На запыт знайшлося 143 артыкулы

  1. 121
    дунда
    ісці як дунда. Гродз. Асудж. Пра нязграбную няскладную жанчыну. СПЗБ 2, 104. ≺ Дунда - соня.
  2. 122
    дундук
    хадзіць як дундук. Чэрв. Няўхв. Пра насупленага, няскладнага, непаваротлівага чалавека. СЦБ, 126.
  3. 123
    Дунька
    застацца як Дунька ад поезда. Валож. Насмешл. Пра недарэчнае спазненне. ФА. ≺ Хутчэй, новае, запазычанае з рускай мовы.
    гаварыць як Сяргей з Дунькаю. Гл. Сяргей.
  4. 124
    дупа
    праўда, як голай дупай вожыка задушыш. Капыл. Іран. Здзекл. Пра нешта зусім непраўдзівае, нерэальнае, смешнае. ФА.
  5. 125
    дупло
    сядзець як жаўна ў дупле. Гл. жаўна.
  6. 126
    дурак
    глядзець як дурак на апілкі (шчэпкі, шклянкі). Мсцісл. Няўхв. Пра няўцямны, непаразумелы позірк каго-н. Юрчанка, 183.
    нажрацца як дурак на памінках. Мсцісл. Асудж. Пра непрызваітыя паводзіны чалавека, што ладна выпіў, наеўся. Высл., 351.
  7. 127
    дурань
    бегаць як дурань. Карм. Асудж. Пра непрадуманую, недарэчную мітусню каго-н. Мат., Гом., VIII, 122.
    гігікаць як дурань. Пух. Няўхв. Пра чалавека, што смяецца без прычыны альбо проста задужа весяліцца. Шатэрнік, 67.
    глядзець як дурань на боты блішчоныя. Касц., Рэч. Няўхв. Пра няўцямнае, тупое ўзіранне, угляданне каго-н. на новы, незразумелы прадмет. ЛЦ, 70.
    глядзець як дурань на чырвоно. Слон. Няўхв. Высл., 305. Тое ж.
    жаніўся як дурань з печы зваліўся. Слуцк. Насмешл. Пра нейчую нечаканую, без доўгіх заляцанняў жаніцьбу. Сержпутоўскі 1999, 64.
    ждаць як дурань доўбні. Слуцк. Няўхв. Пра пасіўнае чаканне чаго-н. небяспечнага. ФА.
    крычаць як той дурань касу схаваўшы. Слон. п. Пра нейчы няўцямны пусты крык. Federowski, 154.
    Мужык п'ець, як у леечку льець, а як прыдзецца плаціць, то як дурань маўчыць. Прык. Пра карыслівага чалавека, які, каб пазбегнуць плаціць выдаткі, гатовы прыкінуцца дурным. Шпилевский, 184; Нос., 142.
    набрацца як дурань заціркі. Капыл., Карэл. Няўхв. Пра празмерную неразумную прагавітасць чалавека ў піцці, ежы. Высл., 349.
    набрацца як дурань клочча. Гом. Няўхв. Высл., 349. Тое ж.
    наесціся як дурань бобу. Слон. Няўхв. Высл., 351. Тое ж.
    наесціся як дурань клочча. Мін., Чэрык., Рэч. Няўхв. ЛЦ, 93; Высл., 351. Тое ж.
    накінуцца як дурань на зацірку. Нясв. Няўхв. ФА. Тое, што набрацца як дурань заціркі.
    напіцца як дурань дзёгцю. Воран. Асудж. Даніловіч, 220. Тое ж.
    насіцца як дурань з дзвярмі (дзвярыма). Астр., Нясв. Няўхв. Пра недарэчнае перасоўванне з месца на месца грувасткай рэчы; пра празмерную ўвагу да чаго-н. недарэчнага, неістотнага. Янк., Пар., 115; Высл, 356; ФА; СПЗБ 3, 37.
    насіцца як дурань з мялам. Асіп. Высл., 356. Тое ж.
    насіцца як дурань з пісанай торбай. Кругл. Няўхв. ДА. Тое ж.
    пазіраць у вочы як дурань. Сміл. Няўхв. Пра позірк вінаватага чалавека, які не хоча ў гэтым прызнацца. Шатэрнік, 193.
    прычапіцца як дурань да дзверцаў. Паст. Няўхв. Высл., 372. Тое, што насіцца як дурань з дзвярмі.
    убіцца як дурань у аглоблі. Мін. Насмешл. Пра чалавека, што сам улез у цяжкую справу, узяў на сябе клопат. Высл., 403.
    цягнуць як дурань дзверы. Карэл. Высл., 416. Тое, што насіцца як дурань з дзвярмі.
