На запыт знайшлося 12 артыкулаў

  1. 1
    жывот
    праехацца гладка як жыватом па пяску. Рэч. Кплів. Іран. Пра язду ці наогул работу, выкананую з непрыемнасцямі, нязручнасцямі. ЛЦ, 119.
    як таркаю па жываце. Гл. тарка.
    як у матчыным жываце дзе. Лід. Пра вельмі добрае, спакойнае, без турбот і клопатаў пачуванне сябе, жыццё. Сцяшковіч, 620; Санько, 71; Даніловіч, 259.
    Бярэ як шчырага за сэрца, а багатага за жывот. Рэч. Так кажа цесля, калі яму ўдасца штось капітальна замацаваць. Pietkiewicz, 359 (заўвага збіральніка).
    Галава не жывот, кашай не наб'еш. Прык. Пра доўгі і няпросты шлях назапашвання ведаў і вопыту. Янкоўскі, 175.
    крычаць як на жывот. Слуцк. Няўхв. Пра крыклівую, рэзкую гамонку чалавека. Сержпутоўскі 1999, 137; Санько, 148.
    узяць як багатага за жывот. Жытк. Пра таго, хто моцна разгневаўся. Аксамітаў, 193; ТС 2, 69.
  2. 2
    жывы
    хадзіць як смерць жывая. Гл. смерць.
    бегаць як што жывое. Слон. п. Пра рухомую дэталь чаго-н. Federowski, 30.
    як жывое серабро. Гл. серабро.
    у вачах хто стаіць як жывы. Івац. Пра вельмі выразнае ўзгадванне кагосьці. ЗЗайкі.
  3. 3
    жыгун
    вярцецца як жыгун. Ушацк. Няўхв. Пра хуткага, вяртлявага чалавека. ЖНС, 132. ≺ Жыгун - хуткі, вяртлявы чалавек.
  4. 4
    жыд
    адважны як жыд. Ваўк. Іран. Пра палахлівага, ляклівага чалавека. Federowski, 368.
    ашукаць каго як жыд бога. Насмешл. Пра нейкае мудрагелістае ашуканства, падман. Dybowski, 5.
    ашукаць каго як жыд пана Бога. Навагр. Насмешл. Federowski, 368. Тое ж.
    даць як жыд перцу. Шчуч., Лід., Воран., Пруж. Іран. Пра вельмі нязначную колькасць чаго-н. атрыманага, аддадзенага. Даніловіч, 223; ФА.
    дрыжаць як жыд на басіне. Воран. Насмешл. Пра нейчыя дрыжыкі. Даніловіч 2008, 136.
    есці ў шапцы як жыд. Віл. Асудж. Пра чалавека, які парушае этыкет застолля. Sielicki, 186. ≺ Хрысціянін у час застолля у знак павагі здымае галаўны ўбор, у габрэяў, наадварот, галава мусіць быць пакрыта.
    завёўся як жыд у танцы. Ваўк. Насмешл. Пра заўзятасць каго-н. у пэўнай справе, гаворцы, лаянцы і г. д. Federowski, 371.
    зарабіць як жыд на мякіне. Астр. Іран. Пра зусім нязначны заробак. Даніловіч, 223.
    зафлёндрыцца як жыд. Ваўк. Няўхв. Пра неахайную брудную вопратку. Federowski, 371.
    лётаць як жыд, бровар запаліўшы. Гродз. Няўхв. Пра панічную мітусню, бегатню. Цыхун, 185.
    на грошы ласы як жыд. Ваўк. Асудж. Пра нейчую прагнасць да грошай. Federowski, 369.
    набожны як жыд падарожны. Іран. Пра не вельмі набожнага чалавека. Нос., 82. ≺ Падарожным габрэям давалася паслабленне ў адбыванні рэлігійных рытуалаў.
    насіцца як жыд з подранікамі. Свісл. Няўхв. Пра чалавека, што займаецца нечым неістотным, непрыемным. Даніловіч, 223. ≺ Габрэі часта былі анучнікамі, збіралі і абменьвалі ўтыль.
    рад як жыд з гары едучы. Іран. Пра беспадстаўны радасны настрой каго-н. Аксамітаў, 163.
    скупы як жыд. Наваг. Асудж. Пра вельмі скупога, дробязнага чалавека. Federowski, 370. ≺ Жыд - эталон скупасці ў народнай творчасці.
    смелы як жыд, калі ў школе са страху бздзіць (у сінагозе). Рэч. Іран. Абразл. Пра палахлівага чалавека. Pietkiewicz, 403.
    спяшацца як жыд на шабас. Ваўк. Насмешл. Пра чалавека ў спешцы, які баіцца спазніцца куды-н. Federowski, 371.
    таргавацца як жыд. Ваўк. Няўхв. Пра чалавека, які доўга і настойліва таргуецца нават за дробязі. Federowski, 371.
    трасціся як жыд над гаўном. Ушацк. Асудж. Пагардл. Пра залішнія клопаты пра нешта малавартаснае. Барадулін, 121.
    трэсціся як жыд над кучай. Шчуч. Няўхв. Даніловіч, 182. Тое ж.
    фарбавацца як жыд. Ваўк. Пра чалавека, што мае дачыненне да фарбаў. Federowski, 369. ≺ Раней фарбаваннем займаліся рамеснікі-габрэі.
    хваліцца як жыд пархамі. Ваўк. п., Рэч. Іран. Здзекл. Пра чалавека, які выхваляецца нечым, таго не вартым. Federowski, 369; Pietkiewicz, 403.
    хітры як жыд. Слон., Ваўк. Няўхв. Пра вельмі хітрага чалавека. Federowski, 369.
