руды
аблезлы як рудая мыш. Гл. мыш.
згінуць (змарнавацца, прапасці) як рудая мыш [у балоце]. Гл. мыш.
мокры як рудая мыш. Гл. мыш.
упацець як рудая мыш. Гл. мыш.
як рудая мыш. Гл. мыш.
вугінуць як рудые мушы. Гл. мыш.
ганяць як рудых мышэй. Гл. мыш.
разбегчыся як рудыя мышы. Гл. мыш.
рассыпацца як рудыя мышы па свеце. Гл. мыш.
косы ек у собакі рудого. Гл. сабака.

ружа, гл. таксама рожа, роза
цвісці як ружа. Ваўк. п. Ухв. Пра добрае, прывольнае жыццё дзяўчыны, жанчыны. Federowski, 59.
чырвоны як ружа. Ваўк. п. Ухв. Пра нешта прыемна чырвонае. Federowski, 71.
як ружа-квята. Воран. Захапл. Пра вельмі прыгожую дзяўчыну, жанчыну. Даніловіч, 244.

ружжо
п'ець як з ружжа б'ець. Мсцісл. Насмешл. Пра ахвотніка выпіць. Высл., 365.

рука
Без навук як без рук. Прык. Пра немагчымасць абысціся без навучання. Санько, 114.
як без рук. Бабр., Пін., Слон., Стаўб., Івац. Пра бездапаможнае, цяжкае абыходжанне без каго-, чаго-н. МК, 308; ПП 1, 150; Высл., 425; ЗЗайкі.
прычапіцца як смала к рукам. Гл. смала.
ласкава як матчынымі рукамі. Ухв. Пра вельмі ласкавае абыходжанне. Янк., Пар., 94.
рабіць як не сваімі рукамі. Бераст., Мсцісл. Пра неакуратнае, нязграбнае выкананне нейкай працы. Сцяшковіч, 617; Даніловіч, 238; Юрчанка 1969, 114.
як рукамі развесці. Мёр. Пра малы зямельны надзел. Нар. скарбы, 141.
праворны як мятла ў руках. Гл. мятла.
паўміралі як за рукі пабраліся. Ваўк. п., Івац. Пра вельмі кароткія прамежкі паміж смерцю каго-н. Federowski, 216; ЗЗайкі.
Шчасце не цукерка - у рукі не возьмеш. Гл. цукерка.
як рукой дастаць. Лельч. Пра блізкую мэту, малую адлегласць, якую лёгка пераадолець. Кучук, Малюк, 119.
як рукой зняло. Ваўк. п., Стаўб., Клецк., Шчуч., Жытк., Лельч., Івац. Пра эфектыўны сродак, спосаб лячэння, калі хвароба, перажыванні, пачуцці хутка і надзейна мінуліся. Federowski, 265; Сержпутоўскі 1999, 81, 137; МК, 317; Высл., 430; ТС 5, 127; Кучук, Малюк, 119; ЗЗайкі.
як рукой падаць. Свісл. Сцяшковіч, 618. Тое, што як рукой дастаць.
блізка як рукою падаць. Капыл., Слуцк. Высл., 287; Янк., Пар., 17; Никифоровский, 202; Сержпутоўскі 1999, 18. Тое ж.
сон як у руку даў. Ваўк. п., Іўеў., Маст., Воран., Івац. Пра прарочы сон, які спраўдзіўся. Ляцкий, 42; Federowski, 265; Сцяшковіч, 620; Высл., 386; ЗЗайкі.

рукавіцы
хлопцаў як рукавіц у каго. Івац. Жарт. Пра некалькіх кавалераў у дзяўчыны. ЗЗайкі.
трэба як бязрукаму рукавіцы. Гл. бязрукі.

рукаў
даць як з рукава. Ваўк. п. Пра малую колькасць нечага пададзенага, падараванага. Federowski, 296; Янк., Пар., 51.
пісаць як з рукава сыпаць. Паст. Ухв. Пра бойкае, хуткае пісанне. СПЗБ 5, 53.
Жонка не рукаў - не адпораш. Прык. Пра неабходнасць паважлівага стаўлення да жонкі і непажаданасці неабдуманага разыходжання. Federowski, 366.

руно
прапасці як сабачае руно. Глуск. Насмешл. Пра нейчую бясслаўную пагібель. АВНЛ.

рунь
зелянець як рунь увосень. Ухв. Пра нейчую роўную прыгожую зеляніну. Бялькевіч, 372.

