасць пашыралася, расла кніжная культура. Афіцыйнай мовай на ўсёй тэрыторыі Княства стала беларуская мова. Рукапісныя майстэрні (скрыпторыі) дзейнічалі пры буйных манастырах і цэрквах у Полацку, Наваградку, Смаленску, Вільні, Віцебску і іншых гарадах. У эпоху Адраджэння пашыраўся гуманістычны і рэфармацыйны рух, складваліся ўмовы для свецкага школьнага навучання дзяцей сялян і рамеснікаў; акрамя каталіцкіх, праваслаўных і пратэстанцкіх узніклі таксама юдэйскія, мусульманскія школы. Вялікі ўклад у асвету і культуру Беларусі зрабілі Ф.Скарына, С.Будны, браты Стафан Зізаній і Лаўрэнцій Зізаній, В.Цяпінскі і інш. (гл. Асветніцтва). Пасля паўстанняў 1830-1831 і 1863-1864 сістэма асветы была рэфармавана ў кірунку ўзмацнення прынцыпаў «праваслаўя, самадзяржаўя, народнасці», былі закрыты Віленскі ўніверсітэт, Горы-Горацкі земляробчы інстытут, Наваградская гімназія і інш. У пачатку 20 ст. пад націскам рэвалюцыйнага руху і патрэб эканамічнага развіцця царызм пайшоў на пашырэнне народнай адукацыі і асветы. Так, з 1900 да 1914 колькасць пачатковых і сярэдніх школ усіх тыпаў павялічылася ў Віленскай навучальнай акрузе з 6297 да 7593, а навучэнцаў - з 148 тыс. да 4900 тыс. Пасля Кастрычніцкага перавароту 1917 ліквідаваны саслоўныя, рэлігійныя, нацыянальныя і іншыя прывілеі, адноўлены Горы-Горацкі земляробчы інстытут, у 1921 адкрыты Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт. У 1920-я г. ў рамках палітыкі беларусізацыі большасць пачатковых, 7-гадовых школ і тэхнікумаў, некаторыя ВНУ былі пераведзены на беларускую мову навучання. Аднак з 1930-х г. сфера ўжывання беларускай мовы па розных прычынах паступова звужалася на карысць расейскай мовы. У суверэннай Беларусі створаны ўмовы для развіцця нацыянальнай сістэмы адукацыі і выхавання; кожнаму грамадзяніну гарантуецца магчымасць атрымання агульных і прафесійных ведаў, засваення агульнакультурных каштоўнасцей і далучэння да культурна-гістарычнай спадчыны беларускага народа.
Паведаміць пра недакладнасьць