    чухацца як жыд. Ваўк. Асудж. Пра чалавека, які не ўмее сябе паводзіць на людзях, чухаецца, скрабецца. Federowski, 369.
    як жыд да Хрыста да каго. Капыл. Няўхв. Пра благое стаўленне да некага. ДА.
    грошай як у жыда. Слон. Ухв. Пра няўнасць вялікіх грошай, багацця. Dybowski, 9; Federowski, 369.
    падняць гоман як жыды ў школе. Чашн. Насмешл. Пра гоман, крык, калі людзі гавораць, перабіваючы адзін аднаго. Станкевіч, 171.
    панчохі доўгія як у жыда. Рэч. Насмешл. Пра чые-н. доўгія панчохі. Пяткевіч, 477.
    узяць як чорт жыда. Гл. чорт.
    як у жыда ў торбе дзе. Маст. Няўхв. Пра вялікі непарадак у нечым. Даніловіч, 257.
    як чорт жыда з'еўшы. Гл. чорт.
    цягнуць як жыд за жыдам. Ваўк. Пра людзей, што ўвесь час гуртуюцца, імкнуцца быць разам. Federowski, 369.
    жывем як браце, рахуемся як жыдзе. Гл. брат.
    пашэнціла як жыду з гары. Астр., Ашм. Іран. Пра чалавека, якому не пашанцавала ў нейкай справе. Аксамітаў, 258; ФА. ≺ Заўвага збіральніка: яўрэі любяць хуткую язду з гары, але часта перкульваюцца.
    багатыя як жыды. Слон. Пра багатых, заможных людзей. Federowski, 368.
    брахлівыя як жыды. Слон. Няўхв. Пра людзей, што любяць бясконца лаяцца, спрачацца, перапірацца. Federowski, 368.
    гармідар, баццэ жыды гамана б'юць. Слуцк. Няўхв. Пра моцны шум, лаянку, крык, які нагадвае пэўны рытуал габрэяў. Сержпутоўскі 1998, 274.
    загаманіць як жыды на кірмашы. Слуцк. Насмешл. Пра моцную, гучную, бязладную гамонку. Сержпутоўскі 1998, 34.
    заўзімацца як жыды за жыдамі. Ваўк. Пра рашучае заступніцтва кагосьці за сваіх. Federowski, 371.
    крычаць як жыды ў школе. Ваўк. Няўхв. Пра крык, незразумелы гоман (як у час малення габрэяў у сінагозе - школе). Federowski, 369.
    менчыць каго як жыды Пана Бога. Ваўк. Пра вялікія пакуты, якія нехта церпіць ад людзей. Federowski, 369. ≺ Алюзія на Хрыстовыя пакуты.
    накінуцца на каго як жыды на гамана. Слуцк. Няўхв. Пра рэзкае бязлітаснае нападзенне на каго-н. Сержпутоўскі 1999, 2.
    расхадзіцца як жыды на дождж. Лаг. Насмешл. Пра залішнюю актыўнасць дзяцей, іх свавольства. Варлыга 1966, 75. ≺ Заўвага збіральніка: жыды на кірмашы шпарка рухаюцца, каб закупіцца да дажджу.
  5. 5
    жыдаў
    як на жыдавым возе на чым. Гл. воз.
  6. 6
    жыдоўка
    зафлёндрыцца як жыдоўка. Ваўк. Няўхв. Federowski, 371. Тое, што зафлёндрыцца як жыд.
    худая от бы тая жыдоўка, што анучы збірае. Слуцк. Няўхв. Пра вельмі худую непрывабную жанчыну. Сержпутоўскі 1999, 37.
  7. 7
    жыдоўскі
    галасаваць як у жыдоўскай школе. Гл. школа.
    як у жыдоўскай школе. Гл. школа.
    распусціцця як жыдоўская панчоха. Гл. панчоха.
    распусціцца як жыдоўская пуга. Гл. пуга.
    доўгі як жыдоўскі пачакай. Гл. пачакай.
    разумны як жыдоўскі шпектар. Гл. шпектар.
    разумны як рабін жыдоўскі. Гл. рабін.
    твой січас, як жыдоўскі зараз. Гл. зараз.
    цікавы як жыдоўскі парабак. Гл. парабак.
    як жыдоўскі пачакай. Гл. пачакай.
    агню як на жыдоўскія каляды. Гл. каляды.
    цягнуцца як жыдоўскія коні. Гл. конь.
    зрабіць як жыдоўскую мацу. Гл. маца.
    волочыцца бы жыдоўська корова. Гл. карова.
  8. 8
    жыжка
    загарэцца як жыжка. Браг. Няўхв. Пра чалавека, які вельмі хутка і востра на нешта рэагуе альбо хутка загараецца нейкай ідэяй. З нар. сл., 156. ≺ Жыжка - агонь.
  9. 9
    жыраф
    як да жырафа да каго. Гродз. Іран. Пра вельмі маруднае, запозненае разуменне чаго-н. сказанага. Даніловіч, 218.
  10. 10
    жыта
    нада як жужалю бочка жыта. Гл. жужаль.
    прапасці як торба жыта. Гл. торба.
    седзець як заяц у жыце. Гл. заяц.
  11. 11
    жыццё
    такое добрае як маё жыццё. Ваўк. п. Іран. Пра нешта не вельмі добрае. Federowski, 78. ≺ Па звычаі з меркавання засцярогі ніхто пра сваё жыццё не скажа, што яно добрае.
  12. 12
    жыць
    Злосць што лёд: да цяпла жыве. Гл. лёд.
    трэба як жыць. Пра пільную патрэбу нечага для чалавека. Янк., 433.
    як жыць не збіраецца. Асудж. Пра неразважлівыя паводзіны чалавека, нібы ён не думае пра будучыню. Санько, 68.

Паведаміць пра недакладнасьць