    як добры дурань. Івац., Мсцісл., Слон. Пра паводзіны не вельмі разумнага чалавека. Юрчанка 1977, 212; Высл., 426; ЗЗайкі.
    як той дурань. Клецк. Асудж. Пра чалавека, які зрабіў нешта не так, не здагадаўся, не прадбачыў, паверыў. ДА.
    глядзець дурнем. Няўхв. Пра чалавека, які паставіў сябе ў непрыемнае становішча. НН, 610.
    патрэбен як дурню галава. Мін. Іран. Жарт. Пра нешта не зусім патрэбнае. ЛЦ, 118.
    вускочыць ек дурэнь з-за куста. Жытк. Асудж. Пра недарэчнае ўмяшанне чалавека ў нейкую справу, размову. ТС 1, 175.
    насіцца ек дурэнь со ступою. Глуск., Жытк. Няўхв. Мат., 121; ТС 5, 112. Тое ж.
    швардыкнуць ек бу дурэнь с печы. Жытк. Няўхв. Жарт. Пра падзенне аднекуль па неасцярожнасці. ТС 5, 362.
  8. 128
    дурачок
    рабіць як дурачок. Памянш. В.Дзв. Спачув. Пра чалавека, што надта шчыра працуе на іншых. СПЗБ 4, 232.
  9. 129
    дурнап'ян
    трэліць як дурнап'яну наеўшыся. Слон. Асудж. Пра чалавека, які гаворыць абы-што, як пад уздзеяннем наркатычнага зелля. Высл., 402.
  10. 130
    дурніца
    хляхатаць як дурніца. Кругл., Леп. Няўхв. Пра беспрычынны гучны смех каго-н. ФА; ЗВалодзінай.
  11. 131
    дурніцы
    гаварыць як дурніцаў з'еўшы. Пра чалавека, які гаворыць абы-што, нелагічна, як пад дзеяннем наркатычнага зелля. Даніловіч, 220.
  12. 132
    дурны
    адзецца як пава, але дурная слава. Гл. пава.
    выцягацца як баба дурная. Гл. баба.
    падхваціцца як дурная бура. Гл. бура.
    самагонка як дурная жонка. Гл. жонка.
    тут такі парадак як у дурнога ў торбе. Гродз. Няўхв. Насмешл. Пра поўны беспарадак у нечым, у справах, рэчах, паперах. Цыхун, 193.
    як у дурнога фанцікаў. Гродз. Насмешл. Пра нешта малапатрэбнае ў вялікай колькасці. Даніловіч 2008, 138.
    Гатовае як дурное. Рэч. Прык. Пра тое, куды не ўклаў сваёй працы і што здаецца горшым. ЛЦ, 29.
    Чужое як дурное. Асіп. Прык. Пра частае неадэкватнае ўспрыманне чалавекам нечага чужога. Высл, 419.
    сыпацца як з дурной торбы. Гл. торба.
    як у дурной мельніцы. Гл. мельніца.
    як дурному бытыся. Пін. Няўхв. Пра моцную прагу, хаценне кагосьці. Нар. скарбы, 146.
    піць як у дурную бочку. Гл. бочка.
    бегаць як дурны. Івац. Асудж. Пра чалавека, які неразважліва мітусіцца ў нейкай справе. Ройзензон, 67; ЗЗайкі.
    біць як дурны ў дзверы. Іўеў. Асудж. Пра ўпартае стаянне на сваім, не зважаючы ні на што. Сцяшковіч, 579; Санько, 114.
    бляяць як дурны баран. Гл. баран.
    вылупіць вочы як дурны баран. Гл. баран.
    глядзець як [дурны] баран [на ваду]. Гл. баран.
    дапасці як дурны да мыла. Карэл. Іран.-асудж. Пра прагнае хапанне чаго-н., прыкладам, ежы. Даніловіч, 221.
    круціцца як дурны баран. Гл. баран.
    крычаць як дурны ў малінах. Гродз. Асудж. Пра моцны беспрычынны крык. Даніловіч, 221.
    набрацца як дурны мыла. Маст. Асудж. Даніловіч, 221. Тое, што дапасці як дурны да мыла.
    напіцца як дурны на памінках. Докш. Асудж. Пра празмерна п'янага чалавека. ФА.
    насіцца ек дурны со ступою. Жытк. Няўхв. Пра празмерную ўвагу да чаго-н. недарэчнага, неістотнага. ТС 3, 214.
    насіцца як дурны з дзвярыма (-амі). Астр., Свісл. Сцяшковіч, 631. Тое ж.
