певень, гл. таксама пятух
выскачыць як певень з канапель. Светл., Мін., Петр. Няўхв. Пра чалавека, што нечакана выступіў, выказаўся, заявіў аб сабе. Высл., 298; Ройзензон, 68; Юрчанка 1977, 239.
гарачы як певень. Брэсц. Насмешл. Пра чалавека з характарам забіякі. ЛЦ, 63.
задзірлівы (задзірысты) як певень. Насмешл. Пра нястрыманага, задзірыстага чалавека. Янк., 408; Янк., Дыял., I, 209.
застыць як певень пасля кукарэку. Насмешл. Пра чалавека, які нечакана змоўк. Янк., 408; Санько, 133.
кінуцца як певень на пеўня з чужога двара. Мін. Насмешл. Пра чалавека, які заўзята накінуўся на іншага. ЛЦ, 71.
кудлы стояць ек певень на плоце. Жытк. Насмешл. Пра непрычасанага, у каго валасы пнуцца ўверх. ТС 2, 247.
лезці як певень на плот. Няўхв. Пра чалавека, які нахабна некуды лезе. Рапановіч, 253.
пагрозны як певень. Насмешл. Пра агрэсіўна настроенага, але нястрашнага чалавека. Янк., Пар., 120.
повесціса ў бокі бу певень. Стол. Няўхв. Пра ўпартага, задзірлівага чалавека. ТС 1, 68.
пяяць як певень на сметніку. Рэч. Пра задзірысты, гучны спеў. Высл., 373.
спаць як той певень на курасадні: адно вока заплюшчана, а другім гляджу. Жарт. Пра нейчы чуткі сон. Янкоўскі, 44.
фарсісты як певень вясною. Насмешл. Пра занадта фарсістага чалавека. Янк., Пар., 177.
хадзіць як певень сярод курэй (з курамі). Краснап. Насмешл. Пра кавалера, які горда трымаецца сярод дзяўчат. Бялькевіч, 229; Ройзензон, 79.
як певень наравісты. Карэл. Няўхв. Пра ўпартага, капрызлівага чалавека. Сцяшковіч, 617.
шчапіцца ек пеўне. Стол. Няўхв. Пра двух людзей, што схапіліся біцца. ТС 5, 127.
біцца як пеўні. Ваўк. п., Стол. Насмешл. Пра людзей, што заядла біліся. Federowski, 29; ТС 5, 127.
парабіцца ў кроў як пеўні вясной б'ючыся. Пра людзей, што пабіліся да крыві. НН 1911, 494.
спрачацца як пеўні. Пруж. Насмешл. Пра ўпартых людзей, што не ўступаюць адзін аднаму. МК, 242.
чубіцца як пеўні. Ваўк. п. Няўхв. Пра людзей, што зацята б'юцца. Federowski, 69.
cэрца б'ецца як у маладога пеўня. Віл. Кплів. Пра нейчы стан хвалявання, узбуджэння, калі часта-часта б'ецца сэрца. ЗВалодзінай.
любіць як ліса пеўня. Гл. ліса.
помачы як ад пеўня яек. Шарк. Іран. Пра чалавека, ад якога няма ніколькі помачы. ДА.
скрывіцца як у пеўня грэбень. Карэл. Кплів. Пра нейчую згорбленую паставу. Высл., 384.
сораму як у пеўня мяса на шпорах. Ашм. Іран. Пра чалавека, у якога зусім няма сораму. Даніловіч, 259; Санько, 184.