русалка
гойдацца бы русалка на вярбе. Слуцк. Пра кагосьці, хто не пасядзіць роўна, калышацца, гойдаецца. Сержпутоўскі 1999, 96.
хадзіць як русалка. Ваўк. п. Няўхв. Пра непрычасаную жанчыну. Federowski, 48.
шлакатацца бы русалка. Пра кагосьці, хто забаўляецца казытаннем, дурэе. Шпилевский, 187; Dybowski, 192. ≺ Шлакатаць - казытаць. Традыцыйна русалкам прыпісваецца казытанне сваіх ахвяр, што магло прыводзіць і да смерці.
валасы як у русалкі. Няўхв. Пра незаплеценыя, распушчаныя па плячах валасы. Янк., Пар., 24.
уросіцца по поес бы русаўка. Стол. Пра жанчыну, што намокла ад расы падчас працы ўранку ў полі, агародзе, лесе. ТС 4, 69.

рускі
дурны як рускі бот. Гл. бот.

рута
зялёны як рута. Ваўк. п., Рэч. Пра яскрава-зялёны колер чаго-н. Federowski, 354; ЛЦ, 107. ≺ Рута - эталон зялёнага колеру.
сена бы рута. Слуцк., Ухв. Пра пахучае сенца добрай якасці. Сержпутоўскі, 34.

ручай
Смерць не ручаіна - не пераскочыш. Прык. Пра немагчымасць мінуць смерць. Янкоўскі 1971, 41.
папярок горла стаў як камень ручэй перакрыў. Гл. камень.

ручнік
язык доўгі як ручнік. Чэрык. Няўхв. Пра плеткара, балбатуна, выкрывальніка сакрэтаў. ЛЦ, 67.

