завея, завіруха, гл. мяцеліца

задажджыцца, пра надвор'е з зацяжнымі дажджамі. задажджыцца зак. — усх.-маг. р., Паст., Віл., Лаг., Воран., Іўеў., Чэрв., Пух., Зэльв., Ваўк. (ЛАБНГ, СПЗБ, Мат.…

зазімак, першы мароз, першы снег; пачатак зімы. зазімак м. — паўн.-усх. д., сярэд. бел. г., паўдн.-усх. з., Лід., Шчуч., Маст., Бяроз., Кобр., Смален. р. (ЛАБНГ,…

заінець, зашаранець, пакрыцца інеем, намараззю. заінець зак. — Чэрв. р. (Шатэрнік), аб'інець зак., аб'іньваць незак. — Жытк. (ЖНшС), абгініць зак. — Паст. (СПЗБ), зашэрхнуць…

заліўны, праліўны (пра дождж), надзвычай моцны, густы, вялікі. заліўны прым. — паўн.-усх. д., паўдн.-усх. з., Віл., Малад., Валож., Пух., Дзярж., Шчуч., Баран., Петр.,…

зара, яркая афарбоўка гарызонта перад усходам і пасля заходу сонца. зара ж. — агульн. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Варлыга, Мат. апыт.), зорка ж. — зах.-бран. р.…

засуха, працяглая адсутнасць дажджоў летам, якая суправаджаецца моцным перасыханнем глебы і гібеллю раслін. засуха ж. — Ашм., Лях., зах.-бран. р. (СПЗБ, Насовіч,…

засушлівы; засушліва, пра надвор'е, якое суправаджаецца засухай. сухі прым., суха прысл. — Брасл., Смарг. (СПЗБ, Мат. апыт.), сухуткі прым., сухутка прысл. — Зэльв. (Мат.…

заходзіць (пра сонца), апусціцца за гарызонт. зайсці зак. — пераважна агульн. (СПЗБ, Мат. апыт.), закаціцца зак. — Добр. (Мат. Гом.), закачвацца незак. — Вілен.…

зацішны; зацішна, пра ціхае, бязветранае надвор'е. зацішны прым., зацішна прысл. — Хойн. (Мат. Гом., Насовіч, Мат. апыт.), суцішны прым., суцішна прысл. — мясц. (Станкевіч),…

зацьменне, астранамічная з'ява, калі адно нябеснае цела або яго цень закрывае другое нябеснае цела. зацьменне н. — Чэрв. р., Чашн., Навагр. (Мат. Гарадз., Каспяровіч,…

зашаранець, гл. заінець

зашэрхнуць, зацвярдзець, пакрыўшыся шарпаком або падсохшы (пра снег, гразь, глебу і пад.). зашэрхнуць зак. — Барыс., Пух., Дзярж., Шчуч., Слон., Берасц., Жытк.,…

згаснуць (пра зорку), перастаць свяціць. здрымцець зак. — Шчуч. (Сл. Гарадз.), пералятаць незак. 'пра падзенне зоркі' — Кобр. (СНМ).

зіхатлівы, зіхоткі, зіхотны, які блішчыць, ззяе яркім пералівістым святлом (пра сонца, зоркі і пад.); напоўнены яркім ззяннем, святлом, блескам. зіхотны прым. — Шчуч. (Сл. Гарадз.),…

золкі; золка, вільготны і пранізліва халодны (пра надвор'е, дождж, вецер); пра адпаведны стан надвор'я. золкі прым., золка прысл. — Віц. р., усх.-маг. р., Чэрв. р.,…

золь, вільготнае і пранізліва халоднае надвор'е. золь ж. — Верхнядзв., Брасл., Паст., Віл., Гарадз. (СПЗБ, Мат. Гарадз., Станкевіч), зала ж. — Пух., Ганц.,…

зорка, нябеснае цела, якое можна бачыць простым вокам у форме ззяючай кропкі на начным небе. зорка ж., зорачка ж. памянш. — Чэрв. р., Брасл., Сен., Лаг., Дзятл.…

зорны; зорна, які мае адносіны да зоркі, зорак ці пакрыты, усеяны зоркамі; пра наяўнасць мноства зорак на небе. зорны прым., зорна прысл. — асн. мас. г. (паўн.-зах.…