    п'яны што й дурны. Івац., Светл. Прык. Пра аднолькавыя паводзіны п'янага і дурнога. ПП 2, 356; Санько, 178; ЗЗайкі.
    пагаварыць як дурны з глухім. Віл. Іран. Пра поўнае непаразуменне паміж двума суразмоўцамі. ФА.
    пазіраць як дурны баран на ваду. Гл. баран.
    рабіць як дурны. Івац. Няўхв. Пра непатрэбную заўзятасць пры нейкай працы. ЗЗайкі.
    рваць як дурны анучы. Астр. Іран. Пра вельмі хуткія ўцёкі. Даніловіч, 164.
    смэяціся бы дурны з сыру. Пруж. Іран. Пра чалавека, які смяецца без бачнай на тое прычыны. Босак, 32.
    стаяць як дурны. Мсцісл. Няўхв. Пра чалавека, які трапіў у прыкрае становішча. Бялькевіч, 54.
    стукаць як дурны ў дзверы. Смарг. ФА. Тое, што біць як дурны ў дзверы.
    утрэскацца як дурны ў саладуху. Акц. Жарт. Пра моцную закаханасць. Горленка, 250.
    хоча п'яны піць як дурны борацца. Гом. Насмешл. Пра неадэкватнасць паводзін і п'янага, і дурнога. Высл., 413.
    цягаць як дурны каменне. Пруж. Насмешл. Пра шчырую заўзятасць у цяжкай непатрэбнай рабоце. ФА.
    што дурны. Віц. Пра чалавека, які робіць нешта заўзята, з ахвотай. КВДУ.
    зарасці як у дурным лесе. Гл. лес.
    цёмна як у дурным лесе. Гл. лес.
    шумець як у дурным лесе. Гл. лес.
    як на дурным базары. Гл. базар.
    як на дурным барану. Гл. баран.
    уплятаць як за сямёх дурных. Гл. сем.
    як сто дурных. Шчуч., Слон., Ваўк. Іран.-абразл. Пра дурнаватага чалавека. Даніловіч, 253.
  13. 133
    дух
    Старая дзеўка як дзіравы кажух - адзін дух. Гл. кажух.
    хадзіць як дух па ганавіцах. Свісл. Іран. Пра бадзянне дзе-н. без справы, без занятку. Даніловіч, 221.
    баяцца як злога духа. Ваўк. п. Пра вельмі моцны страх каго-н. Federowski, 20.
    есці як не ў свае духі (не ў свой дух). Зэльв. Гродз. Няўхв. Пра вельмі прагнае, ненасытнае спажыванне ежы. Даніловіч, 238.
    расказаць усё як на духу. Мсцісл. Шчыры аповед пра ўсё садзеянае. Юрчанка 1977, 217.
  14. 134
    духі
    трэба каму што як кошцы духі. Гл. кошка.
  15. 135
    душа
    дарагі як свая душа. Ухв. Пра вельмі дарагога, блізкага чалавека. Янк., Пар., 51.
    жыць як душа жадае. Ухв. Пра свабоднае, спакойнае, заможнае жыццё. БПФС, 86.
    вісець над кім як грэх над душой. Гл. грэх.
    насіцца як чорт з грэшнай душой. Гл. чорт.
    стаяць як чорт над добраю душой. Гл. чорт.
    хадзіць як душа без цела. Івац. Пра нячутнае, непрыкметнае і разам з тым бязмэтнае хаджэнне чалавека дзе-н. Высл., 411; ЗЗайкі.
    як у латыша хрэн ды душа ў каго. Гл. латыш.
    абмануць каго як чорт добрую душу. Гл. чорт.
    з вераб'ёву душу. Пра зусім малую колькасць, драбок, каліва. Янк., 407.
    завесці (ашукаць, звесці, змануць, падмануць) як чорт добрую душу. Гл. чорт.
    згрыбчыць як чорт грэшную душу. Гл. чорт.
    Любі жонку як душу, а трасі як грушу. Прык. Пра неабходнасць патрабавальнага стаўлення нават да блізкага чалавека. Tyszkiewicz, 419; Шпилевский, 183; Нос., 75; Dybowski, 7; Pietkiewicz, 402; Дуб., 32; Federowski, 365; Добр., Смол., 60.
    Любі як душу, трасі як грушу. Пра неабходнасць патрабавальнага стаўлення нават да блізкага чалавека. Czeczot, 160; Federowski, 168.
    любіць як сваю душу. Сак. п. Federowski, 168. Тое, што думаць як аб сваёй душы.
    панесці (паперці, схапіць) як чорт грэшную душу. Гл. чорт.
    таргувацца як за душу. Няўхв. Пра бурны, няўступлівы торг за што-н. Янк., Пар., 166.
