злыганы
ісці як злыганыя. Пра неразлучных спадарожнікаў, што ідуць побач. Янк., Пар., 81. ≺ Злыганыя - запрэжаныя ў ярмо валы.

злыдні
пожыраць ек злыдні. Жытк. Асудж. Пра благіх людзей, што карыстаюцца нейкімі дабротамі, якія ім не на карысць. ТС 5, 327.

змалаціць
галава як на ёй ячмень змалацілі. Гл. ячмень.

змаргнуць
хутка як змаргнуць. Слон. Пра вельмі кароткі час, імгненне. Высл., 414.

змарлы
паможа як змарламу кадзіла (прыпарка). Івац., Слуцк., Касц., Ваўк., Слон., Нясв., Пін. Іран. Пра безнадзейнасць нейкіх захадаў, заведама непатрэбных, нядзейсных. Сержпутоўскі 1999, 137, 138, 383; Бялькевіч, 216; Высл., 361; ФА; Ззайкі; Нар. скарбы, 146.
ідуць як змарлыя душы на дзедавую вячэру. Гл. душа.
паснуць бы змарлыя. Слуцк. Пра моцны, беспрабудны сон. Сержпутоўскі 1998, 265.

змаяваць
прапала як май змаяваў. Гл. май.

змей
шыпить як змей на вываде. Смал. Асудж. Пра чалавека, які злосна, востра выказвае сваё раздражненне. Добр., Смол., 272.

змерыць
як вокам змерыць. Гл. вока.

змесці
як мятлою змецена дзе. Гл. мятла.
як венікам змяло каго. Гл. венік.
як ветрам змяло каго. Гл. вецер.
як мятлою змяло каго. Гл. мятла.
як бы змясці і счысціць мятлой. Пра абсалютнае знікненне чагосьці. НН 1911, 300.

змігнуць
як вокам змігнуць. Гл. вока.

змоладу
дзянёк што жонка змоладу. Гл. жонка.

змораны
Родная зямелька як зморанаму пасцелька. Ганц. Прык. Пра любасць і пашану да роднай зямлі. ПП 1, 287.

змыдзганы
хадзіць як змыдзганы. Навагр. Няўхв. Пра прысаромленага чалавека. Жыв. сл., 23.

змыць
як вада змыла (панесла) каго. Гл. вада.

змяя
ліхі (злы) як змяя. Ваўк. п., Бял. Асудж. Пра вельмі злога, ліхога чалавека. Federowski, 164; Яўсееў, 70.
скакаць як змяя. Івац. Няўхв. Пра захады злога, хітрага чалавека. ЗЗайкі.
хітры як змяя. Ваўк. п. Няўхв. Пра вельмі хітрага, асцярожнага і злога чалавека. Federowski, 86.

знайсці
пашанцавала як сляпой курыцы знайсці зерне. Гл. курыца.
як у мяцеліцу дарогу знайсці. Гл. мяцеліца.
лыбіцца як жалезка знайшоўшы. Гл. жалезка.
маўчаць як птушак знайшоўшы. Гл. птушка.
Сёння зробіш - заўтра як знойдзеш. Прык. Пра карыснасць своечасовай работы. Янкоўскі, 44.
як знойдзеш. Гродз. Шчуч. Пра рэч, якая спатрэбіцца, будзе вельмі дарэчы. Даніловіч, 227; ФСБМ 1, 448.
попало шчасце, бы слыпуй курыцы зэрне. Гл. курыца.

знасіць
Жыццё пражыць - не шапку знасіць. Гл. шапка.

знахар
такая праўда як Рыгор знахар. Ваўк. п. Іран. Пра адсутнасць праўды ў расказе каго-н. Federowski, 247.

знесці
як вецер знёс. Гл. вецер.
як курыца знёсшы яйцо. Гл. курыца.

знічка
зіхнуць як знічка. Пра кароткае жыццё чалавека, пра нядоўгае яго знаходжанне дзе-н. Янк., Пар., 74.