У пасьляваенныя гады, асабліва на тэрыторыях заходніх абласьцей Беларусі, савецкія ўлады ўзялі курс на здушэньне нацыянальных адметнасьцяў краю. Усе кіруючыя структуры тут былі апанаваныя чужымі антыбеларускімі элемэнтамі, якія варожа ставіліся ня толькі да беларускай культуры, мовы, гісторыі, але і да самога народу. Сыпаліся абвінавачаньні ў перабываньні пад нямецкай акупацыяй, за што, маўляў, гэты народ не заслугоўваў даверу новага рэжыму, хоць і панёс такія агромністыя страты. Адначасова з уласьцівай бальшавікам «зачысткай» органамі НКВД вёсак і гарадоў, шквалам хлусьлівай прапаганды і запалохваньнем, вялася шырока сплянаваная кампанія русіфікацыі і вульгарызацыі краю, вынішчаліся нацыянальныя сьвятыні.
Усё гэта не магло ня выклікаць абурэньня сярод сьвядомай беларускай інтэлігенцыі і моладзі. У пачатку 1946 у асяродку настаўніцтва і моладзі Слонімшчыны ўзьнікла ідэя арганізаванага супраціву імпэрскаму гвалту. З гэтай мэтай у пачатку траўня 1946 у Слоніме быў праведзены ўстаноўчы сход, на якім было прынятае рашэньне стварыць падпольную беларускую сацыял-дэмакратычную арганізацыю з кансьпірацыйным назовам «Чайка», якая ставіла б сваёй мэтай змаганьне за нацыянальныя правы і годнасьць свайго народу, яго культуры, мовы, гісторыі і, урэшце, за свабоду і незалежнасьць Беларусі. Арганізацыя не плянавала займацца тэрорам, а індывідуальнай працай будзіць сьвядомасьць беларусаў. Была прынятая праграма дзейнасьці, асновы кансьпірацыі і абранае кіраўніцтва. У сходзе ўдзельнічалі Васіль Супрун (які быў абраны кіраўніком), Міхась Ракевіч, Міхась Чыгрын, Алесь Гардзейка, Леакадзія Кавальчук і Ніна Карач (сакратар). У сувязі зь няяўкай Карач на пазьнейшыя нарады і парушэньнем кансьпірацыі, дзяўчаты былі адхіленыя ад удзелу ў падпольлі, зьмененыя яўкі.
З агульнай згоды сяброў было даручана настаўніку Глоўсевіцкай школы Васілю Супруну заснаваць патрыятычнае падпольле ў Баранавіцкім настаўніцкім інстытуце, Міхасю Ракевічу - у Берасьцейскім чыгуначным тэхнікуме, дзе ён навучаўся, Міхасю Чыгрыну - ў Жыровіцкім сельскагаспадарчым тэхнікуме, дзе ён у той час вучыўся, і Алесю Гардзейку - сярод моладзі Слонімшчыны.
У хуткім часе патрыятычныя групы падпольля былі створаныя і ў Баранавічах (з дапамогай Уладзіміра Салаўя - студэнта настаўніцкага інстытуту), у Берасьці і ў Жыровічах.
Пасьля аб'яднаньня слонімскіх, баранавіцкіх і берасьцейскіх груповак летам 1946 году быў створаны аб'яднаны кіруючы ЦБВР, кіраўніком якога стаў Васіль Супрун, ягонымі намесьнікамі: па арганізацыйнай рабоце Аляксандар Барэйка і па вайсковай справе Міхась Ракевіч. Дарадцамі Цэнтру былі прызначаныя Міхась Агейка, Уладзімір Салавей і Мікалай Макарэвіч.
Цэнтрам была распрацаваная пашыраная праграма дзеяньня і прапанаваная так званая «колавая» сыстэма кіраваньня. Ад Цэнтру мелася адыходзіць першае кола - абласныя структуры на чале з кіраўнікамі падпольля вобласьці; вакол абласных структураў павінны былі групавацца раённыя групоўкі (другое кола), а вакол апошніх - пэрыфэрыйныя групы (трэйцяе кола). Пры гэтым распрацоўваліся і іншыя прыёмы, у тым ліку і схемы кансэрвацыі структураў на адпаведным этапе, сыстэма справаздачаў, выкарыстоўваючы шыфроўку і афіцыйную пошту, узгадняліся інструкцыі.