рыба
абрыднуць як гнілая рыба. Сак. п., Клецк. Пра некага вельмі абрыдлага, апрацівелага. Federowski, 3; ФА.
біцца як рыба аб лёд. Смал. п., Ваўк. п., Рэч., Касц., Уздз., Мсцісл., Чэрык., Касц., Хоц., Мін., Брэсц., Асіп., Віл., Нясв., Івац., Люб. Пра чалавека, які выжывае, змагаецца ў цяжкіх абставінах. Добр., Смол., 28; Нос., 11; Federowski, 29; Pietkiewicz, 357; Высл., 286; Юрчанка 1972, 62; ЛЦ, 23; АВНЛ; СЦБ, 39; ДА; ЗЗайкі.
бяда за бядою як рыба за вадою. Валож., Навагр. Пра цэлы ланцуг бедаў. Federowski, 26; Санько, 117.
вольны як рыба ў нераце. Іран. Пра зусім не вольнага чалавека, безнадзейна злоўленага. Янк., 399.
Госьць як і рыба: на трэці дзень сьмярдзіць. Прык. Лаг. Жарт. Пра найбольшую пажаданасць кароткіх візітаў. Варлыга 1966, 25. ≺ На аснове звычаёвага правіла: Госць першы дзень - золата, другі - серабро, трэці - медзь, дамоў едзь.
жывуць між сабою як рыба з вадою. Івац. Ухв. Пра людзей, што жывуць дружна, у згодзе. БФГ, 168; ЗЗайкі.
жыць як рыба з вадой. Ашм. Ухв. Пра вельмі дружнае, у згодзе жыццё. Даніловіч, 244.
заскакаць як рыба на кручку. Зласл. Пра некага, хто моцна, перапалохана зрэагаваў на нейкае непрыемнае для яго паведамленне, сітуацыю. Янк., 391.
звыкнуць з бядою як рыба з вадою. Пра чалавека, што ўжо прымірыўся са сваёй цяжкой сітуацыяй. Янк., 409.
здароў як рыба. Ваўк., Сак. п., Ашм., Гродз. Ухв. Пра здаровага, спрытнага чалавека. Federowski, 353; Dybowski, 20; Высл., 328.
кідацца як рыба ў вадзе. Ваўк. п. Пра чалавека, які актыўна змагаецца з абставінамі. Federowski, 143; Санько, 146.
маўчаць як рыба [у вадзе]. Сак. п. Пра чалавека, які маўчыць, не выдае сакрэтаў. Federowski, 181; Ройзензон, 73.
мучыцца як рыба без вады. Слон. Спачув. Пра пакуты, выпрабаванні каго-н. Высл., 348.
мы з табою як рыба з вадою: рыба на дно, а ты гаўно. Рэч. Груб. Вульг. Пра нейчую дружбу. Pietkiewicz, 369.
мы з табою як рыба з вадою: рыба на дно, а мы ў гаўно. Ваўк. Груб. Вульг. Federowski, 107. Тое ж.
нямы як рыба. БПФС, 160. Тое, што маўчаць як рыба.
пагуляць як рыба на лёдзе. Іран. Пра адсутнасць пагулянак, а толькі пакуты, клопаты. Рапановіч, 261.
плаваць як рыба. Стаўб. Ухв. Пра добрага плаўца. Высл., 366.
сэрца тоўхая як рыба плешча. Пух. Пра неспакой, хваляванне, калі моцна б'ецца сэрца чалавека. СПЗБ 2, 181.
таўчыся як рыба ў вядрэ. Мсцісл. Насмешл. Пра нейчую мітусню, клопаты ў нявыкрутнай сітуацыі. Юрчанка 1969, 91.
труцца перадамі як рыба ў нораст. Ушацк. Жарт. Пра сучасныя танцы. Барадулін, 24.
ходить як рыба абтраўлиная. Смал. п. Зласл. Пра аглушанага, хмурнага чалавека. Добр., Смол., 556.
хадзіць як рыба па дну. Ваўк. п. Пра чалавека, які дзейнічае стрымана, абачліва. Federowski, 48.
халодная як рыба. Слуцк. Няўхв. Пра некага астылага ці халоднага па характары. Сержпутоўскі 1999, 134.
хаўкаць як рыба ў прыдуху. Пра чалавека, які цяжка дыхае, хапае ротам паветра. Янк., Дыял., III, 169. ≺ Хаўкаць - хапаць паветра ротам.
ціхая як рыба. Пра нейкую маўклівую, ціхую жанчыну. НН, 620.
языком як рыба хвастом. Маст. Няўхв. Пра балбатлівага чалавека, што менціць языком. ФА.
як рыба без вады хто без чаго. Ваўк. п. Пра чалавека, які не можа жыць без нечага, некага. Federowski, 267.
дзіцяці патрэбна ласка як рыбе вада. Мін. Пра важнасць цеплыні і ласкі для дзіцяці. ЛЦ, 82.
добра каму як рыбе на пяску. Ваўк. Іран. Пра вельмі цяжкое, пакутлівае становішча каго-н. ЛЦ, 61.
нада як рыбе зонцік. Нясв. Іран. Пра нешта зусім непатрэбнае, недарэчнае ў дадзенай сітуацыі. ФА.
патрэбен як рыбе парасон. Карм. Іран. Высл., 362. Тое ж.
папасціся як рыба ў сетку. Мін. Пра чалавека, які трапіў у пастку, папаў у бяду. ЛЦ, 62.
вочы як у рыбы. Ваўк. п. Няўхв. Пра вялікія непрыгожыя вочы без выразу. Federowski, 335.
дарвацца як кот да рыбы. Гл. кот.

рыбіна
біцца як рыбіна аб лёд. В.Дзв. Спачув. Пра чалавека, які змагаецца з цяжкімі абставінамі. СПЗБ 4, 322.

рыбічы
чысты як рыбічае вока. Гл. вока.

рыбка
мы з табою як рыбка з вадою. Памянш. Нясв. ФА. Тое, што Мы з табою як рыба з вадою.
Мы з табою як рыбка з вадою; ты ў ваду, а я над табою. Памянш. Прык. Шпилевский, 184; Dybowski, 184. Тое ж.
папасціся як рыбка у сетку. Памянш. Мін. Пра чалавека, які трапіў у цяжкія абставіны. ЛЦ, 62.
як рыбка ў вадзе. Памянш. Касц., Слуцк. Пра чалавека, які добра адчувае сябе ў сваім асяроддзі. Высл., 430; Сержпутоўскі 1999, 55.
весела як рыбцы на кручку. Памянш. Іран. Пра зусім невясёлую сітуацыю, хутчэй трагічную. Янк., 398.

рыб'я
малы як рыб'я вочка. Гл. вочка.

Рыга
збірацца як цар пад Рыгу. Гл. цар.
з'ездзіць як цар пад Рыгу. Гл. цар.

Рыгор
такая праўда як Рыгор знахар. Ваўк. п. Насмешл. Пра поўны недавер, непрызнанне праўдзівымі пэўных звестак. Federowski, 247.