пекла
ісці як Марка з пекла. Гл. Марка.
ляцець (перці) так як [чэрці] з пекла. Сак. п., Слон. Няўхв. Пра людзей, што некуды надта хутка беглі. Federowski, 160; Высл., 344.
папасціся як у пекла. Мсцісл. Пра чалавека, што трапіў у вялікае гора, цяжкія абставіны. Юрчанка, 72.
прапала як у пекла ўкінуў. Ваўк. п. Пра безнадзейнае знікненне чаго-н. Federowski, 244.
блукаць (сноўдацца) як Марка па пекле. Гл. Марка.
ганяць як Марку па пекле. Гл. Марка.
загінуць як Марка ў пекле. Гл. Марка.
замужам як у пекле. Спачув. Пра благое замужжа жанчыны. Бялькевіч, 449.
круціцца як у пекле. Няўхв. Пра панічную мітусню. Станкевіч, 651.
маяцца як Марка ў пекле. Гл. Марка.
нажылася як у пекле спяклася. Слуцк., Валож. Няўхв. Пра чыёсьці вельмі цяжкое жыццё. ФА.
хадзіць як грэх без душы [па пекле]. Гл. грэх.
хадзіць як святы Марка па пекле. Гл. Марка.
цягацца як Марка па пекле. Гл. Марка.
цягаць як чорт Марку па пекле. Гл. чорт.
як чорт у пекле. Гл. чорт.
гарачо (жарота; робіцца) як у пеклі. Ваўк. п., Краснап. Няўхв. Пра вельмі гарачае надвор'е. Federowski, 103, 254; Бялькевіч, 413.
так каму добра як у пеклі. Іран. Пра вельмі благое становішча кагосьці. Ляцкий, 44.
хадзіць як грэх па пеклі. Гл. грэх.
шатацца як чорт па пеклі. Гл. чорт.
таўчыся як Марка па пеклу (у пеклі). Гл. Марка.

Пельха
заробіць ек Пельха на саганах. Стол. Іран. Пра нейкае стратнае мерапрыемства. ТС 5, 8. ≺ Саган - вялікі чыгун з вушкамі.

пелюсці
як у пелюсці (як у пелюсцях) дзе. Маст. Пра вялікі холад пераважна ў памяшканні. Даніловіч, 259. ≺ Пелюсць (пелюсці) - чалеснікі.

пена
У дзеўкі ўма на шэлег няма, а ў малайца веры як на моры пены. Арш. Няўхв. Прык. Пра даверлівасць дзяўчат і нявернасць хлопцаў. АВНЛ.