Увосень 1946 Цэнтру стала вядома, што ў Наваградку існуе асобная падпольная арганізацыя Саюз Вызваленьня Беларусі (СВБ), якой кіруе нейкі Генадзь Казак, але арганізацыя недастаткова закансьпіраваная. Таму ад аб'яднаньня зь ёй было вырашана ўстрымацца, але трымаць у полі зроку. Усё ж удзельнікі баранавіцкага падпольля, ураджэнцы Наваградчыны, не змаглі не ўвайсьці ў кантакт з той структурай і ня выдаць таямніцы «Чайкі», пра што Цэнтру стала вядома ўжо ў пачатку 1947 і што было расцэненае як магчымы правал.
У канцы 1946 і пачатку 1947 рух праз Ганцавіцкую пэднавучальню Пінскай вобласьці перакінуўся на гэтую вобласьць і Ільлянскі раён Маладэчанскай вобласьці. Там Цэнтрам былі прызначаныя кіраўнікамі патрыятычных падпольляў адпаведна Мікалай Лескавец і Сяргей Яноўскі, якім былі перададзеныя Загад і Інструкцыя Цэнтру за подпісам Пагромаўца.
Такім чынам, патрыятычны рух за год існаваньня падпольля, нягледзячы на акупацыйны тэрор, змог распаўсюдзіцца на асобныя мясьціны Баранавіцкай, Берасьцейскай, Маладэчанскай і Пінскай абласьцей. Былі спробы заснаваць патрыятычнае падпольле ў Менску і Горадні. Але магчымасьці і сіла супрацьстаяньня акупацыйнаму рэжыму былі недастатковыя. Міжнародная сытуацыя, на якую рабіла стаўку падпольле, не спрыяла.
Падпольле было разгромленае карнымі савецкімі органамі. Арышты працягваліся з чэрвеня да паловы жніўня 1947. У першую чаргу быў разгромлены ЦБВР. Нераскрытымі і неарыштаванымі засталіся толькі асобныя групы трэцяга кола, у тым ліку на Слонімшчыне - настаўніцкая (кіраўнік Іван Хомчык), якія без агульнага кіраўніцтва спынілі дзейнасьць.
Усіх арыштаваных абвінавацілі ў здрадзе СССР і антысавецкай агітацыі, у падрыхтоўцы ўзброенага паўстаньня супроць Савецкага Саюзу з мэтай аддзяленьня Беларусі ад СССР. Хоць ні пры арыштах, ні ў працэсе сьледзтва зброі не было выяўлена, удзельнікаў падпольля судзілі ваенныя трыбуналы войскаў МУС 16-18.10.1947 у Баранавічах - 18 асобаў, а 21.11.1947 у Менску - 4 асобы. Усе праходзілі па артыкулах 63-I і 76 КК БССР і былі асуджаныя да 25 і 10 гадоў няволі з пазьнейшым пазбаўленьнем правоўна 5 і 3 гадоў.
Вось прозьвішчы асуджаных трыбуналамі ўдзельнікаў падпольля:
1. Агейка Міхась
2. Альшэўскі Кастусь
3. Барэйка Аляксандар
4. Гардзейка Аляксандар
5. Грынь Уладзімір
6. Ждановіч Мікалай
7. Жукоўскі Аляксандар
8. Кабак Антон
9. Кавальчук Леакадзія
10. Казак Генадзь
11. Кернога Мікалай
12. Краскоўскі Вячаслаў
13. Лазіцкі Іван
14. Лазоўскі Іван
15. Лях Лявон
16. Макарэвіч Мікалай
17. Маныла Іван
18. Ракевіч Міхась
19. Супрун Васіль
20. Чыгрын Міхась
21. Шапавал Аляксандар
22. Яноўскі Сяргей
Акрамя таго, па справе «Чайкі» праходзілі Ўладзімір Салавей (які ад арыштаў хаваўся), Лескавец Мікалай, Разумовіч Уладзімір і магчыма, Карач Ніна, але іх судзілі асобна.
Васіль Супрун