    чыхаць як чорт на добру душу. Гл. чорт.
    Шкадуй як душу, калаці як грушу. Валож. ФА. Тое, што Любі як душу, трасі як грушу.
    як за душу пацягнутый. Мсцісл. Няўхв. Пра дакучлівага, прывязлівага, раздражнёнага чалавека. Юрчанка, 173.
    як за душу пачэплены. Мсцісл. Спачув. Пра бесперастанны плач, прычытанне, скаргі. Юрчанка, 261.
    як у душу плюнуць. Івац. Абуральн. Пра нешта вельмі крыўдна сказанае альбо зробленае. Ройзензон, 81; ЗЗайкі.
    гарэць што ў мёртвага на душы. Гл. мёртвы.
    думаць як аб сваёй душы. Ваўк. п. Пра вельмі клапатлівае, шчырае стаўленне да каго-н. Federowski, 84.
    жадаць (чакаць) як збавення душы. Гл. збавенне.
    ісці як змарлыя душы на дзедавую вячэру. Ваўк. п. Фальк. Пра перамяшчэнне гуртам, суладна альбо адзін за адным. Federowski, 122.
    Калі без грашы, так як без душы. Пра адчуванне скаванасці, несвабоды пры адсутнасці сродкаў. Federowski, 117.
    лазіць як цялё без душы. Гл. цялё.
    ляжаць як без душы. Ваўк. п. Пра нерухомы стан чалавека. Federowski, 161.
    хадзіць (цягнуцца) як цела без душы. Гл. цела.
    цяжка як камень на душы. Гл. камень.
    што маслам па душы. Гл. масла.
    як душы не выняць. Лоеў. Пра гаворку, спевы, якія соладка, прыемна слухаць. Янкова, 73.
    як маслечкам па душы. Гл. маслечка.
    як у душы дзе. Ашм. Ухв. Пра вельмі цёплае, утульнае пачуванне сябе дзе-н. Даніловіч, 257.
  16. 136
    душыць
    галасок як у таго салаўя, што за гарою кабылу душыць. Гл. салавей.
  17. 137
    дыван
    трава як дыван рассцілаецца. Чэрык. Захапл. Пра вельмі прыгожы, каляровы абразок прыроды. Бялькевіч, 396.
  18. 138
    дым
    горкі як дым. Няўхв. Пра нешта вельмі горкае, непрыемнае. Янк., Пар., 43.
    густы як дым. Пра густы туман. Янк., Пар., 47.
    доля горкая як дым на качарзе. Капыл. Жарт. Пра незайздросны лёс каго-н. Wereńko, 214; ФА.
    замуж як у дым. Смал. Пра невядомасць будучага лёсу ў замужжы. Добр., Смол., 245.
    лезці як дым у вочы. Івац. Асудж. Пра дакучлівае, назойлівае чаплянне чалавека да каго-н. іншага. Янк., Пар., 94; ЗЗайкі.
    погода ек дым после дожджа. Жытк. Пра парнасць, цішу. ТС 4, 81.
    расплыцца бы дым. Слуцк. Пра паступовае знікненне чаго-н. Сержпутоўскі 2000, 197.
    расці як дым. Гродз. Пра імклівае распаўсюджанне чагосьці, разрастанне, павялічванне. Леп., 85; Даніловіч, 221.
    рэдкі як дым. Слуцк. Пра нешта рэдкае, празрыстае, часцей пра тканіну. Сержпутоўскі 1998, 65.
    Сорам ня дым - у вочы ня лезе. Прык. Пра фізічную неадчувальнасць сораму для чалавека. Станкевіч, 1014.
    Стыд не дым - вачэй (вочы) не выкура. Ром., Бел., 309. Тое ж.
    упёкся як качарэжны дым. Лоеў. Пра нешта вельмі надакучлівае, нуднае, непрыемнае. Янкова, 376.
    як дым. Гродз. Пра высокі, буйны, густы лес. Цыхун, 175.
    гуляць як вецер дымам. Гл. вецер.
    міргаць як кот у дыме. Гл. кот.
    нагарнуць як дыму ў мех. Іран. Пра марныя намаганні зрабіць нешта нерэальнае. Янк., Пар., 109.
    як сто пудоў дыму. Смарг. Здзекл. Пра вельмі дурнога чалавека. Даніловіч, 253.
  19. 139
    дырба
    вырасці як дырба. Слон. Няўхв. Пра тонкага, высокага чалавека. Нар. лекс., 50. ≺ Дырба - жэрдка.
  20. 140
    дырда
    як дырда. Астр. Няўхв. Пра высокага чалавека. СПЗБ 1, 295.

Паведаміць пра недакладнасьць