пень
И ў старца душа ня пень: хочить хлеба и канапель. Смал., Шарк. Прык. Пра патрэбу кожнага ў харчаванні. Добр., Смол., 117; Рапановіч, 46.
адзін як пень. Слон. п., Івац., Мін., Лід., Жытк., Дзярж. Спачув. Пра старога самотнага чалавека. Federowski, 6; Высл., 281; АВНЛ; ТС 4, 22; СЦБ, 95; ЗЗайкі.
адзін як пень у чыстым полі. Докш. АВНЛ. Тое ж.
Ваша маладая як сучка рабая, а ваш малады як пень смаляны. Гл. сучка.
гаварыць каму як у пень. Мсцісл. Няўхв. Пра людзей, што не рэагуюць на сказанае. Юрчанка 1977, 247.
глухі як (што) пень (калода). Ваўк. п., Івац., Слуцк., Рэч., Стаўб., Светл., Старадар., Рэч., Бых. Пагардл. Пра глухога чалавека. Federowski, 110; Сержпутоўскі 1999, 36; Pietkiewicz, 370; Янк., 402; МК, 53; Высл., 305; ЛЦ, 74; Матэрыялы 1981, 25; ЗЗайкі.
голы як пень. Ваўк. п. Няўхв. Пра зусім беднага чалавека. Federowski, 112.
дурны як пень. Слуцк. Пагардл. Пра дурнога чалавека. Сержпутоўскі 1999, 61, 97; Ляцкий, 42.
зачапіцца як п'яны за пень. Гл. п'яны.
лысы як пень абсеклы. Дзятл. Няўхв. Пра знешнасць аблыселага чалавека. Арх. Гр.
маўчаць як пень. Слуцк. Няўхв. Пра чалавека, які занадта маўчыць. Сержпутоўскі 1999, 122.
не скрануць як пень дубовы. Няўхв. Пра чалавека, які вельмі стойкі, упарты. Янк., Пар., 113.
рабіць як пень цераз калоду. Няўхв. Пра работу, якая бесталкова робіцца. Расторгуев, 260.
стаў у парозе як пень на дарозе. Насмешл. Пра чалавека, што стаіць на дарозе і перашкаджае іншым. Ляцкий, 43.
стаяць як пень 〈маляваны〉. Воран., Гродз. Зняважл. Пра чалавека, які не разумее, што адбываецца. Даніловіч, 241.
стаяць як пень у белы дзень. Лід. Няўхв. Пра чалавека, што трымаецца збянтэжана, няўцямна. Сцяшковіч, 617.
стаяць як пень. Стаўб. Зняважл. Пра чалавека, які бяздзейнічае, не разумее, не памагае. МК, 247.
усадзіў бог душу як у пень. Смарг. Няўхв. Пра тупога, дурнаватага, нягеглага чалавека. ФА.
чырвоны як пень альховы. Ельск., Сміл. Ухв. Пра здаровага румянага чалавека. Высл., 420; Шатэрнік, 18.
што пень, нічогенькі не панімаіць. Б.Каш. Асудж. Пра чалавека тупога, няўцямнага. Матэрыялы 1981, 109.
як на пень уз'ехаў. Мсцісл. Насмешл. Пра чалавека, што спыняецца раптам у здзіўленні. Юрчанка, 192.
як пень у белы дзень. Лід. Асудж. Пра збянтэжанага, зніякавелага, разгубленага чалавека. Даніловіч, 241.
жыць як за пнём. Лоеў. Ухв. Пра чалавека, што жыве без турбот, бяспечна. Янкова, 261.
сядзець як чорт на пні. Гл. чорт.
казаць каму як пню: яму ўсё роўна. Няўхв. Пра чалавека, які не рэагуе на словы, не слухае. Романов 1901, 68.
〈да хатняй работы〉 як да пня. Маладз. Няўхв. Пра няспрытную ў рабоце жанчыну. Гілевіч, 131.
гаварыць як да пня. Мсцісл. Няўхв. Пра зварот да ўпартага чалавека, якому цяжка штосьці сказаць, загадаць. Юрчанка, 182.
да бойкі як да пня. Мядз. Насмешл. Пра гарачы, задзірысты характар чалавека, які лёгка кідаецца ў бойку. ЗСалавей.
даходзіць як да пня каму да каго. Іўеў., Слон. Асудж. Пра вельмі павольнае разуменне некім нечага. Даніловіч, 219.
зваліцца як з пня. Рэч. Пра чалавека, які раптоўна памёр, захварэў - зваліўся з ног. ЛЦ, 106.
як да пня. Навагр. Асудж. Пра чалавека, які вельмі ахвочы да нечага - пагуляць, выпіць. Даніловіч, 219.

перавіты
як перавітый. Мсцісл. Ухв. Пра поўнага, сытага чалавека. Юрчанка, 194.

перавоз
мудравацца як сучка перад перавозам. Гл. сучка.
вышчарацца як сучка на перавозе. Гл. сучка.
круціцца як сучка на перавозе. Гл. сучка.

перавязаны
ручкі як перавязаныя. Івац. Ухв. Пра дзіцячыя тоўсценькія пульхныя ручкі. ЗЗайкі.

перагарэць
хутка як воласу перагарэць. Гл. волас.

пераезны
як сваха пераезная. Гл. сваха.

пераехаць
як на 〈рабой〉 свінні праехаў (пераехаў). Гл. свіння.
пражыць жызь як на свіні пераехаць. Гл. свіння.

перазімаваўшы
слабы і вялы як перазімаваўшая муха. Гл. муха.

перайці
Век перажыць - не поле перайціць, не пальцам пераківаць. Гл. поле.

перакаціцца
як каню перакаціцца. Гл. конь.

перакінуць
як за сябе перакінуў. Гл. сябе.
укараць як злодзея за плот перакінуўшы. Гл. злодзей.

перакрыць
папярок горла стаў, як камень ручэй перакрыў. Гл. камень.

перакуліцца
як каню перакуліцца. Гл. конь.

перамалываць
Язык што жорны: перамалывае і косці. Гл. жорны.

перамацаць
вырабіць зямлю як пальцамі перамацаць. Гл. палец.