Забэйда-Суміцкі Міхаіл (1900-1981), беларускі спявак (лірычны тэнар). Скончыў Маладэчанскую семінарыю (1918). Вакальную падрыхтоўку атрымаў у Харбіне, выступаў на сцэне Харбінскай…

Замовы (загаворы, шэпты, слоўныя выказванні), адзін з найбольш старажытных жанраў вуснай народнай творчасці. Асноўнай мэтай З. з'яўлялася ператварэнне жаданага…

Зараастрызм, рэлігія, якая атрымала назву па імені персідскага прарока Заратуштры (Зараастра; 8-7 ст. да н.э.). Свяшчэнная кніга З. - «Авеста», якая сладаецца з рэлігійных…

Заратуштра (грэч. Зараастр), прарок і рэфарматар старажытнаіранскай рэлігіі. Звестак пра жыццё З. захавалася вельмі мала. Магчыма, ён быў свяшчэннаслужыцелем. Паводле…

Застой культурны, стан працяглай нязменнасці культуры, пры якім рэзка абмяжоўваюцца ці зусім забараняюцца розныя навацыі. У такім стане агульнапрынятыя ў грамадстве нормы,…

Заходніцтва, кірунак расейскай грамадскай думкі сярэдзіны 19 ст.. Прадстаўнікі З. (П.Аненкаў, Т.Граноўскі, К.Кавелін, І.Тургенеў, П.Чаадаеў, Б.Чычэрын і інш.) лічылі,…

Заходняя культура, адмысловы тып культуры, уласцівы краінам заходняй цывілізацыі (найперш Эўропа, Паўночная Амерыка). Да ліку асаблівасцей З.к. адносяцца прыярытэт рацыянальнага,…

Зеўс, старажытнагрэчаскі бог-уладыка, бог грому і маланкі (у рымлян - Юпітэр). Назва мае індаэўрапейскае паходжанне і азначае «светлае неба». З. пражываў на…

Зікурат, у архітэктуры Месапатаміі (Шумера, Вавілона) 3-1 тыс. да н.э. храмавая вежа, свяцілішча галоўнага божаства. Пры будаўніцтве З. прымяняліся высокія штучныя…

Зімель Георг (1858-1918), нямецкі філосаф, сацыёлаг; прадстаўнік філасофіі жыцця. Разглядаў «жыццё» як працэс творчага станаўлення, што спасцігаецца толькі інтуітыўна,…

Зоамарфізм (ад грэч. soon - жывёла + morphe - форма), 1) упадабленне багоў, божастваў да вобразу розных жывёл. Узнік у першабытным грамадстве, калі склаліся ўяўленні…

Зямля, сімвал, архетып культуры. Зямля ўяўляе сабой універсальны сімвал (архетып) нараджэння, мацярынства, урадлівасці і абароны. У беларускім фальклоры відавочна…